Goes

Liggienge van Goes in Zeêland

Het stad'uus

Groôte of Maria Magdalenakerk

De waetertoren

Westerkerke

De Koornbloem

De televisietoren

't Soepuus

Stadsgrachte

Goes ok wè Hoes, (Ollans: Goes) is 'n stad en gemeênte in Zeêland, op 't eiland Zuud-Beveland. Buten de stad Hoes bestaet de gemeênte nog uut de durpen Èndewehe, Sraskerke, Sreinskinders, Kattendieke, Kloetehe, Oud-Sabbehe, 't Wulleminadurp en Wolfersdiek. De gemeênte ao op 1 juli 2005 36.162 inweuners, daer-an de meêste van in Stad weune. Goes ei ok een zusterstad, Panevėžys in Litouw'n. Goes stit bekend as Ganzestad. In 't waepen van de stad komt ok een ganze voo.

Stadsfuncties

Goes is 'n belangriek verzurgiengscentrum vò Zuud-Beveland en ok wè vo eêl Zeêland. Zoô is der Emergis gevestegd, de instellieng vò geêstelike gezondeidszurge, en staet der ok 'n psychiatrisch ziekenuus. De zendmaste zendt de landelike Nederlandse zenders uut. Goes eit 'n station an de lijn Vlissienge-Rozendael. Voe vee bedrieven is Goes antrekkeliker as Middelburg of Vlissienge, om-at 't vanuut de Randstad sneller te berieken is. Blikvanger van Goes is de televisiezendmaste in Goes-Noord en de Maria-Magdalenakerke in 't centrum. Groôste kerke is echter de Sionkerke an de Louise de Collignylaen. Bekend bin ok de tiejewaetermeule 't Soepuus en de waetertoren, de 'oôgsten van Nederland.

Het wienkelcentrum van Goes is het groôste van Zeêland.

Geschiedenisse

Goes oor vò 't eêrst vermolde in 976 as Curtagosum, wat-a vo "korte Gos" moe stae; gos is ierbie 'n waeternaem, de naem van de kreêke daer 't durpje an lag. Daenae ontwikkelt 't z'n eige lanksaem tot 'n plekke van betekenisse, en in 1420 kriegt 't stadsrechten.

Van Goes is 't volgende spotlie'ie bekend:

Wie wil stele en nie'ange,

Gae nae Goes en lae zich vange;

Want de'eeren van Ter Goes,

Bin zözacht as appelmoes.

Nae een groôte stadsbrand rond 1550 word de stad vrie snel 'erbouwd. Uut deze tied komt ok het 'uus van Karel V. Van de tweê wereldoôrlogen ei Goes nie vee mee gekregen. Tiejens de Eerste Wereldoorlog raekten 7 bommen Goes en Kloetehen; dit gebeurende bie ongelok deu een Iengels vliegtuug. In Kloetehen vielen 3 bommen, de schae viel mee. In Goes wier een 'uus aan de Magdalenastraete kapot gemikt, d'r kwam ok iemand bie om. Tiejens de Tweêde Wereldoorlog 'eit Goes nie vee gemerkt van het oorlogsgeweld dat toch vlak bie pleas vong (Slag om de Sloedam).

Nae de oôrlog wor Goes uut'ebreid mee verschie weunwieken. In 1976 gebeurd d'r een groôte ramp bie Goes, zie 't artîkel: Treinramp bie Goes.

Weunwieken

• Goes Centrum (Centrum)
• Goese Meer (Noord)
• Goes Oost (Oost)
• Goese Polder (Noord)
• Goes West (West)
• Goes Zuud (Zuud)
• Nieuw West (West)
• Noord'oek (Noord)
• Oostmolenpark (Kloetige)
• Overzuid (Zuud)
• Ouverture (Zuud)

Bedrieventerreinen

• De Goese Poort (Noord)
• De Poel (I, II, III en IV) (Zuud)
• Klein Frankrijk (Centrum)
• Marconi (West)
• Stationspark (Zuud)

Baosisongerwies

• 't Noorderlicht
• CBS Princes Beatrix
• Prinses Irene Schole
• OBS De Zuidwesthoek
• R.K. Bisschop Ernstschole
• Montessorischole De Basis
• R.K Holtkampschole
• De Kohnstammschole
• Koelmanschole
• G.B.S. De Wingerd
• SO De Kring
• Stichting De Korre
• Odyzee College

Middelbaor onderwijs

• Edudelta College Goes
• Stichting Calvijn College
• Het Goese Lyceum
• OstreaLyceum

Beroepsongerwies

• Hoornbeeck College
• ROC Zeêland

Topografie

Topograofisch kaertbeeld van Goes, 2010-2011. Klik op de kaerte voo een vergroôtieng.

Haevene van Goes

Verkeer en vervoer

Goes liet an de A58, wa voo de bereikbaorheid vanuut wes'en (Vlissienge en Middelburg) en oôs'en (Berrehe op Zoom en Roosendaal) zurgt. Vanuut het noor'n (Zurrikzeê en Rotterdam) is Goes bereikbaar via de N256. Goes ao een stasjon an de Zeeuwse lijn.

'Eboorn in Goes

• Siem Buijs (1944), huusarts en politicus
• Stefan de Die (1986), zwemmer
• Rinus Ferdinandusse (1931), schriever
• Bas van Fraassen (1941), filosoof
• Isaäc Dignus Fransen van de Putte (1822-1902), politicus
• Joannes Antonides van der Goes (1647-1684), dichter, toneelschriever en -vertaeler
• Jules Geirnaerdt (1964), weerman
• Frans den Hollander (1893-1982), voormaplig president Nederlandse Spoorwegen
• Piet Leupen (1939), geschiedkundige
• Johannes van Melle (1887-1953), schriever
• Piet Meeuse (1947), schriever en vertaeler
• Hannes Minnaar (1984), musicus
• Rik Mol (1985), trompettist
• Frans de Munck (1922-2010), voebalkeeper
• Erwin Nuytinck (1994), voeballer
• Pieter Adrianus Ossewaarde (1775-1853), politicus
• Hugo Polderman (1951), politicus
• Sanne de Regt (1982), Miss Nederland 2003/2004
• Gerard Rothuizen (1926-1988), theoloog en predikant
• Theo Rietkerk (1962), politicus
• Katinka Simonse (1979), kunstenaer
• Bernardus Smytegelt (1695-1735), predikant
• Myrna Veenstra (1975), hockeyinternational
• Hilda Verwey-Jonker (1908-2004), politica en sociologe
• Jacob Adriaan de Wilde (1879-1956), politicus
• Guus Vleugel (1932), tekstschriever
• Bart van der Weide (1975), zanger van Racoon

Bekende (voormaolige) inweuners van Goes

• Roel Felius (1988), zanger
• Freek de Jonge (1944), cabaretier
• Frans Naerebout (1748-1818), loôds en mênsenredder
• Peter Slager, BLØF
• Kees van Eersel, orgaenist
• Oek de Jong (1952), schriever
• Huibert Jacobus Budding, dômenee

Ouwe kaarten en prenten

• 

  1572 v Deventer

• 

  1572 v Deventer

• 

  1572 v Deventer

• 

  1572 Le Poivre

• 

  1649 Blaeu

• 

  1650 Roman

• 

  1660 Vischer

• 

  1749 Hattinga

• 

  1753 Tirion; Pronk

• 

  1857 Hubar

• 

  1867 Kuyper

• 

  1914 Topografische Inrichting

Lienk nae buten

• Website van de gemeênte

Commons

Kiek vò meêr plaetjes over dit onderwerp in de categorie Goes van Wikimedia Commons.

Zeêuwse steden

Steden, meê een stem in de Staeten van Zeêland: Hoes · Middelburg · Reimerswaol (tot 1587) · Ter Veere (nae 1574) · Vlissienge (nae 1574) · Tole · Zurrikzeê Smalsteden (gin stem in de Staeten van Zeêland): Brouwes'aeven · Domburg · Erremu · Kortjeen · Smerdiek · Waschappel Steden in Zeêuws-Vlaonderen (buuten het vroegere gewest Zeêland): Aksel · Biervliet · Erreburg · Filepine · Iezendieke · Sas · Sint Anna ter Mu · Sluus · Terneuzen · 'Ulst · Wosburg