2003
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rok 2003 / MMIII
stulecia: XX wiek ~ XXI wiek ~ XXII wiek
dziesięciolecia: 1970–1979 • 1980–1989 • 1990–1999 • 2000–2009 • 2010–2019
lata: 1993 « 1998 « 1999 « 2000 « 2001 « 2002 « 2003 » 2004 » 2005 » 2006 » 2007 » 2008 » 2013
Rok 2003 ogłoszono[edytuj]
- Rokiem Ignacego Łukasiewicza[1][2]
- Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych[3]
Wydarzenia w Polsce[edytuj]
Wydarzenia szczegółowo: I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII
- Uchwałą Sejmu RP rok 2003 ogłoszony był rokiem Aleksandra Kamińskiego.
- 1 stycznia
- Wałbrzych został włączony do powiatu ziemskiego na wniosek lokalnych polityków SLD, tym samym utracił rangę miasta na prawach powiatu.
- Tarczyn uzyskał prawa miejskie.
- 10 stycznia – Sejm powołał komisję śledczą w sprawie afery Rywina.
- 12 stycznia – odbył się 11. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.
- 14 stycznia – rząd Leszka Millera przyjął Narodowy Plan Rozwoju.
- 27 stycznia – telewizja TVN rozpoczęła nadawanie serialu obyczajowego Na Wspólnej.
- 28 stycznia – lawina śnieżna pod Rysami zasypała uczestników szkolnej wyprawy; zginęło 8 osób.
- 29 stycznia – podczas awaryjnego lądowania w Murzasichlu został uszkodzony śmigłowiec PZL W-3 Sokół (złamanie belki ogonowej – pilot Henryk Serda) – śmigłowiec należący do TOPR.
- 5 lutego – premier RP Leszek Miller rozpoczął trzydniową wizytę w USA.
- 28 lutego – premiera filmu Superprodukcja w reżyserii Juliusza Machulskiego.
- 5/6 marca – w Magdalence próbowano zatrzymać dwóch mężczyzn podejrzanych o zabójstwo policjanta. Podejrzani zabarykadowali się w jednym z domów, a działkę zaminowali. W wyniku całonocnego oblężenia zginęło dwóch funkcjonariuszy, a kilkunastu zostało rannych.
- 7 marca – TVP zmieniła identyfikację swojego znaku, a zwłaszcza loga wszystkich swoich kanałów.
- 13 marca – Rada Miasta ustanowiła 1 sierpnia Dniem Pamięci Warszawy.
- 14 marca – uchwalono ustawę o stopniach i tytułach naukowych.
- 15 marca – rozpoczął się IV zjazd gnieźnieński.
- 20 marca – w Warszawie policja rozbiła pokojową demonstrację przeciwko atakowi na Irak, zatrzymując ok. 30 osób.
- 21 marca:
- Paktofonika zagrała pożegnalny koncert w katowickim Spodku. Po tym koncercie ogłoszono rozwiązanie grupy.
- premiera filmu Show w reżyserii Macieja Ślesickiego.
- 28 marca – Sejm przyjął specustawę kolejową.
- 10 kwietnia – Sejm przyjął specustawę drogową.
- 16 kwietnia – w Atenach podpisano traktat, na mocy którego w 2004 dziesięć krajów (w tym Polska) stało się państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
- 18 kwietnia – w Szkole Orląt w Dęblinie został podpisany kontrakt na zakup 48 samolotów wielozadaniowych F-16.
- 26 kwietnia – została odkryta Jaskinia Głęboka w Beskidzie Śląskim.
- Maj – otwarto Piernikową Aleję Gwiazd w Toruniu.
- 9 maja – spotkanie przywódców państw Trójkąta Weimarskiego we Wrocławiu.
- 10 maja – powstał kanał pogodowy TVN Meteo.
- 31 maja – wizyta prezydenta USA George’a Busha w Krakowie.
- 1 czerwca – Donald Tusk został przewodniczącym Platformy Obywatelskiej.
- 2 czerwca – w katastrofie samolotu Let L-200 Morava pod Zieloną Górą zginęło dwóch pilotów grupy akrobacyjnej AZL Żelazny.
- 7 czerwca – w pierwszym dniu referendum europejskiego frekwencja wyniosła około 17%.
- 8 czerwca – drugi dzień referendum europejskiego – frekwencja wyniosła 58,85%, a 77,45% głosujących opowiedziało się za wejściem Polski do Unii Europejskiej.
- 12 czerwca – rozpoczęła emisję należąca do Fundacji Lux Veritatis Telewizja Trwam.
- 17 czerwca – dyrektor Poznańskiego Chóru Chłopięcego „Polskie Słowiki” Wojciech Krolopp został zatrzymany pod zarzutem poddawania osób małoletnich innym czynnościom seksualnym.
- 25 czerwca – holenderskie feministki z organizacji Kobiety na Falach wpłynęły bez zezwolenia statkiem aborcyjnym „Langenort” do portu we Władysławowie.
- 18 lipca – wyłączono na zawsze ostatni pracujący komputer Odra 1305.
- 19-22 lipca – zlot żaglowców w Gdyni (regaty Cutty Sark Tall Ships' Races).
- 31 lipca – prezydent Aleksander Kwaśniewski uroczyście pożegnał w Szczecinie żołnierzy polskiego kontyngentu wojskowego wchodzącego w skład Wielonarodowej Dywizji sił stabilizacyjnych w Iraku.
- 4 sierpnia – powstał Krajowy Rejestr Długów.
- 22 sierpnia – premiera filmu Ciało.
- 30 sierpnia – otwarto Tunel Wisłostrady.
- 11 września – zorganizowane grupy uzbrojonych górników starły się z policją na Placu Trzech Krzyży w Warszawie. Rannych zostało 8 policjantów (w tym 3 ciężko), lekkie obrażenia odniosło kilku protestujących. (gazeta.pl)
- 13 września – wyłączono nadajniki śląskiego Rock Radia w wyniku odebrania koncesji przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji.
- 19 września – odbyła się premiera filmu Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem.
- 26 września – premiera filmu Żurek.
- 1 października – dowódcą Marynarki Wojennej został adm. floty Roman Krzyżelewski. Zastąpił na stanowisku adm. floty Ryszarda Łukasika.
- 16 października – tablice zawierające 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z sierpnia 1980 zostały umieszczone na Światowej Liście Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
- 17 października – telewizja AXN rozpoczęła nadawanie.
- 22 października – ukazał się pierwszy numer dziennika Fakt.
- 24 października:
- premiera filmu Zmruż oczy.
- testowe uruchomienie serwisu aukcyjnego Świstak.pl.
- 26 października – PLL LOT przystąpiły do sojuszu lotniczego Star Alliance.
- 10 listopada – Irena Sendlerowa została odznaczona Orderem Orła Białego.
- 12 listopada – w towarzyskim meczu piłkarskim w Warszawie Polska pokonała Włochy 3:1.
- 28 listopada – premiera filmu Nienasycenie.
- 4 grudnia – katastrofa lotnicza śmigłowca Mi-8 z udziałem premiera Leszka Millera.
- 12 grudnia – wystartował kanał motoryzacyjny TVN Turbo.
- 20 grudnia:
- otwarto stację metra warszawskiego Dworzec Gdański.
- wystartował kanał telewizyjny Kino Polska.
Wydarzenia na świecie[edytuj]
Wydarzenia szczegółowo: I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII
- 1 stycznia do 30 czerwca – Grecja przewodziła w Radzie Unii Europejskiej oraz Radzie Europejskiej.
- 4 stycznia – w zamachu przeprowadzonym przez islamskich rebeliantów w Theniet el-Abed w Algierii zginęło 43 żołnierzy, a 19 zostało rannych.
- 5 stycznia – 22 osoby zginęły, a ponad 100 zostało rannych w dwóch samobójczych zamachach bombowych w Tel Awiwie.
- 5 stycznia – Rolandas Paksas wygrał w 2. turze wybory prezydenckie na Litwie.
- 7 stycznia – 26 osób zostało skazanych na śmierć przez sąd wojskowy w Kinszasie za udział w zabójstwie byłego prezydenta Demokratycznej Republiki Kongo Laurenta-Désiré Kabili, w styczniu 2001 roku. 45 osób uniewinniono.
- 8 stycznia:
- 21 osób zginęło, gdy samolot Beechcraft 1900D uderzył krótko po starcie w budynek hangaru na lotnisku w Charlotte (Karolina Północna).
- w Diyarbakır (Turcja) w katastrofie należącego do Turkish Airlines samolotu Avro RJ100 zginęło 75 osób, a 5 zostało rannych.
- 11 stycznia – odchodzący gubernator Illinois George Ryan ułaskawił wszystkich 167 skazanych na karę śmierci w stanie, zamieniając wyroki 164 z nich na dożywotnie pozbawienie wolności, a trzech na 40 lat pozbawienia wolności.
- 15 stycznia – Lucio Gutiérrez został prezydentem Ekwadoru.
- 16 stycznia – NASA: wahadłowiec Columbia wyruszył w ostatnią, tragicznie zakończoną misję.
- 18 stycznia – wybuchł pożar buszu na obrzeżach stolicy Australii Canberry; zginęły 4 osoby, a 500 domów zostało zniszczonych lub uszkodzonych.
- 20 stycznia – papież Jan Paweł II utworzył Ordynariat Polowy Słowacji.
- 23 stycznia – odebrano ostatnie sygnały z sondy kosmicznej Pioneer 10.
- 24 stycznia – Tom Ridge został mianowany pierwszym sekretarzem Bezpieczeństwa Krajowego USA.
- 28 stycznia – w Izraelu odbyły się się wybory do Knesetu.
- 30 stycznia:
- szefowie dyplomacji Czech, Danii, Hiszpanii, Polski, Portugalii, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch wystosowali list popierający dążenia USA do rozbrojenia Iraku.
- w Belgii zalegalizowano małżeństwa par homoseksualnych.
- 1 lutego:
- katastrofa wahadłowca Columbia podczas powrotu z przestrzeni kosmicznej. Zginęło siedmiu astronautów, w tym pierwszy astronauta z Izraela.
- wszedł w życie traktat nicejski.
- 2 lutego – Horst Köhler jako drugi w historii prezydent Niemiec wygłosił przemówienie w izraelskim Knesecie.
- 3 lutego – na świat przyszła mysz Kaguya, pierwszy ssak powstały z połączenia materiału genetycznego dwóch samic, który dożył wieku dorosłego.
- 4 lutego – parlament Jugosławii przegłosował decyzję o zmianie nazwy państwa na Serbia i Czarnogóra.
- 7 lutego – w wybuchu samochodu-pułapki przed klubem El Nogal w Bogocie zginęło 36 osób, a ponad 200 zostało rannych.
- 14 lutego:
- uśpienie owcy Dolly, pierwszego oficjalnie sklonowanego ssaka.
- 17 osób zginęło, a 30 zostało rannych w wyniku eksplozji materiałów wybuchowych w kolumbijskim mieście Neiva w trakcie rajdu policji na domniemaną kryjówkę Rewolucyjnych Sił Zbrojnych Kolumbii (FARC).
- 15 lutego:
- Watykan udostępnił archiwa dyplomatyczne dotyczące stosunków z Niemcami w latach 1922-1939.
- przeciwko zapowiadanej przez USA inwazji na Irak protestowano w 600 miastach na całym świecie z czego w Londynie protestowało 4 mln uczestników. W tym największym w dziejach proteście antywojennym wzięło udział łącznie 8-30 mln ludzi.
- 17 lutego:
- prezydent Francji Jacques Chirac skierował pod adresem krajów środkowo-wschodniej Europy słowa: „Straciliście okazję, by siedzieć cicho”.
- pożar metra w Daegu w Korei Południowej, zginęły 133 osoby, samobójca – podpalacz przeżył.
- 19 lutego – Iran: 302 osób zginęło w górach koło Kermanu w katastrofie wojskowego Iła-76.
- 20 lutego – 100 osób zginęło, ponad 200 zostało rannych w pożarze klubu nocnego The Station w West Warwick (Rhode Island).
- 21 lutego – Chorwacja złożyła aplikację o członkostwo w UE.
- 24 lutego – oskarżany o zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości serbski ultranacjonalista Vojislav Šešelj oddał się w ręce Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii.
- 25 lutego – Roh Moo-hyun został prezydentem Korei Południowej.
- 27 lutego – oskarżona o zbrodnie wojenne była prezydent Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie, Biljana Plavšić, została skazana na 11 lat pozbawienia wolności przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii w Hadze.
- 28 lutego – Václav Klaus wybrany został przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta Czech.
- 1 marca:
- Irak rozpoczął niszczenie pocisków rakietowych „al Samum-2” przekraczających ustalony przez ONZ dopuszczalny zasięg 150 km.
- w pakistańskim Rawalpindi został aresztowany katarski terrorysta Chaled Szejk Mohammed, pomysłodawca i organizator ataków z 11 września 2001.
- we Włoszech odsłonięto Pomnik Lira.
- 3 marca:
- w Atenach rozpoczął się proces terrorystów z marksistowskiej Organizacji Rewolucyjnej 17 listopada.
- wystartowała telewizja informacyjna Al-Arabija.
- 4 marca:
- w okolicach miasta Kumanowo wskutek wybuchu miny pod ich pojazdem zginęło dwóch żołnierzy z polskiego kontyngentu w Macedonii, a dwóch innych zostało rannych.
- w zamachu bombowym w poczekalni lotniska międzynarodowego w Davao na Filipinach zginęło 21 osób, ponad 100 zostało rannych.
- 5 marca:
- 17 Izraelczyków zginęło, a 53 zostało rannych w palestyńskim samobójczym zamachu bombowym na autobus w Hajfie.
- urzędujący prezydent Robert Koczarian wygrał wybory prezydenckie w Armenii.
- wszedł w życie Światowy Kodeks Antydopingowy.
- 6 marca:
- w Watykanie oficjalnie zaprezentowano włoskie wydanie Tryptyku rzymskiego Jana Pawła II. Prezentacji w obecności papieża dokonał kardynał Joseph Ratzinger.
- Rada Najwyższa uchwaliła ustawę o hymnie państwowym Ukrainy.
- Tamanrasset, Algieria: 102 osoby zginęły w katastrofie lotu Air Algerie 6289.
- 7 marca:
- Václav Klaus został prezydentem Republiki Czeskiej.
- została odkryta planeta karłowata Haumea.
- 8 marca:
- 54% głosujących w referendum obywateli Malty opowiedziało się za przystąpieniem kraju do Unii Europejskiej.
- 20 osób zginęło w katastrofie autobusu w miejscowości Nažidla pod Czeskim Krumlovem.
- 11 marca – na inauguracyjnej sesji Międzynarodowego Trybunału Karnego zaprzysiężono pierwszych 18 sędziów.
- 12 marca:
- w Belgradzie został zastrzelony przez snajpera premier Serbii Zoran Đinđić.
- Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła zagrożenie światową epidemią SARS.
- 15 marca:
- Hu Jintao został przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej.
- obalenie Ange-Félix Patassé prezydenta Republiki Środkowoafrykańskiej.
- 16 marca – Wen Jiabao został premierem Chin.
- 17 marca – przewodniczący brytyjskiej Izby Gmin i minister bez teki Robin Cook ustąpił z rządu Tony Blaira w proteście przeciwko zbliżającej się interwencji militarnej w Iraku.
- 18 marca:
- ukazała się powieść Dana Browna Kod Leonarda da Vinci.
- na Kubie aresztowano 75 dysydentów (tzw. „Czarna Wiosna”).
- 20 marca – rozpoczęła się druga wojna w Zatoce Perskiej. Atak amerykański na Irak; udział wojsk brytyjskich, polskich i australijskich.
- 20/21 marca – II wojna w Zatoce Perskiej: w nocy dwie sekcje jednostki specjalnej GROM wsparły działania sojuszników w irackim porcie Umm-Kasr, zapobiegając wysadzeniu urządzeń portowych.
- 22 marca – II wojna w Zatoce Perskiej: siły ONZ przeprowadziły bombardowanie Bagdadu w nocy tuż przed godziną 2 czasu lokalnego UTC+3:00, następne o godzinie 5, kolejne o 7.
- 23 marca:
- II wojna w Zatoce Perskiej: rozpoczęła się bitwa pod Nasirijją.
- w podwójnym referendum zatwierdzono członkostwo Słowenii w Unii Europejskiej i NATO.
- w wyniku referendum w Czeczenii została przyjęta konstytucja zaproponowana przez władze rosyjskie.
- odbyła się 75. ceremonia wręczenia Oscarów.
- 25 marca – II wojna w Zatoce Perskiej: zwycięstwo wojsk alianckich w bitwie pod Umm Qasr.
- 26 marca – w amerykańskim stanie Illinois spadł meteoryt Park Forest, wcześniej widoczny nad kilkoma stanami jako jasny bolid.
- 29 marca:
- II wojna w Zatoce Perskiej: zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie pod Nasirijją.
- wyłączono jedyny reaktor w japońskiej prototypowej elektrowni atomowej Fugen w pobliżu miasta Tsuruga na wyspie Honsiu.
- 30 marca – II wojna w Zatoce Perskiej: wojska amerykańskie otoczyły iracki Nadżaf.
- 6 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: zakończyła się bitwa pod Basrą.
- 7 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: siły amerykańskie rozpoczęły oblężenie Bagdadu.
- 8 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: amerykański czołg ostrzelał hotel Palestyna w Bagdadzie, gdzie byli zakwaterowani zagraniczni korespondenci. Zginął dziennikarz agencji Reutera Taras Prociuk, a 4 innych zostało rannych.
- 9 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: wojska amerykańskie przejęły kontrolę w Bagdadzie; koniec reżimu Saddama Husajna.
- 10 kwietnia:
- w Estonii utworzono rząd Juhana Partsa.
- awaria w elektrowni jądrowej w Paks na Węgrzech.
- Air France i British Airways ogłosiły wycofanie ze służby samolotów Concorde do końca roku.
- 11 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: prezydent George W. Bush ogłosił koniec reżimu Saddama Husajna oraz wyzwolenie Iraku.
- 12 kwietnia – Węgrzy opowiedzieli się w referendum za wstąpieniem kraju do Unii Europejskiej.
- 14 kwietnia – ostatecznie zakończono projekt poznania ludzkiego genomu, w ramach którego zsekwencjonowano 99% genomu człowieka z 99,99% dokładnością.
- 15 kwietnia – w Bagdadzie został ujęty przez Amerykanów terrorysta Abu Abbas, inicjator porwania w 1985 roku włoskiego statku wycieczkowego MS Achille Lauro.
- 16 kwietnia – w Atenach podpisano traktat ateński dotyczący wejścia dziesięciu państw: Polski, Cypru, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Malty, Słowacji, Słowenii i Węgier do Unii Europejskiej.
- 17 kwietnia:
- papież Jan Paweł II wydał swą ostatnią encyklikę – Ecclesia de Eucharistia.
- przewodnicząca Partii Centrum Anneli Jäätteenmäki jako pierwsza w historii kobieta została premierem Finlandii.
- 19 kwietnia – urzędujący prezydent Nigerii Olusẹgun Ọbasanjọ został wybrany na drugą kadencję.
- 24 kwietnia – II wojna w Zatoce Perskiej: amerykańscy żołnierze schwytali Tarika Aziza, wicepremiera w rządzie Saddama Husajna.
- 26 kwietnia – rozpoczęła się załogowa misja statku Sojuz TMA-2 na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS).
- 27 kwietnia – Nicanor Duarte Frutos wygrał wybory prezydenckie w Paragwaju.
- 28 kwietnia:
- na orbitę okołoziemską wyniesiony został amerykański teleskop kosmiczny GALEX.
- ustanowiono hymn Wysp Kanaryjskich.
- w szwedzkim Malmö podpalono meczet.
- 29 kwietnia – nad Pacyfikiem spłonął w atmosferze włoski satelita badawczy BeppoSAX.
- 1 maja:
- nastąpiło oficjalne zakończenie wojny w Iraku.
- został przedstawiony plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu.
- w trzęsieniu ziemi w tureckim mieście Bingöl zginęło 176 osób, a 520 zostało rannych.
- 4 maja – Maria Maravillas od Jezusa została kanonizowana w Madrycie przez papieża Jana Pawła II.
- 8 maja – przyjęto nową flagę stanową Georgii.
- 9 maja – została wystrzelona japońska sonda kosmiczna Hayabusa, która w 2005 roku wylądowała na asteroidzie Itokawa.
- 10 maja:
- na Islandii odbyły się wybory parlamentarne.
- NASA opublikowała astronomiczne zdjęcie dnia, które stało się przebojem Internetu jako Oko Boga. To niesamowite zjawisko to Mgławica Ślimak, powstała z chmury gazów i pyłów wyrzuconych przez dogasającą gwiazdę zmieniającą się w białego karła.
- 10/11 maja – w nocy, w wiedeńskim Kunsthistorisches Museum stwierdzono kradzież złotej solniczki – arcydzieła Benvenuta Celliniego.
- 12 maja:
- 26 osób (w tym 9 Amerykanów) zginęło w ataku 9 zamachowców-samobójców z Al-Kaidy na dzielnicę mieszkalną w saudyjskim Rijadzie.
- 60 osób zginęło, a ponad 450 zostało rannych w samobójczym zamachu kierowcy ciężarówki na kompleks budynków rządowych w czeczeńskim Znamienskoje.
- 16 maja:
- Słowacy opowiedzieli się w referendum za przystąpieniem kraju do UE.
- 31 osób zginęło, a około 100 zostało rannych w 5 zamachach samobójczych w Casablance, zginęło też 12 z 14 terrorystów.
- 18 maja:
- w Rzymie papież Jan Paweł II kanonizował Urszulę Ledóchowską, założycielkę zakonu Urszulanek Serca Jezusa Konającego.
- premiera filmu Słoń w reżyserii Gusa Van Santa.
- 19 maja – 3 osoby zginęły, a 70 zostało rannych w zamachu bombowym na centrum handlowe w izraelskim mieście Afula.
- 21 maja – ponad 2 tysiące osób zginęło w trzęsieniu ziemi w północnej Algierii.
- 24 maja:
- przywódcą litewskiej centroprawicowej partii Związek Ojczyzny został Andrius Kubilius.
- z inicjatywy szwajcarskiego pisarza Ericha von Dänikena, został otwarty znajdujący się w Interlaken w Szwajcarii park rozrywki pod nazwą Mystery Park. Celem przedsięwzięcia jest propagowanie głoszonych przez pisarza teorii paleoastronautycznych.
- 25 maja – Néstor Kirchner został prezydentem Argentyny.
- 26 maja – 75 osób zginęło w Turcji w katastrofie ukraińskiego Jaka-42 lecącego z Biszkeku do Saragossy.
- 30 maja – premiera filmu animowanego Gdzie jest Nemo?.
- 1 czerwca – rozpoczęło się napełnianie zbiornika za Zaporą Trzech Przełomów w Chinach.
- 2 czerwca – z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartował Mars Express Orbiter – pierwszy europejski statek kosmiczny, którego celem była inna planeta.
- 7 czerwca – 4 niemieckich żołnierzy zginęło, a 31 odniosło obrażenia w samobójczym zamachu na ich autobus w Kabulu.
- 8 czerwca – w Chinach rozpoczęto budowę mostu przez Zatokę Hangzhou.
- 10 czerwca – NASA: w ramach misji międzyplanetarnej Mars Exploration Rover w kierunku Marsa została wystrzelona sonda Spirit.
- 11 czerwca – 17 osób zginęło, ponad 100 zostało rannych w samobójczym zamachu członka Hamasu na autobus w Jerozolimie.
- 14 czerwca – Czesi opowiedzieli się w referendum za wstąpieniem kraju do Unii Europejskiej.
- 16 czerwca:
- w Dublinie otwarto Most im. Jamesa Joyce’a.
- w Azerbejdżanie utworzono Park Narodowy Ordubad.
- 21 czerwca – w Berlinie odbył się pożegnalny koncert niemieckiego duetu Modern Talking.
- 22 czerwca – odbyła się 9-godzinna podróż apostolska papieża Jana Pawła II do Bośni i Hercegowiny.
- 24 czerwca – Matti Vanhanen został premierem Finlandii.
- 1 lipca do 31 grudnia Włochy przewodziły w Radzie Unii Europejskiej oraz Radzie Europejskiej.
- 8 lipca – 117 osób zginęło w katastrofie Boeinga 737 w Port Sudan.
- 10 lipca:
- zakończył prace Konwent Unii Europejskiej pracujący nad Konstytucją dla Europy.
- Anote Tong został prezydentem Kiribati.
- 15 lipca – korporacja Time Warner zlikwidowała kupioną 5 lat wcześniej firmę Netscape Communications.
- 22 lipca – Udaj i Kusaj, synowie Saddama Husajna, zginęli podczas ataku wojsk amerykańskich.
- 30 lipca – w Meksyku wyprodukowano ostatni egzemplarz VW Garbusa.
- 10 sierpnia:
- rosyjski kosmonauta Jurij Malenczenko przebywający w przestrzeni kosmicznej, na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (misja Sojuz TMA-2) zawarł związek małżeński z Jekateriną Dmitijewą, obywatelką USA rosyjskiego pochodzenia, która w tym czasie znajdowała się w Teksasie (prawodawstwo tego stanu zezwala na zawieranie małżeństwa na odległość).
- w Wielkiej Brytanii odnotowano rekord temperatury – w hrabstwie Kent słupek rtęci sięgnął 38.5 °C (101.3 °F).
- 11 sierpnia:
- prezydent Liberii Charles Taylor ustąpił ze stanowiska.
- upały we Francji – w Paryżu temperatura sięgnęła 44 °C i spowodowała śmierć 144 osób.
- 14 sierpnia:
- 16 sierpnia – rząd libijski wziął na siebie odpowiedzialność za zamach nad Lockerbie.
- 19 sierpnia:
- w wyniku zamachu na siedzibę ONZ w Iraku zginął Specjalny Wysłannik Sekretarza Generalnego ONZ Sérgio Vieira de Mello oraz 21 innych pracowników Organizacji.
- w dokonanym przez członka Hamasu samobójczym zamachu bombowym na autobus w Jerozolimie zginęły 23 osoby.
- 22 sierpnia – w eksplozji rakiety na brazylijskim kosmodromie Alcântara zginęło 21 osób.
- 23 sierpnia – utworzono Park Narodowy Ukkusiksalik w północnej Kanadzie.
- 25 sierpnia:
- w zamachu bombowym w Bombaju zginęły 52 osoby.
- Indianie Tli Cho podpisali układ z rządem Kanady w sprawie należącego się im terytorium.
- w wyborach prezydenckich w Rwandzie zwyciężył urzędujący prezydent Paul Kagame, zdobywając 95% głosów.
- 29 sierpnia – co najmniej 95 osób zginęło w zamachu bombowym pod meczetem w Nadżafie, m.in. przywódca irackich szyitów ajatollah Mohammed Bakr Hakim.
- 3 września – Pak Pong-ju został premierem Korei Północnej.
- 10 września – w Sztokholmie zaatakowano nożem minister spraw zagranicznych Szwecji, Anna Lindh, która zmarła następnego dnia.
- 12 września – ONZ zniosła sankcje wobec Libii.
- 13 września – ponad 100 osób zginęło w Korei Południowej po przejściu huraganu „Maemi”.
- 14 września:
- Szwedzi w referendum odrzucili przyjęcie europejskiej waluty euro.
- mieszkańcy Estonii opowiedzieli się w referendum za przystąpieniem do Unii Europejskiej.
- prezydent Gwinei Bissau Kumba Ialá został obalony przez wojskowy zamach stanu, któremu przewodził generał Veríssimo Correia Seabra.
- 16 września – w pożarze w największym więzieniu w Rijadzie w Arabii Saudyjskiej zginęło 67 więźniów.
- 20 września – mieszkańcy Łotwy w referendum opowiedzieli się za akcesją do Unii Europejskiej.
- 21 września – o godz. 10:43 sonda Galileo (sonda kosmiczna) spłonęła w atmosferze Jowisza.
- 23 września – przez ponad dwie godziny, 3 mln mieszkańców Szwecji i Danii pozbawionych było prądu.
- 25 września – Japonia: trzęsienie ziemi o sile 8 stopni w skali Richtera.
- 27 września – Europejska Agencja Kosmiczna: rozpoczęła się misja sondy SMART-1.
- 28 września:
- przez kilka godzin Włochy pozbawione były prądu. Powodem była awaria elektrowni we Francji i Szwajcarii, w których 2 z 4 linii doprowadzających prąd do Włoch zostały zerwane.
- pierwszy satelita europejski SMART-1 został umieszczony na orbicie księżycowej. Na orbicie umieszczone zostały również 2 satelity telekomunikacyjne.
- utworzono Europejską Agencję Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA).
- 29 września – deszcz meteorytów spadł na prowincję Orisa w Indiach raniąc ponad 20 osób.
- 4 października – w samobójczym zamachu bombowym na restaurację w izraelskiej Hajfie zginęło 21 osób, a 51 zostało rannych.
- 5 października – Achmad Kadyrow został wybrany prezydentem Czeczenii.
- 7 października – Arnold Schwarzenegger został gubernatorem stanu Kalifornia.
- 10 października – na ekrany kin weszła pierwsza część filmu Quentina Tarantino „Kill Bill”. Wg reżysera, jedyną osobą, która mogła zagrać główną rolę w tej produkcji, była Uma Thurman, znana z „Pulp Fiction”.
- 12 października – Michael Schumacher szósty raz wygrał Formułę 1.
- 15 października:
- pierwszy lot załogowy w chińskim programie kosmicznym: wystrzelona z kosmodromu Jiuquan rakieta nośna Długi marsz 2F wyniosła na orbitę statek Shenzhou 5; na pokładzie znajdował się pilot wojskowy Yang Liwei, pierwszy „taikonauta” – po wypełnieniu misji awansowany na stopień pułkownika.
- İlham Əliyev zwyciężył w wyborach prezydenckich w Azerbejdżanie.
- 17 października:
- Carlos Mesa Gisbert został prezydentem Boliwii.
- wieżowiec Taipei 101 po zamontowaniu iglicy został najwyższym budynkiem świata.
- 19 października – beatyfikacja Matki Teresy z Kalkuty.
- 21 października:
- Jan Paweł II powołał 30 nowych kardynałów.
- została odkryta Eris, największa znana planeta karłowata.
- 24 października:
- miał miejsce ostatni lot samolotu Concorde.
- Leonard Cohen został odznaczony Orderem Kanady.
- 25 października:
- aresztowano rosyjskiego oligarchę, właściciela koncernu Jukos Michaiła Chodorkowskiego.
- w Lizbonie otwarto Estádio da Luz.
- 31 października – Abdullah Ahmad Badawi został premierem Malezji.
- 1 listopada – ogłoszono zaręczyny następcy hiszpańskiego tronu księcia Filipa z dziennikarką Letizią Ortiz Rocasolano.
- 4 listopada:
- Artur Rasi-Zade ponownie wybrany premierem Azerbejdżanu.
- zaobserwowano najpotężniejszy w historii rozbłysk słoneczny.
- 12 listopada – Nasirijja, Irak: w samobójczym zamachu bombowym zginęły 23 osoby, w tym 19 włoskich karabinierów.
- 14 listopada – dostrzeżono transneptunową planetoidę (90377) Sedna, o okresie orbitalnym liczącym ok. 12 500 lat.
- 15 listopada:
- 18 osób zginęło, a 27 zostało rannych w stoczni we francuskim Saint Nazaire, gdy pod grupą osób zwiedzających nowo wybudowany statek pasażerski RMS Queen Mary 2 zerwał się trap.
- Rosja: otwarto Most Kinieszemski nad Wołgą.
- Stambuł: 25 osób zginęło, a ponad 300 zostało rannych w wyniku wybuchów samochodów-pułapek przed dwiema synagogami.
- w Kopenhadze odbył się I Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci.
- 16 listopada:
- w Porto otwarto Stadion Smoka.
- w Dar es Salaam zawarto porozumienie pokojowe pomiędzy rządem Burundi a rebelianckim ugrupowaniem CNDD-FDD.
- 17 listopada – Arnold Schwarzenegger rozpoczął urzędowanie jako gubernator Kalifornii.
- 20 listopada – kilka bomb eksplodowało w Stambule niszcząc brytyjskie placówki i zabijając 27 osób.
- 22 listopada:
- gruzińscy opozycjoniści zajęli gmach parlamentu w Tbilisi, zmuszając do ucieczki wygłaszającego przemówienie prezydenta Eduarda Szewardnadze.
- udane awaryjne lądowanie transportowego Airbusa A300 w Bagdadzie, trafionego krótko po starcie pociskiem ziemia-powietrze przez rebeliantów.
- 23 listopada:
- ustąpienie prezydenta Gruzji Edwarda Szewardnadze w wyniku masowych wystąpień zwanych rewolucją róż.
- całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Australii, Nowej Zelandii, Antarktyce i , Ameryce Południowej.
- 26 listopada – ostatni w historii lotnictwa lot Concorde'a.
- 28 listopada – francuskie superszybkie pociągi TGV przekroczyły granicę miliarda przewiezionych pasażerów.
- 29 listopada – stabilizacja Iraku: w zasadzce pod Bagdadem zginęło 7 hiszpańskich agentów wywiadu. W innym incydencie w Tikricie zginęło dwóch dyplomatów japońskich.
- 1 grudnia – została przedstawiona tzw. Inicjatywa genewska, bliskowschodni plan pokojowy powstały na podstawie porozumienia kilkuset polityków i działaczy pokojowych Izraela i Palestyny.
- 5 grudnia:
- otwarto najdłuższy rosyjski kolejowy Tunel Północnomujski.
- w wyniku wybuchu bomby w pociągu na stacji Jessentuki w rosyjskim Kraju Stawropolskim zginęły 44 osoby, a 150 zostało rannych.
- 7 grudnia – w Rosji odbyły się wybory parlamentarne.
- 9 grudnia – 6 osób zginęło, a 13 zostało rannych w samobójczym zamachu dokonanym przez dwie Czeczenki w Moskwie.
- 12 grudnia:
- Paul Martin został premierem Kanady.
- w Norwegii padł Keiko, orka znana z serii filmów Uwolnić orkę.
- 13 grudnia:
- fiaskiem zakończyły się negocjacje na szczycie w Brukseli, dotyczące pierwszego projektu europejskiej konstytucji.
- w Iraku schwytano ukrywającego się prezydenta Saddama Husajna.
- 14 grudnia – ponownie otwarto Gran Teatro La Fenice w Wenecji, odbudowany po pożarze z 1996 roku.
- 17 grudnia – w setną rocznicę pierwszego lotu samolotem, dokonano oblotu pierwszego prywatnego samolotu kosmicznego SpaceShipOne.
- 23 grudnia – Ivo Sanader został premierem Chorwacji.
- 25 grudnia:
- Europejska Agencja Kosmiczna: utracono łączność z marsjańskim lądownikiem Beagle 2.
- 141 osób zginęło, a 24 zostały ranne w katastrofie gwinejskiego Boeinga 727-223, który rozbił się na plaży, krótko po starcie z lotniska w Kotonu (Benin).
- Norweg Kurt Nielsen wygrał w Londynie konkurs piosenki World Idol.
- w zamachu bombowym dokonanym przez palestyńskiego terrorystę-samobójcę na przystanku autobusowym w izraelskim mieście Petach Tikwa zginęło 4 Izraelczyków, a 26 zostało rannych.
- w nieudanym zamachu bombowym na prezydenta Pakistanu Perveza Musharrafa w Rawalpindi zginęło 15 osób (w tym 2 jadących furgonetkami zamachowców-samobójców), a 46 zostało rannych.
- 26 grudnia – trzęsienie ziemi w rejonie starożytnego miasta Bam w Iranie; zginęło 26 271 osób.
- 29 grudnia – na Półwyspie Kolskim w północnej Rosji zmarł ostatni użytkownik języka akkala.
- Lato – liczne pożary lasów w południowej Europie.
Wydarzenia sportowe[edytuj]
- 9 lutego – reprezentacja Polski w hokeju na trawie w wersji halowej zdobyła srebrny medal mistrzostw świata rozgrywanych w Lipsku w Niemczech. W finale przegrała z reprezentacją Niemiec 1:7.
- 22 lutego – Adam Małysz wygrał konkurs o Mistrzostwo Świata w Predazzo.
- 28 lutego – Adam Małysz zdobył złoty medal podczas Mistrzostw Świata w Predazzo. Został tym samym czwartym skoczkiem w historii, który wygrał oba indywidualne konkursy na jednych mistrzostwach.
- 5 marca – wszedł w życie Światowy Kodeks Antydopingowy.
- 6 marca – Wisła Kraków odpadła w 1/8 finału Pucharu UEFA po przegranym meczu z Lazio Rzym 1-2. W Rzymie padł remis 3-3.
- 23 marca – Adam Małysz jako pierwszy i jedyny skoczek w historii, trzeci raz z rzędu zdobył Kryształową Kulę za zwycięstwo w generalce Pucharu Świata.
- 20 czerwca – założony został klub sportowy MKS Kluczbork.
- 22 czerwca – odbył się mecz piłkarski Szczakowianka Jaworzno-Świt Nowy Dwór Mazowiecki, po którym wybuchła tzw. afera barażowa.
- 8 sierpnia – w Tule, Rosjanka Julija Pieczonkina pobiła rekord świata w biegu na 400 m ppł. wynikiem 52,34 s.
- 28 września – Reprezentacja Polski kobiet po raz pierwszy w historii zdobyła Mistrzostwo Europy.
- 12 października – Michael Schumacher szósty raz wygrał Formułę 1.
Urodzili się[edytuj]
- 29 kwietnia – Maud Angelica Behn, córka norweskiej księżniczki Marty Ludwiki i pisarza Ariego Behna
- 8 maja – Mulaj Hassan, syn króla Maroka Muhammada VI i królowej Lalli Salmy
- 20 sierpnia – Gabriel (książę belgijski), drugie dziecko następcy tronu belgijskiego – księcia Filipa i jego żony Matyldy
- 8 listopada – Ludwika, córka Edwarda, hrabiego Wessex
- 7 grudnia – Katarzyna Amalia, córka księcia Wilhelma Aleksandra, następcy tronu holenderskiego
Zmarli[edytuj]
Więcej w: Zmarli w roku 2003
- 3 stycznia – Tore Rydman, szwedzki curler (ur. 1914)
- 6 stycznia – Sir Gerald Cash, bahamski prawnik, polityk, gubernator generalny Bahamów (ur. 1917)
- 9 stycznia – Helena Iwańciów, polska działaczka harcerstwa i pedagog (ur. 1905)
- 12 stycznia – Maurice Gibb, wokalista zespołu Bee Gees (ur. 1949)
- 19 stycznia – Giacinto Faccio, włoski franciszkanin, Kustosz Ziemi Świętej (ur. 1912)
- 24 stycznia – Waldemar Goszcz, polski aktor (ur. 1973)
- 27 stycznia – Henryk Jabłoński, polski polityk, przewodniczący Rady Państwa (ur. 1909)
- 1 lutego:
- Ofiary katastrofy promu Columbia
- Rick Husband, amerykański astronauta (ur. 1957)
- Michael P. Anderson, amerykański astronauta (ur. 1959)
- Laurel Clark, amerykańska astronautka (ur. 1961)
- David McDowell Brown, amerykański astronauta (ur. 1956)
- Kalpana Chawla, amerykańska astronautka (ur. 1961)
- William McCool, amerykański astronauta (ur. 1961)
- Ilan Ramon, izraelski astronauta (ur. 1954)
- Ofiary katastrofy promu Columbia
- 3 lutego – Jan Staszel, taternik, przewodnik tatrzański, alpinista, inżynier poligraf (ur. 1915)
- 9 lutego
- Jerzy Maj, polski farmakolog (ur. 1922)
- Tadeusz Szczerba, działacz turystyczny, przewodnik tatrzański (ur. 1926)
- 11 lutego – Alfons Flinik, polski hokeista na trawie (ur. 1926)
- 20 lutego – Jerzy Passendorfer, polski reżyser (ur. 1923)
- 23 lutego – Robert King Merton, amerykański socjolog (ur. 1910)
- 12 marca – Zoran Đinđić, serbski polityk, premier Serbii (ur. 1952)
- 16 marca – Teemu Raimoranta, fiński muzyk metalowy (ur. 1977)
- 22 marca – Milton George Henschel, amerykański działacz religijny, prezes Towarzystwa Strażnica, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (ur. 1920)
- 24 marca – Zdzisław Krzyszkowiak, polski lekkoatleta, (ur. 1929)
- 26 marca – Bolesław Wierzbiański, dziennikarz, działacz polonijny, wydawca (ur. 1913)
- 2 kwietnia – Bengt af Kleen, szwedzki curler (ur. 1922)
- 5 kwietnia – Henryk Miłoszewicz, polski piłkarz i trener (ur. 1956)
- 21 kwietnia
- Nina Simone, amerykańska piosenkarka i pianistka jazzowa (ur. 1933)
- Aleksander Gawroński, polski aktor (ur. 1939)
- 24 kwietnia – Ryszard Wyrzykowski, dokumentalista, prowadzący znany program Klub Pana Rysia (ur. 1945)
- 27 kwietnia – Dariusz Marciniak, polski piłkarz (ur. 1966)
- 2 maja – Błaga Dimitrowa, bułgarska pisarka, wiceprezydent Bułgarii (ur. 1922)
- 5 maja – Kazimierz Antonowicz, polski fizyk (ur. 1914)
- 7 maja – Jeremiasz Barański ps. Baranina, polski gangster (ur. 1945)
- 15 maja – Rik Van Steenbergen, belgijski kolarz (ur.1924)
- 5 czerwca – Ken Grimwood, amerykański pisarz (ur. 1944)
- 12 czerwca – Gregory Peck, amerykański aktor (ur. 1916)
- 26 czerwca – Marc-Vivien Foé, kameruński piłkarz (ur. 1975)
- 29 czerwca – Katharine Hepburn, amerykańska aktorka (ur. 1907)
- 3 lipca – Sat-Okh, polski pisarz, żołnierz AK (ur. 1925)
- 4 lipca – Barry White, amerykański piosenkarz (ur. 1944)
- 22 lipca
- Udaj Husajn, najstarszy syn prezydenta Iraku Saddama Husajna (ur. 1964)
- Kusaj Husajn, młodszy syn prezydenta Iraku Saddama Husajna (ur. 1968)
- 25 lipca – John Schlesinger, brytyjski reżyser (ur. 1926)
- 1 sierpnia – Guy Thys, belgijski piłkarz, trener (ur. 1922)
- 30 sierpnia – Charles Bronson, aktor amerykański (ur. 1921)
- 5 września
- Kir Bułyczow (ros. Кир Булычёв), właściwie Igor Wsiewołodowicz Możejko, rosyjski historyk i pisarz fantastyki naukowej (ur. 1934)
- Krzysztof Olewnik, syn płockiego biznesmena Włodzimierza Olewnika (ur. 1976)
- 8 września – Leni Riefenstahl, niemiecka aktorka i reżyser (ur. 1902)
- 12 września – Johnny Cash, amerykański muzyk country (ur. 1932)
- 16 września – Wanda Wertenstein, polska krytyczka filmowa, scenarzystka, reżyserka (ur. 1917)
- 23 września – Zofia Chądzyńska, polska pisarka i tłumaczka (ur. 1912)
- 24 września – Derek Prince, angielski teolog i nauczyciel chrześcijański (ur. 1915)
- 27 września – Donald O’Connor, amerykański aktor (ur. 1925)
- 28 września
- Elia Kazan, amerykański pisarz, reżyser filmowy i teatralny pochodzenia greckiego (ur. 1909)
- Tadeusz Zieliński, polski prawnik, polityk (ur. 1926)
- 5 października – Timothy Treadwell, amerykański ekologista, badacz niedźwiedzi grizzly. (ur. 1957)
- 10 października – Henryk Abbe, polski aktor (ur. 1920)
- 19 października – Alija Izetbegović, polityk bośniacki, prawnik i publicysta, prezydent Bośni i Hercegowiny (ur. 1925)
- 22 października – Józef Buszko, polski historyk (ur. 1925)
- 23 października – Song Meiling, żona chińskiego polityka Czang Kaj-szeka (ur. 1897/1898)
- 1 listopada
- Henryk Machalica, polski aktor (ur. 1930)
- Eugeniusz Robaczewski, polski aktor filmowy, teatralny i dubbingowy (ur. 1931)
- 6 listopada – Hieronim Kupczyk, polski dowódca wojskowy, pierwszy polski żołnierz poległy w Iraku (ur. 1959)
- 12 listopada – Jonathan Brandis, amerykański aktor (ur. 1976)
- 17 listopada – Zofia Rysiówna, polska aktorka (ur. 1920)
- 4 grudnia – Jan Puławski, polski generał (ur. 1924)
- 11 grudnia – Paulos Tzadua, etiopski duchowny katolicki, arcybiskup Addis Abeby, kardynał (ur. 1921)
- 19 grudnia – Hope Lange, amerykańska aktorka (ur. 1931)
Zdarzenia astronomiczne[edytuj]
- 4 stycznia – Ziemia najbliżej Słońca: 147,103 mln km
- 5 stycznia – miał miejsce pierwszy od 1296 roku tranzyt Saturna i jego księżyca Tytana na tle Mgławicy Kraba. Dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu emitowanemu przez znajdujący się w mgławicy pulsar zarejestrowano obraz i zmierzono grubość atmosfery Tytana.
- 1 maja – Księżyc najdalej Ziemi:406 528 km
- 7 maja – z terytorium Polski widoczny był tranzyt Merkurego na tle tarczy słonecznej.
- 16 maja – całkowite zaćmienie Księżyca; w Polsce widoczny początek
- 31 maja – obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne w Europie, Azji i Ameryce Północnej.
- 4 lipca – Ziemia najdalej Słońca: 152,100 mln km
- 28 sierpnia – wielka opozycja Marsa: planeta znalazła się najbliżej Ziemi od 60000 lat: 55 758 006 km. Poprzednio rekord ten był pobity 12 września roku 57617 p.n.e. w środkowej epoce kamienia łupanego. Obecny rekord Mars pobije 28 sierpnia 2287 roku.
- 9 listopada – całkowite zaćmienie Księżyca; widoczne w Polsce
- 23 listopada – całkowite zaćmienie Słońca; Antarktyda
- 24 listopada – Księżyc najbliżej Ziemi: 356 812 km
Nagrody Nobla[edytuj]
- z fizyki – Aleksiej Abrikosow, Witalij Ginzburg, Anthony Leggett
- z chemii – Peter Agre, Roderick MacKinnon
- z medycyny – Paul C. Lauterbur, Sir Peter Mansfield
- z literatury – John Maxwell Coetzee
- nagroda pokojowa – Szirin Ebadi
- z ekonomii – Robert Engle, Clive Granger
Święta ruchome[edytuj]
- Tłusty czwartek: 27 lutego
- Ostatki: 4 marca
- Popielec: 5 marca
- Niedziela Palmowa: 13 kwietnia
- Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 16 kwietnia
- Wielki Czwartek: 17 kwietnia
- Wielki Piątek: 18 kwietnia
- Wielka Sobota: 19 kwietnia
- Wielkanoc: 20 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 21 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 29 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 8 czerwca
- Boże Ciało: 19 czerwca
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Uchwała w sprawie uczczenia wybitnych osiągnięć Ignacego Łukasiewicza, pioniera światowego przemysłu naftowego i gazowniczego
- ↑ Aktualności
- ↑ Europejski Rok Osób Niepełnosprawnych – 2003. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, 2004-04-26. [dostęp 2015-07-20].
|
|||||
