Argument

Description of the conference theme: Renovatio, inventio, absentia imperii. From the Roman Empire to Contemporary Imperialism

At the heart of the present conference will be the ‘reception’, ‘Nachleben’ or ‘permanence’ of theRoman Empire, of an idea and a historical paradigm which since Classical Antiquity has supported the most widespread claims to obtain and consolidate power. The focus will be on ‘culture’, this latter concept intended in a broad sense, i.e. including not only the arts, architecture, literature etc., but also philosophy, religion and, most importantly, discourse. As such, a wide array of themes will be subjected to academic scrutiny. Whereas the main focus will be onEuropeandNorth America, this conference will also reach out towards non-Western contexts, whether or not directly related to the Roman example.

A theoretical and sociological dimension will join, and ideally integrate, the discussion, by means of the involvement of methodological issues relevant to the conference theme. More specifically, the following question(s) will receive particular attention: what is our position as researchers, embedded in a contemporary, often Western, democratic and capitalist context; what about the notion of empire itself, its constituent elements and the kind of ideological prerogatives to which it is generally subjected; in other words, apart from the many historical variants and instances of reception of empire, through which filters can, and inevitably do we approach this topic? Because the world has changed ever more radically since the beginning of the 21st century: after the dissolution of the Soviet Union, the events of September 11, 2001 have inaugurated a revivified American ‘imperialism’, whereas at about the same time an essentially economic variant, driven by ‘emerging’ powers such as China, has increasingly contested existing power structures.

In light of such meta-historical awareness, the present conference will as much inform about the nature of the Roman Empire as it will about its historical legacy and, more importantly so, those who claim the latter inheritance throughout the most diverse epochs. Indeed, by discussing some highly contrasting views upon this topic, participants will explore issues that are of fundamental importance to the writing, creation and negotiation not only of cultural history, but also of history itself.

Main themes

The conference will consist of a series of thematic sessions, each of which will offer viewpoints originating from the most varied temporal and geographical contexts. More particularly, proposals for papers related to the four following thematic axes are invited:

Session °1: Rome and its heritage. The legacy of the Imperium Romanum in European culture from Classical Antiquity to the rise of the European superpowers (1^st century-19^th century CE)

In ancient Rome, the idea of empire was carefully crafted in the late republican and early imperial period and it proved resilient throughout European (and later also American) history. Roman imperial performance became the cultural and political hallmark for the aspirations of medieval kings and emperors of the feudal era, for rising State power across the early modern period and for European colonial expansion from the sixteenth century onwards. Imagery and rhetoric mirrored the great classical authors and politicians. Roman architecture set the scene for demonstrations of power and ideology. If the renovatio imperii inspired early Western monarchs like Charlemagne, it was Roman law that catered for State centralization of the rising European States from the late Middle Ages onwards and laid the foundations for State power and the authority of the prince, as well as for the attitudes of kings and dukes during the Renaissance. But at the same time ideas of republicanism and resistance against power yielded by one level of authority also claimed descent from Rome. Indeed, as further exemplified by, most notably, the growing interest in the Roman Empire during the Enlightenment as well as under Napoleon I (see also Ingres etc.), the historical exemplum offered by the Roman Empire is of an extremely versatile and multifaceted nature, and its applicability cannot by any means be confined to one single interpretation.

Session °2: Radically changing perspectives on a historical category: the Roman Empire in the contemporary era

Since the French Revolution, which, in a process of ‘nationalization of the masses’ (Mosse), posited the interests of the people at the core of political and societal debate, the heritage of ancient Rome has been the object of intense negotiation. In this period of high stake discussion concerning the boundaries and legitimacy of individual and collective power, nations and empires were created. Throughout the 19^th and 20^th centuries, ancient Rome was a historical predecessor from which lessons could be learnt, examples drawn. Whereas on a sociological level, Roman republicanism inspired much fervour, arguably the idea of empire has subsequently been responsible for most of the key defining moments in world history: from instances of aggressive nationalist politics in the nineteenth century to the twentieth-century rise and fall of popular, fascist and communist power structures, from the definitive sanctification of the USA as the only real Western superpower in 1945 to its virtual omnipotence during recent years, from colonialism to post- and neo-colonialism, Roman imperialism has lost none of its relevance, whether as an historical exemplum or, alternatively, as an ominous caveat. This session intends to further explore the current, and indeed also future, fate of theRoman Empire, offering as it does various assessments of how contemporary civilizations have claimed, shaped and also radically rejected, the cultural heritage ofRome in their struggle for power and legitimacy.

Session °3: The imaginary empire. Performance and representation of power

In the visual arts, the reference to the Roman Empirehas always maintained a certain relevance, whereby the exaltation of imperialist-monarchic power has continued unabatedly in subsequent epochs, starting with the medieval Byzantine, Carolingian and Holy Roman Empires. At the same time, pagan figurative models were adapted in order to meet the ideological requirements of Christianity, a process which led to vociferous debate regarding the status of imagery, as well as, ultimately, to instances of iconoclasm. Consequently, the Renaissance has intensified the interest in Graeco-Roman antiquity, in search of a pureness which was often more the product of imagination than a tangible reality. Through a certain interpretation of Vitruvius, attempts were also made to rival with Roman imperial architecture, as a testimony and legitimisation of power and authority. Culminating in the so-called Querelle des anciens et des modernes, the appropriation of antiquity has indeed remained a core issue in art history throughout the centuries. Various explorations and transformations of the highly realistic formal language of Roman art, the sublimation of the arts by totalitarian States and Empires (from Charlemagne to Napoleon, from Stalin to Hitler and Mussolini), modern interpretations of artistic theories have been founded on the myth of Greek but also Roman antiquity. It is to the exploration of such themes that this session is dedicated, whereby participants will trace their presence in the visual arts, music, and literature.

Session °4: Empires without Rome?

In contrast to European (and American) empires, the idea, and performance, of empire as inspired by ancient Rome was less obvious outside the Western world. Yet some imperial development in the Islamic world (the Ummayad and Abbasid caliphates in the Middle Ages and the Ottoman empire from the fifteenth century onwards) built on art, images and administrative concepts of the Imperium Romanum (and its direct successor in the Eastern Mediterranean, the Byzantine Empire). In other parts of the world, classical Rome was only heard from a great distance or was even a foreign concept. This session wants to explore how the idea of empire was lived in China, the Indian subcontinent, and in the Islamic World. Did Han, Tang, Sung, Ming or Qin China develop different concepts or performances of empire or were Mongol tribal organization or Mughal India with its Islamic foundations influenced, through their contacts with Abbasid, Fatimid, Mamluk or Ottoman empires, by older Roman ideas? And finally, when in the course of the 18^th and 19^th centuries European colonial power invaded these very different empires, did the European, and therefore Roman, concept of empire transpire in local culture, i.e. traditions of representing and performing imperial ideology? Alternatively, this session will also allow for discussion concerning empire ‘without empire’: in an era of unprecedented global economic crisis, in a world that has become a ‘global village’, globalization and international financial capitalism have been characterized as the most recent translations of empire, of the interplay between personified ‘financial markets’ which herald the advent of a reinvented kind of empire.

At the occasion of the 75^th anniversary of the Academia Belgica; conference organized by the Academia Belgica (Rome), with the support of the Belgian Historical Institute in Rome, and the Princess Marie-José Foundation

Venue and date: Brussels, 11-13 September, 2014

Procedure

-Abstract proposals (max. 1 p.) for papers are to be sent, accompanied by an academic c.v. (max. 3 pp.: institutional affiliation, academic publications, academic degrees,...), to empire2014brussels@gmail.com, 

before January 31^st, 2014.

Notification of acceptance: February 25^th, 2014.

-Publication of the proceedings will take place after the selection and evaluation of the definitive papers, which are to be submitted not later than November 30^th, 2014.

Organizational committee

• -Wouter Bracke (director, Academia Belgica,Rome)
• -Jan De Maeyer (president, Belgian Historical Institute inRome)
• -Pierre-Yves Kairis (president, Princess Marie-José Foundation)
• -Peter Stabel (president, Academia Belgica,Rome)

Confirmed keynote speakers:

Wim Blockmans (LeidenUniversity), Christophe Imbert (UniversityofToulouse-LeMirail), Martin Kohlrausch (KU Leuven), Christoph Schönberger (KonstanzUniversity)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Presentazione

Al centro di questo convegno si troverà la ‘ricezione’, il ‘Nachleben’ o la ‘permanenza’ dell’Impero Romano, di un’idea e paradigma storici che, dall’Antichità Classica in poi, hanno sostenuto vari tentativi di ottenere e consolidare il potere. La nozione di ‘cultura’ primeggerà, ma interpretata in senso largo, cioè non solo le arti, l’architettura, la letteratura ecc., bensì anche la filosofia, la religione e, soprattutto, il discours. Sarà affrontata una larga varietà di temi, prima di tutto in un contesto occidentale (Europa, Stati Uniti), senza però tralasciare l'ambito non-occidentale, per rintracciare sia la presenza che l’assenza dell’esempio romano.

Alla discussione si congiungerà una dimensione teorica e sociologica, che idealmente la integrerà, introducendo questioni metodologiche rilevanti al tema del convegno. Più specificamente, saranno trattate le seguenti questioni: qual è la posizione di noi ricercatori, facenti parte di un contesto contemporaneo, spesso occidentale, democratico e capitalista? Sulla nozione d’impero: quali sono i suoi elementi costitutivi essenziali e quali le esigenze ideologiche a cui spesso soggiace questa nozione? In altre parole, a parte le numerose varianti storiche e manifestazioni del concetto d’impero, attraverso quali filtri questo tema è spesso, e diremmo pure inevitabilmente, trattato? Perché il mondo è cambiato sempre più radicalmente dall’inizio del 21. secolo: dopo la dissoluzione dell’Unione Sovietica, gli eventi dell’11 settembre 2001 hanno inaugurato un rinnovato ‘imperialismo’ americano, laddove più o meno nello stesso tempo, una variante essenzialmente economica, catalizzata da poteri ‘emergenti’ quali la Cina, ha cominciato a contestare, in modo crescente, le esistenti strutture di potere.

Alla luce di tali considerazioni metastoriche, il presente convegno tratterà tanto dell’Impero Romano quanto della sua eredità storica e, soprattutto, di coloro che, attraverso i secoli, si sono appropriati di quest’eredità. Mediante la discussione di punti di vista altamente divergenti, i partecipanti esploreranno le questioni fondamentali della scrittura, creazione e negoziazione non solo della storia culturale, ma anche della storia in assoluto.

Sessioni tematiche

Una serie di sessioni tematiche strutturerà la riunione, offrendo punti di vista appartenenti ai più vari contesti temporali e geografici. Più in particolare, si auspicano proposte di comunicazioni inseribili nelle seguenti 4 sessioni:

Sessione °1: Roma e la sua eredità. L’Imperium Romanum nella cultura europea dall’Antichità Classica all’avvento dei superpoteri europei (1. secolo-19. secolo)

Nell’antica Roma, l’idea d’impero fu accuratamente sviluppata dalla fine del periodo repubblicano in poi; rimase quasi sempre presente, in un modo o in un altro, attraverso i secoli, prima di tutto in Europa, ma anche, ad esempio, in America. La ‘performance’ imperiale romana diventò lo stampo culturale e politico di aspirazioni di re ed imperatori medievali nell’epoca del feudalesimo, di potere statale emergente all’inizio del periodo moderno, e di espansione coloniale europea a partire dal Cinquecento. Immagini e retorica riproducevano l’eredità di autori e uomini politici classici. Se la nozione di renovatio imperii ispirò i primi monarchi occidentali come Carlomagno, il diritto romano preparò la centralizzazione statale europea dalla fine del Medioevo e pose le fondamenta del potere statale e dell’autorità del principe, ma anche di numerosi re e duchi durante il Rinascimento. Allo stesso tempo, le idee di repubblica e resistenza contro il potere rivendicarono la loro discendenza da Roma. Come si può vedere, inoltre, nella crescente importanza dell’Impero Romano durante l'Illuminismo e sotto Napoleone I (si veda anche Ingres ecc.), l’exemplum storico dell’Impero Romano è estremamente versatile e ricco, la sua applicabilità non limitandosi ad una sola interpretazione.

Sessione °2: Prospettive di evoluzione concernenti una categoria storica: l’Impero Romano nell’epoca contemporanea

Sin dalla Rivoluzione Francese, che, mediante una ‘nazionalizzazione delle masse’ (Mosse), collocò gli interessi del popolo al centro della discussione politica e sociale, l’eredità dell’antica Roma è stato l’oggetto di molti dibattiti. In questo periodo di intense dispute sui limiti e la leggitimità del potere individuale e collettivo, furono creati nazioni e Stati. Nei secoli 19. e 20. l’antica Roma fu un predecessore storico da cui poter apprendere, trarre esempi. Laddove ad un livello sociologico, il modello repubblicano romano è stato alla base di fervide aspirazioni, fu prima di tutto l’idea di impero ad ispirare i momenti chiave della storia mondiale: dalle politiche nazionalistiche e aggressive dell’Ottocento all’avvento e caduta delle strutture di potere popolari, fasciste e comuniste del Novecento, dalla consacrazione definitiva degli Stati Uniti quale solo superpotere occidentale nel 1945 fino alla sua virtuale onnipotenza alla fine del secolo, dal colonialismo al post- e neo-colonialismo, l’imperialismo romano ha sempre agito, sia come exemplum storico che come caveat ominoso. Questa sessione continuerà l’esplorazione della sorte presente, e futura, dell’Impero Romano, analizzando il modo in cui le società contemporanee si sono attribuite, hanno modellato e a volte anche radicalmente respinto, l’eredità culturale di Roma, alla ricerca di potere e legittimità.

Sessione °3: L’impero immaginario. Manifestazione e rappresentazione del potere

Nelle arti visive, il riferimento all’Impero Romano è sempre stato di una certa rilevanza; l’esaltazione dei fasti imperiali e monarchici è sopravvissuta nei suoi avatar, più particolarmente nelle sue perpetuazioni medievali quali l’Impero Bizantino, l’Impero Carolingio e il Sacro Romano Impero Germanico. Parallelamente è stata impostata una ri-interpretazione dei modelli figurativi pagani, adattati all’ideologia cristiana, suscitando numerosi dibattiti sul ruolo dell’immagine, che culminarono nelle crisi iconoclaste. A partire dal discorso fondatore del Petrarca, il Rinascimento ha rinforzato la volontà di riferirsi alle radici dell’Antichità greco-romana, alla ricerca di una purezza formale più immaginaria che reale. Offrendo una nuova lettura di Vitruvio, ha pure tentato di rivaleggiare con la Roma imperiale al livello dell’architettura, per legittimare il potere e l’autorità. Ha introdotto nuove domande e provocato nuove crisi, come ad esempio quella della Querelle des Anciens et des Modernes. La ri-appropriazione delle forme dell’Antichità Romana in una sempre rinnovabile esplorazione del reale, la sublimazione attraverso le arti di modelli totalitari che se ne sono ispirati (da Carlomagno a Napoleone, da Stalin a Hitler e Mussolini), la traduzione iconografica moderna di leggende della Roma imperiale, le teorie artistiche fondate sul mito del modello perduto dell’Antichità romana: sono solo alcuni temi possibili che potranno costituire questa sessione, che si focalizzerà sulle arti visive, sulla musica e sulla letteratura.

Sessione °4: Imperi senza Roma?

Diversamente dal continente europeo e nordamericano, l’idea e la ‘performance’ d’impero, come ispirata dalla Roma dell’Antichità, fu molto meno evidente fuori del mondo Occidentale. Nonostante tutto, alcuni sviluppi imperiali nel mondo Islamico (i califfati Ummayad e Abbassid nel Medioevo e l’Impero Osmanico a partire dal Quattrocento) sono riconducibili alle arti, alle immagini e ai principi amministrativi dell’Imperium Romanum (e del suo successore diretto nel bacino mediterraneo orientale, l’Impero Bizantino). Nel resto del mondo il nome di Roma fu solo un’ombra vaga, se non un concetto straniero. Questa sessione esplorerà il modo in cui l’idea d’impero fu vissuta in Cina, nel subcontinente indiano e nel mondo islamico. La Cina Han, Tang, Ming o Qin svilupparono dei concetti o ‘performance’ d’impero differenti? L’organizzazione tribale mongola e l’India mugale con le sue radici islamiche furono influenzati, attraverso i loro contatti con gli imperi abbassidi, fatimidi, malucchi o osmanico, da antiche idee romane? E, finalmente, quando nel Sette- e Ottocento i poteri coloniali invasero questi imperi, il concetto d’impero europeo, e dunque romano, ha permeato la cultura locale, cioè le tradizioni che rappresentano e manifestano l’ideologia imperiale? Alternativamente, questa sessione permetterà anche la discussione della nozione di ‘impero senza impero’: in tempi di crisi economica mondiale, in un mondo diventato un ‘global village’, la globalizzazione e il capitalismo finanziario sono stati individuati come le più recenti traduzioni d’impero, dell’interazione di ‘mercati finanziari’ che costituiscono l’avvento di una nuova variante di impero.

All’occasione del 75esimo anniversario dell’Academia Belgica; convegno organizzato dall’Academia Belgica (Roma), con il sostegno dell’Istituto Storico Belga di Roma, e la Fondazione Principessa Marie-José

Dove e quando?

Bruxelles, 11-13 settembre 2014

Procedura

Le proposizioni di comunicazioni (abstract di max. 1 p.) devono essere spedite, accompagnate da un c.v. accademico (max. 3 pp.: istituzione scientifica di appartenenza, pubblicazioni accademiche, diplomi,...),

all’indirizzo empire2014brussels@gmail.com,

al più tardi il 31 gennaio 2014.

Le proposte accettate saranno comunicate al più tardi il 25 febbraio 2014.

Gli atti del convegno saranno pubblicati dopo selezione ed evaluazione delle comunicazioni definitive (da spedire al più tardi il 30 novembre 2014).

Comitato organizzativo

• -Wouter Bracke (direttore, Academia Belgica, Roma)
• -Jan De Maeyer (presidente, Istituto Storico Belga di Roma)
• -Pierre-Yves Kairis (presidente, Fondazione Principessa Marie-José)
• -Peter Stabel (presidente, Academia Belgica, Roma)

Keynote speakers confermati:

Wim Blockmans (Università di Leiden), Christophe Imbert (Università di Tolosa-Le Mirail), Martin Kohlrausch (KU Leuven), Christoph Schönberger (Università di Konstanz)

 

 

Beschrijving van het congresthema

Het thema van dit congres is de receptie, het ‘Nachleben’, of ook de ‘permanence’ of ‘rémanence’ van het Romeinse Rijk, van een idee en een historisch paradigma dat sinds de Klassieke Oudheid de meest uiteenlopende aanspraken op het verkrijgen en het consolideren van macht heeft onderbouwd. De aandacht zal uitgaan naar ‘cultuur’, een notie die breed wordt opgevat, nl. niet enkel de kunsten, architectuur, literatuur enz., maar ook filosofie, religie en discours. Een brede waaier themata zal aan bod komen. De centrale focus zal weliswaar liggen op Europa en Noord-Amerika, maar het is ook de bedoeling om aandacht te besteden aan niet-Westerse contexten, al dan niet in een direct verband met het Romeinse voorbeeld.

Een theoretische en sociologische dimensie zal de discussie vervoegen en idealiter beïnvloeden, in de vorm van methodologische vraagstellingen die in verband staan met het congresthema. Meer in het bijzonder zullen de volgende vragen centraal staan: wat is onze positie als onderzoekers, deel uitmakend van een hedendaagse, vaak Westerse, democratische en kapitalistische context; wat met de notie imperium an sich: hoe wordt zij gedefinieerd, en aan welke ideologische vereisten wordt zij onderworpen; met andere woorden, naast de vele historische varianten en manifestaties van receptie van imperium, doorheen welke filters wordt deze notie beschouwd? Want sinds het begin van de 21ste eeuw heeft de wereld radicale veranderingen ondergaan: na het uiteenvallen van de Sovjetunie hebben de gebeurtenissen van 11 september 2001 een tijdperk van vernieuwd Amerikaans ‘imperialisme’ ingeluid, terwijl terzelfdertijd een grotendeels economisch gedreven variant, vertegenwoordigd door nieuwe grootmachten zoals China, in toenemende mate de bestaande machtsstructuren in vraag is beginnen stellen.

In het kader van een dergelijke metahistorische bewustwording zal dit congres evenzeer het Romeinse Rijk als zijn erfenis/veronderstelde erfgenamen doorheen de eeuwen behandelen. Hoogst uiteenlopende themata en opinies betreffende dit onderwerp zullen aan bod komen, en er zal worden getracht om vragen te beantwoorden die gelden als essentieel voor het schrijven, het creëren en het eigenlijke totstandkomen van niet enkel culturele geschiedenis, maar ook van geschiedenis tout court.

Het congres zal bestaan uit een reeks thematische sessies waarin uiteenlopende temporele en geografische contexten zullen worden behandeld. Meer in het bijzonder wordt gedacht aan voorstellen voor papers betreffende de 4 volgende thematische assen:

Sessie °1: Rome en haar erfenis. Het Imperium Romanum in de Europese cultuur vanaf de Klassieke Oudheid tot de opkomst van de Europese supermachten (1ste-19de eeuw)

In het oude Rome werd de idee van imperium zorgvuldig vormgegeven tijdens de Late Republiek en in het begin van de Keizertijd, waarna zij standhield doorheen de Europese en Amerikaanse geschiedenis. Romeins geïnspireerde imperiale ‘performance’ groeide uit tot het culturele en politieke keurmerk voor de ambities van middeleeuwse koningen en keizers tijdens de feodale periode, voor opkomende staatsmacht in het begin van de moderne tijden, alsook voor Europese koloniale expansie vanaf de zestiende eeuw. Beeld en woord weerspiegelden de grote klassieke auteurs en politici. Romeinse architectuur werd de scène waarop macht en ideologie werden geprojecteerd. Terwijl de renovatio imperii Westerse koningen inspireerde, effende het Romeinse recht het terrein voor de staatscentralisatie van de opkomende Europese Staten vanaf de late Middeleeuwen, en onderbouwde het de staatsmacht en autoriteit van prinsen, koningen en hertogen tijdens de Renaissance. Maar tegelijkertijd beriepen ideeën van republicanisme en verzet tegen machtsstructuren zich op een afstamming van Rome. Zoals onder meer ook blijkt uit de groeiende belangstelling voor het Romeinse Rijk tijdens de Verlichting en onder Napoleon I (zie Ingres enz.), is het exemplum van het Romeinse Rijk uiterst flexibel en veelzijdig, en geenszins onderworpen aan één welomschreven interpretatie.

Sessie °2: Veranderende visies op een historische categorie: het Romeinse Rijk in de hedendaagse periode

Sinds de Franse Revolutie, toen ingevolge een toenemende ‘nationalisering van de massa’s’ (Mosse) de belangen van het volk steeds meer plaats innamen in politieke en maatschappelijke discussies, is de erfenis van het oude Rome het onderwerp geweest van intens debat. In deze tijden waarin men steeds meer aandacht had voor de verhouding tussen individuele en collectieve macht, ontstonden naties en imperia. Gedurende de 19de en 20ste eeuw was Rome een historische voorganger waaruit men lessen trok, een voorbeeld en een bron van inspiratie. Daar waar op een sociologisch niveau het Romeinse republicanisme voor heel wat deining zorgde, is het op macro-historisch vlak vooral de idee van imperium die kan worden gelinkt aan de sleutelmomenten in de wereldgeschiedenis: van uitingen van agressief nationalisme in de negentiende eeuw tot de twintigste-eeuwse opkomst en val van populaire, fascistische en communistische machtsstructuren, van de definitieve bekroning van de VS als enige Westerse supermacht in 1945 tot hun virtuele oppermacht aan het einde van de 20ste eeuw, van kolonialisme tot post- en neo-kolonialisme: het Romeinse imperialisme heeft maar weinig aan belang ingeboet, weze het als een historisch exemplum of, anderzijds, als een omineus caveat. Deze sessie zal het huidige en toekomstige lot van het Romeinse Rijk verder verkennen, via een aantal bespiegelingen betreffende de wijze waarop hedendaagse beschavingen, in hun zoektocht naar macht en legitimiteit, de culturele erfenis van Rome hebben opgeëist en gevormd, maar soms ook radicaal verworpen.

Sessie °3: Het denkbeeldige imperium. Uit- en afbeelding van macht

In de beeldende kunsten is de verwijzing naar het Romeinse Rijk steeds van groot belang gebleven; het aura dat imperiale en monarchistische macht omgaf is een constante gebleven in de eeuwen volgend op het einde van Rome, beginnend met de Byzantijnse, Karolingische en Heilige Roomse Rijken. De heidense artistieke vormentaal werd aangepast om tegemoet te komen aan de ideologische vereisten van het christendom, wat leidde tot een heftig debat betreffende de rol van het beeld, alsook, in extreme gevallen, tot iconoclastische uitspattingen. Hieropvolgend zorgde de Renaissance voor een nog grotere interesse in de Grieks-Romeinse Oudheid, op zoek naar een soort van zuiverheid die eerder voortkwam uit levendige verbeeldingskracht dan uit een tastbare realiteit. Ingevolge een welbepaalde interpretatie van Vitruvius trachtte men zelfs te rivaliseren met Romeinse imperiale architectuur, in een nieuwe vormentaal die getuigde van een macht en een autoriteit die zij terzelfdertijd ook moest legitimeren; dit alles kende als iconisch culminatiepunt de Querelle des anciens et des modernes. Het zich toeëigenen van de Oudheid is met andere woorden doorheen de eeuwen een centraal gegeven gebleven in de kunstgeschiedenis. Diverse interpretaties en aanpassingen van de hoogst realistische vormentaal van de Romeinse kunst, de sublimering van de kunsten door totalitaire Staten en Rijken (van Karel De Grote tot Napoleon, van Stalin tot Hitler en Mussolini): moderne interpretaties van artistieke theorieën werden niet zelden gestoeld op de mythe van de Griekse maar ook Romeinse oudheid. Het is aan een beter begrip van deze voortdurende aanwezigheid van het imperiale Rome in de beeldende kunsten, in muziek en in literatuur dat deze sessie een bijdrage wil leveren.

Sessie °4: Imperia zonder Rome?

In tegenstelling tot Europese (en Amerikaanse) imperia is de idee, de ‘performance’ van imperium als geïnspireerd door het oude Rome minder vanzelfsprekend buiten de Westerse wereld. Doch sommige uitingen van imperiale ontwikkeling in de Islamitische wereld (de Omajjade- en Abbasside- kalifaten in de Middeleeuwen en het Ottomaanse Rijk vanaf de vijftiende eeuw) bouwden verder op kunst, beeldvorming en administratieve aspecten die teruggaan op het Imperium Romanum (en zijn directe opvolger in de Oosterse Middellandse Zee, het Byzantijnse Rijk). In andere delen van de wereld had men enkel van ver gehoord van het klassieke Rome, of was het zelfs een totaal vreemd concept. In dit kader zal deze sessie bekijken hoe de idee van imperium werd beleefd in China, op het Indiase subcontinent, en in de Islamitische wereld. Ontwikkelden de verschillende Chinese dynastieën (Han, Tang, Sung, Ming en Qin) verschillende concepten of ‘performances’ van imperium, of was de Mongoolse tribale structuur of ook Mogul India met zijn Islamitische roots beïnvloed, via contact met Abbassidische, Fatimidische, Mamelukische of Ottomaanse Rijken, door oudere Romeinse ideeën? En tenslotte, toen tijdens de 18de en 19de eeuw de Europese koloniale machten deze imperia overrompelden, leefde het Europese, en dus Romeinse, concept van imperium door in lokale cultuur, m.a.w. in de manier waarop men traditioneel imperiale ideologie voorstelt en beleeft? Aan de andere kant zal deze sessie ook aandacht besteden aan imperium ‘zonder imperium’: in een tijdperk van globale economische crisis zonder voorafgaande, in een wereld die is uitgegroeid tot een ‘global village’, heeft men globalisering en internationaal financieel kapitalisme gekenmerkt als de meest recente vertalingen van imperium, van het samenspel tussen verpersoonlijkte ‘financiële markten’ die de geboorte van een nieuw soort imperium aankondigen.

Renovatio, inventio, absentia imperii. Van het Romeinse Rijk tot hedendaags imperialisme

(Internationaal congres, Brussel, 11-13 september 2014)

Ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan van de Academia Belgica; georganiseerd door de Academia Belgica (Rome), met de steun van het Belgisch Historisch Instituut te Rome en de Stichting Prinses Marie-José

PRAKTISCHE INFORMATIE EN PROCEDURE

Waar en wanneer?
Brussel, 11-13 september 2014

Procedure:
Voorstellen voor papers (abstracts van max. 1 p.) dienen

ten laatste op 31 januari 2014

te worden doorgemaild naar empire2014brussels@gmail.com, vergezeld van een academisch c.v. (max. 3 pp.: wetenschappelijke instelling, academische publicaties, diploma’s,...).

Ten laatste op 25 februari 2014 zal het resultaat van de call worden meegedeeld.
De conference proceedings zullen worden gepubliceerd na selectie en evaluatie van de papers, die ten laatste op 30 november 2014 dienen te worden ingestuurd.

Organiserend comité:

-Wouter Bracke (directeur, Academia Belgica, Rome)

-Jan De Maeyer (voorzitter, Belgisch Historisch Instituut te Rome)

-Pierre-Yves Kairis (voorzitter, Stichting Prinses Marie-José)

-Peter Stabel (voorzitter, Academia Belgica, Rome)

Bevestigde keynote speakers:

Wim Blockmans (Universiteit van Leiden), Christophe Imbert (Universiteit van Toulouse-Le Mirail), Martin Kohlrausch (KU Leuven), Christoph Schönberger (Universiteit van Konstanz)