Cuba

Tikang ha Wikipedia
Laktaw ngadto ha: paglayag, bilnga
Republika han Cuba
República de Cuba
Lema: Patria o Muerte (Kinatsila)
"Amon Nasod o Kamatayan"a
Nasodnon nga awit: La Bayamesa  
("An Bayamesa")
Kapital (Pamunuan)
(ngan gidako-i nga syudad)		 La Habana
23°8′N 82°23′W / 23.133°N 82.383°W / 23.133; -82.383
(Mga) Opisyal nga Pinulongan Kinatsila
(Mga) Ethniko nga Grupo  65.05% Europeo (Espanyol, Franses, iba), 10.08% Afrikano (Yoruba, Igbo, iba), 23.84% Mulatto & Mestizo[1]
Demonimo Cubano
Kagamhanan Sosyalista nga Republika,
Usa-nga-partido nga estado komunista
 -  Presidente Raúl Castro
 -  Premier Raúl Castro
Independensya tikang han Espanya 
 -  Gindeklarac Oktubre 10, 1868 
 -  Gindeklara in Republika Mayo 20, 1902
tikang han Estados Unidos 
 -  Cubano nga Rebolusyon Enero 1, 1959 
Kahaluag
 -  Bug-os 110,861 nga km2 (ika-105)
42,803  nga kw nga mi 
 -  Katubigan nga (%) waray bale
Katawhan
 -  2008 nga banabana 11,423,952[2] (ika-73)
 -  2002 census 11,177,743 
 -  Densidad 102/km2 (ika-97)
264/kw nga mi
GDP (PPP) 2008 nga banabana
 -  Total $108.2 ka bilyon[3] 
 -  Per capita $9,500[3] 
GDP (nominal) 2008 nga banabana
 -  Total $55.18 ka bilyon[3] 
 -  Per capita $4,830[2][3] 
HDI (2008) 0.855[4] (hataas) (ika-48)
Salapî Cubano nga peso (CUP)
Nababalhin nga peso d (CUC)
Zona hin oras (UTC-5)
 -  Summer (DST) (Natikang hit Marso 11; natapos hit Nobyembre 4) (UTC-4)
Namanehar ha tuo
Internet nga TLD .cu
Kodigo hin pagtawag 53
a Sugad han naipakita dida han obverso nga bahin han 1992 nga coin[5] (Tigamni nga an Kinatsila nga pulong "Patria" usa nga binabayi nga pulong ngan puyde ini maihubad ha Winaray nga "Duyan" o "Lugar nga Natawhan" or "Iroy nga Tuna".)
bAn Konstitusyon han Cuba nasiring nga an "Cuba usa nga independyente ngan soberano nga sosyalista nga estado [Artikulo 1] ngan an ngaran han Cubano nga estado amo an Republika han Cuba [Artikuko 2]."[6] An kagamit han "sosyalista nga republika" agod maipahayag an estilo hin pan-gobyernohan ha Cuba haros uniforme, bisan man kon in mga porma hin gobyerno waray unibersal nga ginkakasabotan nga tipolohya. Pananglitan, Atlapedia[7] nagdedeskribir hini nga "Unitaryo nga Sosyalista nga Republika"; An Encyclopædia Britannica[8] diri nagamit han pulong nga "unitaryo" sugad hit kadam-an nga mga barasahon.
c Ha pagtikang han Napulo ka Tuig nga Gyera.
d Tikang han 1993 tubtob 2004 an U.S. dollar gin-gamit upod han peso tubtob han pagsalyo-a han dolyar han nababalhin nga peso.

An Republika han Cuba (ha Kinatsila: República de Cuba) usa nga nasod ha Dagat han Antillas o Dagat Caribe. Ini nga nasod naglalakip han Isla han Cuba, nga amo an gidako-i ngan ikaduha nga gidamo-i hin tawo nga isla han Antillas Mayores, an Isla de la Juventud, ngan pipira nga mga gudti-gudti nga mga puro o isla nga hagrani.

La Habana an gidakoi nga syudad ngan amo an kapital han nasod. An Santiago de Cuba ngan Camagüey mga importante liwat nga mga Cubano nga syudad. Mga kilalado liwat nga mga gurugudti nga mga bungto amo an: Baracoa (nga amo an syahan nga gin-ukyan han Espanyoles ha Cuba), Trinidad (usa nga UNESCO nga sityo hin herensya han kalibutan ), ngan Bayamo.

An Cuba mayda populasyon nga 11 ka ribo o milyon nga tawo ngan amo an gidamoi hin populasyon nga islahanon nga nasod ha Caribe. An katawhan hini, kultura, ngan mga kustumbre tikang hin mga dirudilain nga mga pinanguhaan sugad han: an mga tuminongnong nga mga Taíno ngan Ciboney nga mga tawo; an panahon han pagkolonisar han Espanya; an pagdara han Africano nga mga uripon; ngan an kaharani hini han Estados Unidos.

An ngaran nga Cuba tikang han Taíno nga yinaknan ngan bisan man kon an iksakto nga kahulogan diri klaro, puyde ini mahubad nga "an lugar nga diin an mabinungahon nga tuna damo" (cubao ha orihinal nga Taíno)[9], o kundi man an "dako nga lugar" (coabana).[10]

An nasodnon nga bukad amo an "flor de mariposa" (Bukad han Alibangbang) ngan an nasodnon nga tamsi amo an Tocororo o an Cubano nga Trogon.[11]

Administratibo nga pagbahinbahin[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

An Cuba mayda napulo kag upat (14) nga mga lalawigan o probinsya ngan usa nga ispisyal nga munisipalidad (an Isla de la Juventud). Ini han una mga kabahin hin unom nga darudako nga mga lalawigan: Pinar del Río, La Habana, Matanzas, Las Villas, Camagüey ngan Oriente. An mga yana nga mga pagbahin-bahin baga hin sugad han mga probinsya militar han panahon han Mga Gyera hin Paglugaring ha Cuba, nga diin an mga lugar nga gidako-i hin samok ginbahin-bahin.

1 Isla de la Juventud (Puro han Kabatan-on o Puro han Pagkabata)
2 Pinar del Río 9 Ciego de Ávila
3 La Habana (An Habana) 10 Camagüey
4 Ciudad de la Habana (Syudad han Habana) 11 Las Tunas
5 Matanzas 12 Granma
6 Cienfuegos 13 Holguín
7 Villa Clara 14 Santiago de Cuba
8 Sancti Spíritus 15 Guantánamo

An mga lalawigan ginbahin-bahin pa ngadto hin usa ka gatos kapitoan (170) nga mga munisipyo.

Pinanbasaran[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

  1. ↑ Official 2002 Cuban Census
  2. ↑ 2.0 2.1 [1]
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Cuba, CIA World Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cu.html, ginkúhà dida han 2009-04-06
  4. ↑ Human development Reports: Cuba, United Nations Development Programme, 2007/2008, http://hdrstats.undp.org/countries/data_sheets/cty_ds_CUB.html, ginkúhà dida han 2008-01-01
  5. ↑ Sonic.net. 1992 coin. Retrieved on 2006-09-26.
  6. ↑ Government of Cuba. The Cuban constitution. Retrieved on 2007-01-29.
  7. ↑ Atlapedia. Cuba.
  8. ↑ Encyclopædia Britannica. Cuba. Retrieved on 2007-01-29.
  9. ↑ www.alfredcarrada.org/notes8.html
  10. ↑ members.dandy.net/~orocobix/terms1.htm
  11. ↑ http://www.dtcuba.com/CubaInfoDetails.aspx?c=9&lng=2

Bibliograpiya[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

Albornoz, Sara Carrillo de (2006). "On a mission: how Cuba uses its doctors abroad". BMJ 333: 464. doi:10.1136/bmj.333.7566.464. JSTOR 40700096. 
Alvarez, José (2001). "Rationed Products and Something Else: Food Availability and Distribution in 2000". Cuba in Transition, Volume 11. Silver Spring, MD: ASCE. pp. 305–322. ISBN 0-9649082-0-4. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume11/pdfs/alvarez.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Alvarez, José (2004). Cuban Agriculture Before 1959: The Social Situation. Gainesville, FL: Department of Food and Resource Economics, University of Florida. http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/FE/FE48000.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Baklanoff, Eric N. (1998). "Cuba on the Eve of the Socialist Transition: A Reassessment of the Backwardness-Stagnation Thesis". Cuba in Transition, Volume 8. Silver Spring, MD: ASCE. pp. 260–272. ISBN 0-9649082-7-1. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume8/pdfs/31baklanoff.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Chomsky, Aviva; Carr, Barry; Smorkaloff, Pamela Maria, eds. (2004). The Cuba Reader: History, Culture, Politics. Durham, NC: Duke University Press. ISBN 978-0-8223-3197-1.
Corbett, Ben (2002). This Is Cuba: An Outlaw Culture Survives. Westview Press. ISBN 978-0-8133-3826-2.
Crespo, Nicolás; Negrón Díaz, Santos (1997). "Cuban Tourism in 2007: Economic Impact". Cuba in Transition, Volume 7. Silver Spring, MD: ASCE. pp. 150–161. ISBN 0-9649082-6-3. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume7/pdfs/crespo.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Domínguez, Jorge I. (1978). Cuba: Order and Revolution. Cambridge, MA: Belknap Press. ISBN 978-0-674-17925-7.
Domínguez, Jorge I. (1989). To Make a World Safe for Revolution: Cuba's Foreign Policy. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-89325-2.
Domínguez, Jorge I. (2003). A Constitution for Cuba's Political Transition: The Utility of Retaining (and Amending) the 1992 Constitution. Coral Gables, FL: Institute for Cuban and Cuban-American Studies, University of Miami. ISBN 978-1-932385-04-5. http://www.people.fas.harvard.edu/~jidoming/images/jid_constitution.PDF. Ginkúhà dida han 19 August 2012.
Espino, María Dolores (2000). "Cuban Tourism During the Special Period". Cuba in Transition, Volume 10. Silver Spring, MD: ASCE. ISBN 0-9649082-8-X. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume10/pdfs/espino.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Falk, Pamela S. (1988). "Washing and Havana". The Wilson Quarterly 12 (5): 64–74. JSTOR 40257732. 
Feinsilver, Julie M. (1989). "Cuba as a 'World Medical Power': The Politics of Symbolism". Latin American Research Review 24 (2): 1–34. JSTOR 2503679. 
Gebru Tareke (2009). The Ethiopian Revolution: War in the Horn of Africa. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-14163-4.
Gleijeses, Piero (1994). "'Flee! The White Giants are Coming!': The United States, the Mercenaries, and the Congo, 1964–1965". Diplomatic History 18 (2): 207–237. doi:10.1111/j.1467-7709.1994.tb00611.x. 
Gleijeses, Piero (1996). "Cuba's First Venture in Africa: Algeria, 1961–1965". Journal of Latin American Studies 28 (1): 159–195. doi:10.1017/s0022216x00012670. JSTOR 157991. 
Gleijeses, Piero (1997). "The First Ambassadors: Cuba's Contribution to Guinea-Bissau's War of Independence". Journal of Latin American Studies 29 (1): 45–88. doi:10.1017/s0022216x96004646. JSTOR 158071. 
Gleijeses, Piero (2002). Conflicting Missions: Havana, Washington, and Africa, 1959–1976. Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-2647-8.
Gleijeses, Piero (2010). "Cuba and the Cold War, 1959–1980". In Melvyn P. Leffler & Odd Arne Westad, eds., The Cambridge History of the Cold War, Volume II: Crises and Détente. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 327–348. ISBN 978-0-521-83720-0.
Gleijeses, Piero (2013). Visions of Freedom: Havana, Washington, Pretoria, and the Struggle for Southern Africa, 1976–1991. Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press. ISBN 978-1-4696-0968-3.
Gott, Richard (2004). Cuba: A New History. New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 978-0-300-10411-0.
Horowitz, Irving Louis (1988). Cuban Communism. New Brunswick, NJ: Transaction Books. ISBN 0-88738-672-5.
Luxenberg, Alan H. (1988). "Did Eisenhower Push Castro into the Arms of the Soviets?". Journal of Interamerican Studies and World Affairs 30 (1): 37–71. JSTOR 165789. 
Kolko, Gabriel (1994). Century of War: Politics, Conflicts, and Society since 1914. New York, NY: The New Press. ISBN 978-1-56584-191-8.
McAlister, Lyle N. (1984). Spain and Portugal in the New World, 1492–1700. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-1216-1.
Pedraza, Silvia (2007). Political Disaffection in Cuba's Revolution and Exodus. New York, NY: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-86787-0.
Pérez-López, Jorge F. (1996). "Cuban Military Expenditures: Concepts, Data and Burden Measures". Cuba in Transition, Volume 6. Washington, DC: ASCE. pp. 124–144. ISBN 0-9649082-5-5. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume6/pdfs/23perlopez.fm.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Ramazani, Rouhollah K. (1975). The Persian Gulf and the Strait of Hormuz. Alphen aan den Rijn: Sijthoff & Noordhoff. ISBN 90-286-0069-8.
Roberg, Jeffrey L.; Kuttruff, Alyson (2007). "Cuba: Ideological Success or Ideological Failure?". Human Rights Quarterly 29 (3): 779–795. doi:10.1353/hrq.2007.0033. JSTOR 20072822. 
Roy, Joaquín (2000). Cuba, the United States, and the Helms-Burton Doctrine: International Reactions. Gainesville, FL: University of Florida Press. ISBN 978-0-8130-1760-0.
Scheina, Robert L. (2003). Latin America's Wars, Volume I: The Age of the Caudillo, 1791–1899. Dulles, VA: Brassey's. ISBN 978-1-57488-449-4.
Scott, Rebecca J. (2000) [1985]. Slave Emancipation in Cuba: The Transition to Free Labor, 1860–1899. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0-8229-5735-5.
Smith, Wayne S. (1996). "Cuba's Long Reform". Foreign Affairs 75 (2): 99–112. JSTOR 20047491. 
Smith, Kirby; Llorens, Hugo (1998). "Renaisssance and Decay: A Comparison of Socioeconomic Indicators in Pre-Castro and Current-Day Cuba". Cuba in Transition, Volume 8. Silver Spring, MD: ASCE. pp. 247–259. ISBN 0-9649082-7-1. http://www.ascecuba.org/publications/proceedings/volume8/pdfs/30smith.pdf. Ginkúhà dida han 25 March 2013.
Sweig, Julia E. (2004) [2002]. Inside the Cuban Revolution: Fidel Castro and the Urban Underground (New ed.). Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01612-5.
Thomas, Hugh (1997). The Slave Trade: The Story of the Atlantic Slave Trade, 1440–1870. New York, NY: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-81063-8.
Thomas, Hugh (1998) [1971]. Cuba; or, The Pursuit of Freedom (updated ed.). Cambridge, MA: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80827-2.
Westad, Odd Arne (2012). Restless Empire: China and the World Since 1750. London: The Bodley Head. ISBN 978-1-84792-197-0.
Whiteford, Linda M.; Branch, Laurence G. (2008). Primary Health Care in Cuba: The Other Revolution. Lanham, MD: Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-5994-3.
Wright, Irene Aloha (1916). The Early History of Cuba, 1492–1586. New York, NY: The Macmillan Company. http://openlibrary.org/works/OL143127W/The_early_history_of_Cuba_1492-1586.

Mga sumpay ha gawas[igliwat | igliwat an pinagtikangan]

Dugang nga pamiling mahitungod han Cuba ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto:
Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary
Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks
Mga hulád tikang ha Wikiquote
Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource
Mga imahe ngan medya tikang ha Commons
Mga sumat notisya tikang ha Wikinews
Pagkukuhaan hin pagtuon tikang ha Wikiversity
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Cuba&oldid=6177662"