San Francisco

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara

Koordinatlar: 37°47′00″K 122°25′00″B / 37.7833333°K 122.4166667°B / 37.7833333; -122.4166667

San Francisco, Kaliforniya
—  Şehir ve County  —
City and County of San Francisco
San Francisco Şehri ve Kontluğu
San Francisco görüntüler montajı
San Francisco görüntüler montajı
San Francisco, Kaliforniya
Bayrak		 San Francisco, Kaliforniya
damga
Takma ad: Körfezde Şehir, S.F., Frisco, Batının Paris'i [1]
Slogan: "Oro en Paz, Fierro en Guerra"
"Barışta Altın; Savaşta Demir"
San Francisco Kontluğu'nun Kaliforniya içindeki konumu.
San Francisco Kontluğu'nun Kaliforniya içindeki konumu.
San Francisco, Kaliforniya'nın the US'da bulunduğu yer
San Francisco, Kaliforniya
San Francisco, Kaliforniya

San Francisco'nun ABD'deki konumu.
Koordinatlar: 37°47′00″K 122°25′00″B / 37.7833333°K 122.4166667°B / 37.7833333; -122.4166667
Ülke Amerika Birleşik Devletleri ABD
Eyalet Flag of California.svg Kaliforniya
Konsolide Sehir ve Kontluk San Francisco Sehri ve County
Assisili Francesco adına Kurulma:29 Haziran 1776
Şehir olma:15 Nisan 1850[2]
Kurucu Tegmen José Joaquin Moraga ve Francisco Palóu
Yönetim
 - Tür Konsey ve Belediye Başkanı
 - Belediye Başkanı Ed Lee (California Democratik Parti)
Yüzölçümü
 - Kent 600,6 km2 (231,9 mi2)
 - Su 479,2 km2 (185 sq mi)
Rakım 16 m (52 ft)
Nüfus (2013)
 - Kent 825.111
 - Yoğunluk 6.800/km² (17.611,9/sq mi)
 - Şehir 3.273.190
 - Metropol 4.335.391
  Nüfus Tahmini
Zaman dilimi PST (-8)
 - Yaz (YSU) PDT (-7)
Alan kodu 415
İnternet sitesi: www.sfgov.org


San Francisco (/sˈan.frˈansˌisko/), (Resmi ad: City and County of San Francisco) Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeyinde San Francisco Körfezi Bölgesi'nde en önemli kültürel ve finansal merkez.

Şehir, San Francisco Yarımadası'nın kuzeyine kurulmuştur. Şehrin batısında Büyük Okyanus, kuzey ve doğusunda ise San Francisco Körfezi bulunur. Kaliforniya'da idari bakımdan San Francisco Konsololide Edilmiş Şehir ve Kontluğu niteliğini taşıyan tek şehirsel yerel idare birimidir. Bu idari bölgenin yüzölçümü resmen 600.6 km2 olup bunun %79.79'u su alanı ve San Fancısco Yarımadası'nın kuzeyinde bulunan 121.4 km2'si ise kara alanıdır.[3]

1776 yılında İspanyollar, bugün Golden Gate köprüsünün bulunduğu yere bir kale ve adı Assisili Francesco ile anılan bir Hıristiyan Misyoner binası yaptı. 1848'de başlayan Kaliforniya Altına Hücum döneminde şehir çok hızlı bir şekilde büyüdü ve kısa sürede Batı Kıyısı'nın en büyük şehri konumuna ulaştı. San Francisco 1906 yılında meydana gelen yıkıcı deprem ve yangınlarla adeta yok oldu, fakat kısa sürede tekrar inşa edildi. II. Dünya Savaşı boyunca San Francisco Pasifik Cephesi'ne çok sayıda asker göndermiştir. Savaştan sonra; görevdeki askerlerin dönüşü, büyük göç dalgası, bölgedeki liberalcilik akımı ve diğer faktörlerle şehir hızla büyümüştür. Gelişen hippi akımı, gay hakları hareketi ile San Francisco, Birleşik Devletler içerisinde liberalizmin adeta kalesi durumuna gelmiştir.

Günümüzde San Francisco bir uluslararası finans, ulaşım ve kültür merkezidir. Şehir ayrıca yaz sisleri, dik kayaları, ilginç tramvay sistemi, Çin mahalleleri ve içlerinde Golden Gate Köprüsü'nü de bulunduran modern ve Viktorya Mimarisi ile popüler bir turizm merkezidir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Assisili Francesco Misyonerlik Binası (Mission Dolores)
Günümüzde San Francisco'nun Çin mahallesinde yer alan bir park olan Portsmouth Square'nın 1851 yılındaki görünümü. Meksika-Amerika Savaşı sırasında Yerba Buena'ya ilk ABD bayrağını diken USS Portsmouth şalopasının müretebatının onuruna geminin adı konuldu. Fotoğraf 22 Haziran 1851 tarihinden önce çekildi.

San Francisco şehrine ait en eski yerleşim ile ilgili arkeolojik kanıtlar, ilk yerleşimin M.Ö. 3000 yılında yapıldığını gösterir.[4] Ohlone yerlileri bölgeyi Kuzey Kaliforniya'yı 6. yüzyıl civarı ele geçirmişlerdir.[5] Bu kabilelerin bulunduğu bölgelere, 16. yüzyıl'ın başından itibaren İspanya tarafından göz dikildi. Böylece bölge halkı 1769'a kadar Avrupalılarla göreceli olarak ilişkilerde bulundular. 1769'dan itibaren Gaspar de Portola'nın liderliğini üstlendiği bir grup Yukarı Kaliforniya'yı sömürgeleştirmek için bir takım keşiflerde bulundular ve San Francisco Körfez Bölgesi'nin varlığını öğrendiler.[6] Yedi yıl sonra, 1776'da, Juan Bautista de Anza tarafından yönetilen bir grup keşifçi, daha sonraları José Joaquin Moraga tarafından kurulacak olan San Francisco Garnizonu için arazi belirlediler. Aynı yıl, Fransisken misyoneri Francisco Palóu, Assisili Francesco Misyonerlik Binası'nı (Mission Dolores) kurdu.[7] Ohlone yerlilerinden bir kabile olan ve bölgede çok sayıda yerleşim yeri bulunan Yelamular bölgedeki misyonerlik faaliyetleri ile Katolik mezhebine geçmiştir.

Bölge, 1821'de İspanya'dan bağımsızlığını kazanarak Meksika'nın bir parçası haline geldi. Meksika yönetimi altındaki bölgede misyonerlik faaliyetleri kademeli olarak azaltıldı ve bölge özelleştirildi. 1835'te İngiliz William Richardson bölgenin ilk bağımsız çiftliğini Portsmouth Meydanı civarına kurdu.[8] . Richardson, bölgenin belediye başkanı Francisco de Haro ile bölgenin planlamasını yaptı ve bölgeyi Yerba Buena adıyla Amerikan yerleşimcilerine açtı. Komodor John D. Sloat, Meksika-Amerika Savaşı savaşı sırasında, 7 Temmuz 1846'da Kaliforniya'yı Birleşik Devletler'e katmak istedi ve Yüzbaşı John B. Montgomery bu amaca iki gün sonra ulaştı. Yerba Buena adı ertesi yıl San Francisco olarak değiştirildi[9] ve Meksika bölgeyi savaş sonunda resmi olarak Birleşik Devletler'e terk etti. San Francisco tersane ve liman açısından bir cazibe merkezi olmasına rağmen zorlu coğrafyası ile hala küçük bir yerleşim merkeziydi.[10]

Kaliforniya Altına Hücumu bir sel gibi altın arayıcılarını bölgeye çekti. Altın arayıcıları San Francisco'dan, şehrin hısım şehri Benicia'ya kadar biriktiler.[11] Bölgenin çok sayıda insan çekmesiyle 1848'de 1.000 civarı olan nüfus 1849'da 25.000'e ulaşmıştı.[12] Zenginlik vaadi o kadar büyüktü ki San Francisco limanına ulaşan gemi tayfaları, limana gelir gelmez gemilerini yüzüstü bırakarak hızla limandan uzaklaşıyor; altın aramaya koyuluyorlardı.[13] Kaliforniya kısa sürede imtiyazlı eyalet oldu ve Birleşik Devletler Ordusu San Francisco Körfezi'nin güvenliğini sağlamak amacıyla Golden Gate bölgesinde Fort Point Kalesini ve Alcatraz Adası'na bir hisar kurdu. Bölgede gümüşün bulunması ile nüfus inanılmaz derecede arttı.[14] Sürekli şehre gelen madenciler ile şehir geniş bir alana yayıldı. Kanunsuzluk yaygın hale geldi ve şehrin Barbary Coast kısmı cinayet, fuhuş ve kumarıyla kötü bir nam saldı.[15]

Girişimciler, Altına Hücum'dan kaynaklanan zenginliklerini kulllanmak istediler. Bu girişimler içinde ilk kazananlar ilk farkedileni 1852'de kurulan Wells Fargo olmak üzere bankacılık sektörü ve demiryolu sektörüydü. San Francisco Limanı'nın gelişmesi ile şehir bir ticaret merkezi haline geldi. Bölge halkının ihtiyaçlarına cevap vermek adına birçok firma açılmıştı. Bunlardan bazıları Levi Strauss'in kurduğu kumaş mamülleri ticarethanesi ve Domingo Ghirardelli'nin kurduğu çikolata fabrikasıdır. Şehre yeni göç eden işçiler, şehrin çok dilli olmasına neden oldu. Demiryollarında çalışan Çinliler, Çin Mahallesi'ni kurdular. İlk tramvay 1873 yılında Clay Street'ta faaliyete gçmiştir. Şehirdeki Viktorya evleri bu dönemde şeklini almaya başlamış ve şehrin sivil liderlerinin bölgeye bir park açılması ile ilgili kampanyaları, Golden Gate Parkı'nın planlanması ile sonuçlamıştır. San Franciscolular nitelikli okullar, kiliseler, tiyatrolar gibi sosyal yaşam binaları inşa etmişlerdir.[16] Sonraki yüzyılda; San Francisco, dikkat çekici stili, görkemli otelleri ve Nob Hill'deki gösterişli köşkleri ile bilinir oldu.[17]

"Tarihte hiçbir şehir bu kadar yıkılmamıştı. San Francisco tamamen yok olmuştu." – Jack London, 1906 depremi sonrası ve yangın[18]

18 Nisan 1906'da saat 5:12 sularında, büyük bir deprem San Francisco'yu ve Kuzey Kaliforniya'yı vurdu. Birçok binanın sarsıntıdan yıkılmasıyla birlikte, gaz hatlarındaki kopmalar yangına sebep oldu. Yangın şehre yayıldı ve birkaç gün kontrol altına alınamadı. Su şebekesinin servis dışı kalmasıyla beraber; askeri birimler yangını frenlemek adına bir yangın önleme şeridi oluşturmaya karar verdiler ve dinamitle bazı binaları patlattılar.[19] San Francisco'nun özünü de oluşturan şehir merkezi de dahil olmak üzere kentin dörtte üçü küle döndü.[20] Yayımlanan raporda 498 kişinin yaşamını yitirdiğini açıklansa da, günümüz tahminleri bu sayının 3,000'den fazla olduğunu gösteriyor.[21] Şehrin o günkü nüfusu olan 400,000 kişinin yarısından fazlası da evsiz kalmıştır.[22] Evsizler geçici olarak Golden Gate Parkı'na, sahile ve birçok yere geçici çadırlar kurmuşlardır. Birçok insan bölgeyi terk ederek Doğu Körfezi'ne göç etmiştir.

Güzel Sanatlar Sarayı, 1915'te.

Yıkılan şehir çok hızlı bir şekilde yeniden inşaa edildi. San Franciscolular, şehri en kısa sürede yeniden inşaa etmeyi, şehrin tamamını kare şeklinde dizayn etmeye tercih ettiler.[23] Amadeo Giannini'nin daha sonra Amerika Bankası adını alacak olan İtalya Bankası geçim kaynağı yok olmuş insanlara kredi verdi. Nob Hill'de yıkılan köşklerin yerine büyük oteller inşaa edildi. Belediye Binası yeniden yerinde yükseldi ve şehir Panama Kanalı'nın açıldığı gün 1915'de yeniden doğumunu kutladı.[24]

Takip eden yıllarda şehir finansal bir merkez olma durumunu sağlamlaştırdı; 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı gerçekleştiğinde hiçbir San Francisco menşeli banka batmadı.[25] Gerçekten de kriz San Francisco'yu teğet geçmişti. Krizin tepe noktasında dahi San Francisco, iki devasa mühendislik projesini; San Francisco – Oakland Körfez Köprüsü'nü ve Golden Gate Köprüsü'nü sırasıyla 1936 ve 1937 yıllarında bitirmişti. Bu periyotta daha önceleri askeri amaçla kullanılan Alcatraz, yüksek derecede suç işleyen Al Capone gibi mahkûmlara ev sahipliği yapan bir cezaevine dönüştürüldü. San Francisco yeniden kazandığı azametini Dünya Fuarı'nı gerçekleştirerek göstermiştir.

II. Dünya Savaşı boyunca San Francisco Tershanesi Pasifik Cephesi'ne yapılan operasyonlar için merkez konumuna geldi.[26] Savaş yüzünden birçok insan askere alındı. Savaş sonrasında göreve gidenler geri döndü ve bunların yerine çalışmaya gelenlerin çoğu şehirde kalmayı tercih ettiler. Birleşmiş Milletler kuruluş belgesi olan Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 1945 yılında Konferans bu kentte imzalandı. Yine Japonya ile savaşı bitiren antlaşması da 1951 yılında bu kentte imzalanmıştır.

USS San Francisco buharlısı Golden Gate Köprüsü'nün altında, 1942, II. Dünya Savaşı

1950'ler ve 60'larda, kentsel dönüşüm projesiyle özellikle şehrin batı tarafında geniş bir yıkım ve yeniden inşaa gerçekleşti. Daha önceleri vatandaşlar tarafından karşı çıkılan ve yapımı durdurulan çevre yolu projeleri hayata geçirildi.[27] 1972 yılında Transamerica Piramidi yapıldı[28] ve 1980'lerdeki Manhattanlılaşma ile şehir merkezi bölgelerinde yüksek yapılı gökdelenler yükseldi.[23] Bölgedeki liman aktiviteleri Oakland'a kaydı ve şehir turizme döndü. Turizm şehir ekonomisinin en önemli gelir kalemi oldu. Banliyölerdeki hızlı büyüme ile San Francisco büyük bir demografik değişime uğradı. Şehirdeki en büyük grup olan beyaz nüfus şehri terk etti ve Birleşik Devletler'e Asya ve Latin Amerika'dan yeni göç eden insanlar şehrin en büyük nüfus grubunu oluşturdular.[29][30] Bu süreçte San Francisco karşıt kültürlerin kavşağı konumuna geldi. 1950'lerde Beat Kuşağı San Francisco Rönesansı'nı gerçekleştirdiler ve North Beach semtine yerleştiler.[23] 1960'lar boyunca Hippiler Haight-Ashbury'de toplandılar ve 1967'de Summer of Love'da doruk noktalarına ulaştılar.[31] 1970'lerde şehir gay hakları hareketinin merkezi konumuna geldi. The Castro kent bölgesi, gay belediyesi haline geldi.[32]

1989 Loma Prieta depremi, Körfez Bölgesi'nde yıkıma ve yaşam kayıplarına neden oldu. Deprem San Francisco'da özellikle Marina ve South of Market bölgelerindeki binalarda hasara neden oldu. Embarcadero Çevre yolu ve Merkezi Çevre yolu çöküntülere uğradı. Bütün bunlar; şehrin tarihi bölgelerini ıslah etmesine neden oldu.

1990'ların sonuna kadar olan süreçte internet teknolojisinin gelişmesi yeni bir iş sahasının oluşmasına ve birçok yeni şirketin açılmasına vesile oldu. Yatırımcıların ve bilgisayar mühendislerinin, daha sonra satış ve pazarlama uzmanlarının şehre göçü ile sosyal manzara değişti. Şehrin fakir bölgeleri hızla zenginleşti. 2001 yılında gelişen olumsuz olaylarla, kurulmuş birçok şirket battı ve bu şirketin elemanları şehri terk etti. Buna karşın yüksek teknoloji ve yatırımcılık, San Francisco ekonomisinin dayanak noktasını oluşturmaya devam etmektedir.[33]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

San Francisco konsolide şehir ve kontluğu sınırları içinde bulunan toplam nüfus (2013 Nüfus Tahmini itibariyle) 825,111 kişi olup böylece bu sınırlar içindeki nüfus yoğunluğu 6,800 kişi/km2 olmaktadır. Böylece bu sınırlar içinde San Francisco, Kaliforniya eyaleti içinde bulunan (200,000 'den daha fazla nüfuslu olarak tanımlanan) büyük şehirlerden en yoğun nüfuslu olanıdır ve New York Şehrinden sonra tüm ABD'de ikinci sırada nüfus yoğunluğu olan büyük şehir olmaktadır. Nüfus sayısına göre ise San Francisco Kaliforniya eyaletinde (Los Angeles, San Diego ve San Jose'den sonra) dördüncü sırada ve tüm ABD şehirleri içinde ise 15. kalabalık şehir sırasında olmaktadır. Şehir ile varoşları ile birlikte oluşan "Şehirleşmiş Büyük San Francisco" nüfusu 3,273,190 kişi ve "ABD Nüfus Sayım Bürosu"'nun metropoliten bölge tanımlamasına göre 9,128 km2 yüzey alanlı "San Francisco Metropoliten Bölgesi"'nin nüfusu yaklaşık 4,335,391 kişi olduğu tahmin edilmiştir. Bunlardan daha büyük "San Francisco Körfezi Bölgesi Birleşik İstatistik Bölgesi" veya "San Jose-San Francisco-Oakland" bölgesinin nüfusunun ise yaklaşık 8.4 milyon kişi olduğu bildirilmektedir.

Semtler[değiştir | kaynağı değiştir]

San Francisco Golden Gate Köprüsü'nü haritanızın tepesine aldığınızda karşınıza aslında son derece düzgün yapılanmış bir şehir çıkacaktır. Doğusunda Golden Gate’e gidene dek birçok Pier (rıhtım), köprü girişinin batısında ise Pasifik’in en güzel manzaralarını sunan sahil yolları mevcuttur. Toplu taşımanın kolaylıkla sağlandığı bu şehirde, (yine Kaliforniya eyaletinde bulunan Los Angeles’a nazaran çok küçük olduğu için) bir bölgeden diğerine geçiş kolay ve çabuktur. Coit Tower ve Twin Peaks’den şehrin hemen tümünü kuşbakışı görebilir, Fisherman’s Wharf’tan Alcatraz’a bakarken mahkûmların bu kadar kısa mesafeyi yüzerek neden kaçmadığına hayret edebilirsiniz. Russian Hill, Nobb Hill, China Town ve Golden Gate Park şehri ilk ziyaret edenlerin gözbebeği olmayı hak eder. Siz siz olun, bu şehire kadar gelmişken merak edip Golden Gate Köprüsü’nü aşarak kuzeyindeki şehirleri de gezin. Kaliforniya şarabının tadına bakmak için doğru bölgedesiniz. Öte yandan komşuluk, aile ve ghetto yaşamın kaynaştığı Mission Street ise Hispanik, Yakındoğu ve Siyah kültürün izlerini taşır.

Konaklama[değiştir | kaynağı değiştir]

San Francisco Amerika’nın önde gelen şehirlerinden olduğu için hemen hemen tüm büyük otel zincirlerinin bir şubesini şehrin merkezinde bulmak mümkündür. Fakat şehri biraz daha San Francisco usulü yaşamayı tercih ederseniz, Bed & Breakfast (yatak ve kahvaltı) tarzı hizmet veren Viktorya tarzı evlerden birinde kalmanız tavsiye edilir. Şehrin içinde ulaşım kolay olduğundan hangi bölgede kalırsanız kalın farketmeyecektir.

Unutmayın: Fisherman’s Wharf ziyaretçilerin hem gözbebeği, hem de son derece konforlu otelleri barındıran bir bölgedir.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehirde içerik açısından zengin kitap evleri, kültürel ve sanatsal aktiviteler bulunur.

Alışveriş[değiştir | kaynağı değiştir]

Diğer tüm Amerikan şehirlerinde olduğu gibi, San Francisco’da da tüm mağazaları kolaylıkla bulabilirsiniz. San Francisco aynı zamanda sunduğu turist atraksiyonlarının sayısına bağlı olarak sonsuz hediyelik eşya seçeneği sağlayan bir şehirdir. Unutmayın: Çin’den sonra en hakiki Çin eşyası bulabileceğiniz yerlerden biri de San Francisco’nun meşhur ChinaTown (Çin Mahallesi) bölgesidir.

Yemek[değiştir | kaynağı değiştir]

Dünyada tek bir şehirde yemek yeme imkanınız olacaksa San Francisco şehri restoranlarını tavsiye ederiz. Bütün ülke mutfaklarını bir arada bulmanın yanı sıra, parmaklarınızı yedirtecek derecede leziz hazırlanan deniz mahsulünün envai çeşidi buradadır. Fisherman’s Wharf’ta ayaküstü yiyeceğiniz pavurya sadece bir göz şenliği değil, seyahatinizin de en hoş anlarından biri de olabilir.

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

San Francisco'nun resmen 19 tane kardeş şehri vardır:[34]

Panoramalar[değiştir | kaynağı değiştir]

San Francisco'nun şehir merkezine yaklaşan sis, sol tarafında Buena Vista Park ve Dolores Park görünmektedir. Sağ tarafındaki ana cadde ise Market Street. Resim Twin Peaks istikametinden çekilmiştir.
Sis içinde San Francisco'ın şehir merkezi
San Francisco, San Francisco Körfezi kıyısında yer almaktadır. San Francisco Körfezi ise Akdeniz iklimi özellikleri gösteren bir coğrafyada yer almaktadır. Bu nedenle San Francisco kenti ve körfez, özellikle yazın adveksiyon sisinin etkisi altında kalmaktadır (Kentin ve Golden Gate Köprüsünün görünümü)
Marin Tepelerinden San Francisco Panoraması

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ San Francisco Araştırması, 3 Nisan, 1918. Judge Mogan, O'nu Frisco olarak adlandırmayın.
  2. ^ {{Web kaynağı | url = http://www6.sfgov.org/index.aspx?page=4 | Başkık = San Francisco: Government | yayımcı = SFGov.org | erişimtarihi = 08-03-2012
  3. ^ "State & County QuickFacts, San Francisco (city), California". US Census Bureau. 2 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151202021005/http://quickfacts.census.gov:80/qfd/states/06/0667000.html. Erişim tarihi: 2011. 
  4. ^ Archaeological Research Issues For The Point Reyes National Seashore - Golden Gate National Recreation Area Erişim Tarihi: 12 Temmuz 2008, Yazar: Suzanne B. Stewart, Basım: Kasım 2003, Yayıncı: Sonoma Eyalet Üniversitesi Antropoloji Araştırmaları Merkezi
  5. ^ Yazar: Richard Levy, Editör: William C. Sturtevant ve Robert F. Heizer, Ansiklopedi: Kuzey Amerika yerlileri el kitabı, Başlık: Costanoan, Yıl: 1978, Yayımcı: Smithsonian Institution, Yer:Washington D.C. ISBN 0-16-004578-9, Sayfa: 486
  6. ^ Ziyaretçiler: San Francisco Tarihi Erişim tarihi: 10 Haziran 2008, Yayıncı: City and County of San Francisco
  7. ^ The Founding of San Francisco-San Francisco'nun kuruluşu Yazar: Edward F. O'Day, Tarih: Ekim 1926, Erişim Tarihi: 14 Şubat 2009, Yayıncı:Spring Valley Water Authority
  8. ^ From the 1820s to the Gold Rush Tarih: 16 Temmuz 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008, Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco
  9. ^ Yerba Buena Tarihi Erişim tarihi: 13 Haziran 2008, Yıl: 2004, Yayımcı: MJM Management Group
  10. ^ Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Yıl: 2000, Sayfa 4-5, ISBN 9780471191209
  11. ^ San Francisco's First Brick Building Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco, Tarih: 16 Temmuz 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008
  12. ^ Yazar: Rand Richards, Başlık: Historic San Francisco: A Concise History and Guide, Yıl: 1992, Yayımcı: Heritage House, ISBN 1-879367-00-9
  13. ^ Crews Unearth Shipwreck on San Francisco Condo Project Yazar: Ron Harris, Yayımcı: Associated Press, Tarih: 14 Kasım 2005, Erişim tarihi: 4 Eylül 2006
  14. ^ Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yıl: 2000, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Sayfa: 31–33, ISBN 978-0-471-19120-9
  15. ^ “Madenciler kırk dokuz ile geldiler / Fahişeler elli bir ile / Birlikte olduktan sonra / Yerli ahaliyi meydana getirdiler.” Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yıl: 2000, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Sayfa: 237–238, ISBN 978-0-471-19120-9
  16. ^ Under Three Flags Çalışma: Golden Gate National Recreation Area Brochures, Yayımcı: US Department of the Interior, Yıl: Kasım 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008
  17. ^ Yazar: Peter Booth Wiley, Kitap: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Yıl: 2000, Sayfa: 44-45, ISBN 978-0-471-19120-9
  18. ^ The Story of an Eyewitness by Jack London Yazar: Jack London, Dergi: Collier's, the National Weekly, Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco, Tarih: 5 Mayıs 1906, Erişim: 29 Ağustos 1906
  19. ^ Presidio of San Francisco: Firefighting and Dynamiting Çalışma: Golden Gate National Recreation Area, Yayımcı:US Department of the Interior, Tarih: 24 Kasım 2003, Erişim: 13 Haziran 2008
  20. ^ Remembering the 1906 San Francisco Earthquake Yazar: Renée Montagne, Çalışma: People & Places, Yayımcı: National Public Radio, Tarih: 11 Nisan 2006, Erişim: 13 Haziran 2008
  21. ^ Casualties and Damage after the 1906 earthquake Çalışma: Earthquake Hazards Program - Northern California, Yayımcı: US Geological Survey], Tarih: 25 Ocak 2008, Erişim: 13 Haziran 2008
  22. ^ Presidio of San Francisco:1906 Earthquake and Fire Çalışma: Golden Gate National Recreation Area, Yayımcı: US Department of the Interior, Tarih: 25 Ağustos 2004, Erişim: 13 Haziran 2008
  23. ^ a b c Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Yıl: 2000, Sayfa: 56–62, ISBN 978-0-471-19120-9 Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "NatTrust1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış. (Bkz: Kaynak gösterme) Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "NatTrust1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış. (Bkz: Kaynak gösterme)
  24. ^ Yazar: Peter Booth Wiley, Başlık: National trust guide- San Francisco: America’s guide for architecture and history travelers, Yayımcı: John Wiley & Sons, Inc., Yıl: 2000, Sayfa: 9, ISBN 978-0-471-19120-9
  25. ^ San Francisco Gold Rush Banking - 1849 Yayımcı: The Virtual Museum of the City of San Francisco, Tarih:24 Haziran 2004, Erişim tarihi: 13 Haziran 2008
  26. ^ Port of Embarkation Essay--World War II in the San Francisco Bay Area Çalışma: A National Register of Historic Places Travel Itinerary, Yayımcı: US Department of the Interior], Tarih: 28 Ağustos 2007, Erişim: 13 Haziran 2008
  27. ^ Urban Renewal Revisited: A Design Critique Yazar: Eric CY Fang, Çalışma: SPUR Newsletter, Yayımcı: San Francisco Planning and Urban Research Association, Yıl: Şubat 1999, Erişim: 13 Haziran 2008
  28. ^ Pyramid Facts and Figures Çalışma: Company Profile, Yayımcı: Transamerica Insurance and Investment Group, Erişim: 13 Haziran 2008
  29. ^ San Francisco Planning Department Census Data Analysis Yazar: James Willis, Yardımcı yazarlar: Habib, Jerry, Brittan, Jeremy, Yayımcı: San Francisco State University, Tarih: 19 Nisan 2004, Erişim:13-06-2004
  30. ^ Race Through Time Yazar: Torri Minton, Çalışma: San Francisco Chronicle, Yayımcı: Hearst Communications, Tarih: 20 Eylül 1998, Erişim: 13 Haziran 2008
  31. ^ American Experience: Summer of Love: Film Description Çalışma: Website for American Experience documentary on the Summer of Love, Yayımcı: PBS, Tarih: 14 Mart 2007, Erişim tarihi: 17 Haziran 2008
  32. ^ San Francisco History: The 1970s and 1980s: Gay Rights Çalışma: Destinations: San Francisco, Yayımcı: Frommers.com, Erişim: 17 Haziran 2008
  33. ^ City and County of San Francisco: An Overview of San Francisco’s Recent Economic Performance Yazar: Ted Egan, Çalışma: Report prepared for Mayor’s Office of Economic and Workforce Development, Yayımcı: ICF Consulting, Tarih: 3 Nisan 2006, Erişim: 19 Haziran 2008
  34. ^ Kaynak:Ingilizce Wikipedia "List of sister cities in California" Maddesi List of sister cities in California - Wikipedia, the free encyclopedia

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta San Francisco ile ilgili medyaları bulabilirsiniz.
SAN FRANCISCO'dan yönler
Sausalito
 		 Berkeley, Richmond
Büyük Okyanus
Compasspoint-nw.png K Compasspoint-ne.png
B RoseVents.svg D
Compasspoint-sw.png G Compasspoint-se.png
Alameda, Oakland
Brisbane, Daly City
 
SAN FRANCISCO KONTLUĞU (COUNTY)'den yönler
Marin County
 		 Contra Costa County
Büyük Okyanus
Compasspoint-nw.png K Compasspoint-ne.png
B RoseVents.svg D
Compasspoint-sw.png G Compasspoint-se.png
Alameda County
San Mateo County
 


Kaliforniya eyaleti
Konular
Sosyal
Bölge
Metropol bölgeler
Büyük şehirler
County
Nüfuslarına göre en büyük ABD şehirleri
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=San_Francisco&oldid=17816070" adresinden alındı.