Rave

Rave – całonocna impreza, podczas której DJ-e i inni artyści wykonują muzykę elektroniczną. W latach 60. slangowego określenia rave pierwotnie używali pochodzący z Karaibów mieszkańcy Londynu jako określenie imprezy. W późnych latach 80. termin ten zaczął funkcjonować jako określenie subkultury, która wyrosła z ruchu acid house w Chicago i Nowym Jorku, po czym rozwinęła się na scenie klubowej w Wielkiej Brytanii.

Dostępność narkotyków (głównie ecstasy) spowodowała, że rave stał się obiektem krytyki zarówno przez wymiar sprawiedliwości, jak i rodziców młodzieży należącej do ruchu.

Etymologia

Rave to muzyka z charakterystycznym beatem tworzonym przez uderzenia w perkusję w ilości 115 do 160 uderzeń na minutę (BPM). Na imprezach rave dominują takie gatunki muzyki, jak: techno, house, jungle, dubstep, drum and bass, breakbeat, acid, trance, hardstyle, tribal czy ambient. Muzykę z beatem od innych gatunków odróżnia przede wszystkim fakt, że beat stosowany jest jako narzędzie hipnotyzujące. Część fanów twierdzi, że muzyka ta wprowadza w swoisty rodzaj transu i powoduje przyjemne odczucia.

Przewodni beat powstaje dzięki perkusji, natomiast sprzęt muzyczny (sampler, syntezator, wielośladowy magnetofon cyfrowy) pozwala uzyskać pożądaną głębię brzmienia oraz wielowarstwowy dźwięk. Muzyka jest zmiksowanym połączeniem dowolnych utworów pochodzących z różnych gatunków muzyki – od muzyki poważnej przez jazz, rap po pop. Wykorzystywane są również odgłosy natury, brzmienia industrialne czy etniczne.

Historia

Główny nurt rave’u zaczął się w latach 80. jako wynik, reakcja i bunt przeciwko trendom w muzyce pop, kulturze nocnych klubów i komercjalizacji radia.

Imprezy rave odbywały się przeważnie w magazynach lub wynajętych halach. Aby kontrolować i ograniczyć imprezy rave, policja i lokalne władze ogłosiły je nielegalnymi, co skutkowało przeniesieniem imprez do klubów nocnych i amfiteatrów. Prawnie zabroniono również pewnych typów mody rave oraz niektórych akcesoriów.

Początkowa organizacją i promocją imprez zajmowało się niewiele firm (Brotherhood of Boom, Mushgroove, Freebass Society, Pure). Promocja odbywała się poprzez rozdawanie ulotek oraz biuletynów.

Prawo wymusiło na agencjach wzrost zainteresowania ravem, a zachowanie w tajemnicy miejsca imprezy decydowało o jej sukcesie. Organizatorzy reklamowali imprezy wyłączenie drogą z ust do ust lub ujawniali datę i miejsce imprezy jedynie subskrybującym listę e-mailową. Niektóre imprezy zaszły tak daleko w konspiracji, że podawane były serie wskazówek lub punktów kontrolnych, które ostatecznie prowadziły do miejsca imprezy.

Lata 80.

We wczesnych latach 80. do rave zaliczano zarówno imprezy w klubach pełnych ecstasy, takie jak NRG, jak też wolne od narkotyków, np. The Music Institute w Detroit. W połowie lat 80. do klubów wkroczyła muzyka psychodeliczna i inne odmiany muzyki dance: acid house i techno. Początkowe imprezy rave były zwane The Acid House Summers. Był to główny nurt, który przyciągał uwagę tysięcy ludzi (nawet do 25 000 zamiast 4000 gromadzących się wcześniej w magazynach).

Hałas i zamieszanie jakie powodowały tysiące ludzi pojawiających się na wiejskich terenach wywołały skandal w mediach. W Wielkiej Brytanii politycy wypowiadali się przeciw imprezom rave’owym i podnosili kary za ich organizowanie do 20 000 funtów i 6 miesięcy pozbawienia wolności. To, wraz z ecstasy, zakończyło wczesny rave.

Przykładne traktowanie często nielegalnych imprez sprowadziło rave na obrzeża miast. Słowo rave samoczynnie przyjęło się jako opis tych pół-spontanicznych imprez weekendowych, w Londynie na przykład odbywających się w różnych miejscach poza autostradą M25 Orbital (od nazwy tej autostrady wziął swą nazwę zespół Orbital).

Wczesna scena rave’owa przeniknęła również do podziemia w niektórych miastach Kanady i USA jak Montreal, San Francisco czy Los Angeles i tak jak słowo określające tę imprezę, scena rave szybko rozprzestrzeniła się na inne miasta, takie jak San Diego czy Nowy Jork oraz w większych miastach całej Europy.

W kilku książkach opisujących rozwój sceny rave Genesis P-Orridge z Psychic TV jest często nazywany pionierem sceny rave. Psychic TV zrealizowało kilka wczesnych albumów z gatunku acid house.

Lata 90.

Wielka Brytania

Rave stał się globalnym fenomenem w latach 1989–1992, głównie dzięki ludziom, którzy przybywali z daleka, aby brać udział w imprezach rave, a następnie sami organizowali takie imprezy w swojej okolicy. W połowie lat 90. znaczące firmy sponsorowały imprezy rave i dopasowywały scenę muzyczną i modę do swojej oferty reklamowej, tym samym ją komercjalizując.

W 1994 w Wielkiej Brytanii zaostrzono prawo dając tym samym policji więcej uprawnień w przeciwdziałaniu imprezom typu rave i protestom Odzyskajmy ulice (ang. Reclaim the Streets). Policja miała prawo aresztować obywateli przygotowujących imprezę rave (2 lub więcej osób), czekających na rozpoczęcie rave’u (10+) lub uczestniczących w imprezie rave (100+). Dawała również służbom mundurowym prawo zatrzymywania osób podejrzewanych o zmierzanie na rave, w promieniu 5 mil od planowanego miejsca imprezy, i skierowanie ich w innym kierunku; za niesubordynację może być wystawiony mandat w wysokości 1000 funtów.

Europa

Kultura rave stała się częścią ruchu młodzieżowego. DJ-e i producenci muzyki elektronicznej ogłosili istnienie kultury rave a muzykę elektroniczną przedłużeniem rock and rolla co było prawdą. Dziesiątki tysięcy uczestników, czasopisma młodzieżowe i programy telewizyjne dobitnie to potwierdzały. Na scenie rave pojawił się zespół Scooter, który wylansował wiele hitów w stylu rave, min. Hyper Hyper, I'm Raving, Move your ass!, dzięki którym rave stał się popularny wśród szerokiej publiczności. Kolejni znani wykonawcy to RMB, Dune, Raver's Nature, Marusha i wielu innych. Doroczna Parada Miłości w Berlinie w latach 1997–2000 zgromadziła ponad milion osób.

2000

W roku 2000 nielegalne imprezy nadal istniały, jednak mniejsze, a liczba legalnych wciąż rosła. Kilka stałych na scenie rave, włączając wzmacnianą elektronicznie muzykę dance, bujne życie towarzyskie oparte na etosie hasła PLUR – pokój, miłość, wspólnota i szacunek (ang. Peace, Love, Unity, and Respect), miały olbrzymi wpływ na zrównanie muzyki rave i wolności w tańcu z braniem narkotyków takich jak ecstasy, speed, ketamina. Wzrost liczby zażywających kokainę, mającej przewagę nad zanieczyszczonymi tabletkami ekstazy, oraz organizacje przestępcze zostały przypisane kulturze rave pomimo tego, że czystych imprez znów było coraz więcej.

Obserwacje z ostatnich lat wskazują, że muzyka rave i subkultura z nią związana przeżywała okres stagnacji począwszy od końca lat 90.

Na początku XXI wieku termin rave i raver popadł w niełaskę w kręgu ludzi związanych z muzyką elektroniczną, głównie w Europie. Europejczycy powrócili do klubbingu. Stało się niemodne nazywanie imprezy imprezą rave być może dlatego, że termin ten został zhańbiony przez skomercjalizowanie muzyki i dotarcie jej do wszystkich dzięki radiu i telewizji co zaprzeczało terminowi subkultura. Niektóre środowiska wolały termin festiwal, inni zwykłe impreza. Prawdziwy rave, jak Mayday, nadal istniał w środkowej Europie; dzięki mniej restrykcyjnemu prawu rave powrócił do Wielkiej Brytanii. Tradycyjne akcesoria związane z ravem, jak maski, smoczki czy rękawiczki nadal są popularne, ale już nie na rave'ach tylko na komercyjnych dyskotekach na których ludzie nie mający nic wspólnego z dawną kulturą rave używają ich tańcząc do komercyjnych nowożytnich rytmów typu trance i "techno" bezczeszcząc w ten sposób zarówno dawną subkulturę jak i muzykę do której były używane.

Rząd nadal chce umniejszyć znaczenie rave’u. Na przykład w lipcu 2005 r. policja przepuściła obławę na CzechTek (doroczny festiwal muzyki techno), premier Czech powiedział, że uczestnicy festiwalu to "nie tańczące dzieciaki, ale agresywni ludzie" oraz, że wielu z nich "to obsesyjni anarchiści", którzy "prowokują masowe demonstracje pełne przemocy, alkoholu i narkotyków, przeciwko spokojnym ludziom". [1]. Na szczęście trend ten się odwrócił obecnie nielegalne rave są organizowane w sezonie letnim w każdym prawie zakątku globu.

Tak jak wszystkie trendy, które trwają dłużej niż dekadę, rave ostatnio powraca do dawnych dni, kiedy to imprezy organizowane były w magazynach czy klubach oldschoolowych z muzyką jungle, z DJ-ami i producentami, którzy wypadli z interesu i grają muzykę korzeni rave’u oraz nagrywają nowe płyty z taką muzyką; kluby wracają do dawnych dni również w stylu wnętrz.

Jednak ważniejsze jest to, że scena rave stała się sama dla siebie kulturą, czymś więcej niż imprezą. Życie towarzyskie podobnie myślących indywidualistów zgromadziło się we wspólnocie sceny undergroundowej, aby stworzyć społeczność dzielącą te same poglądy, które zbudowała kultura rave w latach 90.: otwartość, akceptacja i pozytywizm. Przykładem tego jest grupa, która zgromadziła się wokół strony [2]. Strona powstała, aby uczyć i informować ludzi o kulturze i scenie rave. Przestrzeń tancerzy, DJ-ów, producentów, popularyzatorów i fanów zgromadziła ponad 1,400 członków i stała się centrum Nowego Jorku dla sceny rave. Inne przykłady to strona [3] i [4].

W ten sposób kultura rave pozostaje żywa.

Polska

Scena rave na dobre rozpowszechniła się w Polsce na początku lat 90. Duże opóźnienie w stosunku do Europy Zachodniej czy USA wynikało głównie z socjalizmu, jaki panował w Polsce, gdy rave rozwijał się i ewoluował w krajach Europy Zachodniej. Pierwsze imprezy odbywały się mniej więcej w tych samych latach w Łodzi (New Alcatraz, Blue Velvet, Węglowa) w Warszawie Horyzonty, Kotły w Krakowie imprezy rave organizowano w Krzysztoforach. Mniej więcej w tym czasie zaczął rozwijać się ruch DJ-ów.

Wraz z falą undergroundowych imprez, Rave zagościł również w Polskim eterze Radiowym. Pierwsza audycja tego typu pojawiła się na falach stacji RMF FM pod nazwą "Technikum Mechanizacji Muzyki". Program ten powstał we współpracy dziennikarzy RMF FM Bogdana Zalewskiego i Pawła Drzyzgi, których do powstania tego formatu zainspirowała jedna z pierwszych imprez Rave w Krakowskim kino-teatrze "Związkowiec". Audycja pojawiła się na falach radiowych w roku 1994 i nadawana była aż do roku 1998, kiedy to RMF zaczął zmieniać format muzyczny stacji a w nowej koncepcji zabrakło miejsca na "klubową elektronikę". W odpowiedzi na brak tego typu muzyki w radiu, odpowiedział sam underground. Niecały rok później w Krakowie powstaje piracka stacja radiowa pod nazwą "Rave Fm" kontynuując misję TMM, nadając w eter przesłanie "Rave Społeczności" pod hasłem "nielegalna impreza w Krakowskim eterze", nawiązując nim do początków Historii Rave w Wielkiej Brytanii. Radio to w swoich programach, promowało scenę underground, DJ'i oraz imprezy. Na audycjach Rave FM pojawiło się mnóstwo DJ'i znanych z Krakowskich klubów takich jak Krzysztofory, Roentgen, Hormon czy Uwaga. Na audycjach gościem bywał sam założyciel TMM Paweł Drzyzga. Radio z krótkimi przerwami w eterze pojawia się do dnia dzisiejszego.

Przemysł muzyczny zaczął rozwijać się na początku XXI w. Pierwsze zespoły nagrywające muzykę elektroniczną kojarzoną z rave to np.: X-rave, Poison, Tektura, Wieloryb, Kaman.

Obecnie scena i kultura rave są już dobrze rozwinięte. W Polsce można już bawić się w wielu dobrych dyskotekach (Blue Velvet (nie ten łódzki), Trend, Krzysztofory, ROENTGEN). Nie brakuje również DJ-ów grających na tych imprezach. Aktywna jest również undergroundowa scena.

Niestety większość a zasadzie wszystkie kluby które dawnymi czasy były świadkami powstawania tej muzyki w Polsce już nie istnieją. Nie przetrwały próby czasu i skomercjalizowania się sceny.

Kultura rave

Pomimo tego, że w USA rave jest obecny tak długo, jak w innych krajach, tam rozwinął się w takim stopniu, w jakim nie było możliwe w Europie, ze względu na większe zróżnicowanie w stylach muzyki czy kulturze (w związku z tym lista poniżej odnosi się głównie do grup w USA).

Teoretyczne założenia kultury rave to:

• Otwartość: nie osądzaj, nie potępiaj i nie przypinaj etykiety innym ludziom, którzy inaczej się ubierają, czeszą, malują, mają inne zwyczaje, inną orientację seksualną, inne preferencje muzyczne, rasę, wiek, pochodzenie czy dochody.
• Akceptacja: nie staraj się przekonywać innych o prawdziwości lub błędności zachowań innych ludzi.
• Pozytywne nastawienie: odnoszenie się do zasady, że jeśli ktoś kogoś uszczęśliwia bez robienia innym przykrości to jest to w porządku.

Raverzy porównywani są zarówno do hipisów z lat 60. jak i nowej fali lat 80. ponieważ ich założenia to brak przemocy i muzyka. Zasady te wzbogacone o inne pozwalające na bezpieczną zabawę zostały ujęte w : Tekalogue i są wykorzystywane do dziś na rave'ach.

Nowinki techniczne bardzo wpłynęły na rave. Ponieważ głośna muzyka uniemożliwia porozumiewanie się, wirtualne komunikatory stały się bardzo istotne. Dodatkowo dostęp do komputerów pozwolił na manipulowanie muzyką w dowolny sposób.

Symbol smiley

Historia symbolu "jednego uśmiechu" rozpoczyna się w 1963 roku, a jej twórcą jest amerykański artysta Harvey Ball. W tamtym okresie wiązany jest przeważnie z programami telewizyjnymi dla dzieci. Następnie, firma ubezpieczeniowa z miasta Worcester wykorzystuje ten motyw, aby zachęcić do siebie swoich klientów. W 1970 roku, Bernard i Murray Spain powiązali smiley z bardzo modnym w tamtym okresie wyrażeniem "have a nice day". Smiley wtargnęło szybko do popkultury, jednak jego główna historia rozpoczyna się w późniejszych latach.

Barnzley Armitage pod koniec lat 80. był projektantem mody z firmy Child of the Jago. Wyznawał idee, jakoby wzory na jego koszulkach były pewnego rodzaju kultem. Chcąc zrobić ukłon w stronę hipisowskiego lata miłości z 1967 roku, traktowanego w danym okresie z uśmiechem i optymizmem, posłużył się wzorem smiley i w małym nakładzie wyprodukował pierwsze koszulki z tym logo. W tym samym momencie, małżeństwo – Danny i Jenni Rampling otwierają Shoom, malutki klub w Londynie, będący świątynią muzyki elektronicznej. Klub przeznaczony był dla ludzi, którzy po wakacyjnym pobycie na Ibizie – miejscu kultu nowoczesnej elektroniki, poszukiwali podobnych brzmień we własnym kraju. Ramplingowie zaobserwowali znak smiley u Barnzleya i jako pierwsi wykorzystali go na ulotkach zapraszających do klubu. George Georgiou, twórca ulotek, przedstawił na nich smiley jako tabletki. Wzór tak podziałał na wyobraźnie młodych ludzi, że od tamtej pory, był głównie kojarzony z ruchem rave i konkretną muzyką, ale także zaczął odnosić się do modnego w tamtym okresie narkotyku o nazwie MDMA, czyli po prostu ecstasy, które także było ważną częścią dla tej kultury. Narkotyk działał pozytywnie na ludzi, powodował otwartość i uśmiech na każdej twarzy. Każdy "klubowicz" czuł się jak w domu i miał zaufanie do innych. Stworzyła się więź, której znakiem rozpoznawalnym był ten niepozorny uśmiech.

Kolejnym czynnikiem na rozwój symbolu w kulturze rave był album, wydany przez producenta o pseudonimie Bomb the Bass. Na okładce płyty umieścił on zakrwawione smiley, co zostało zauważone przez brytyjski magazyn muzyczny. Było to wydarzenie przełomowe, po raz pierwszy zainteresowano się twórczością jakiegoś DJ-a. Scena podziemna powoli wzrosła do rangi popularnej, razem ze swoim symbolem. Pierwszy okres wydawał się dość sielankowy i przyciągnął uwagę dziennikarzy brukowców The Sun czy The Mirror. Uzyskał również ich poparcie, jednak nie trwało to długo. Powstawało wiele wydarzeń, grup i organizacji, z których najbardziej znana była Fantazia, stworzona w 1991 roku przez Jamesa Perkinsa, sygnowana logiem smiley. Ich największa impreza o nazwie One Step Beyond, odbyła się rok po założeniu, oraz zrzeszyła 28 tysięcy ludzi. Jest to niesamowita liczba, potwierdzająca popularność tego fenomenu. The Sun sprzedawało koszulki z logiem smiley, pomijając już inne sklepy jak TOP SHOP. Smiley było wszędzie – na koszulkach, bluzach, naszywkach czy nawet narkotykach. Sklepy szybko zaczęły likwidować asortyment, głównie przez The Sun, który szybko zmienił zdanie i zaczął oskarżać członków tej kultury. Na początku stwierdzono, że acid house – główny gatunek muzyczny kultury rave, pochodzi od LSD, jednak spowodowane było to niewiedzą dziennikarzy. Dopiero później wydano artykuł "Evil of Ecstasy", który rozpoczął antynarkotykową wojnę. Policja rozbijała kolejne nielegalne imprezy, a ludzie, którzy stworzyli tę kulturę przeczuwali jej nieunikniony koniec, spowodowany komercjalizacją.

Bibliografia

• Historia smiley (ang.)
• Kultura smiley (ang.)
• Historia jednego uśmiechu
• Kultura rave – opis fenomenu społecznego

Linki zewnętrzne

• New Alcatraz Underground – Old Skool Will Never Die
• techno.net
• Hyperreal.org Oryginalne źródła rave’u w sieci
• Rave FAQ
• Globalna strona społeczności rave
• Przewodnik po muzyce elektronicznej (w tym próbki)
• Portal społeczności Rave – Rave w Eterze