Fransa

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

La Fransa (France an fransèis) a l'é un pais dl'Euròpa ossidental, mèmber ëd l'Union Europenga. A confin-a con Belgi, Lussemborgh, Gërmania, Svìssera, Italia, Mònaco, Spagna e Andorra. Për la forma 'd soa part continental, ël pais a l'é ëdcò ciamà l'Esàgon. La capital a l'é Paris. A l'ha na surfassa ëd 547.030 km² e a conta 65.600.000 abitant (2013), ël 13,1% dla popolassion dl'Union Europenga. Anté ch'as treuva Stòria Ai 4 dë stèmber 1870 a l'é stàita proclamà la Tersa Repùblica. Ant ël sécol ch'a fa XX la Fransa a l'é stàita amplicà an vàire conflit: le doe guère mondiaj, le guère d'Indocin-a (1945-1954) e d'Algerìa (1954-1962), j'antërvension an Ciad e an Zaire (1969-1984), an Lìban (1982-1987) e la guèra dël Gòlf (1991). Evolussion demogràfica La popolassion a l'era 'd 62,3 milion d'abitant ant ël 2004 e ëd 64,3 milion ant ël 2009. Dël 2013 a-i son ëstaje 810.000 nassense e 572.000 mòrt. Conomìa La disocupassion an Fransa a l'é a l'é al 10,6% (10,2% an Fransa metropolitan-a, dàit dël 2012). Ij fré pùblich a son al 66% dël prodot anterior ëspòrch. Dël 2007, ël passiv pùblich a l'é stàit dël 2,4% dël prodot anterior ëspòrch. Ël 12% dj'abitant a viv sota la seuja dla miseria (908 éuro al mèis). Ël tass ëd risparmi dle famije a l'é dël 16,8% (2011). Lë 78% dl'eletricità a l'é fornì dai 58 reator nuclear an fonsion. Ël rest dal carbon, ël gas, l'energìa idràulica e j'energìe arnovàbij (eòlich e fòto-voltàich, ch'a arpresento l'1% ëd la produssion). Dël 2012 ël 2,26% dël prodot anterior ëspòrch a l'é stàit dedicà a l'arserca e al dësvlup. Torism La Fransa a l'é ël pais pi visità al mond: dël 2013 ij torista a son ëstàit 84,7 milion. Moneda 2 euro: n'arbra stilisà con ij mòt Liberté Egalité Fraternité Dal 1m ëd gené dël 2002 la Fransa a deuvra l'Euro. Për savèjne ëd pi, ch'a varda soa vos. Organisassion polìtica La Fransa (nòm ofissial: République française) a l'é na repùblica. Ël parlament fransèis a l'é formà dal Senat (Sénat, con 331 senator) e da la Ciambrea Nassional (Assemblée Nationale, con 577 diputà). Ël prim ministr a l'é sernù dal pressident e a partagia con chiel ël podèj esecutiv. Ël president a l'é François Hollande (dal maj 2012). Ël Prim Ministr a l'é Manuel Valls (dal 31 mars 2014). An Fransa a-i son anviron 36.000 comun-e, dont 3.000 a son cole con pi che 3.500 abitant.

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi