1963
1963 |
|
---|---|
Ans : 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1963 del calendièr gregorian.
Somari
Eveniments[modificar | modificar la font]
Occitània[modificar | modificar la font]
França[modificar | modificar la font]
- 14 de genièr - Charles de Gaulle rejeita la candidatura del Reialme Unit al mercat comun.
- 14 de genièr - De Gaulle refusa la creacion d'una fòrça nucleara multilaterala amb los Estats Units.
Euròpa[modificar | modificar la font]
- 26 de junh - Viatge de John F. Kennedy en Euròpa, amb visita a Berlin.
Africa[modificar | modificar la font]
Kenya[modificar | modificar la font]
Independéncia dau país lo 12 de decembre.
Sodan[modificar | modificar la font]
Fondacion de l'Union Africana Nacionala de Sodan (SANU) que son objectiu èra de defendre leis interès dei pòbles dei províncias meridionalas que s'opausavan a l'arabizacion e a l'islamizacion de la societat sodanesa.
Asia[modificar | modificar la font]
Cambòtja[modificar | modificar la font]
Minada dempuei d'annadas per lo complòt e l'atemptat de 1959 ò per lei relacions bònas de Cambòtja ambé plusors estats comunistas, lei relacions entre Phnom Penh e Hanoi foguèron rompudas dins lo corrent d'aost. Lei relacions ambé Washington contunièron tanben de se desgradar e Cambòtja preferiguèt abandonar l'ajuda financiera estatsunidenca per mantenir son autonòmia diplomatica. Pasmens, aquò entraïnèt rapidament de problemas financiers. Enfin, divèrseis arrestacions, execucions e disparicions d'opausants politics aguèron luòc dins lo corrent de l'annada (Preap In, Sam Sary) e lei comunistas, dichs Khmers Roges per Norodom Sihanouk e d'ara endavant dirigits per Pol Pot, acabèron sa migracion vèrs lei regions ruralas dau país.
Iraq[modificar | modificar la font]
Extension dau drech de vòte ai fremas.
Arts[modificar | modificar la font]
Literatura[modificar | modificar la font]
Publicacion dau roman La Planeta dei Moninas de l'escrivan francés Pierre Boulle (1912-1994). Depinta lo remplaçament de l'Òme per la monina coma espècia dominanta de la planeta en causa dau declin de la pensada e de la reflexion umana. Aquela òbra aguèt un succès important e conoguèt plusors adaptacions cinematograficas.
Sciéncias e tecnicas[modificar | modificar la font]
Astronomia[modificar | modificar la font]
Premier vòl espaciau (Vostok 6) d'una frema ambé la cosmonauta sovietica Valentina Terechkova (16-19 de junh).
Energia[modificar | modificar la font]
Intrada en servici dau premier subregenerator (ais Estats Units) e dau premier tokamak (en Union Sovietica).
Medecina[modificar | modificar la font]
Desvolopament dau premier vaccin còntra lo sarrampiu per la còla dau biologista estatsunidenc Maurice Hilleman (1919-2005).
Descubèrta dau virüs de l'epatita B per lo genetician estatsunidenc Baruch Blumberg (1925-2011). Aquò li permetèt d'estudiar de mecanismes novèus de lucha còntra lei virüs. En 1976, recebèt lo Prèmi Nobel de Fisiologia ò Medecina.
Economia[modificar | modificar la font]
Naissenças[modificar | modificar la font]
- 4 de genièr - May-Britt Moser, professora de neurosciéncia norvegiana, Prèmi Nobel
- 19 de genièr - Caron Wheeler, cantaira britanica (Soul II Soul)
- 23 de genièr - Elvira Lindo, escrivana e actritz espanhòla
- 2 de febrièr - Andrej Kiska, president d'Eslovaquia
- 17 de febrièr - Michael Jordan, basquetbolaire american
- 19 de febrièr - Seal, cantaire american
- 20 de febrièr - Charles Barkley, basquetbolaire american
- 1 de març - Thomas Anders, cantaire alemand
- 11 de març - Marcos Pontes, astronauta brasilièr
- 12 de març - Joaquim Cruz, atlèta brasilièr
- 13 de març - Fito Páez, cantaire argentin
- 23 de març - Patric Rós, òme de cultura e politician occitan
- 27 de març - Quentin Tarantino, actor, realizator e autor de cinèma american
- 30 de març - Tsakhiagiin Elbegdorj, president e primièr ministre de Mongolia
- 6 d'abril - Rafael Vicente Correa, president d'Eqüator
- 7 d'abril - Jaime de Marichalar, espós d'Elena de Borbon
- 8 d'abril - Julian Lennon, cantaire britanic, filh de John Lennon
- 10 d'abril - Doris Leuthard, president de Soïssa
- 13 d'abril - Garri Kaspàrov, jogaire d'escacs rus
- 15 d'abril - Beata Szydło, primièra ministra de Polonha
- 18 d'abril - Mike Mangini, musician american (Dream Theater)
- 26 d'abril - Jet Li, actor chinés
- 25 de mai - Mike Myers, actor canadian
- 31 de mai - Viktor Orbán, primièr ministre d'Ongria
- 9 de junh - Johnny Depp, actor american
- 24 de junh - Sükhbaataryn Batbold, primièr ministre de Mongolia
- 25 de junh - George Michael, cantaire anglés
- 29 de junh - Anne-Sophie Mutter, violinista alemand
- 17 de julhet - Rei Letsie III de Lesotho
- 18 de julhet - Martín Torrijos Espino, president de Panamà
- 24 de julhet - Karl Malone, basquetbolaire american
- 30 de julhet - Lev Shlòsberg, jornalista, activista dels dreches umans e politician rus
- 31 de julhet - Fatboy Slim, (Norman Cook), musician e disc-jòquei anglés
- 9 d'agost - Whitney Houston, cantaira americana (m. 2012)
- 21 d'agost - Rei Mohammed VI de Marròc
- 22 d'agost - Tori Amos, cantaira americana
- 23 d'agost - Glória Pires, actritz brasilièra
- 25 d'agost - Miro Cerar, primièr ministre d'Eslovenia
- 21 de setembre - Carmen Machi, actritz espanhòla de television
- 6 d'octobre - Vasile Tarlev, president de Moldàvia
- 20 d'octobre - Iurie Leancă, primièr ministre de Moldàvia
- 28 d'octobre - Eros Ramazzotti, cantaire italian
- 31 d'octobre - Dunga, fotbolaire e entrainador brasilièr
- 1 de novembre - Rick Allen, musician britanic (Def Leppard)
- 2 de novembre - Jonas Gardell, escrivan suedés
- 2 de novembre - Borut Pahor, primièr ministre d'Eslovenia
- 9 de decembre - Zurab Zhvania, primièr ministre de Georgia (m. 2005)
- 12 de decembre - Juan Carlos Varela, president de Panamà
- 14 de decembre - Vicenç Pagès i Jordà, escrivan, critic literari e professor de lenga e estetica catalan
- 18 de decembre - Brad Pitt, actor american
- 18 de decembre - Pierre Nkurunziza, president de Burundi
- 20 de decembre – Elena de Borbon, filha del rei Joan Carles I d'Espanha
- 24 de decembre - Naja Marie Aidt, escrivana danesa
- 26 de decembre - Lars Ulrich, musician danés (Metallica)
- Joan-Daniel Bezsonoff, escrivan francés de lenga catalana
Decèsses[modificar | modificar la font]
- 13 de genièr - Sylvanus Olympio, president de Tògo (n. 1902)
- 30 de genièr - Francis Poulenc, compositor e pianista francés (n. 1899)
- 6 de febrièr - Abd el-Krim, cap d'Estat de la Republica de Rif (n. 1882 o 1883)
- 11 de febrièr - Sylvia Plath, escrivana americana (m. 1932)
- 18 de febrièr - Fernando Tambroni-Armaroli, primièr ministre d'Itàlia (n. 1901)
- 28 de febrièr - Rajendra Prasad, president d'Índia (n. 1884)
- 4 de març - William Carlos Williams, escrivan american (n. 1883)
- 9 d'abril - Xul Solar, pintor argentin (n. 1887)
- 23 d'abril - Ichak Ben-Zvi, president d'Israèl (n. 1884)
- 6 de mai - Tódor Kármán, matematician ongrés (n. 1881)
- 11 de mai - Herbert Spencer Gasser, fisiològ american, Prèmi Nobel (n. 1888)
- 3 de junh - Papa Joan XXIII (n. 1881)
- 31 d'agost - Georges Braque, pintor francés (n. 1882)
- 1 de setembre - Ernst Wetter, president de Soïssa (n. 1877)
- 4 de setembre - Robert Schuman, primièr ministre de França, "paire de l'Union Europèa" (n. 1886)
- 11 d'octobre - Édith Piaf, cantaira francesa (n. 1915)
- 11 d'octobre - Jean Cocteau, poetessa francesa (n. 1889)
- 2 de novembre - Ngo Dinh Diem, president del Vietnam del Sud (n. 1901)
- 4 de novembre - Pascual Ortiz Rubio, president de Mexic (n. 1877)
- 22 de novembre - John F. Kennedy, president dels Estats Units (n. 1917)[1]
- 22 de novembre - Aldous Huxley, escrivan anglés (n. 1894)
- 22 de novembre - C. S. Lewis, escrivan anglés (n. 1898)
- 24 de novembre - Lee Harvey Oswald, acusat de l'assassinat del president John F. Kennedy (n. 1939)[2]
- 12 de decembre - Theodor Heuss, president d'Alemanha Occidentala (n. 1884)
- 25 de decembre - Tristan Tzara, poèta romanés (n. 1896)
- 28 de decembre - Paul Hindemith, compositor alemand (n. 1895)
Prèmi Nobel[modificar | modificar la font]
- Prèmi Nobel de Fisica : Eugene Paul Wigner, Maria Goeppert-Mayer, Hans Daniel Jensen
- Prèmi Nobel de Quimia : Karl Ziegler, Giulio Natta
- Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : John Carew Eccles, Alan Lloyd Hodgkin, Andrew Fielding Huxley
- Prèmi Nobel de Literatura : Giorgos Seferis
- Prèmi Nobel de la Patz : Comitat Internacional de la Crotz Roja
Referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ BBC, « 1963: Kennedy shot dead in Dallas ». Consultat lo 18 d'octobre de 2016
- ↑ BBC, « 1963: Kennedy 'assassin' murdered ». Consultat lo 18 d'octobre de 2016