Suwisa
Huwag itong ikalito sa Suwesya.|
Kompederasyon ng Suwisa
Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération suisse Confederazione Svizzera Confederaziun svizra Confoederatio Helvetica (CH) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Pambansang Kasabihan: Unus pro omnibus, omnes pro uno (Latin: Isa para sa lahat, lahat para sa isa) |
||||||
| Pambansang Awit: Dalit Swis |
||||||
 |
||||||
| Kabisera | Bern 46°57′N 7°27′E / 46.950°N 7.450°E |
|||||
| Pinakamalaking lungsod | Zürich | |||||
| Opisyal na wika | Aleman (63,7 %), Pranses (20,4 %), Italyano (6,5 %), Rumantsch (0,5 %) |
|||||
| Pamahalaan | Direct democracy Federal parliamentary republic |
|||||
| - | Federal Council | A. Berset, D. Burkhalter, D. Leuthard, U. Maurer J. Schneider-Ammann,(Vice pres. 2015), S. Sommaruga,(Pres. 2015) E. Widmer-Schlumpf |
||||
| Independence | ||||||
| - | Petsa ng pagtatag | Agosto 1,[1] 1291 | ||||
| - | de facto | 22 Setyembre 1499 | ||||
| - | Pagkilala | 24 Oktubre 1648 | ||||
| - | Panunumbalik | 7 Agosto 1815 | ||||
| - | Estadong pederal | 12 Setyembre 1848 | ||||
| Lawak | ||||||
| - | Kabuuan | 41,285 km2 (ika-136) 15,940 sq mi |
||||
| - | Katubigan (%) | 4.2 | ||||
| Populasyon | ||||||
| - | Pagtataya ng 2011 | 7 952 600 (Ika-92) | ||||
| - | Senso ng 2000 | 7 288 010 | ||||
| - | Kakapalan | 193/km2 (Ika-44) 499.9/sq mi |
||||
| KGK (KLP) | Pagtataya ng 2003 | |||||
| - | Kabuuan | US$233 bilyon (Ika-35) | ||||
| - | Per capita | US$30 186 (Ika-8) | ||||
| KGK (nominal) | Pagtataya ng 2003 | |||||
| - | Kabuuan | US$309 billion (Ika-17) | ||||
| - | Per capita | US$42 138 (Ika-3) | ||||
| Salipi | Franc Swis (CHF) |
|||||
| Pook ng oras | CET (UTC+1) | |||||
| - | Tag-araw (DST) | CEST (UTC+2) | ||||
| Internet TLD | .ch | |||||
| Kodigong pantawag | 41 | |||||
Ang Suwisa[2] (Ingles: Switzerland) ay isang bayang sang-isahan sa gitnang Europa na hinahanggan ng Alemanya, Pransiya, Italya, Austria, at Liechtenstein. May malakas na kinagawian ng pagkawalang-kilingan sa pulitika at hukbo ang bansa gayunmandin ng pagkakasundong pandaigdig; nasa bansa ang himpilan ng maraming pagtitipong pandaigdig.
Iniiwasa ng paggamit ng Confœderatio Helvetica (bigkas /kon·foy·de·ra·ti·yo hel·we·ti·ka/), ang saling Latin ng pangalang pantungkulin, ang pagpili sa isa sa mga pantungkuling wika. Ganito rin ang paggamit sa daglat na CH; halimbawa, ginagamit ito bilang ccTLD, .ch.
Etimolohiya[baguhin | baguhin ang batayan]
Confoederatio Helvetica ay ang opisyal na pangalan sa Latin ng bansa. Ang kataga ay mula sa Latin salita Helvetica Helvetier na kung saan ay mula sa pangalan ng sinaunang tribu Celtic ng Helvetii. Ang Revolution 1798 Suwisa ay ang unang laban sa kataas-taasang kapangyarihan ng mga tagapagtatag ng Old Suwisa kompederasyon: Uri, Schwyz, Unterwalden at ang mga lungsod ng Lucerne, Zurich at Bern. Ang iba't ibang mga wika sinasalita sapilitang upang lumikha ng isang natatanging pangalan sa Latin, ang karamihan wika sa Europa na época. Sa kasalukuyan beses, ang termino Helvetia ay hindi ginagamit upang ilarawan ang mga opisyal Suwisa. Gayunpaman, ang pangalan na ito ay matatagpuan sa Swiss mga selyo at barya. "C. H." (Confoederatio Helvetica) ay ang unang natagpuan sa depensa ang mga kotse at ang Internet domain (. Ch) mula noong 1995.
Ang pangalan ng Swiss kompederasyon naging kilala lamang sa panahon ng ikalabing-walo siglo, kapag nagkaroon alinma'y hindi opisyal o natatangi, bilang pagtatalaga bilang Swiss Katawan, Magna League, Liga at Helvetia ay ginagamit din upang tukuyin Suíça.12 Nor ay ang Swiss kompederasyon pamamagitan Act sa 1803, habang Napoleon Bonaparte na ituring bilang mga tagapamagitan ng Swiss kompederasyon. Ang unang paglitaw legal na pangalan ay nakasulat sa Artikulo 15. Ng mga pederal na pagkakaisa sa 1815 na transcribes ang XXII canton bumubuo ng Swiss kompederasyon, isang pangalan na ay nabago mula noon.
Sa kasalukuyan, ayon sa titik pagtatalaga ng mga bansa ng Switzerland, ang bansa ang opisyal na pinangalanan bilang ang Swiss kompederasyon at ipinapaliwanag kung ano upang iwasan ang paggamit ng lahat ng mga salita na may prefix Helveto-0.12 ng titulong ito ay ginagamit sa unang pagkakataon sa isang dokumento sa Aleman itinayo ang tatlumpung Taon 'Digmaan (1618-1648) 0.12 Gayunpaman, sa Latin translation ay nananatiling Confoederatio Helvetica.
Politika[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang Saligang-Batas na pinagtibay noong 1848 ay ang legal na pundasyon ng modernong pederal na estado. Ito ay kabilang sa mga pinakalumang mga konstitusyon sa mundo.[3] Ang isang bagong Saligang Batas ay pinagtibay noong 1999, ngunit hindi ipakilala pambihirang mga pagbabago sa pederal na istraktura. Ito binabalangkas basic at pampulitikang karapatan ng mga indibidwal at pakikilahok ng mamamayan sa mga pampublikong affairs, naghihiwalay ang kapangyarihan sa pagitan ng Katipunan at ang canton at tumutukoy sa mga pederal na hurisdiksyon at kapangyarihan. May tatlong pangunahing mga namamahala sa katawan sa mga pederal na antas:[4]
Talababa[baguhin | baguhin ang batayan]
- ↑ Tradisyunal. Sinasabi lamang ng Federal Charter na "maagang Agosto" at ng kasunduan ay maliwanag na pagpapanibago ng isang pang mas matanda at nawawalang kasunduan.
- ↑ De Dios, Reynaldo [Tagalog] at Afenir [Ilokano] (2005). "Suwisa". English-Tagalog-Ilokano Vocabulary.
- ↑ Political System admin.ch, Retrieved on 22 June 2009 Nakasinop 12 Hunyo 2015 sa Wayback Machine
- ↑ "Political System". Federal Department of Foreign Affairs. Sininop mula sa orihinal na pahina noong 4 April 2015. https://web.archive.org/20150404075357/https://www.eda.admin.ch/eda/en/home/reps/eur/vgbr/infoch/chpoli.html.
|
||||||
Ang lathalaing ito na tungkol sa Bansa at Suwisa ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.
