Trzcina cukrowa

	Trzcina cukrowa
	Trzcina cukrowa
	Systematyka Reveala
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	cukrowiec
Gatunek	trzcina cukrowa
	Nazwa systematyczna
	Saccharum officinarum L. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Cukrowiec lekarski, trzcina cukrowa (Saccharum officinarum L.) – gatunek byliny należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rodzaju cukrowiec. Prawdopodobnie pochodzi z Nowej Gwinei. Z Azji południowej ok. 800 r. n.e. do Basenu Morza Śródziemnego przenieśli ją Arabowie.

Morfologia[edytuj]

Zbiór trzciny.

Plantacja trzciny na Maderze.

Łodyga: Źdźbło osiąga wysokość do 2–6 (8) m i średnicę 2–7 cm, jest nierozgałęzione. U dołu nagie i woskowate, z pierścieniami blizn po liściach, u góry okryte zachodzącymi na siebie pochwami liściowymi. Zwykle żółtawe lub czerwonawe. Międzywęźla mają ok. 20 cm, skracają się w dole źdźbła.
Liście: Naprzemianległe o długości 50–200 cm i szerokości 4–10 cm. Z szerokim i jasnym nerwem środkowym oraz ostrym brzegiem blaszki.
Kwiaty: Niepozorne, w biało owłosionych kłoskach zebranych setkami w piramidalną wiechę.
Owoce: Podłużne ziarniaki, w uprawie rzadko obecne.

Biologia[edytuj]

W węzłach łodygi wyrastają korzenie (w dole) lub ich zawiązki, a nad nimi znajduje się strefa przyrostu pozbawiona nalotu woskowego.

Miękisz wewnątrz źdźbła zawiera do 20% cukrów.

Zastosowanie[edytuj]

Roślina jadalna

Surowiec do wyrobu cukru spożywczego – trzcina cukrowa jest surowcem, z którego powstaje ponad połowa światowej produkcji cukru (cukier uzyskiwany z trzciny cukrowej nazywany jest cukrem trzcinowym). W strefie umiarkowanej trzcina zastępowana jest przez burak cukrowy, z którego produkuje się cukier buraczany.
Surowiec do wyrobu alkoholu – podstawowy surowiec do produkcji rum.
Kawałki źdźbła spożywane są jako słodycze.

Inne zastosowania

W Brazylii część trzciny przeznacza się na produkcję etanolu, gdzie alkohol ten służy jako paliwo do samochodów.
Trzcina może być również surowcem w przemyśle papierniczym i farmaceutycznym.
Surowiec do wyrobu celoteksu.

Uprawa[edytuj]

Uprawy koncentrują się w strefie klimatu zwrotnikowego i podzwrotnikowego między 30^O szerokości geograficznej północnej i południowej. Do jej uprawy niezbędne są opady w granicach 1200-1600 mm/rocznie, wysokie temperatury – powyżej 20 °C, żyzne gleby i intensywne nawożenie. Gatunek rośnie na różnych glebach – od umiarkowanie kwaśnych do umiarkowanie zasadowych, pod warunkiem, że są dobrze odwodnione, luźne, głębokie i utrzymują wilgoć. Długa pora deszczowa pozwala na 7-10 miesięcy wzrostu rośliny, krótki okres suchy – na wzrost zawartości cukru, a także sprawia, że dostęp do pól staje się łatwiejszy, zmniejsza też straty powstające wówczas, kiedy trzcina jest ścinana przy dużej wilgotności. Większość odmian trzciny może dać kilka kolejnych zbiorów, z których każdy następny jest mniejszy. Na dużą skalę trzcina cukrowa jest uprawiana najczęściej na obszarach o mało urozmaiconej rzeźbie terenu – sprzyja to mechanizacji w uprawie oraz transportowi. W celu uzyskania maksymalnego plonu cukru, trzcina musi być jak najszybciej przetransportowana do cukrowni oraz przetworzona.

Najwięksi producenci trzciny cukrowej (2014)^[1] (w milionach ton)
Brazylia	737,2
Indie	352,1
Chiny	125,6
Tajlandia	103,7
Pakistan	67,5
Meksyk	56,7
Kolumbia	38,2
Filipiny	32,5
Indonezja	28,6
Stany Zjednoczone	28,0
Łącznie na świecie	1,90 mld ton