Irak

De Wikipedio
Irez ad: pilotado, serchez
Irak
جمهوريّة العراق
Al-Jumhuriyah Al-Iraqiyah
كۆماری عێراق
Komara Iraqê
Flag of Iraq.svg Coat of arms (emblem) of Iraq 2008.svg
Flago di Irak Blazono di Irak
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Mawtini
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
Iraq in its region.svg
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo: Bagdad
· Habitanti: 6,554,126 (2004)
· Habitanti: {{{Habitanti_chefurbo}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}: {{{Chefurbo2}}}
· Habitanti: {{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}: {{{Chefurbo3}}}
· Habitanti: {{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato: {{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo: Bagdad
· Habitanti: {{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo: {{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui: Araba, kurda
Nacionala linguo: {{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui: {{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo: {{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui: {{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}} {{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}} {{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}} {{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}} {{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}} {{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}} {{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}} {{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}} {{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}} {{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}} {{{Etnii10}}}
Demonimo: {{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi: Republiko
· Prezidanto: Jalal Talabani
· Prezidanto (serbo): {{{Serbiana_prezidanto}}}
· Prezidanto (kroato): {{{Kroata_prezidanto}}}
· Prezidanto (Bosno): {{{Bosna_prezidanto}}}
· Ko-princi: {{{Ko-princi}}}
Chefo di la Kongreso dil Populo: {{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· Generala-guberniestro: {{{Generala_guberniestro}}}
· Chefministro: Nouri al-Maliki
Legifantaro: [[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}: {{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}: {{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}: {{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}: {{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}: {{{Historio5_dato}}}
Surfaco: (58ma granda)
· Totala: 438,317 km²
· Aquo: 1,1%%
Habitanti: (39ma granda)
· Totala: 28,945,657[1] (2009)
· Totala: {{{Habitanti}}} (2009)
· Denseso di habitantaro: 66 hab./km²
· Denseso di habitantaro: {{{Denseso di habitantaro}}} hab./km²
KLP (KPP):
· Totala: {{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono: {{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala: {{{KLP_totala}}}
· Segun persiono: {{{KLP_segun_persiono}}}
Gini: ([[{{{Gini_yaro}}}]])
{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD: ([[{{{IHD_yaro}}}]])
{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto: Dinaro di Irak
· Abreviuro: {{{Abreviuro}}}
· Simbolo: {{{Simbolo}}}
Tempo-zono: {{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo: {{{Somero_tempo}}}
Dato-formato: {{{Dato_formato}}}
Veho-latero: {{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo: {{{Telefono_kodexo}}}
ISO: {{{ISO}}}
{{{ISO2}}}
{{{ISO3}}}
Reto-domeno: .iq
Reto-domeni: {{{Reto_kodi}}}
{{{Reto_kodo2}}}
{{{Reto_kodo3}}}
{{{Reto_kodo4}}}
{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio: islamo 96%
Oficala retosituo: {{{Oficalaretosituo}}}


Irak (oficale Republiko di Irak) esas lando en Azia inter Jordania en westo, Siria en nord-westo, Turkia en nordo, Iran en esto, e Kuwait e Saudia Arabia en sudo.

Bazala fakti pri Irak.

Historio[redaktar | edit source]

 Precipua artiklo: Historio di Irak

Irak jacas en la regiono di Mezopotamia, ube existis la Sumeriana, Akadiana ed Asiriana kulturi, ed anke la regno di Babilono. La maxim anciena sistemo di skribo, de 4ma yarmilo aK, esis trovita en la regiono apud Tigris ed Eufrati.

Cirkum 18ma yarcento aK, Babilono divenis importanta rejio en la regiono. Persiani, komandita da Cyrus, okupis la regiono en 6ma yarcento aK. De Siria, Romani okupis la regiono en diversa okazioni.

Dum 7ma yarcento la regiono divenis islamana kalifio. En la 8ma yarcento, Bagdad divenis lua chef-urbo. Mongoli siejis e destruktis Bagdad en la 13ma yarcento.

Otomani okupis Irak ye 1535. Pos Unesma mondomilito granda parto di regiono divenis okupita da Britani. Irak divenis nedependanta stato ye 1932 kom monarkio.

Monarkio en Irak lastis til 1958, kande stato-stroko proklamis la republiko. Generalo Abdul Karim Qassim asumis povo e establisis dipomacala relati kun Sovietia. Ye 1979 Saddam Hussein asumis povo kom prezidanto. Ilu militis kontre Iran de 1980 til 1988 ed en 1991 kontre Kuwait.

Saddam renversesis de povo en 2003 ed esis e kondamnita a morto per jibeto. Ilu esis exekutita ye 30 di decembro 2006.

Politiko[redaktar | edit source]

Nune Irak esas Islamana federala parlamentala republiko. La prezidanto elektesas da konsilantaro di deputati por 4 yari.

Nuna konstituco, adoptita ye 15 di oktobro 2005 pos referendo, establisas 1 deputato por singla grupo di 100,000 personi. Nune la Konsilantaro di reprezentanti havas 275 membri.

Geografio[redaktar | edit source]

Mapo di Irak, kun precipua urbi.

Granda parto di lando esas kovrata da dezerto, ma suli apud Tigris ed Eufrati esas fertila. Lando havas nur 58 km di litoro.

La klimato esas dezerta, kun dolca o kolda vintri e varma sumeri.

La maxim alta monto di lando esas Cheekha Dar, kun 3611 metri di altitudo en Kurdistan (nordo di lando).

 Precipua artiklo: Kurdistan
 Precipua artiklo: listo di loki en Irak

Ekonomio[redaktar | edit source]

 Precipua artiklo: Ekonomio di Irak

Demografio[redaktar | edit source]

La maxim granda urbo esas Bagdad, kun plu kam 5 milion habitanti. Altra importanta urbi esas Mosul, Basra e Irbil.

Kulturo[redaktar | edit source]

De 75% til 80% di Irakana populo parolas Arabiana. Altra importanta rasala grupo esas Kurdi, qui reprezentas de 15% til 20% de la habitantaro.

Referi[redaktar | edit source]