Germania

Germania
Bundesrepublik Deutschland
Flago di Germania	Blazono di Germania
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Das Lied der Deutschen (3ma strofo)
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo:	Berlin
· Habitanti:	3 431 700 (2008)
· Habitanti:	{{{Habitanti_chefurbo}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}:	{{{Chefurbo3}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo:	Berlin
· Habitanti:	{{{Habitanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo:	{{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui:	Germaniana
Nacionala linguo:	{{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui:	{{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}}	{{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}}	{{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}}	{{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}}	{{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}}	{{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}}	{{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}}	{{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}}	{{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}}	{{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}}	{{{Etnii10}}}
Demonimo:	{{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi:	Republiko
· Prezidanto:	Joachim Gauck
· Prezidanto (serbo):	{{{Serbiana_prezidanto}}}
· Prezidanto (kroato):	{{{Kroata_prezidanto}}}
· Prezidanto (Bosno):	{{{Bosna_prezidanto}}}
· Ko-princi:	{{{Ko-princi}}}
Chefo di la Kongreso dil Populo:	{{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· Generala-guberniestro:	{{{Generala_guberniestro}}}
· Kancelero:	Angela Merkel
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco: (63ma granda)
· Totala:	357 021 km²
· Aquo:	2,416%
Habitanti: (14ma granda)
· Totala:	82.329.758 (2009)
· Totala:	{{{Habitanti}}} (2009)
· Denseso di habitantaro:	230,6 hab./km²
· Denseso di habitantaro:	{{{Denseso di habitantaro}}} hab./km²
KLP (KPP):
· Totala:	{{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala:	{{{KLP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_segun_persiono}}}
Gini: ([[{{{Gini_yaro}}}]])
	{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
	{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD: ([[{{{IHD_yaro}}}]])
	{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
	{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto:	Euro
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Tempo-zono:	{{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo:	{{{Somero_tempo}}}
Dato-formato:	{{{Dato_formato}}}
Veho-latero:	{{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo:	{{{Telefono_kodexo}}}
ISO:	{{{ISO}}}
	{{{ISO2}}}
	{{{ISO3}}}
Reto-domeno:	.de
Reto-domeni:	{{{Reto_kodi}}}
	{{{Reto_kodo2}}}
	{{{Reto_kodo3}}}
	{{{Reto_kodo4}}}
	{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio:	kristanismo (75,8%)
Oficala retosituo:	{{{Oficalaretosituo}}}

Germania esas lando in centr Europa. Ol jacas inter:

• Dania, en nordo,
• Polonia e Chekia en esto,
• Austria e Suisia en sudo,
• Francia, Luxemburgia, Belgia e Nederlando en westo.

Bazala fakti pri Germania.

Historio

Precipua artiklo: Historio di Germania

Mapo kun Romana provinci (Britannia, Celtica, edc., plu Germania en la esto.

Julius Cezaro nomizis Germania la nekonquestita estala rivo di Rheno, dum ke la westala rivo, konquestita da Roman imperio dividesis en Belgica e Gallia Celtica. En la yaro 9 Germana tribui vinkis Romani en la batalio di Teutoburg-foresto, e preventis l'invado di la regiono da Romani. Dum la mez-epoko existis diversa princii en parto di la regiono, dum ke altra altra parto apartenis a la Santa Romana Imperio. En 1648 la Santa Romana Imperio desaparis, e diversa nedependanta rejolandi e princolandi aparis, exemple Prusia, Bavaria e Saxonia.

Precipua artiklo: Prusia

Pos Franca revoluciono e Napoleona militi feudalismo desaparis e liberalismo e nacionalismo aparis e developis su en la regiono. Prusia, kun lua chef-urbo Berlin, gradope ganis militala, ekonomiala e politikal importi. En 1871 pos vinkar Franciana-Prusiana milito, Prusia kompletigis lua unigo kun la vicina princii ed adicionis la teritorii di Alzacia-Lotringia, ante okupita da Franciani, por formacar Germanian imperio, sub la chefeso di kancelero Otto von Bismarck.

Precipua artiklo: Germana imperio

Germana imperio partoprenis en la divido di Afrika dum la fino di la 19ma yarcento e recevis la kolonii di Tanganyika, Togo, Kamerun e Sud-West-Afrika, nune Namibia. Ol anke recevis la teritorio di Nova-Guinea en Oceania.

kurta kronologio

• 1914 til 1918 Unesma mondomilito. Germania perdis la milito.
• 1919 til 1933 La Republiko di Weimar. Germania divenis parlamentala demokratio.
• 1933 La diktatoreso di Nationalsocialisti kun ka diktatoro Adolf Hitler komencas.
• 1939 til 1945 Duesma mondomilito. Germania perdis la milito ed okupesis per Britania, Francia, Sovietia ed USA
• 1949 Divido di Germania en West-Germania ed Est-Germania

Precipua artiklo: Est-Germania

Precipua artiklo: West-Germania

Ye 3 di oktobro 1990, la Federala Republiko di West-Germania esis ri-unigata kun Est-Germania. Pos la falo di la Berlin-muro ye 28 di novembro 1989, elektado eventis en Est-Germania ye 18 di marto 1990; la vinkanto di la elekto esis la Allianz für Deutschland, koaliso qua deziris rapida ri-unigo kun West-Germania. Diskutadi sequis, e kontrato por establisar uniono divenis valida ye 1 di julio. La ri-unigita lando esas egardata kom plu granda versiono di la Federala Republiko, ne kom sucedanta stato.

Ye la 10ma di marto 1994 Berlin divenis chef-urbo di unionita Germania, en substituco a Bonn. Pos riunigo, Germania asumis plu importanta roli en Europana Uniono ed en NATO. La lando sendis trupi por sekurar la paco en Balkani ed en Afganistan. Ta partopreno en exterala misioni esas kontroversa, nam Germana armeo, segun lua legi, servas por presorga defendo.

Politiko

Germania esas federala parlamentala republiko. La federala prezidanto esas la chefo di stato, ed elektesas da la federal Asemblajo, qua konsistas ek la membri di Bundestag plu la reprezentanti de landala parlamenti.

La 'federala kancelero' (chefministro) administras la guvernerio ed esas la maxim povoza persono en la politikala sistemo di Germania.

La parlamento havas 2 chambri: Bundestag (kun 622 membri) e Bundesrat (equivalanta ad Senato, kun 69 membri). La Bundesrat konsistas ek reprezentanti di la landala guverni e reprezentas la interesi di la federala landi.

Bundestag en 2009 havas 622 membri.

La Bundestag segun fracioni ye la 27ma di septembro 2009

partiso	nombro di mandati
Kristana Demokrata Uniono/Kristana Sociala Uniono	239
Social-Demokrata Partiso	146
Libera Demokrata Partiso	93
La Sinistro	76
Federuro '90/Li Verdi	68

La konstituco di Germania (Grundgesetz, qua signifikas "bazala lego") esas la olda konstituco di West-Germania, adoptita ye la 8ma di mayo 1949, modifikita en 1990 por la proceso di riunigo, e pose en 1994, 2002 ed en 2006. La "judiciala gardisto" di Germana konstituco esas la federala konstitucala korto di Germania (Bundesverfassungsgericht) qua povas deklarar ke un lego esas kontre la konstituco di lando. L'artiklo 95 di Germana konstituco anke establisas altra korti: la federala korto di yuro, federala administrala konsilantaro, federala korto pri laborala temi, e federala sociala korto. L'artiklo 101 impedas la kreado di extraordinara korti, kom la populala korto (Volksgerichtshof) establisita dum la Triesma Reich.

Geografio

Topografiala mapo di Germania.

Precipua artiklo: Stati di Germania

Kun 357.021 km² di extenso, Germania esas la 7ma maxim granda lando de Europa e la 63ma maxim granda en la mondo. Lua maxim alta monto esas Zugspitze kun 2 962 metri di altitudo sude di lando, en l'Alpi. Inter la sudo di lando e la nordo, jacas alta tereni kovrata da foresti. En nordo, tereni esas basa til la litoro di Norda Maro. Tre de la maxim importanta fluvii di Europa krucumas Germania: Rheno (865 km en lando), Danubio (687 km en lando) ed Elbe (787 km en lando).

Lua klimato esas temperema kun marala influi en nordo.

Majoritatala urbi

La maxim granda urbi di Germania (2010)								La maxim granda urbi di [[{{{regiono}}}]] (2010)
Rango	Nomo	Provinco	Regiono	Habitantaro	Rango	Nomo	Provinco	Regiono	Habitantaro
1ma	Berlin	Berlin	[[{{{regiono1}}}]]	3 471 756	11ma	Dresden	Saxonia	[[{{{regiono1}}}]]	523 058
2ma	Hamburg	Hamburg	[[{{{regiono2}}}]]	1 786 448	12ma	Leipzig	Saxonia	[[{{{regiono12}}}]]	522 883
3ma	Munich	Bavaria	[[{{{regiono3}}}]]	1 353 186	13ma	Hannover	Infra-Saxonia	[[{{{regiono13}}}]]	522 686
4ma	Köln	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono4}}}]]	1 007 119	14ma	Nürnberg	Bavaria	[[{{{regiono14}}}]]	505 664
5ma	Frankfurt	Hesia	[[{{{regiono5}}}]]	688 664	15ma	Duisburg	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono15}}}]]	489 599
6ma	Stuttgart	Badenia-Wurtemberg	[[{{{regiono6}}}]]	606 588	16ma	Bochum	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono16}}}]]	374 737
7ma	Düsseldorf	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono7}}}]]	598 786	17ma	Wuppertal	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono17}}}]]	349 721
8ma	Dortmund	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono8}}}]]	580 444	18ma	Bonn	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono18}}}]]	324 899
9ma	Essen	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono9}}}]]	574 635	19ma	Bielefeld	Nordrheno-Vestfalia	[[{{{regiono19}}}]]	323 270
10ma	Bremen	Bremen_(stato)	[[{{{regiono10}}}]]	547 340	20ma	Mannheim	Badenia-Wurtemberg	[[{{{regiono20}}}]]	313 174
Berlin		Hamburg		Munich		Köln
Fonto: nekonocata

Ekonomio

Precipua artiklo: Ekonomio di Germania

Germania havas kapitalista ekonomio distingata per alte qualifikata laboropovo, developata infrastrukturo, vasta rezervi di kapitalo, basa nivelo di koruptajo ed alta nivelo di novigado. Ol havas la maxim granda ekonomio di Europa e la 5ma granda dil mondo en pareso di kompro-povo.

Demografio

La maxim granda urbo esas Berlin, kun plu kam 3,4 milioni habitanti. Altra importanta urbi esas Hamburg (1 734 083) e München (1 247 873).

Cirkum 0,07% di Germaniani esas Sorbi.

Sporto

Futbalo esas la maxim populala sporto en Germania. La Germana nacionala esquado ja ganis trifoye la mond-championkonkurso di futbalo (1954, 1974 e 1990). Germania vinkis dufoye la Mondala Kupo di Futbalo (1974 e 2006).

La somerala olimpiala ludi ja eventis dufoye en Germania: en Berlin, 1936 ed en en München, 1972.

La vintrala olimpiala ludi eventis en 1936 en Garmisch-Partenkirchen.

Kulturo

La kulturo di Germania aparis ante ol divenar unigita stato. Klasika muzikisti kom Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven, Richard Wagner, Felix Mendelssohn e Robert Schumann, edc; filozofi kom Immanuel Kant, Friedrich Nietzsche, Friedrich Hegel, Karl Marx, Friedrich Engels, Arthur Schopenhauer, Martin Heidegger, Theodor Adorno, edc; ciencisti kom Albert Einstein, Wilhelm Conrad Röntgen, Werner Heisenberg o Erwin Schrödinger; filmifisti kom Friedrich Wilhelm Murnau, Werner Herzog o Rainer Werner Fassbinder, esas kelka exempli di la granda kontributadi di Germania por mondala kulturo.

Literaturo

En la literaturo Germania produktis notora ed influiva poeti ed autori, kom Gotthold Ephraim Lessing, Goethe, Friedrich Schiller, Bertolt Brecht, ed la Nobel-laureati Theodor Mommsen, Paul Heyse, Gerhart Hauptmann, Thomas Mann, Nelly Sachs, Hermann Hesse, Heinrich Böll, Günter Grass e Herta Müller.

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)	Friedrich Schiller (1759-1805)	Fratuli Grimm (1785-1863)	Thomas Mann (1875-1955)	Hermann Hesse (1877-1962)

Cetera aferi

• Pagino di Germana guvernerio

Referi

	Europana Uniono
Membrostati:	Austria – Belgia – Bulgaria – Chekia – Chipro – Dania – Estonia – Finlando – Francia – Germania – Grekia – Hispania – Hungaria – Irlando – Italia – Kroatia - Latvia – Lituania – Luxemburgia – Malta – Nederlando – Polonia – Portugal – Rumania – Slovakia – Slovenia – Suedia – Unionita Rejio
Negocianta stati:	Islando - Montenegro – Republiko Macedonia – Serbia – Turkia
Peticionanta stati:	Albania
Potenciala kandidati:	Bosnia e Herzegovina - Kosovo