Almanya
Cumhuriyetê Almanyayo Federal Bundesrepublik Deutschland |
|
---|---|
Desmal û Arma | |
Marş: The third stanza of Lied der Deutschen | |
Xerita | |
Şınasiye | |
Zıwan | Almanki |
Paytext | Berlin |
Sûka tewr gırde | Berlin |
Sazbiyayış | 2 Gulane 1949 |
Cıwiyayış | |
Şar | Alman |
Hıkumet | Cumhuriyeto Federal |
Serdar | Joachim Gauck |
Din | Xıristiyaniye |
Erd | 357,021 km² |
Nıfuso texminki | 82,000,000 |
Sıxletiye | 229/km² |
Ekonomiye | |
Endekse gırdbiyayışe merduman | 0.905 (zaf berzo) |
Pere | Ewro |
Kodê perey | EU |
Cayge | |
Wext | (UTC+2) |
İnternet | .de |
Kodê têlefoni | +49 |
Almanya (be Almanki: Bundesrepublik Deutschland) yew dewlete ke merkezê Ewropa dera. Zımeyê Almanya de Danimarka, veroc de Awıstırya u İswiçre, rocawan de Fransa, Luksemburg, Belçıka, Hollanda, rocvetış de Polonya u Çekıstan estê. Paytextê Almanya Berlino.
Tedeestey
Tarix[bıvurne | Çımey bıvırnê]
Dewleta Almanya eyaletan ra yena pêra (mıteşekkıla); 16 eyaleti estê. Almanya Federale ezaya NATOy, Yewiya Ewropa, Mıletê Yewbiyayey, G8 u G4ia.
Yewiya Almanya serra 1871ıne de vıraziya. Verê coy, dıwelê xoyê padişayiye (qraliye) zaf biy. Feqet Herbê Dınyayê I. u II. de dewleta Almanya kerd vindi. Herbê Dınyayê II. de dewleta Almanya biye letey, Almanyaya Rocvetışi u Almanyaya Rocawani niyay ro. Serra 1989ıne de dıwelê Almanya biy yew, amey pêser.
İklım û sûki[bıvurne | Çımey bıvırnê]
İklımê Almanya zaf honıko. Hetê zımeyê (vakurê) Almanya serdıno. Semedê Gulf Streami (awa honıke) ra hewayê Almanya zaf serdın niyo.
Bacarê gırdi:
- 1. Berlin, nıfus: 3.391.407.
- 2. Hamburg, nıfus: 1.736.752.
- 3. Munix, nıfus: 1.296.537.
- 4. Köln, nıfus: 975.907.
- 5. Frankfurtê Maini, nıfus: 657,126.
Sûka Frankfurt am Maini zaf raver şiya. Frankfurt de banê xeylê berzi estê; Frankfurt bacarê dewizio, paytextê borsayo, merkezê iqtısadê Almanya u Ewropayo.
Nıfus[bıvurne | Çımey bıvırnê]
Nıfusê Almanya 81 milyono. 7 milyon merdumê ğeribi estê. Şarê Zazayan u Tırkan, Kurdan ra u ê binan ra zi Almanya de cıwiyenê. İtalyani, Sırbi, Xırwati, Boşnaqi, Urusi, Yunani zi estê. Romani (Aşıqi), Sorb u Danimarkıci zi rew ra estê, nê şenıkiye (eqelliyet) mariyenê. Sorb u Danimarkıci wayirê heqa zıwan u kulturê. Sorbi zafêr rocvetışê Almanya de cıwiyenê.
Dinê Almanya Xıristiyaniya (itıqadê mıletê Almani Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Tayê Mısılmani, Musewiy u ateisti ki estê. Zıwano resmi Almankiyo.
Coğrafya[bıvurne | Çımey bıvırnê]
Eyaletê Almanya
- Baden-Wurtemberg
- Bavyera
- Berlin
- Brandenburg
- Bremen
- Hamburg
- Hessen
- Meklenburg Pomeranya Veri
- Saksonya Cêrêne
- Ren-Westfalya Zımey
- Renland-Palatinya
- Saarland
- Saksonya
- Saksonya-Anhalt
- Şleswig-Holştayn
- Thuringiya
Ekonomiye[bıvurne | Çımey bıvırnê]
Ekonomiya Almanya zaf qewetına. Ewropa de rêza yewıne dera. Feqet rocawanê Almanya zaf peyser mendo. Teknolociya Almanya zaf be qaliteya. Almanya zaf wasıtan (otomobilan) vecena. Volkswagen, Opel, BMW, DaimlerChrysler (Mercedes) Almanya de vıraziyenê. İdxalatê (eksport) Almanya zafo. Almanya hetê idxalat ra dınya de rêza yewıne dera.