1923

1923. urtea

Urteak:	1920  • 1921  • 1922 • 1923 • 1924 • 1925 • 1926
Hamarkadak:	1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa • 1940(e)koa
Mendeak:	XIX.a • XX.a • XXI.a

1923 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1923 MCMXXIII
Ab urbe condita	2676
Armeniar egutegia	1372 ԹՎ ՌՅՀԲ
Bahá'í egutegia	79 – 80
Bengaliar egutegia	1330
Berber egutegia	2873
Egutegi budista	2467
Myanmarko egutegia	1285
Bizantziar egutegia	7431 – 7432
Koptoen egutegia	1639 – 1640
Etiopiar egutegia	1915 – 1916
Hebrear egutegia	5683 – 5684
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	1979 – 1980
- Shaka Samvat	1845 – 1846
- Kali Yuga	5024 – 5025
Holozeniar egutegia	11923
Iraniar egutegia	1301 – 1302
Islamiar egutegia	1341 – 1342
Japoniar egutegia	Taishō 12 (大正12年)
Korear egutegia	4256
Thailandiar eguzki egutegia	2466

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Martxoaren 24a - Grezia errepublika bihurtu zen.
• Maiatzaren 24a - Irlandako Guda Zibila amaitu zen.
• Ekainaren 18a - Etna sumendiaren erupzioa Sizilian (Italia). 60.000 pertsona etxerik gabe gelditu zen.
• Uztailaren 6a - Sobietar Errepublika Sozilaisten Batasuna (SESB) sortu zuten.
• Uztailaren 19a - Pancho Villa erail zuten.
• Irailaren 1a - Kanto izeneko eskualdean (Japonia), 100.000 pertsona baino gehiago hil ziren gertatutako lurrikara handiaren ondorioz.
• Irailaren 13a - Miguel Primo de Riverak Estatu-kolpe militarra eman zuen Espainian.
• Urriaren 29a - Turkia errepublika bilakatu zen, Otomandar Inperioa desagertu ondoren, eta Mustafa Kemal Atatürk presidente izendatu zuten.

Arte eta kultura

• Galeusca sortu zuten Bartzelonan Galizia, Euskal Herria eta Kataluniako politikari, idazle eta kulturgile batzuk, Rafael Casanovaren omenez, doi-doi Miguel Primo de Riveraren diktadura ezarri baino lehentxeago.
• Martxoaren 23a - Maese Pedroren erretaula (gaztelaniaz: El retablo de Maese Pedro), Manuel de Fallaren musika duen opera estreinatu zen Sevillako San Fernando antzokian.

Kirolak

• Maiatzaren 13a - Frantziako errugbi txapelketaren finala: Stade Toulousain taldeak Aviron Bayonnais 3-0 menderatu zuen.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a - Ousmane Sembène, senegaldar idazlea eta zinemagilea (h. 2007).
• Urtarrilaren 2a - Cathal Goulding, irlandar abertzalea izan zen. Irlandako mugimendu independentistaren buruzagietako bat (h. 1998).
• Urtarrilaren 3a - Pedro Mendizabal, bizkaitar abokatu eta politikaria (h. 1982).
• Urtarrilaren 12a - Alice Miller, suitzar psikoanalista, umeen tratu txarren eta gizartearen eragina indibiduetan egindako lanengatik famatua (h. 2010).
• Urtarrilaren 15a - Koji Miyata, japoniar futbolaria.
• Urtarrilaren 19a - Eugenio de Andrade, portugaldar poeta (h. 2005).
• Urtarrilaren 20a - Nora Brockstedt, norvegiar abeslaria (h. 2015).
• Urtarrilaren 20a - Jose Sebastian Laboa, donostiar apaiza eta nuntzio apostolikoa (h. 2002).
• Urtarrilaren 21a - Lola Flores, La Faraona, espainiar kopla abeslari, dantzari eta aktorea (h. 1995).
• Urtarrilaren 31 - Norman Mailer, estatubatuar idazlea (h. 2007).

Otsaila

• Otsailaren 1a - Juan del Campo, euskal belar hockey jokalaria (h. 2010).
• Otsailaren 2a - Manuel Juaristi, gipuzkoar idazlea (h. 2011).
• Otsailaren 2a - Albert Ràfols-Casamada, kataluniar pintorea eta poeta (h. 2009).
• Otsailaren 3a - Jean Babilée, frantziar dantzaria eta koreografoa (h. 2014).
• Otsailaren 4a - Belisario Betancur, kolonbiar politikari, abokatu eta kazetaria eta Kolonbiako presidente ohia.
• Otsailaren 4a - Joan Vollmer, Beat belaunaldiak hasieran izan zuen emakumerik garrantzitsuena (h. 1951).
• Otsailaren 9a - Brendan Behan, gaeleraz eta ingelesez idatzi zuen irlandar poeta, idazle eta dramagilea (h. 1964).
• Otsailaren 9a - André Gorz, austriar-frantziar idazle eta filosofoa (h. 2007).
• Otsailaren 10a - Ahti Karjalainen, Finlandiako lehen ministroa (h. 1990).
• Otsailaren 12a - Mel Powell, estatubatuar musikagilea, piano-jotzailea eta musika-irakaslea (h. 1998).
• Otsailaren 12a - Franco Zeffirelli, italiar zinema zuzendaria.
• Otsailaren 13a - Pedro Gómez Valderrama, kolonbiar idazlea, kazetaria eta diplomatikoa (h. 1992).
• Otsailaren 15a - Alejandro Artetxe, Arratiako lehoia, bizkaitar boxeolaria (h. 1998).
• Otsailaren 17a - Buddy DeFranco, jazzeko estatubatuar klarinete jotzailea (h. 2014).
• Otsailaren 19a - Julita Berrojalbiz, bizkaitar irakasle eta euskaltzalea, Bizkaiko ikastolen mugimenduaren bultzatzailea izandakoa (h. 1998).
• Otsailaren 27a - Dexter Gordon, estatubatuar jazz saxofoi jolea (h. 1990).

Martxoa

• Martxoaren 2a - Masao Ono, japoniar futbolaria (h. 2001).
• Martxoaren 3a - Walter Kohn, estatubatuar fisikaria eta matematikaria, 1998ko Kimikako Nobel Saria (h. 2016).
• Martxoaren 8a - Walter Jens, alemaniar idazlea (h. 2013).
• Martxoaren 9a - André Courrèges, euskaldun moda sortzailea, minigona modan jarri zuelako ospetsua (h. 2016).
• Martxoaren 10a - Val Logsdon Fitch, estatubatuar fisikaria, 1980ko Fisikako Nobel Saria (h. 2015).
• Martxoaren 21a - Reszo Nyers, hungariar politikari eta ekonomista.
• Martxoaren 21a - Nizar Qabbani, siriar poeta eta diplomatikoa (h. 1998).
• Martxoaren 22a - Marcel Marceau, frantziar mimoa, egungo mimoaren eta pantomimaren berritzaile eta bultzatzaile nagusia (h. 2007).
• Martxoaren 23a - Ralph Giordano, alemaniar idazlea (h. 2014).
• Martxoaren 25a - Wim van Est, herbeheretar txirrindularia (h. 2003).
• Martxoaren 27a - Shūsaku Endō, japoniar idazlea, Japoniako literatura modernoan ikuspegi katolikoa sartu zuena (h. 1996).
• Martxoaren 31 - Antonio Ubieto, bereziki Erdi Aroa ikertu zuen espainiar historialari eta hizkuntzalaria (h. 1990).

Apirila

• Apirilaren 4a - Ignacio Orbaizeta, euskal txirrindularia eta enpresaburua (h. 2011).
• Apirilaren 4a - Peter Vaughan, ingeles aktorea (h. 2016).
• Apirilaren 5a - Nguyên Van Thieu, Hego Vietnamgo presidentea (h. 2001).
• Apirilaren 13a - Fernando Lázaro Carreter, espainiar hizkuntzalaria (h. 2004).
• Apirilaren 17a - Lindsay Anderson, indiar-ingeles antzerki eta zinema zuzendaria (h. 1994).
• Apirilaren 20a - Tito Puente, estatubatuar musikagile eta perkusio-jotzailea (h. 2000).
• Apirilaren 22a - Bettie Page, estatubatuar modeloa (h. 2008).
• Apirilaren 22a - Aaron Spelling, estatubatuar telebista ekoizle eta idazlea (h. 2006).
• Apirilaren 23a - Salvador Freixedo, apaiz katoliko ohia eta gai paranormalen ikertzailea, Espainian parapsikologia eta ufologiaren erreferentea.
• Apirilaren 27a - Eduardo García de Enterría, espainiar legegizona eta abokatua (h. 2013).

Maiatza

• Maiatzaren 2a - Patrick John Hillery, Irlandako presidentea (h. 2008).
• Maiatzaren 7a - Anne Baxter, estatubatuar aktorea (h. 1985).
• Maiatzaren 10a - Heydar Aliev, Azerbaijango presidentea (h. 2003).
• Maiatzaren 13a - Jean Haritxelhar, nafar euskaltzaina, politikaria eta literatura ikerlaria (h. 2013).
• Maiatzaren 15a - Richard Avedon, estatubatuar argazkilaria (h. 2004).
• Maiatzaren 16a - Merton Miller, estatubatuar ekonomista, 1990eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2000).
• Maiatzaren 22a - Max Velthuijs, herbeheretar ilustratzailea (h. 2005).
• Maiatzaren 23a - Alicia de Larrocha, espainiar pianista, XX. mendeko piano-jotzaile hoberenetariko bat (h. 2009).
• Maiatzaren 27a - Henry Kissinger, estatubatuar politikaria, 1973ko Bakearen Nobel Saria.
• Maiatzaren 27a - Lorenzo Milani, italiar apaiz eta pedagogoa (h. 1967).
• Maiatzaren 28a - György Ligeti, hungariar-austriar musikagilea (h. 2006).
• Maiatzaren 29a - Bernard Clavel, frantziar idazlea (h. 2010).
• Maiatzaren 31 - Ellsworth Kelly, estatubatuar pintore eta eskultorea (h. 2015).
• Maiatzaren 31 - Rainiero III.a, Monakoko Printzea (h. 2005).

Ekaina

• Ekainaren 2a - Lloyd Shapley, estatubatuar ekonomialaria, 2012ko Ekonomiako Nobel saria (h. 2016).
• Ekainaren 5a - Jesús Rafael Soto, venezuelar pintore eta eskultorea (h. 2005).
• Ekainaren 9a - Torcuato Luca de Tena, Luca de Tenako markesa, espainiar idazle eta kazetaria (h. 1999).
• Ekainaren 10a - Robert Maxwell, txekiar-britainiar argitaratzaile, politikari eta hedabideen alorreko negozio-gizona (h. 1991).
• Ekainaren 12a - Juan Arza, Arza, nafar futbolaria eta entrenatzailea (h. 2011).
• Ekainaren 19a - Andrés Rodríguez Pedotti, Paraguaiko presidentea (h. 1997).
• Ekainaren 24a - Yves Bonnefoy, frantziar poeta (h. 2016).
• Ekainaren 28a - Tomás Asiain, nafar musikagile eta militarra (h. 1989).
• Ekainaren 29a - Pablo García Baena, espainiar olerkaria.

Uztaila

• Uztailaren 2a - Wisława Szymborska, poloniar idazlea, 1996ko Literaturako Nobel Saria (h. 2012).
• Uztailaren 6a - Wojciech Witold Jaruzelski, Poloniako presidentea (h. 2014).
• Uztailaren 7a - Eduardo Falú, argentinar gitarrista eta musikagilea (h. 2013).
• Uztailaren 8a - Manuel Alvar, espainiar hizkuntzalari, olerkari eta saiakera-idazlea (h. 2001).
• Uztailaren 12a - Miguel Artola, gipuzkoar historialaria.
• Uztailaren 21a - Rudolph Marcus, estatubatuar kimikaria, 1992ko Kimikako Nobel Saria.
• Uztailaren 25a - Maria Gripe, haur eta gazte literaturako suediar idazlea (h. 2007).

Abuztua

• Abuztuaren 2a - Shimon Peres, Israelgo lehen ministroa eta 1994ko Bakearen Nobel Saria (h. 2016).
• Abuztuaren 3a - Carlos Clavería, nafar idazlea eta politikaria (h. 2009).
• Abuztuaren 3a - Shenouda III.a, Eliza Ortodoxo Koptoko Aita Santua (h. 2012).
• Abuztuaren 9a - Mário Cesariny de Vasconcelos, portugaldar idazlea eta margolaria (h. 2006).
• Abuztuaren 10a - Rhonda Fleming, estatubatuar aktorea.
• Abuztuaren 15a - Rose Marie, estatubatuar aktorea.
• Abuztuaren 16a - Millôr Fernandes, brasildar marrazkilari, umorista, antzerkigile, idazle eta itzultzailea (h. 2012).
• Abuztuaren 17a - Larry Rivers, estatubatuar margolaria (h. 2002).
• Abuztuaren 17a - Robert Sabatier, frantziar idazlea (h. 2012).
• Abuztuaren 23a - Eduardo Ramírez Villamizar, kolonbiar eskultore eta pintorea (h. 2004).
• Abuztuaren 25a - Álvaro Mutis, kolonbiar nobelagile eta poeta, Hispanoamerikako idazle garaikide nabarmenetakotzat hartua (h. 2013).
• Abuztuaren 26a - Wolfgang Sawallisch, alemaniar orkestra-zuzendaria (h. 2013).
• Abuztuaren 29a - Richard Attenborough, ingeles aktore, zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 2014).

Iraila

• Irailaren 1a - Rocky Marciano, Txapeldun Zuri Handia, estatubatuar boxeolaria, borrokaldi bat galgu gabe erretiratu zen pisu astunetako boxeolari bakarra (h. 1969).
• Irailaren 2a - René Thom, frantziar matematikaria (h. 2002).
• Irailaren 7a - Peter Lawford, estatubatuar aktorea (h. 1984).
• Irailaren 9a - Daniel Carleton Gajdusek, estatubatuar sendagile eta biofisikaria, 1976ko Medikuntzako Nobel saria (h. 2008).
• Irailaren 10a - Uri Avnery, israeldar kazetaria eta politikari ezkertiarra eta bakezalea.
• Irailaren 11 - Jose Luis Akarregi, esku huskako euskal pilotaria (h. 2012).
• Irailaren 12a - Julián Agirrezabal, euskal txirrindularia.
• Irailaren 13a - Édouard Boubat, Frantziako gerra-ondorengo argazkilari eta argazki-berriemale ospetsua (h. 2008).
• Irailaren 13a - Natália Correia, portugaldar idazlea (h. 1993).
• Irailaren 13a - Ramiro Pinilla, bizkaitar idazlea, Euskal Herrian gaztelaniaz idatzi duen idazlerik oparoenetako bat (h. 2014).
• Irailaren 16a - Javier Olaeta, bizkaitar dantzaria eta abeslaria (h. 2016).
• Irailaren 16a - Lee Kuan Yew, Singapurreko lehen gobernu burua, bere herrialdean Aberriaren aitatzat joa (h. 2015).
• Irailaren 18a - Peter Smithson, britainiar arkitektoa (h. 2003).
• Irailaren 25a - Robert Laxalt, euskal jatorriko estatubatuar idazlea (h. 2001).

Urria

• Urriaren 4a - Charlton Heston, estatubatuar aktorea (h. 2008).
• Urriaren 6a - Yaşar Kemal, turkierazko idazlerik ezagunenetarikoa (h. 2015).
• Urriaren 7a - Jean-Paul Riopelle, kanadar margolaria (h. 2002).
• Urriaren 13a - Inger Jacobsen, norvegiar abeslari eta aktorea (h. 1996).
• Urriaren 15a - Italo Calvino, italiar idazlea (h. 1985).
• Urriaren 23a - Maud van der Spoel Mannoni, herbeheretar jatorriko frantziar psikoanalista (h. 1998).
• Urriaren 26a - Joan Oró, kataluniar biokimikaria (h. 2004).
• Urriaren 27a - Roy Lichtenstein, estatubatuar margolaria (h. 1997).

Azaroa

• Azaroaren 1a - Victoria de los Ángeles, kataluniar opera-kantaria, sopranoa (h. 2005).
• Azaroaren 7a - Antonio Olloqui, arabar marrazkilaria eta esmaltegilea.
• Azaroaren 11 - Jose Luis Goti, bizkaitar sendagilea (h. 1998).
• Azaroaren 12a - Rubén Bonifaz Nuño, mexikar humanista, poeta, itzultzailea, arte-kritikaria eta marrazkilaria (h. 2013).
• Azaroaren 14a - Carlos Seco Serrano, espainiar historialaria.
• Azaroaren 18a - Alan Bartlett Shepard, estatubatuar astronauta (h. 1998).
• Azaroaren 19a - Robert Beauchamp, estatubatuar margolaria (h. 1995).
• Azaroaren 20a - Nadine Gordimer, hegoafrikar idazlea, 1991ko Literaturako Nobel Saria (h. 2014).
• Azaroaren 25a - Mauno Koivisto, Finlandiako presidentea.
• Azaroaren 27a - Juan Gardeazabal, Juanito, euskal herritar futbol arbitroa (h. 1969).
• Azaroaren 28a - Gloria Grahame, estatubatuar aktorea (h. 1981).
• Azaroaren 28a - Emilio Rodríguez, espainiar txirrindularia (h. 1984).
• Azaroaren 30a - Angel Martín Municio, espainiar zientzialaria (h. 2002).

Abendua

• Abenduaren 1a - Maurice de Bevere, Morris, belgikar komikigilea, Lucky Luke pertsonaiaren sortzailea (h. 2001).
• Abenduaren 2a - Maria Callas, greziar-estatubatuar sopranoa, XX. mendeko opera-kantari ospetsuenetarikoa (h. 1977).
• Abenduaren 7a - Joxe Arratibel, gipuzkoar beneditarra, ipuin biltzailea eta euskal idazlea (h. 2011).
• Abenduaren 10a - Jorge Semprún, espainiar idazlea, politikaria eta gidoi-idazlea (h. 2011).
• Abenduaren 10a - Clorindo Testa, italiar-argentinar arkitektoa eta margolaria (h. 2013).
• Abenduaren 13a - Philip Warren Anderson, estatubatuar fisikaria, 1977ko Fisikako Nobel Saria.
• Abenduaren 13a - Antoni Tàpies, kataluniar margolaria (h. 2015).
• Abenduaren 15a - Freeman Dyson, britainiar fisika teorialaria eta astrofisikaria.
• Abenduaren 16a - Pascal Mazzotti, euskal aktorea (h. 2002).
• Abenduaren 25a - Jesus Morras Santamaria, Tarsicio Azcona, nafar elizgizon eta historialaria.
• Abenduaren 25a - Noël Vandernotte, lapurtar arraunlaria, Joko Olinpikoetan domina bat lortzen gizonezko gazteena.

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Carmen Balenziaga, gipuzkoar aktorea (h. 2000).
• Gotzon Elortza, bizkaitar zinema-zuzendaria, Euskadiko zinemagintzaren aitzindaria eta euskarazko lehen dokumentalen egilea (h. 2012).
• Jose Maria Makua, bizkaitar politikaria (h. 1990).
• Juan Txurruka, euskal politikari, legelari eta irakaslea (h. 2011).
• Jaume Vidal i Alcover, katalan idazle eta filologoa (h. 1991).
• Jozef Abasq, bretainiar idazlea (h. 2006).
• Sebastián Mariner, kataluniar hizkuntzalari eta latinista (h. 1988).

Heriotzak

• Urtarrilaren 3a - Jaroslav Hašek, txekiar idazle eta kazetaria (j. 1883).
• Urtarrilaren 9a - Katherine Mansfield, zeelandaberritar idazlea (j. 1888).
• Otsailaren 2a - Manuel Murguía, galiziar idazle eta historialaria (j. 1833).
• Otsailaren 6a - Edward Emerson Barnard, estatubatuar astronomoa (j. 1857).
• Otsailaren 10a - Wilhelm Röntgen, fisikari alemaniarra, Nobel Sariduna (j. 1845).
• Otsailaren 22a - Théophile Delcassé, frantziar politikaria (j. 1852).
• Martxoaren 26a - Sarah Bernhardt, frantziar antzerki eta film-aktorea (j. 1844).
• Martxoaren 27a - James Dewar, Eskoziako fisikari eta kimikaria (j. 1842).
• Apirilaren 5a - George Herbert de Carnarvon, ingeles aristokrata eta egiptologo zaletua (j. 1866).
• Apirilaren 14a - Pedro Migel Urruzuno, euskal idazlea eta apaiza (j. 1844).
• Maiatzaren 17a - Manuel Allendesalazar, bizkaitar ingeniaria eta politikaria (j. 1856).
• Maiatzaren 21a - Hans Goldschmidt, alemaniar kimikaria (j. 1861).
• Ekainaren 10a - Pierre Loti, Euskal Herrian bizitako marinel eta idazle frantziarra (j. 1850).
• Uztailaren 8a - Jose Arrandiaga, euskal mediku eta idazle abertzalea (j. 1856).
• Uztailaren 12a - Ernst Otto Beckmann, alemaniar kimikaria (j. 1853).
• Uztailaren 20a - Pancho Villa, Mexikoko Iraultzaren buruzagi garrantzitsuenetako bat (j. 1878).
• Uztailaren 24a - Luis Eleizalde, Eleizalde'tar Koldo, euskal herritar politikari, idazle eta pedagogoa (j. 1878).
• Abuztuaren 2a - Warren G. Harding, AEBetako 29. presidentea (j. 1865).
• Abuztuaren 10a - Joaquín Sorolla, espainiar margolaria (j. 1863).
• Abuztuaren 19a - Vilfredo Pareto, jatorri frantseseko italiar ekonomialari eta soziologoa (j. 1848).
• Urriaren 10a - Andrés Cáceres, Peruko presidentea (j. 1836).
• Azaroaren 10a - Ricciotto Canudo, italiar zinema kritikaria (j. 1877).
• Abenduaren 4a - Maurice Barrès, frantziar idazle eta politikaria (j. 1862).
• Abenduaren 12a - Raymond Radiguet, frantziar idazlea (j. 1903).
• Abenduaren 27a - Gustave Eiffel, arkitekto eta ingeniari frantziarra (j. 1832).
• Abenduaren 27a - Lluís Domènech i Montaner, kataluniar arkitekto, politikari eta historialaria (j. 1850).
• José Madinabeitia, gipuzkoar mediku eta politikari sozialista (j. 1870).
• Blas Pradere Arruti, gipuzkoar idazlea eta apaiza (j. 1851).

Nobel saridunak:

• Fisika: Robert Andrews Millikan
• Kimika: Fritz Pregl
• Literatura: William Butler Yeats
• Medikuntza: Frederick Grant Banting eta John James Richard Macleod
• Bakea: Eman gabe

---

Agintariak

[[Fitxategi:Kanada|10x10px|1923|link=]]

[[Fitxategi:Errusia|10x10px|1923|link=]]

Munduko agintariak 1923. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1923