Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 88.011 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Италијанската култура може да се пофали со неколку светско познати градови. Италија била дом на многу познати и влијателни цивилизации, вклучувајќи ги Етрурците, Грците и Римјаните. Рим бил античка престолнина на Римското Царство и седиште на папата на Католичката црква. Фиренца бил дом на многу уметници од ренесансата, период на големи достигнувања во уметноста. Торино, којшто бил главен град на Италија, денес е еден од светски познатите центри за автомобилско инженерство. Милано е индустриски, трговски и финансиски центар на Италија а исто и престолнина на модата. Венеција со својот сложен систем на канали и богата културна историја, привлекува туристи од цел свет. За време на овој период во Италија се појавиле голем број на познати сликари, скулптори, поети, музичари, математичари и архитекти. Во своето минато Италија преживеала миграции, инвазии и била поделена на многу независни држави сè до 1861 година, кога станала нација-држава.

Познати елементи на италијанската култура се нејзината уметност, музика, мода и храна. Италија е родно место на операта. Исто така земјата е родно место на најголем број на Светски наследства на УНЕСКО (48). Според Судот на ревизори, Италија има 3.430 музеи, 216 археолошки локалитети, 10.000 цркви, 1.500 манастири, 40.000 избрани замоци, кули и тврдини, 30.000 отмени домови, 4.000 градини, 1.000 огромни историски градски центри и многу повеќе. (Дознај повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика и снимка на денот
Католичката парохиска црква „Св. Севастијан“ во Вединг, Берлин, изградена во 1890-93 г. во неоготски стил.	Пушти снимка Снимка од подводна роботска камера за истражвуање на морското дно на бродот „Океанос експлорер“ во Мексиканскиот Залив.
други избрани слики	други избрани снимки

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека врвниот кварк е најмасивната елементарна честичка во природата, тешка колку цел атом на волфрамот?
...дека Греамовата Земја на Антарктикот има крајбрежн нунатак (чука) наречен Итар Пејо во чест на македонскиот народен јунак?
...дека пробиштипското селото Лесново лежи во јасно сочуван фосилен кратер на вулканска купа, позната како Лесновска Купа?
...дека според легендата на мештаните, името на ресенското село Арвати, близу Преспанското Езеро потекнува од народот Хрвати?
...дека со должина од 27 м, реката Репруа во Апхазија е веројатно најкратката на светот?
...дека преспанското село Стење има 5 цркви и 6 археолошки наоѓалишта?
...дека името на денешната скопска населба Црниче потекнува од средновековната тврдина Чрнче на Водно?
...дека ентомологија е науката што се занимава со проучување на инсектите?
...дека синапсидите се нарекуваат и „працицачи“ бидејќи се сметаат за најрани предци на цицачите?
...дека галаксијата GN-z11 е најдалечниот и најстариот пронајден астрономски објект во вселената, на растојание од 32 милијарди светлосни години од Земјата?
...дека Смолика во Гребенско е највисоката планина во Егејска Македонија (и цела денешна Грција), веднаш по Олимп?
...дека UY Штит, најголемата ѕвезда позната за астрономијата, е 5 милијарди пати поголема од нашето Сонце?
...дека гренландската ајкула е најдолговечното ’рбетно животно на светот, кое може да живее до 5 века?
...дека годинава голфот се враќа како олимписки спорт по цели 112 години?
...дека според една од тезите, поимот „вегетаријанство“ потекнува од латинскиот поим vegetus (жив, енергичен), наместо од англискиот vegetable (зеленчук)?
...дека градот Пробиштип според статистичките и пописни податоци не постои како посебна статистичка единица?
...дека бурманскиот дипломат и Генерален секретар на ООН, У Тант (1909-1974) е почесен граѓанин на Скопје?
...дека куполата на Пантеонот во Рим (II век) е направена од бетон — материјал кој е подоцна заборавен, и повторно воведен дури во Индустриската револуција (XVIII-XIX век)?
...дека со смртта на царот Лудвиг Побожниот (вл. 814–840), по негова замисла Светото Римско Царство е поделено на три дела, од кои потекнуваат денешните земји Германија, Франција и Италија?
...дека од годинава, градот Днепропетровск во Украина го носи името Днепар (Дніпро), отстранувајќи го споменот за Петар Велики како руски цар и водејќи се исклучиво по истоимената река?
...дека првата подморница ја конструирал холандскиот пронаоѓач Корнелиус Дребел во 1620 г. и ја прикажал на јавноста во реката Темза во Лондон?
...дека првиот компактен диск е издаден во 1982 година?

aрхива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 20 јануари 2017 г.

Настани:

1265	Првпат е свикан англискиот Парламент со што беше ограничена власта на монархијата.
1327	Високото благородништво го принуди англискиот крал Едвард II да абдицира во корист на синот Едвард III.
1649	Заробениот крал Чарлс I на крајот на граѓанската војна меѓу монархистите и следбениците на парламентот во Англија беше изведен на суд обвинет за предавство, односно за тајни преговори со Шкотите. Наброзо беше осуден на смрт и погубен 10 дена подоцна.
1667	По 13-годишните борби Русија ја порази Полска во војната која изби во 1654 година. По мирен пат во Андрусова, Полска се одрече од Киев, Смоленска и од делови на Украина на левиот брег од реката Днепар.
1921	Прогласен е првиот устав на Турција.
1936	Едвард VIII станал крал на Обединетото Кралство.
1936	Инвазиските италијански фашистички трупи, кои на почетокот на октомври 1935 година без објава на војна упаднаа во Етиопија, презедоа решителна офанзива против етиопските сили, успеаја да го скршат нивниот отпор и да ја колонизираат таа земја.
1936	Пуштена е во сообраќај железничката линија Прилеп - Велес во должина од 86 километри.
1941	Франклин Рузвелт, водач на Демократската партија, по трет пат е избран за претседател на САД. Првиот мандат го презеде во 1932 година, во времето на големата економска криза, а во 1945 година по четврти пат е избран за претседател, што е единствен случај во историјата на САД.
1945	Во Воденско, Егејска Македонија, е формирана Тајната македонска ослободителна револуционерна организација (ТМОРО). Иницијатор, организатор и раководител на организацијата беше Вангел Ајановски - Оче.
1961	Демократот Џон Кенеди е инаугуриран во 43-та година од животот за претседател на САД, како најмлад шеф на државата во американската историја.
1970	По двегодишна пауза, во Варшава продолжија американско-кинеските контакти на ниво на амбасадори.
1981	Републиканецот Роналд Реган, на 70-годишна возраст ја презеде функцијата претседател на државата, станувајќи најстар претседател во американската историја.
1981	По 444 денови во заробеништво, од амбасадата на САД во Техеран беа ослободени 52 американски заложници.
1992	Падот на „Ербас А-230“ јужно од францускиот град Стразбур го преживеаја само девет од вкупно 96 луѓе во авионот.
1996	На изборите во Газа и на Западниот брег, одржани според договорот меѓу Израел и Палестинците, водачот на ПЛО Јасер Арафат стана првиот демократски избран лидер на палестинскиот народ.
2001	Потпрестедателот на Филипините, Глорија Аројо ја презеде должноста шеф на државата, бидејќи филипинскиот Врховен суд пресуди дека сменетиот претседател Џозеф Естрад не може да ја врши оваа функција.
2011	На космодромот Бајконур е лансиран „Електро-Л“ — првиот функционален метеоролошки сателит на Русија.
2017	Доналд Трамп станува 45. претседател на САД со силна народна поддршка.

Родени:

225	Гордијан III — римски цар.
1716	Карлос III — шпански крал.
1775	Андре Мари Ампер — француски физичар и математичар.
1888	Назим Хикмет — турски писател.
1919	Силва Капутикјан — советска и ерменска поетеса.
1920	Федерико Фелини — италијански режисер.
1921	Телмо Зара — шпански фудбалер.
1945	Владимир Борозанов — македонски кардиолог.
1945	Сабит Кранли — македонски правник.
1946	Дејвид Линч — американски режисер.
1949	Јеран Персон — шведски премиер.
1964	Лубош Кубик — словачки фудбалер.
1976	Анастасија Волочкова — руска балерина.
1976	Пабло Ластрас — шпански велосипедист.
1979	Александар Маленко — поранешен пливач.

Починале:

250	Фабијан — римски папа.
287	Свети Севастијан — христијански маченик.
842	Теофил — византиски император.
1513	Елена Ивановна — полска кралица.
1612	Рудолф II — цар на Светото римско царство.
1666	Ана — француска кралица.
1693	Мустафа I — отомански султан.
1819	Карлос IV — шпански крал.
1878	Јани Попов — бугарски револуционер.
1904	Фердинанд Манлихер — австриски конструктор на оружје, изумител на Манлихерката.
1983	Гаринча — бразилски фудбалер.
1984	Џони Вајсмилер — aмерикански пливач и актер.
1993	Одри Хепберн — англиска актерка со белгиско потекло, балерина, манекенка и хуманитарка.
2000	Славко Јаневски — македонски писател.
2003	Паскал Сотировски — македонски научник.
2014	Клаудио Абадо — италијански диригент.
2012	Ета Џејмс — американска пејачка.
2015	Јован Тофоски — македонски гинеколог, универзитетски професор и министер за здравство.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · комуникација · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — Централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — Проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект - освен на македонски, Википедија е достапна и на 285 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Заедничка ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич