París

París Paris
Localidat de Francia
Anvista de París dende o Sacré Coeur.
Estato	Francia
• Rechión	Isla de Francia (capital)
• Departam.	París
• Districto	Capital de 20 districtos
Alcalde	Anne Hidalgo  (2014-2020)
Superficie	105,40 km²
Población  • Total  • Densidat	(2012) 2.240.621 hab. 21.258 hab./km²
Altaria  • Meyana  • Maxima  • Minima	33 m 130 m 28 m
Codigo INSEE Codigo postal	75056 u 75101-75116 75001-75020 y 75116
Coordenatas	48°51’44’’N 2°21’ 3’’E
Situación en Francia

París (Paris en francés y oficialment, ) ye a una ciudat de Francia d'a que ye a suya capital, trescruzata por o río Sena. O municipio u comuna de París tien 2.240.621 habitants (2012) y ye o centro d'un aria metropolitana d'una población de 12.292.895 (2012) d'habitants, una d'as mayors d'Europa y que corresponde a la rechión parisina u Île-de-France en francés, una d'as rechions de Francia. Con una superficie de 105,40 km², a suya densidat de población ye de 21.258 hab/km² (2012).

París ye a prencipal ciudat d'o país, seu d'o Gubierno central francés y puesto a on se troban as prencipals representacions diplomaticas d'atros estatos. Antiparte, ye una ciudat con gran importancia economica, en estar, chunto con Londres, o centro economico más important d'Europa.

Anvista de París, con o río Sena y a Torre Eiffel dende a Seu de Nuestra Sinyora de París.

Dende que Chulio César conquirió as Galias en 52 aC y adhibió o suyo territorio a la Republica Romana, a ciudat de París, que se troba situata en un puesto estratechico, a o canto d'un río navegable como ye o río Sena y en una crucillata natural de camins, esdevenió una ciudat de gran importancia historica, encara más quan esdevenió a capital d'o Reino franco, estando asinas ya ta cutio a capital d'os sucesivos reinos y republicas d'a Historia de Francia dica l'actualidat. Por ixe herencio d'a Historia, a ciudat tien quantos edificios y puestos d'intrés, repuis de más de 2.000 anyadas d'Historia. Fa parte d'a Organización d'as Ciudatz d'o Patrimonio d'a Humanidat.

Actualment mas d'a metat d'a población menor de 15 anyadas d'a ciudat tien ascendencia forana, en particular d'orichen magrebí y d'as antigas colonias francesas de l'Africa sozsajariana.

Historia

Ta más detalles, veyer l'articlo Historia de Parísveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Prehistoria y Antigüidat

Se conoix a presencia de población estable, alto u baixo, en o territorio d'a ciudat de París a lo menos dende a dita Cultura Chasséen (4300 aC-3500aC), mientres o Neolitico.

As primeras noticias historicas d'a ciudat son d'o sieglo III aC, quan un pueblo celta dito parisii (u parisios), fortificó a isla d'a Cité, que forma o corazón u nuclio d'a ciudat. Iste pueblo yera qui habitaba a redolada quan i plegoron as tropas de Chulio César a las Galias o 52 aC, y pareix que nomás ocupaba una chicota isla d'o río Sena, ye fácil que a isla d'a Cité, encara que ista hipotesis ye hue en descusión, y podría estar belatra isla hue desapareixita en cambear o curso fluvial.

Caldarium d'as termas de Cluny en l'actual París.

En os tiempos de Chulio César, a ciudat prenió o nombre de Lutecia. Os romans enamplaron as antigas mugas celtas d'a ciudat, especialment sobre o canto cucho d'o río Sena. A población d'a ciudat en ixas envueltas yera prou chicota, alto u baixo 6.000 habitants, y a ciudat no yera mas que una ciudat como quantas atras en as Galias. En contimparanza, a ciudat de Lugdunum (hue León d'o Roine) teneba 50-80.000 habitants y yera a prencipal ciudat romana en as Galias. Sindembargo, mientres o Imperio román bells emperadors vivioron en a ciudat.

En o Baixo Imperio román, a población parisina se replegó dezaga d'as murallas d'a ciudat, por a inseguridat provocata por as invasions chermanicas (cal parar cuenta que o limes u muga d'o Imperio con Chermania yera prou amanato). Sindembargo, dende o sieglo IV tenemos constancia d'a existencia d'arrabals en a ciudat, difuera d'o recinto murallato. Ye en ixe inte que la ciudat recuperó o suyo antigo nombre de París, vinclato a l'antigo pueblo celta que i viviba.

Edat Muderna

En a fortaleza d'a Bastilla que se trobaba en l'orient d'a ciudat, se encetó oficialment o movimiento que se conoix como Revolución Francesa.

A ciudat mientres o Segundo Imperio

Baixo Napoleón III a ciudat tien a suya transformación urbana más significativa. O emperador encarga a lo barón Haussmann a execución d'os cambeos que fuesen menester fer ta convertir París en a ciudat más muderna d'o mundo en a suya epoca.

Asinas, s'espalda gran parti d'a ciudat antiga y medieval y se pasa a los grans bulevars y edificios mudernos, estando o más destacato a Opera Garnier. Se facioron en ista epoca importants obras publicas en a ciudat.

Iste periodo plega a la suya fin dimpués d'a cayita d'o emperador debito a la redota d'o suyo exercito en a guerra franco-prusiana.

A Torre Eiffel.

Exposicions universals París estió seu mientres a segunda metat d'o sieglo de quantas exposicions en que bi heba expositors de tot o mundo. Amás destacata estió en 1889 remerando lo primer xentenario d'a Revolución Francesa. Ta iste evento fue construita a Torre Eiffel, que encara que habría d'estar desmontada una vegata rematata la exposición, contina actualment en o suyo plazamiento orichinal.

Sieglo XX

O sieglo XX s'enzeta con a construcción d'o metro de París. Os feitos más importants que escayezen en a ciudat mientres ixe sieglo serán en muitas ocasions vinclatos con o metro.

En 1940, a prencipios d'a Segunda Guerra Mundial, a Wehrmacht d'o Tercer Reich de Hitler conquiere a ciudat. París fue almenistrata por as fuerzas alemanas d'ocupación, que l'albandonoron dimpués de quatre anyadas, sin causar muita destrucción, en contimparanza con atras ciudatz europeas en ista guerra.

Desembolique urbán

Baixo l'administración d'o president François Mitterrand, en a decada d'os anyos 1980 y prencipios d'os anyos 1990 a ciudat tien un nuevo empentón en o suyo urbanismo y infraestructura. S'esviellan sectors deprimitos d'a ciudat, sobretot barrios d'o canto cucho y a Villette, se'n devantoron nuevos edificios emblematicos, como a biblioteca, l'Arco d'a Esfensa u o Museu d'Orsay y s'esvielló lo Museu d'o Louvre.

Una d'as carreras mes importants y conoixitas de París ye os Champs-Élysées que principia en o Arco d'o Trunfo de París.

Economía

La Défense, districto financiero de París

A rechión de París concentra alto u baixo a quatrena parti d'a producción industrial de Francia. A suya economía s'empara alazetalment en a fabricación de maquinarias de toda mena. Ye de destacar tamién a producción d'articlos de luxo, como l'alta custura, as choyas y os perfumes. En o suyo puerto sobre l'Atlantico en l'amanat ciudat de Le Havre, moviliza o quatreno mayor volumen de tonelache en Europa. O sector financiero d'o país se concentra en ista ciudat y l'agricola se mueve mayoritariament en a ciudat, que poseye a mayor bodega de mercancías agricolas d'o mundo.

Abtiparte, Francia ye o prencipal destín toristico en o mundo, y muitos d'os toristas vesitan a suya capital.

Sistema de transporte

O metro de París

O sistema de transporte de París ye d'una eficacia destacata, ta una megalopolis d'ista grandaria. As suyas vías se mantienen en sobrebuén estau y l'unico problema ta os vehíclos ye o exceso d'os mesmos. Un eficaz sistema une os trens de redolada con o sistema de metro, que a la suya vegada ye unito a un denso rete de rotas d'autobuses, lo que fa que siga muit fácil mover-se por a ciudat que amás tien dos aeropuertos internacionals, dende os qualos se puet plegar a fote a lo centro d'a ciudat.

París s'enlaza con a resta d'Europa gracias a un muderno rete d'autopistas y a lo sistema ferroviario que cuenta con o TGV ta conectar con os diferents puntos d'o país, con Londres y, dende 2007, con Frankfurt d'o Main.

Contaminación

Actualment a ciudat tien un d'os endices de contaminación ambiental más alto d'Europa. Anque tien una considerable cantidat d'espacios publicos y zonas verdes, o caos d'o tracaz y bell atras circunstancias, fan que a ciudat siga menos agradable de recorrer d'o que podría estar en virtut d'os suyos atractivos urbanisticos y historicos.

Pasiar por a ciudat en bicicleta ye difícil si se confronta con atras capitals europeas, debito a lo poco numero de kilometros en vías ta istos vehíclos, o particular foriconismo de bells automotors y a contaminación.

Un cada vegata más alto numero de presonas vive con animals, lo que ha feito d'a chestión y control d'os repuis organicos d'istos animals un serio problema.

Arte y cultura

París tien un puesto privilechiato en l'arte y a cultura a ran mundial en os zaguers sieglos. Astí han naixito movimientos artisticos como o expresionismo, o surrealismo y o fauvismo y importants feguras de l'arte y o pensamiento como René Descartes, Voltaire, Victor Hugo, Émile Zola, Alexandre Dumas (fillo), Edgar Degas, Claude Monet, Jean-Paul Sartre u Jean Renoir.

Tamién ha acullito a muitos artistas foranos como Leonardo da Vinci, Vincent van Gogh u Pablo Picasso y a escritors como Ernest Hemingway, Gabriel García Márquez y atras celebridatz como Alexander von Humboldt.

A más a ciudat cuenta con una gran cantidat d'obras d'arte, dividitas en os suyos moltiples museus y coleccions privatas. Dentro d'istos tresoros o más destacado ye a famosa Mona Lisa, una pintura de valgua incalculable. Por atra parti o patrimonio arquitectonico de París ye unico en o mundo, denguna atra ciudat ha devantato tantos y tan valiosos edificios d'os más destacatos arquitectos universals.

Puestos destacatos

A Seu de Notre-Dame de París

• Museu d'o Louvre.
• Torre Eiffel.
• Les Invalides.
• Arco d'o Trunfo.
• Plaza d'a Concordia.
• Campos Elisios.
• Basilica d'o Sacré Coeur.
• Vico Latín de París.
• O Pantión.
• Biblioteca François Mitterrand.
• Seu de Notre Dame de París.
• Centro Georges Pompidou.
• Colunna Vendôme.
• Opera de París.
• Plaza d'as Victorias.
• Puent Aleixandro III.
• Passerelle Bercy-Tolbiac.

Esporte

París tién una gran tradiccion esportiva y ha organizato belunas d'as competicions esportivas mes importants d'o mundo.

Un d'os equipes mas destacatos d'a ciudat ye o París Saint Germain tamién conoixiton a sobent como PSG un d'os millors clubs de fútbol de Francia.

Instalacions esportivas

A ciudat tién d'alto u baixo 360 instalacions esportivas, d'entre as que bi ha de destacar-se hi 182 pistas de tenis, 131 chimnasios municipals, 36 piscinas, 32 estadios municipals y dos instalacions ta esportes acuaticos.

Competicions esportivas

• París ha organizato belunas d'as competicions esportivas mes importants d'o mundo. Cal destacar os os Chuegos Olimpicos de 1900 y 1924, y o Campionato d'o Mundo d'Atletismo en Pista Cubierta en o anyo 2011.
• Tamién estió una d'as seus d'os Mundials de Fútbol de 1938 y 1998.

Localidatz achirmanatas

• Bogotá (Colombia).
• Buenos Aires (Archentina).
• Chicago (Estatos Unitos).
• 1987: Berlín (Alemanya).

Veyer tamién

• Arias metropolitanas en a Unión Europea.
• Universidat de París.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre París.
• (fr) Web oficial d'o gubierno d'a ciudat.
• (fr) / (en) Oficina de torismo de París.

Referencias

Departamentos de Francia

01 Ain | 02 Aisne | 03 Alier | 04 Alpes d'Alta Provenza | 05 Altos Alpes | 06 Alpes Maritimos | 07 Ardescha | 08 Ardenas | 09 Arièja | 10 Aube | 11 Aude | 12 Avairon | 13 Bocas d'o Roine | 14 Calvados | 15 Cantal | 16 Charanta | 17 Charente Maritimo | 18 Char | 19 Corresa | 2A Corcega d'o Sud | 2B Alta Corcega | 21 Costa d'Oro | 22 Costas d'Armor | 23 Cruesa | 24 Dordonya | 25 Doubs | 26 Droma | 27 Eure | 28 Eure y Loir | 29 Finisterre | 30 Gardon | 31 Alta Garona | 32 Gers | 33 Gironda | 34 Erau | 35 Il-ha-Gwilen | 36 Indre | 37 Indre y Loira | 38 Isèra | 39 Jura | 40 Landas | 41 Loir y Cher | 42 Loira | 43 Alta Loira | 44 Loira Atlantica | 45 Loiret | 46 Òlt | 47 Òlt y Garona | 48 Losera | 49 Maine y Loira | 50 Manga | 51 Marne | 52 Alto Marne | 53 Mayenne | 54 Meurthe y Mosela | 55 Mosa | 56 Mor-Bihan | 57 Mosela | 58 Nièvre | 59 Norte | 60 Oise | 61 Orne | 62 Paso de Calais | 63 Puèi Domat | 64 Pireneus Atlanticos | 65 Altos Pireneus | 66 Pireneus Orientals | 67 Baixo Rin | 68 Alto Rin | 69D Roine | 69M Metropoli de León | 70 Alta Saona | 71 Saona y Loira | 72 Sarthe | 73 Savoya | 74 Alta Savoya | 75 París | 76 Sena Maritimo | 77 Sena y Marne | 78 Yvelines | 79 Deux-Sèvres | 80 Somme | 81 Tarn | 82 Tarn y Garona | 83 Var | 84 Vauclusa | 85 Vendée | 86 Viena | 87 Alta Viena | 88 Vosgos | 89 Yonne | 90 Territorio de Belfort | 91 Essonne | 92 Altos d'o Sena | 93 Sena-Sant Denís | 94 Val d'o Marne | 95 Val de l'Oise Departamentos d'Ultramar : 971 Guadalupe | 972 Martinica | 973 Guayana Francesa | 974 A Reunión  | 976 Mayotte Territorios d'Ultramar : 975 Saint-Pierre y Miquelon | 977 Saint-Barthélemy | 978 Saint-Martin | 984 Tierras Australs y Antarcticas Francesas | 986 Wallis y Futuna | 987 Polinesia Francesa | 988 Nueva Caledonia Organización territorial francesa :  Rechions - Departamentos - Districtos - Cantons - Comunas