1991

1991. urtea

Urteak:	1988  • 1989  • 1990 • 1991 • 1992 • 1993 • 1994
Hamarkadak:	1970(e)koa • 1980(e)koa • 1990(e)koa • 2000(e)koa • 2010(e)koa
Mendeak:	XIX.a • XX.a • XXI.a

1991 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1991 MCMXCI
Ab urbe condita	2744
Armeniar egutegia	1440 ԹՎ ՌՆԽ
Bahá'í egutegia	147 – 148
Bengaliar egutegia	1398
Berber egutegia	2941
Egutegi budista	2535
Myanmarko egutegia	1353
Bizantziar egutegia	7499 – 7500
Koptoen egutegia	1707 – 1708
Etiopiar egutegia	1983 – 1984
Hebrear egutegia	5751 – 5752
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2047 – 2048
- Shaka Samvat	1913 – 1914
- Kali Yuga	5092 – 5093
Holozeniar egutegia	11991
Iraniar egutegia	1369 – 1370
Islamiar egutegia	1411 – 1412
Japoniar egutegia	Heisei 3 (平成3年)
Korear egutegia	4324
Thailandiar eguzki egutegia	2534
Unix denbora	662688000 – 694223999

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

Euskal Herria

• Maiatzaren 26a - 1991ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak.
• Abenduaren 6a - Auto istripu larria A-8 autobidean, Zornotzatik gertu: 30 autok talka egin eta su hartzen dute laino artean 17 hildako utziz.

Mundua

• Urtarrilaren 13a - 42 hildako Hego Afrikako Johannesburgo hirian futbol partidu batean egondako jende pilaketa batean.
• Urtarrilaren 16a - Golkoko Gerratean AEBek Iraki eraso egin ondoren.
• Otsailaren 7a - Jean-Bertrand Aristide aukeratu zuten Haitiko presidente.
• Otsailaren 23a - Sunthorn Kongsompong jeneralak estatu-kolpea eman zuen Thailandian, Chatichai Choonhavan boteretik kenduz.
• Otsailaren 25a - Varsoviako Ituna deseuseztatu zen.
• Martxoaren 3a - Pertsair Golkoko Gerra amaitu zen.
• Martxoaren 9a - Slobodan Milosevic Jugoslaviako presidentearen aurkako manifestaldiak antolatu ziren Belgradon.
• Martxoaren 31 - Albaniak bere historiako lehen hauteskunde demokratikoak antolatu zituen.
• Apirilaren 5a - Bosnia-Herzegovinak independentzia aldarrikatu zuen eta Jugoslaviarengandik banaketa.
• Apirilaren 9a - Georgiak independentzia aldarrikatu zuen Sobiet Batasunetik.
• Apirilaren 10a - Bidaiari ontzi batek petroliontzi baten aurka talka egin zuen Italiako Livornoko portutik gertu. Bidaiari ontzia hondoratu eta 140 pertsona hil ziren.
• Maiatzaren 18a - Somaliako iparraldeak independetzia aldarrikatu zuen Somalilandia izenarekin.
• Ekainaren 12a - Boris Jeltsin hautatu zuten Errusiako presidente.
• Ekainaren 13a - Leningrado hiriak antzinako izena berreskuratu zuen, San Petersburgo alegia.
• Ekainaren 25a - Esloveniak independentzia iragarri zuen Jugoslaviatik.
• Uztailaren 1a - Varsoviako Ituna bertan behera utzi zuten ofizialki.
• Abuztuaren 20a - Estoniak SESBetik independentziaren aldarria egin zuen.
• Abuztuaren 21a - Letoniak SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• Abuztuaren 24a - Errusia eta Ukraina independizatu ziren SESBetik, Mikhail Gorbatxevek kargua utzi zuen egun berean.
• Abuztuaren 27a - Moldaviak SESBetik independentzia proklamatu zuen.
• Abuztuaren 30a - Azerbaijanek SESBetik independentzia proklamatu zuen.
• Abuztuaren 31 - Kirgizistanek SESBetik independentzia proklamatu zuen.
• Irailaren 1a - Uzbekistanek SESBetik independentzia proklamatu zuen.
• Irailaren 8a - Mazedoniak Jugoslaviatik independentzia proklamatu zuen.
• Irailaren 9a - Tajikistanek SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• Irailaren 23a - Armenia SESBetik independizatu zen.
• Urriaren 27a - Turkmenistanek SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• Abenduaren 4a - AEBetako PanAm hegazkin konpainia itxi zuten.
• Abenduaren 8a - Bielorrusia, Errusia eta Ukrainako agintariek Estatu Independenteen Elkartea sortu zuten.
• Abenduaren 16a - Kazajstan SESBetik independizatu zen.
• Abenduaren 31 - SESB ofizialki desagertuz zen.

Arte eta kultura

• Irailaren 24a - Nirvana taldeak Nevermind diskoa kaleratu zuen.

Kirolak

• Ekainaren 5a - Colo-Colo futbol taldeak Ameriketako Copa Libertadores irabazi zuen, holakorik lortzen Txileko lehen talde bihurtuz.
• Ekainaren 12a - Chicago Bullsek irabazi zuten lehenengo aldiz NBA saskibaloi txapelketa, hamarkada horretan beste 5 aldiz lortu zutena.
• Uztailaren 28a - Miguel Indurain txirrindulari nafarrak Frantziako Tourra lehenengo aldiz irabazi zuen, eta hurrengo 4 urteetan marka bera lortu zuen.
• Azaroaren 7a - Magic Johnson, Los Angeles Lakers-en (NBA) jokalaria erretiratu zen, GIB birusa zuela iragarri ondoren.

Jaiotzak

• Otsailaren 10a – Emma Roberts, estatubatuar aktorea.
• Otsailaren 16a – Sergio Canales, espainiar futbolaria.
• Martxoaren 25a - Samia Yusuf Omar, somaliar atleta (h. 2012).

Heriotzak

• Urtarrilaren 2a - Edmond Jabès, egiptoar jatorriko frantziar idazlea (j. 1912).
• Urtarrilaren 2a - Eulogio Zudaire, nafar fraide kaputxinoa eta historialaria (j. 1915).
• Urtarrilaren 7a - Ricardo Gartzia Villoslada, nafar historialaria (j. 1900).
• Urtarrilaren 11 - Carl David Anderson, estatubatuar fisikaria, 1936ko Fisikako Nobel Saria (j. 1905).
• Urtarrilaren 12a - Vasco Pratolini, italiar idazlea (j. 1913).
• Urtarrilaren 17a - Giacomo Manzù, italiar eskultorea (j. 1908).
• Urtarrilaren 17a - Olaf V.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea (j. 1903).
• Urtarrilaren 23a - Northrop Frye, kanadar hezitzaile eta literatura-kritikaria (j. 1912).
• Urtarrilaren 29a - Yasushi Inoue, japoniar eleberrigilea (j. 1907).
• Urtarrilaren 30a - John Bardeen, estatubatuar fisikaria, 1956ko eta 1972ko Fisikako Nobel Saria (j. 1908).
• Urtarrilaren 30a - José Ferrater Mora, kataluniar filosofoa (J. 1912).
• Otsailaren 3a - Alfred Jost, frantziar biologoa, endokrinologian aditua (j. 1916).
• Otsailaren 5a - Pedro Arrupe, Aita Arrupe, Jesusen Konpainiaren 28. Nagusia (j. 1907).
• Otsailaren 6a - María Zambrano, espainiar filosofo eta saiakeragilea (j. 1904).
• Otsailaren 9a - Daigoro Kondo, japoniar futbolaria (j. 1917).
• Otsailaren 11 - Ricardo Gullón, espainiar literatura-kritikaria (j. 1908).
• Otsailaren 11 - Oscar Nitzchke, alemaniar arkitektoa (j. 1900).
• Otsailaren 21a - Margot Fonteyn, ingeles ballet dantzaria (j. 1919).
• Otsailaren 23a - Fidela Bernat, erronkariera edo Erronkariko euskalkia hitz egiteko gai zen azken pertsona (h. 1898).
• Martxoaren 1a - Edwin Herbert Land, estatubatuar fisikari eta asmatzailea, Polaroid Corporation enpresaren sortzaileetako bat (j. 1909).
• Martxoaren 1a - Louis Saguer, alemaniar-frantziar musikagilea (j. 1907).
• Martxoaren 4a - Pepe Iglesias, argentinar antzezle komikoa (j. 1915).
• Martxoaren 12a - Étienne Decroux, frantziar mimoa (j. 1898).
• Martxoaren 12a - Ragnar Granit, finlandiar-suediar fisiologoa, 1967ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1900).
• Martxoaren 15a - Manuel García Sesma, nafar irakaslea, idazlea, historiagilea eta poeta (j. 1902).
• Martxoaren 15a - Robert Hill, britainiar biokimikaria (j. 1899).
• Martxoaren 25a - Marcel Lefebvre, frantziar elizgizona (j. 1905).
• Martxoaren 26a - Henri Lhote, frantziar etnologo eta esploratzailea (j. 1903).
• Apirilaren 1a - Marta Graham, estatubatuar dantzari eta koreografoa (j. 1894).
• Apirilaren 1a - Antonio Maria Eizmendi Goenaga, Loidi-Saletxe, gipuzkoar bertsolaria (j. 1913).
• Apirilaren 3a - Graham Greene, ingeles idazlea (j. 1904).
• Apirilaren 4a - Max Frisch, suitzar arkitekto eta idazlea (j. 1911).
• Apirilaren 16a - David Lean, ingeles zinema zuzendaria (j. 1908).
• Apirilaren 18a - Gabriel Zelaia, gaztelaniazko euskal idazlea (j. 1911).
• Apirilaren 20a - Don Siegel, estatubatuar zinema zuzendari eta ekoizlea (j. 1912).
• Apirilaren 21a - Willi Boskovsky, austriar musikagilea (j. 1909).
• Apirilaren 27a - Rob-Vel, frantziar komikigilea (j. 1909).
• Apirilaren 28a - Eduardo Moreiras, galiziar idazlea (j. 1914).
• Maiatzaren 1a - Charles Osborne, 69 urtez jarraian zotina izan zuen estatubatuarra (j. 1894).
• Maiatzaren 1a - Richard Thorpe, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1896).
• Maiatzaren 8a - Jean Langlais, frantziar musikagilea eta organista (j. 1907).
• Maiatzaren 8a - Rudolf Serkin, bohemiar jatorriko estatubatuar piano-jotzailea (j. 1903).
• Maiatzaren 14a - Jiang Qing, txinatar antzezle eta politikaria eta Mao Zedong-en azken emaztea (j. 1914).
• Maiatzaren 14a - José María Rodero, espainiar antzezlea (j. 1922).
• Maiatzaren 15a - Amadou Hampâté Bâ, maliar idazle eta etnologoa (j. 1901).
• Maiatzaren 22a - Vicente Mortes Alfonso, espainiar politikaria (j. 1921).
• Maiatzaren 23a - Wilhelm Kempff, alemaniar piano-jotzailea (j. 1895).
• Ekainaren 6a - Hernando Espinosa de los Monteros, euskal militar eta zaldizkoa (j. 1916).
• Ekainaren 6a - Stan Getz, estatubatuar saxofoi-jotzailea, jazzaren historiako saxofoi-jotzailerik handienetakoa (j. 1927).
• Ekainaren 9a - Claudio Arrau, txiletar piano-jotzailea (j. 1903).
• Ekainaren 10a - Jean Bruller, frantziar idazle eta irudigilea (j. 1902).
• Ekainaren 14a - Peggy Ashcroft, britainiar antzezlea (j. 1907).
• Ekainaren 15a - W. Arthur Lewis, santaluziar ekonomialaria, 1979ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1915).
• Ekainaren 19a - Gladys Greene, estatubatuar aktorea (j. 1900).
• Ekainaren 24a - Rufino Tamayo, mexikar pintorea (j. 1899).
• Ekainaren 29a - Henri Lefebvre, frantziar filosofo eta soziologoa, Frantziako Alderdi Komunistako teorialari nagusia (j. 1901).
• Uztailaren 16a - Robert Motherwell, estatubatuar margolaria, espresionismo abstraktuaren sortzaileetako bat (j. 1915).
• Uztailaren 22a - André Dhôtel, frantziar idazlea (j. 1900).
• Uztailaren 24a - Isaac Bashevis Singer, estatubatuar idazlea, 1978ko Literaturako Nobel Saria (j. 1902).
• Uztailaren 25a - Lazar Moiseievitx Kaganovitx, Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistako buruzagia eta Josef Stalinen laguntzailea (j. 1893).
• Uztailaren 25a - Romà Perpinyà, kataluniar ekonomista (j. 1902).
• Uztailaren 29a - Eli Eduardo de Gortari, mexikar filosofo eta politikaria (j. 1918).
• Abuztuaren 5a - Soichiro Honda, japoniar enpresaburua, Honda motor-enpresaren sortzailea (j. 1906).
• Abuztuaren 14a - Taslim Olawale Elias, Nigeriako presidentea eta Nazioarteko Justizia Auzitegiko presidentea (j. 1914).
• Abuztuaren 21a - Wolfgang Hildesheimer, alemaniar idazlea (j. 1916).
• Irailaren 2a - Alfonso García Robles, mexikar diplomatikoa eta legegizona, 1982ko Bakearen Nobel Saria (j. 1911).
• Irailaren 2a - Laura Riding, estatubatuar idazle eta literatura kritikoa (j. 1901).
• Irailaren 3a - Frank Capra, italiar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1897).
• Irailaren 7a - Edwin McMillan, estatubatuar fisikaria, 1951ko Kimikako Nobel Saria (j. 1907).
• Irailaren 8a - Alex North, estatubatuar zinema-musikagilea (j. 1910).
• Irailaren 17a - Lino Akesolo, euskal idazlea eta elizgizona (j. 1911).
• Irailaren 25a - Klaus Barbie, Lyongo harakina, SS-ko eta Gestapoko goi kargua (h. 1913).
• Irailaren 26a - Miles Davis, jazzeko tronpeta jotzaile estatubatuarra (j. 1926).
• Urriaren 2a - Dimitrios I.a Konstantinoplakoa, Konstantinoplako patriarka ekumenikoa (j. 1914).
• Urriaren 7a - Natalia Ginzburg, italiar idazlea (j. 1916).
• Urriaren 14a - Walter M. Elsasser, alemaniar-estatubatuar fisikaria (j. 1904).
• Urriaren 24a - Gene Roddenberry, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea, Star Trek telesailaren sortzailea (h. 1921).
• Urriaren 27a - Andrzej Panufnik, poloniar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (j. 1914).
• Urriaren 29a - Mario Scelba, Italiako lehen ministroa eta Europako Parlamentuko presidentea (j. 1901).
• Azaroaren 5a - Fred MacMurray, estatubatuar aktorea (j. 1908).
• Azaroaren 6a - Gene Tierney, estatubatuar aktorea (j. 1920).
• Azaroaren 9a - Yves Montand, italian jaiotako frantziar aktore eta abeslaria (j. 1921).
• Azaroaren 16a - Alberto Girri, argentinar olerkari, itzultzaile eta kontalaria (j. 1919).
• Azaroaren 18a - Claude Cahen, frantziar historialaria, Erdi Aroko islamaren historian aditua (j. 1909).
• Azaroaren 18a - Gustáv Husák, Txekoslovakiako presidentea (j. 1913).
• Azaroaren 24a - Freddy Mercury, Queen taldeko abeslaria (j. 1946).
• Azaroaren 29a - Ralph Bellamy, estatubatuar antzezlea (j. 1904).
• Abenduaren 1a - George Stigler, estatubatuar ekonomialaria, 1982ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1911).
• Abenduaren 6a - Richard Stone, britainiar ekonomialaria, 1984ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1913).
• Abenduaren 13a - André Pieyre de Mandiargues, frantziar idazlea (j. 1909).
• Abenduaren 15a - Vasili Zaitsev, Bigarren Mundu Gerrako sobietar frankotiratzailea, Stalingradeko batailan bereziki ezagun egin zena (j. 1915).
• Abenduaren 21a - Jose Miguel Barandiaran, gipuzkoar antropologoa, etnografoa eta apaiza (j. 1889).
• Abenduaren 22a - Ernst Krenek, austriar-estatubatuar musikagilea (j. 1900).
• Abenduaren 23a - José Guerrero, espainiar margolaria (j. 1914).
• Abenduaren 31 - Georges Poulet, belgikar idazlea (j. 1902).
• Jean Pierre Iratxet, baxenafar idazlea (j. 1921).
• Nikolas Martínez Ortiz de Zarate, bizkaitar pintorea, kartel-egile eta grabatzailea (j. 1907).
• Amaro del Rosal, espainiar sindikalista eta idazlea (j. 1904).
• Vicenç Riera Llorca, kataluniar idazlea (j. 1903).

Nobel saridunak

• Fisika: Pierre-Gilles de Gennes
• Kimika: Richard R. Ernst
• Literatura: Nadine Gordimer
• Medikuntza: Erwin Neher, Bert Sakmann
• Ekonomia: Ronald Coase
• Bakea: Aung San Suu Kyi

---

Agintariak

[[Fitxategi:Libia|10x10px|1991|link=|alt=Muammar al-Gaddafi]]

[[Fitxategi:Egipto|10x10px|1991|link=|alt=Hosni Mubarak]]

[[Fitxategi:Espainia|10x10px|1991|link=|alt=Felipe González]]

Munduko agintariak 1991. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1991