Tuneżija

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Aqbeż lejn: navigazzjoni, fittex
Repubblika tat-Tuneżija
الجمهورية التونسية
Il-Jomhūriya it-Tūnisiya
الجمهورية التونسيةIl-Jomhūriya it-Tūnisiya – Bandiera الجمهورية التونسيةIl-Jomhūriya it-Tūnisiya – Emblema
Mottu: حرية، نظام، عدالة
Libertà, Ordni, Ġustizzja[1]
Innu nazzjonali: Humat il-Hima
Difensuri tal-Patrija
Tunisia in its region.svg
Lokazzjoni tat-Tuneżija fl-Afrika ta' Fuq.
Belt kapitali
(u l-ikbar belt)		 Tuneż
36°50′N 10°9′E / 36.833°N 10.15°E / 36.833; 10.15
Lingwi uffiċjali Għarbi[2] (Għarbi Tuneżin)
Gvern Repubblika Unitarja parlamentari
 -  President Beji Caid Sebsi
 -  Prim Ministru Habib Essid
Leġislatura Assemblea Kostitwenti
Stabbiliment
 -  Dinastija Husainid inawgurata 15 ta' Lulju 1705 
 -  Indipendenza minn Franza 20 ta' Marzu 1956 
 -  Ir-Repubblika ddikjarat 25 ta' Lulju 1957 
 -  Jum tar-Rivoluzzjoni 14 ta' Jannar 2011 
Erja
 -  Total 163,610 km2 (93)
631,70 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 5.0
Popolazzjoni
 -  ċensiment tal-2012 10,777,500 
 -  Densità 63/km2 (133)
163/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $105.347 biljun[3] 
 -  Per capita $9,774[3] 
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $45.611 biljun[3] 
 -  Per capita $4,232[3] 
IŻU (2014) Increase 0.721[4] (għoli) (90)
Valuta dinar Tuneżin (TND)
Żona tal-ħin CET (UTC+1)
TLD tal-internet .tn · .تونس
Kodiċi telefoniku +216

It-Tuneżija, uffiċjalment magħrufa bħala r-Repubblika tat-Tuneżija (Għarbi: الجمهورية التونسية‎ il-Jomhūriya it-Tūnisiya, Franċiż: République Tunisienne) hi l-iżgħar pajjiż fl-Afrika ta' Fuq. It-Tuneżija għandha tliet fruntieri: l-Alġerija fil-Punent, il-Libja fil-Lbiċ u l-Baħar Mediterran fit-Tramuntana u l-Lvant. Minkejja li dan huwa pajjiż żgħir, għandu popolazzjoni kbira. Infatti l-popolazzjoni ta' dan il-pajjiż tammonta għal 10.7m ruħ minkejja li għandu erja ta' 165,000 kilometru kwadru.

L-isem attribwit lil din l-art ġej mill-isem tal-belt kapitali, Tuneż, li tinsab lejn il-grigal tat-Tuneżija. Ġeografikament, it-Teneżija għandha fiha it-tarf tal-Lvant tal-Muntanji Atals u l-parti ta-Tramuntana tad-Deżert tas-Saħara. Għandha ħafna art b'ħamrija fertili. Il-pajjiż għandu elf u tliet mitt kilometru ta' kosta.

It-Tuneżija għandha ftehim ta' assoċjazzjoni mal-Unjoni Ewropea u hija membru tal-Unjoni Għarbija tal-Magreb, il-lega Għarbija u l-Unjoni Afrikana. It-Tuneżija stabbiliet relazzjonijiet viċini ma' Franza, partikolarment f'dawk is-setturi li jikkonċernaw il-ko-operazzjoni ekonomika, l-immodernizzar tal-industrija u programmi ta' privatizzazzjoni.

L-anfiteatru Ruman f'El Djem, dan inbena matul l-ewwel nofs tas-seklu 3 QK

Ir-Rivoluzzjoni tal-2011 wasslet għat-twaqqigħ tal-president awtokratiku Zine El Abidine Ben Ali, u minn dak il-punt 'il quddiem saru l-ewwel elezzjonijiet liberi fil-pajjiż. Sa minn dak il-jum, it-Tuneżija bdiet tikkonsolida d-Demokrazija prekarja u għajfa li kellha.

Etimoloġija[immodifika | immodifika s-sors]

Il-kelma Tuneżija ġejja minn Tuneż, il-belt kapitali tat-Tuneżija kontemporanja. Il-forma preżenti tal-isem, mas-suffiss Latin -ia ħareġ mill-Franċiż Tunisie. Il-kelma derivattiva Franċiża Tunisie ġiet addottata f'xi lingwi Ewropej b'modifikazzjonijiet żgħar biex jagħmlu distinzjoni bejn il-belt u l-pajjiż. Iżda xi ilsna ma jagħmlux din id-distinzjoni, ngħidu aħna bħar-Russu (Туни́с) (Tunís) u l-Ispanjol Túnez. F'dan il-każ, l-istess isem huwa użat kemm għall-pajjiż kif ukoll għall-belt, bħall-Għarbi تونس, u huwa fil-kuntest biss fejn wieħed jista' jiskopri d-differenza. Jingħad, li l-isem Tuneż għandu bosta oriġini. Ġeneralment dan l-isem derivattiv huwa assoċjat mal-kelma "تؤنس" (hija differenti minn تونس)fl-Għarbi li huwa verb li jfisser: tissoċjalizza u li tkun ħabib. Din il-kelma hija assoċjata wkoll mal-qerq Berberu tns li jfisser "nistrieh billi nimtedd". Kultant it-tifsira ta' din il-kelma hija assoċjata mal-alla Punika, Tanit, il-belt qadima ta' Tines.[5][6]

Storja[immodifika | immodifika s-sors]

Rivoluzzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Ir-rivoluzzjoni Tuneżina[7][8] kienet kampanja intensiva ta' reżistenza ċivili li kienet seħħet minħabba qgħad ogħli, l-inflazzjoni tal-ikel, il-korruzzjoni, min-nuqqas tal-libertà tal-espressjoni, libertajiet politiċi oħra u minħabba l-kundizzjonijiet fqajra mgħajxa minn bosta nies. Kien intqal li,l-unjonijiet tax-xogħol kienu parti integrali mill-protesti.[9] Dawn kienu protesti ispirati mill-qawma Għarbija li bdiet isseħħ f'pajjiżi imminenti, firxa ta' mewġa t'azzjonijiet simili madwar id-dinja Għarbija. Id-dimostrazzjonijet ħraxu aktar mal-mewt ta' Mohamed Bouazizi, bejjiegħ Tuneżin ta' 26 sena li ħaraq lilu nnifsu b'sens ta' prostesta wara li kkonfiskawlu l-oġġetti tiegħu u wara li rrikonoxxa l-umiljazzjoni imposta fuqu minn uffiċjali muniċipali. Ir-rabja u l-vjolenza kompliet tintensifika ruħha eżattament wara l-mewt ta' Bouazizi fl-4 ta' Jannar tal-2011. Dan l-aġir kien l-ewwel pass li wassal lill-President Zine El Abidine Ben Ali li jinżel mill-poter tiegħu wara 23 sena fil-kmand tal-pajjiż

Il-protesti komplew wara l-projbizzjoni tal-partit li kien fit-tmun, fejn il-membri kollha tiegħu tkeċċew mill-gvern ta' Tranżizzjoni fformat minn Mohammed Ghannouchi. Eventwalment il-gvern il-ġdid kellu jċedi għat-talbiet. Il-qorti tat-Tuneżija pprojbiet il-partit RCD ta' qabel u kkonfiskat ir-riżorsi kollha tiegħu. Digriet mill-ministru ta' ġewwa pprojbixxa lill-pulizija politika, forzi speċjali li kienu użati biex jintimidaw u jippersegwitaw l-attivisti politiċi.[10] Fit-3 ta' Marzu 2011, il-president ħabbar li l-elezzjonijiet għall-Assemblea Kostitwenti kienu se jsiru fit-23 ta' Ottubru tas-sena 2011. Osservaturi internazzjonali u interni ddikjaraw il-vot ħieles u ġust. Il-Moviment ta' Ennahda li qabel kien ipprojbit taħt ir-reġim ta' Ben Ali rebaħ disgħin siġġu mit-total ta' 217-il siġġu fit-tnax ta' Dicembru 2011, permezz tal-votazzjoni plurali. Moncef Marzouki,[11] Eks dixxindent u veteran attiv għad-drittijiet tal-bniedem inħatar bħala president.

F'Marzu 2012, Ennahda ddikjara li ma kienx se jappoġġja it-tfassil tax-Xarija bħala s-sors ewlieni tal-leġislazzjoni fil-kostituzzjoni l-ġdida, sabiex b'hekk tinżamm in-natura tal-istat sekulari. Il-pożizzjoni ta' Ennahda fuq din il-kwistjoni kienet ikkritikata minn bosta Iżlamisti estremisti li riedu x-Xarija miftuħa bis-sħiħ, Dan il-grupp kien milqugħ mill-partiti sekulari fis-6 ta' Frar tal-2013. Chokri Belaid, l-opponent xellugi u kritiku prominenti tal-Ennahda kien ġie assassinat.[12]

Drittijiet tal-Bniedem[immodifika | immodifika s-sors]

Wara r-rivoluzzjoni, ħarġu numru ta' gruppi Salafisti u kien hemm okkażjonijiet fejn irripressaw l-espressjoni artistika permezz tal-vjolenza għaliex l-arti dehret bħal qiegħda tkun ostili lejn il-fidi Iżlamika.[13] Sa mill-bidu tar-rivoluzzjoni,xi organizzazzjonijiet mhux governattivi kienu rrikostruwew l-gruppi tagħhom u mijiet ta' oħrajn ġodda tfaċċaw. Pereżempju, il-lig tad-drittijiet tal-bniedem Tuneżin, li kienet l-ewwel organizzazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem ġewwa l-kontinent Afrikan kif ukoll fid-dinja Għarbija, operata taħt ċerti restrizzjonijiet għal iktar min-nofs l-eżistenza tagħha, imma issa din l-organizzazzjoni hija kompletament libera li topera kif inhuwa sewwa u xieraq. Xi organizzazzjonijiet indipendenti huma, l-Assoċjazzjoni tan-Nisa Demokratiċi Tuneżini, l-Assoċjazzjoni tan-Nisa Tuneżini għar-Riċerka u l-Iżvilupp u fuq kollox il-libertà fil-kamra tal-avukati li sejra tibqa' attiva

Lingwa u kultura[immodifika | immodifika s-sors]

L-Għarbi huwa l-lingwa uffiċjali, u l-Għarbi Tuneżin, magħruf bħala d-Derju huwa l-vernikular (Varjetà ta' Għarbi) użat mill-pubbliku inġenerali. Wieħed jista' saħansitra jsib ukoll minoranza żgħira ta' nies li titkellem bix-Shelha, li huwa lsien Berberu.[14] Minħabba l-okkupazzjoni tal-Franċiżi fil-passat, il-lingwa Franċiża tilgħab parti maġġuri f'dan il-pajjiż ukoll però din mhix meqjusa bħala waħda mill-lingwi uffiċjali tat-Tuneżija. Il-Franċiz huwa estensivament użat fil-qasam edukattiv, partikolarment għat-tagħlim tax-Xjenza fil-livell sekondarju, fil-ġurnali u sabiex ikun jista' jitħaddem in-negozju b'mod effiċjenti. Fl-2010 kien hemm madwar 6,639,000 kelliem tal-Franċiz ġewwa t-Tuneżija, voldieri hawnhekk qegħdin nirreferu għal 64% tal-popolazzjoni. It-Taljan huwa mifhum u mitkellem minn parti żgħira tal-poplazzjoni Tuneżjana.[15] Il-kultura tat-Tuneżija hija waħda mħallta, dan għaliex il-pajjiż għadda minn qalbiet kbar matul l-istorja, fejn ġie ddominat minn diversi qawwiet li ħallew l-għelm tagħhom fuq din l-art Nord-Afrikana, Xi wħud jinkludu: il-Feniċi, Ir-Rumani, Il-Vandali, il-Biżantini, L-Għarab, It-Torok, l-Ispinardi u l-Franċiżi.

Reliġjon[immodifika | immodifika s-sors]

Il-maġġoranza tal-popolazzjoni Tuneżina (madwar 98%) hija Musulmana, madwar 1% isegwu l-Kristjaneżmu u l-kumplament isegwu l-Ġudiżmu jew reliġjonijiet oħra. Il-massa tat-Tuneżini Musulmani huma ġejjin mill-Iskola Maliki tal-Iżlam Xemxi, il-moskeji tagħhom jistgħu jintgħarfu mal-ewwel daqqa t'għajn mill-minareti kwadri.[16] Però t-Torok ġabu magħhom it-tagħlim tal-Iskola Ħanifi matul l-okkupazzjoni Ottomana (Torka) li għadha tgħix fost il-familji imnissla mit-Torok illum. Tradizzjonalment, il-moskeji tagħhom għandhom minarets ottogonali. It-Tuneżija għandha komunità Kattolika mdaqqsa ta' madwar 25,000 persuna, iżda 22,000 minnhom jistgħu jissejħu bħala tassew Kristjani u Protestanti li jinsabu fi grad inqas. Il-Kristjani Berberi komplew jgħixu fit-Tuneżija sal-bidu tas-seklu ħmistax.[17] Il-Ġudaiżmu jista' jitqies bħala t-tielet l-ikbar reliġjon fit-Tuneżija b'1,500 membru li jemmnu. Terz tal-popolazzjoni Lhudija tgħix ġewwa u madwar il-belt kapitali. Il-kumplament jgħixu fuq il-gżira ta' Djerba, b'39 sinagogi, u huwa l-post fejn il-komunità Lhudija tmur lura 2,500 sena.[18][19]

Il-gżira ta' Djerba fil-Golf ta' Gabes hija dar għas-sinagoga El Għriba, li hija waħda mill-eqdem sinagogi fid-dinja. Illum, bosta Lhud jikkonsidrawha bħala sit għall-pelligrinaġġi, biċ-ċelebrazzjonijiet li jsiru hemm darba fis-sena. Infatti intqal li t-Tuneżija u l-Marokk huma l-iktar żewġ pajjiżi li huma lesti jaċċettaw il-popolazzjonijiet Lhudija tagħhom. Il-kostituzzjoni li hija komposta minn ġabra tal-liġijiet li jikkundizzjonaw il-pajjiż, tiddikjara lill-Iżlam bħala stat reliġjuż uffiċjali u statali u jelenka li l-President għandu jkun Musulman kif ukoll li jkollu l-libertajiet tiegħu. Apparti l-President, it-Tuneżini jistgħu jgawdu minn grad ogħli ta' libertà reliġjuża. Dan huwa dritt stabbilit u protett li jinsab fil-kostituzzjoni ta' dan il-pajjiż Għarbi, dritt li jiggarantixxi libertà totali fl-għażla tar-reliġjon li wieħed jixtieq jipprattika.[18]

Letteratura[immodifika | immodifika s-sors]

Il-letteratura tista' tinqasam f'żewġ taqsimiet, dik Għarbija u dik Franċiża. Spiss jingħad li l-letteratura Għarbija tmur lura għas-seklu sebgħa bil-miġja taċ-ċivilizazzjoni Għarbija fir-reġjun. Dan ix-xogħol letterarju huwa ferm iktar importanti mil-letteratura Franċiza f'termini ta' volum u valur, li ġiet introdotta matul il-protettorat Franċiz mill-1881.[20] Fost il-figuri letterarji nistgħu nsibu lil Ali Douagi, li pproduċa iktar minn 150 storja fuq ir-radju, madwar 500 poeżija u kanzunetti folkloristiċi u kważi ħmistax-il reċta.[21] Khraief Bashir, kien rumanzier Għarbi li ppublika bosta kotba notevoli fl-1930 u li kkawżaw skandlu għaliex d-djalogi kienu miktubin bid-djalett Tuneżin[21] u oħrajn bħal Moncef Ghachem, Mohamed Salah Ben Mrad jew Mahmoud Messaadi. Bħala poeżija, il-poeżija Tuneżina tapplika tipikament għan-non konformità u għall-innovazzjoni ma' poeti bħal Aboul-Qacem Echebbi. Il-letteratura Franċiza hija kkaratterizzata bl-avviċinanza kritika tagħha, dan imur kontra l-pessimiżmu ta' Albert Memmi li ppreveda li l-letteratura Tuneżina hija ssentenzjata li tmut żgħira minħabba n-nuqqas ta' xogħol letterarju bil-lingwa.[22] Numru kbira ta' awturi Tuneżini qegħdin barra, dawn huma: Abdelwahab Meddeb, Bakri Tahar, Mustapha Tlili, Hele Beji jew Mellah Fawzi. It-temi tat-trawwim fl-eżilju u dik li tittratta qsim il-qalb huma l-ħsibijiet li fuqhom hija mibnija l-kitba kreattiva tagħhom.Il-Bibliografija nazzjonali tinkludi 1249 kotba li mhumiex tal-iskola, ppubblikati fl-2002 fit-Tuneżija b'885 titlu miktub bl-Għarbi. Fl-2006 din il-figura telgħet għall-1500 u 1700 fl-2007. Kważi terz tal-kotba ppubblikati huma intenzjonati għat-tfal.

Tramuntana tat-Tuneżija

Ġeografija[immodifika | immodifika s-sors]

It-Tuneżija tinsab fuq il-kosta tal-Mediterran tal-Afrika ta' Fuq, fin-nofs bejn l-oċean Atlantiku u ċ-ċentru tax-Xmara Nil. L-eqreb żewġ pajjiżi tat-Tuneżija huma l-Alġerija u l-Libja, li fuq kollox huma żewġ pajjiżi oħra hekk magħrufa bħala tal-Magreb. Dan l-istat Afrikan huwa ppożizzjonat bejn il-latitudnijiet 30° u 38°T u l-lonġitudnijiet 7° u 12°L. It-tramuntana tat-Tuneżija huwa kkaraterrizat minn żewġ plajjiet Mediterranji distintivi, Punent-Lvant fit-Tramuntana, u Tramuntana-Nofsinhar fil-Lvant. Għalkemm it-Tunezija hija relattivament żgħira fid-daqs, hija għandha diversità ambjentali grandjuża minħabba l-punt limitanti eżistenti fit-Tramuntana-Nofsinhar tagħha. Ir-restrizzjoni tal-Lvant-Punent tagħha huwa limitat ħafna. Id-differenzi fit-Tuneżija bħall-kumplament tal-Magreb huma l-aktar viżibbli min-naħa tat-tramuntana-Nofsinhar minħabba l-qagħda tal-ambjent muri mit-tnaqqis drastiku ta' xita meta wieħed iħares lejn in-nofsinhar tal-pajjiż minn kwalunkwe punt. Id-Dorsali, l-estenzjoni tal-Lvant tal-muntanji tal-Atlas tgħaddi b'ġirja minn ġot-Tuneżija fid-direzzjoni tal-Grigal mill-fruntiera Alġerjana fil-punent sal-peniżola ta' Cape Bon li tinsab fil-Lvant. Li kieku kellna mmorru ftit lejn it-tramuntana tad-Dorsali għandna nsibu t-Tell,reġjun li huwa kkaratterizzat minn għoljien baxxi u pjanuri, estenzjoni tal-muntanji li tibqa' sejra sal-punent tal-Alġerija. Fil-Khroumerie, li hija l-kantuniera majjistra tat-Tell Tuneżin nistgħu nsibu elevazzjonijiet li jlaħħqu mal-1,050 metru u l-borra tinżel matul l-istaġun tax-xitwa.

Is-Saħel, hija pjanura kostali li qiegħda dejjem titwessa' flimkien mal-kosta tal-Lvant tat-Tuneżija. Din il-kosta hija fost l-iprem postijiet magħrufa għall-kultivazzjoni taż-żebbuġ. Iktar 'il ġewwa mis-Saħel, bejn id-Dorsali u l-firxa ta' għoljiet li jinsabu lejn in-Nofsinhar ta' Gafsa, hemm l-isteppi. Il-maġġor parti tar-reġjun tan-nofsinhar huwa Semi-Aridi jonkella deżert. Il-linja tal-kosta tat-Tuneżija hija madwar l-1,148 kilometru twila. F'termini marittimi, il-pajjiż jisħaq żona kontigwa ta' erbgħa u għoxrin mil awtiku (44.4 km; 27.6 mi)u baħar territorjali ta' tnax-il mil awtiku (22.2 km; 13.8 mi).[23]

Id-diviżjoni tal-enerġija fit-Tuneżija

Klima u Enerġija[immodifika | immodifika s-sors]

Il-klima tat-Tuneżija hija moderata fit-tramuntana, b'xita ħafifa li tinżel matul l-istaġun tax-xitwa u skont stħarriġ annwali jista' jingħad li dan il-pajjż għandu tendenza jkollu sajf sħun in korrelazzjoni man-nixfa li għandha ttellgħa l-livell tal-umdità.[24] In-nofsinhar tat-Tuneżija huwa ddominat mid-deżert tas-Saħara, li jitfa' s-sħana tremenda tiegħu fuq dan il-pajjiż kif ukoll b'mod partikolari fuq il-pajjiżi tal-mediterran. It-terran fit-tramuntana huwa muntanjuż, li jimxi l-isfel jirnexxilu jagħti pjanura iktar sħuna u niexfa ffokata ċentralment. Il-klima tan-nofsinhar tal-pajjiż hija semi-arida u din hija konnessa ma' dik tad-deżert għatxan. Serje ta' lagi melħin magħrufa bħala chotts jew shatts jinsabu fuq linja lvant-punent, eżattament f'tarf it-tramunatana tas-Saħara u dan jestendi mill-Golf ta' Gabes għall-Alġerija. L-iktar punt baxx huwa Shatt al Għarsah li huwa 17-il metru taħt il-livell tal-baħar u l-ogħla huwa Jebel ech Chambi li huwa 1,544 metru 'l fuq mill-art.[25]

Il-maġġor parti tal-elettriku użat fit-Tuneżija huwa pproduċut lokalment, mill-kumpanija tal-istat STEG (Soċjetà Tuneżina tal-elettriku u tal-gass. Fl-2008, xi 13,748 Gwh ġew ipproduċuti fil-pajjiż.

Il-produzzjoni taż-żejt fit-Tuneżija hija ta' xi 97,600 barmil kull ġurnata u l-qasam ewlieni jinsab f'El Bourma. Jingħad li l-produzzjoni taż-żejt fit-Tuneżija bdiet għal ħabta tal-1966 u bħalissa hemm xi 12-il qasam li huwa assoċjat mat-tlugħ taż-żejt. It-Tuneżija għandha l-pjanijiet f'idejha li jappoġġjaw il-kostruzzjoni ta' żewġ stazzjonijiet ta' enerġija nukleari sal-2019. Ġie mbassar li dawn iż-żewġ faċilitajiet għandhom l-abbilità li jipproduċu bejn 900 sa 1000 f'enerġija MW. Huwa stabbilit li Franza sejra ssir sieħba importanti fil-pjanijiet ta' enerġija nukleari għat-Tuneżija, wara li jiġi ffirmat il-qbil bejn dawn iż-żewġ pajjiżi distinti, flimkien ma' sħab oħra, sabiex titwassal it-teknoloġija u l-prattika.

Edukazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Ir-rata tal-litteriżmu fl-2008 kienet 77.6%.[26] L-edukazzjoni tingħata prijorità għolja u tammonta għal 6% tal-PGN. L-edukazzjoni bażika għat-tfal bejn l-etajiet ta' sitt snin u ta' sittax-il sena ilha obbligatorja sa mill-1991. It-Tuneżija kkwalifikat fis-sbatax-il post fil-kategorija ta' kwalità tal-(ogħla) sistema edukattiva u kklassifikat fil-21 post fil-kategorija għall-kwalità ta' edukazzjoni Primarja. Dan huwa spjegat fid-dettall fir-Rapport Globali tal-Kompetittività tal-2008-9, maħruġ mill-Forum ekonomiku dinji.[27] Ġeneralment it-tfal jirnexxilhom jakkwistaw il-lingwa Għarbija-Tuneżina mid-dar stess però t-tfal, sa mill-età żgħira ta' sitt snin, huma mibgħuta l-iskola sabiex isaħħu l-ħiliet tagħhom fil-kitba u fil-qari tal-Għarbi Standard. Mill-età ta' tmien snin, it-tfal huma mgħallma l-Franċiż filwaqt li l-Ingliż huwa introdott iktar 'il quddiem malli wieħed jagħlaq it-tnax-il sena.

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Tunisia Constitution, Article 4. 1957-07-25 (arkivjat mill-URL oriġinali nhar il-2006-04-06)
  2. ^ Tunisia Constitution, Article 1. 1957-07-25 (arkivjat mill-URL oriġinali nhar il-2006-04-06)
  3. ^ a b c d Eġittu. International Monetary Fund
  4. ^ Rapport tal-Iżvilupp Uman 2013. Programm ta' Żvilupp tan-Nazzjonijiet Uniti, 1
  5. ^ E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936, ISBN 90-04-08265-4
  6. ^ Livy, John Yardley, Dexter Hoyos, Hannibal's War: Books Twenty-one to Thirty, Oxford University Press, 2006. ISBN 0-19-283159-3
  7. ^ Yasmine Ryan. How Tunisia's revolution began – Features. Al Jazeera English, 26 ta' Jannar 2011
  8. ^ Wikileaks might have triggered Tunis’ revolution. 15 ta' Jannar 2011
  9. ^ Trade unions: the revolutionary social network at play in Egypt and Tunisia. Defenddemocracy.org
  10. ^ When fleeing Tunisia, don't forget the gold. Korea Times, 2011-01-25
  11. ^ Alexandra , Former dissident sworn in as Tunisia's president, Los Angeles Times.
  12. ^ Tunisian opposition leader Chokri Belaid shot dead outside his home. Los Angeles Times
  13. ^ Scores arrested after Tunis art riots, AlJazeera, 12 ta' Ġunju 2012.
  14. ^ An outline of the Shilha (Berber) vernacular of Douiret (Southern Tunisia). Australian Digital Theses Program, 2008-05-26 (arkivjat mill-URL oriġinali nhar il-2008-05-26)
  15. ^ Justin McGuinness, Footprint Tunisia Handbook: The Travel Guide, Globe Pequot Press1 ta' Novembru 2002, ISBN 978-1-903471-28-9
  16. ^ The Rough Guide to Tunisia, Rough Guides, 2002. ISBN 1-85828-748-0
  17. ^ Fr Andrew Phillips. The Last Christians Of North-West Africa: Some Lessons For Orthodox Today. Orthodoxengland.org.uk
  18. ^ a b (2008). International Religious Freedom Report 2008.
  19. ^ Usurping History. Aish.com, 2010-03-13
  20. ^ La littérature tunisienne de langue française (Mémoire vive). Web.archive.org, 2007-12-24
  21. ^ a b Fantaisie arabe et poésie. Guide Tangka, 2011-10-07
  22. ^ Littérature francophone. Guide Tangka, 2011-10-07
  23. ^ International Boundaries: Geopolitical Atlas, Psychology Press2003-11-01, ISBN 978-1-57958-375-0
  24. ^ Climate of Tunisia. Bbc.co.uk (arkivjat mill-URL oriġinali nhar il-2011-02-09)
  25. ^ Ali Aldosari, Middle East, western Asia, and northern Africa, Marshall Cavendish, pġ. 1270–ISBN 978-0-7614-7571-2
  26. ^ National adult literacy rates (15+), youth literacy rates (15-24) and elderly literacy rates (65+). UNESCO Institute for Statistics
  27. ^ The Global Competitiveness Report 2008-2009. Weforum.org (arkivjat mill-URL oriġinali nhar il-2008-06-19)

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]

a • d • m
Pajjiżi fl-Afrika
Afrika
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Tuneżija&oldid=247375"