Guatemala

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara
Bu maddedeki bilgilerin eksik veya yetersiz olduğu düşünülmektedir. Konuyla ilgili tartışma için maddenin tartışma sayfasına bakabilirsiniz. Maddeyi geliştirerek veya konuyla ilgili tartışmaya katılarak yardım edebilirsiniz.
Bu madde Orta Amerika'daki ülke hakkındadır. Aynı adı taşıyan başkent için Guatemala (şehir) sayfasına gidiniz.
Guatemala Cumhuriyeti
República de Guatemala
Guatemala
Bayrak Arma
Slogan: 
  • "Libre Crezca Fecundo"[1]
  • "El País de la Eterna Primavera"
  • "Sonsuz İlkbaharın Ülkesi"[2]
Marşı: 'Himno Nacional de Guatemala
Guatemala Ulusal Marşı
Başkent
ve		 Guatemala
14°38′K 90°30′B / 14.633°K 90.5°B / 14.633; -90.5
Resmî diller İspanyolca (Guatemala İspanyolcası)
Etnik gruplar (2001)
Hükûmet Başkanlık Sistemi
 •  Başkan Jimmy Morales[3]
 •  Devlet Başkanı Yardımcısı Jafeth Cabrera
Kuruluşu
 •  Tarih 15 Eylül 1821 
Yüzölçümü
 •  Toplam 108.889 km2 (106.)
42.042 mil2
 •  Su (%) 0.4
Nüfus
 •  Temmuz 2005 tahmini 12.800.000 (70.)
GSYH (SAGP) 2005 tahmini
 •  Toplam 62,78 milyar $ (71.)
 •  Kişi başına 4.155 $ (116.)
Gini (2002) 55.1
yüksek
İGE (2004) 0.673
orta · 117.
Para birimi Quetzal (GTQ)
Zaman dilimi (UTC-6)
Telefon kodu 502
Internet TLD .gt

Guatemala Cumhuriyeti, kısaca Guatemala (İspanyolca: República de Guatemala), Orta Amerika'da Kıstas bölgesinde bir ülkedir. Kuzeyde Meksika, doğuda Belize ve Honduras, güneyde ise El Salvador'la komşudur. Ayrıca doğuda Karayib Denizine, batıda Büyük Okyanus'a kıyısı vardır. Başkenti Guatemala'dır. 372 Havalimanı bulunmaktadır. (2010)[4]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerli halklar öteden beri Mestizolar tarafından baskı altına alınarak sosyal, ekonomik ve siyasal faaliyetin dışında tutulmuştur. Kaynağını sömürgeci ön yargılardan alan Mestizo topluluğu ile yerli halklar arasındaki bu gerilim yüzyıllar boyunca sürmüş ve 1954 yılında liberal demokrat Jacobo Árbenz demokratik hükümetine karşı Komünizm'in yayılmasından korkan ABD destekli bir darbe gerçekleştirilerek askeri cunta yönetimi kurulmuştu. Jacobo Árbenz ve halefi Juan José Arévalo, ülkede toprak reformunun gerçekleştirilmesi dışında, sivil haklar ve işçi haklarının geliştirilmesinden sorumluydu. Albay Carlos Castillo yönetiminde kurulan askeri cunta, reformları iptal ederek sol partileri yasakladı. Guatemala'daki iç savaş, karışıklıklarla geçen 20-30 yılın ardından bazı genç subayların yozlaşmış hükümete karşı darbe düzenlemeye çalışmasıyla patlak verdi. Ayaklanma başarısızlıkla sonuçlanınca kırsal bölgelere çekilen subaylar bir gerilla gücü meydana getirerek hükümete karşı bir örtük savaş başlattılar.

Gerilla hareketi önceleri Küba'daki devrimci güçlerle birlikte hareket ederek ülkedeki Ladino bölgelerine yoğunlaşmıştı. Ancak son yirmi yıl içerisinde özellikle yerli halkların vatandaşlık haklarının tanınmasına odaklanan siyasi ve toplumsal reform mücadeleleri ön plana çıktı.

1982 yılında Guatemala ordusu henüz yeni kurulmuş olan Guatemala Devrimci Ulusal Birliği'ne (URNG) yönelik çok sayıda insanın ölümüne neden olan bir toptan imha politikası uyguladı.

1980’lerin ilk yarısında barışın sağlanması yönünde adımlar atıldı. Bu adımlar arasında yeni bir anayasa hazırlanması ve sivil bir başkanın seçilmesi bulunmaktaydı. 1987 yılında hükümet ve URNG arasındaki görüşmeler başlamış olmasına rağmen URNG gerilla mücadelesine devam etmekteydi. Taraflar Birleşmiş Milletler'in 1993'teki girişimleriyle barış görüşmeleri için tekrar bir araya geldi ve nihayet başarı sağlandı.

Toplumsal yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Nüfusun yarısından fazlası Ladinolar denen ve Avrupalı (İspanyol) karışımıdır. Geri kalan kesimi ise Guatemala Kızılderilileridir. Halkın çoğunluğu Hıristiyanlığın Katolik mezhebine bağlıdır ve İspanyolca konuşmaktadır.

Bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Guatemala'daki şehirler listesi
Guatemala'nın Département'leri

Guatemala 22 Département'e (departamentos) ve 332 kasabaya (municipios) ayrılır.Bayrağın ortasında bulunan Qetzal kuşu ülkenin milli sembolüdür.

Atitlán gölü

Guatemala'nın Département'leri:

  1. Alta Verapaz
  2. Baja Verapaz
  3. Chimaltenango
  4. Chiquimula
  5. Petén
  6. El Progreso
  7. El Quiché
  8. Escuintla
  9. Guatemala
  10. Huehuetenango
  11. Izabal
  1. Jalapa
  2. Jutiapa
  3. Quetzaltenango
  4. Retalhuleu
  5. Sacatepéquez
  6. San Marcos
  7. Santa Rosa
  8. Sololá
  9. Suchitepéquez
  10. Totonicapán
  11. Zacapa

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Ilustraciones de Cada una de las 11 Denominaciones. Anverso y Reverso". Banguat.gob.gt. 1996-12-29. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141011111116/http://www.banguat.gob.gt/inc/ver.asp?id=/en/currency%20and%20bills/Monedas%20y%20Billetes%20Translation.htm&e=18108. Erişim tarihi: 2013-09-22. 
  2. ^ Aguirre, Lily (1949). The land of eternal spring: Guatemala, my beautiful country. Patio Press. s. 253. http://books.google.com/books?id=LodnAAAAMAAJ. 
  3. ^ Morales yeni devlet başkanı seçildi
  4. ^ "CIA World Fact Book Country Comparison Airports". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150909081716/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2053rank.html?countryName=Turkey&countryCode=tu&regionCode=mde&rank=59. Erişim tarihi: 27 Mart 2012. (İngilizce)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Amerika ülkeleri
Egemen devletler Americas (orthographic projection).svg
Bağımlı ve
diğer bölgeler
Amerikan Devletleri Örgütü (OAS)
Otorite kontrolü
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guatemala&oldid=17723916" adresinden alındı.