Gwatymala
 |
Tyn artikel ńy bůł jeszcze sprawdzůny we poprawnośći zapisowańo Steuerowům uortografijům a gramatycznyj. Jeli zdo Ći śe, co je to fest do porzůndku narychtowany artikel, symńij tyn muster. |
| República de Guatemala Republika Gwatymali |
|||||
|
|||||
| Motto: (hišpańsko godka) El País de la Eterna Primavera (Kraj wječnygo poźimka) |
|||||
| Hymn: Guatemala Feliz (Gwatymala ščynśliwo) |
|||||
 |
|||||
| Uoficjalno godka | hišpańsko godka | ||||
| Używane godki | hišpańsko godka | ||||
| Stolica | Gwatymala | ||||
| Polityczny systym | republika | ||||
| Gowa państwa | prezydynt Alejandro Maldonado Aguirre |
||||
| Przikludziorz regjyrunku | prezydynt Alejandro Maldonado Aguirre |
||||
| Rozlygowańy • cołkowity • strzůdlůndowe wody |
103. we śwjeće 108 890 km² 0,4% |
||||
| Liczba ludźůw (2005) • cołkowito • gynstość zaludńyńo |
68. we śwjeće 12 013 907 119 osůb/km² |
||||
| ńypodleguość | uod Hišpańje 15 wřeśńa 1821 |
||||
| Religijo (głůwno) | |||||
| Waluta | quetzal (GTQ) | ||||
| Czasowo zůna | UTC -6 | ||||
| Kod ISO 3166 | GTM | ||||
| Necowo důmyna | .gt | ||||
| Automobilowy kod | GTA | ||||
| Telefůniczny kod | +502 | ||||
| Autůnůmiczne terytoryja | |||||
Gwatymala (República de Guatemala - Republika Gwatemale) – państwo we Americe Střodkowyj, pouožůne nad Uoceanym Atlantyckym a Uoceanym Spokojnym. Grańičy s Salwadůrym (203 km), Hůndurasym (256 km), Meksykjym (962 km), Belize (266 km) – uůnčno dugość grańic wynośi 1687 km, půnadto 400 km wybřeža morskigo.
- Nojwyžšy půnkt: Tajumulco - 4220 m
- Nojńižšy půnkt: Uocean Spokojny - 0 m
- Nojwjynkše jeźoro: Jeźoro Izabal - 589,6 km²
Uobšar Gwatymali dźeli śe na štyry tajle: ńiźina Petén, pouožůno we půunocnyj tajli kraju, wybřeže Mořa Karaibskigo, uańcuchy gůrske střodkowyj tajli kraju a wybřeže Pacyfiku. Při spotykanym podźale na 3 krajiny ńiźina Petén uůnčy śe s wybřežym karaibskym.
W časach prekolůmbijskych teryn zamješkiwany bez Indjanerůw zwjůnzanych s kulturům Majůw. W 1523 teryny dźiśijšyj Gwatymale zostouy podbite bez hišpańskych kůnkwistadorůw, keři zouožyli tam kolůńja wchodzůnco we skuod Nowyj Hišpańje.
W 1821 Gwatymala uzyskoua ńypodlyguość, chnet potym kraj bůu uokupowany bez Meksyk. W 1839 proklamowano zostoua ńypodlyguo republika.
W 1954 we drodze zamachu stanu jůnta wojskowo přerwoua reformy lewicowygo prezydynta Jacobo Arbenza. Prawicowe řůndy wojskowych a ńypokoje spouečne trwoúy aže do 1985, kedy to přiwrůcůno dymokracyjo. Ńy přerwouo to ale walk s lewicowům partyzantkům (URNG).
