Bolivia

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Bolivia (homónimos).

Estado Plurinacional de Bolivia
Estado Plurinacional de Bolivia Bulibiya Mama llaqta Wuliwya Suyu Tetã Volívia
Bandeira Escudo
Lema: «¡La unión es la fuerza!»
Capital	Sucre
Cidade máis poboada	Santa Cruz de la Sierra
Linguas oficiais	Español, quechua, aimara, guaraní e outras 33 linguas
Forma de goberno	República presidencialista
Presidente Vicepresidente	Evo Morales Ayma Álvaro García Linera
Independencia de España
• Comezada  • Declarada	16 de xullo de 1809 6 de agosto de 1825
Superficie	Posto 27º
• Total	1 098 581 km²
• % auga	1,4%
Fronteiras	6 743 km
Costas	non ten km
Poboación	Posto 87º
• Total (2008)	10 027 644 hab.
• Densidade	8,76 hab./km²
PIB (nominal)	Posto 103º
• Total (2008)	16 699 millóns USD
• per cápita	1 665 USD
PIB (PPA)	Posto 88º
• Total (2008)	42 121 millóns USD
• per cápita	4 200 USD
Moeda	Boliviano (Bs., BOB)
IDH (2005)	0,723 (111º) – medio
Xentilicio	Boliviano, -a
Fuso horario	UTC-4
• Horario de verán	UTC-4
Dominio de Internet	.bo
Prefixo telefónico	+591
Prefixo radiofónico	CPA-CPZ
Código ISO	068 / BOL / BO
Membro de: ONU, OEA, UNASUR, CAN, Mercosur, ALADI, ALBA, OMC, FLAR, SELA, TCP, G20, CIN, OEI, IUCN, Unión Latina, MPNA, Grupo de Río.

Salar de Uyuni.

Bolivia (en quechua: Bulibiya Suyu, aimara: Bulibiya, Buliwya; guaraní: Volívia) é un país da América do Sur, limitado a norte e leste polo Brasil, ao sur polo Paraguai e Arxentina, e a oeste polo Chile e Perú. Comprende parte importante tanto da Cordilleira dos Andes e o seu Altiplano como da Selva Amazónica e do Gran Chaco. É, canda Paraguai, un dos dous países de Sudamérica sen litoral marítimo. É tamén o oitavo máis extenso no continente americano e o vixésimo sétimo a nivel mundial. A súa capital oficial e xudicial é a cidade de Sucre, mentres que a capital gobernamental (dos poderes executivo e lexislativo) é A Paz.

Xeografía

Artigo principal: Xeografía de Bolivia.

Na parte occidental do país está a Cordilleira dos Andes, na cal están a montaña máis alta do país, o pico Nevado Sajama co seus 6.542 m; o lago Titicaca, o máis alto lago do mundo; e o Salar de Uyuni, no departamento de Potosí, unha grande extensión cuberta por sal que foi no pasado o fondo dun grande lago que se secou por evaporación. O centro do país é un planalto, o "Altiplano", onde vive a maioría dos bolivianos. O leste do país está constituído por terras baixas, e cuberto pola floresta húmida da Amazonia. O lago Titicaca sitúase na fronteira entre a Bolivia e Perú. No occidente atópase o Salar de Uyuni, a maior planicie de sal do mundo.

O país actualmente non ten litoral, despois de o perder nunha guerra con Chile, a Guerra do Pacífico, que ocorreu do ano 1879 ao ano 1884.

As cidades principais son A Paz, Sucre, Santa Cruz de la Sierra e Cochabamba.

Subdivisións

Artigo principal: Subdivisións da Bolivia.

Bolivia está dividida en 9 departamentos:

Cada departamento está subdividido en provincias, que son responsábeis dalgúns asuntos locais.

Historia

Artigo principal: Historia de Bolivia.

En Bolivia desenvolvéronse grandes civilizacións, das que a máis importante foi a civilización de Tiahuanaco. Tornouse parte do imperio Inca no século XV.

Cando os españois chegaron no século XVI, Bolivia, rica en depósitos de prata, foi incorporada no virreino do Pelo, e máis tarde no de La Plata.

A loita pola independencia comezou en 1809, mais permaneceu como parte da España ata 1825, cando foi liberada por Simón Bolívar, a quen o país debe o seu nome. Despois dunha breve unión con Perú, Bolivia tornouse totalmente independente. Nos anos seguintes, Bolivia perdeu parte do seu territorio debido a vendas e á guerra.

Bolivia enfronta problemas culturais e raciais, e sofreu ao longo dos anos múltiples revolucións e golpes militares. En 1980, a democracia foi restaurada despois da destitución dunha xunta militar.

Política

Artigo principal: Política de Bolivia.

A constitución da Bolivia de 1967, revisada en 1994, prevé un sistema equilibrado entre os poderes executivo, lexislativo e xudicial. O tradicionalmente forte poder executivo, non obstante, tende a deixar na sombra o Congreso, cuxo papel está en xeral limitado a debater e aprobar lexislación orixinaria do executivo. A través de revisións na constitución feitas en 1994, e de leis subsequentes, o goberno iniciou reformas que teñen potencial para ser profundas nos sistema e procesos xudiciais.

Os nove departamentos da Bolivia recibiron maior autonomía pola lei de Descentralización Administrativa de 1995, aínda que os principais dirixentes departamentais continúen a ser nomeados polo goberno central. As cidades e vilas bolivianas son gobernadas polos presidentes de cámara e consellos directamente elixidos.

Foron realizadas eleccións municipais o 5 de decembro de 2004, que elixiron os consellos para mandatos de 5 anos. A Lei de Participación Popular de abril de 1994, que distribúe unha porción significativa das finanzas nacionais polas autarquías, para o seu uso discrecional, permitiu que comunidades anteriormente relegadas obtivesen grandes melloras nas súas infraestruturas e servizos.

Economía

Artigo principal: Economía de Bolivia.

Bolivia, hai moito un dos máis pobres e menos desenvolvidos países da América Latina, fixo progresos considerábeis no sentido do desenvolvemento dunha economía de mercado. Durante a presidencia do presidente Gonzalo Sánchez de Lozada (1993-97) Bolivia asinou un tratado de comercio libre con México, tornouse membro asociado do Mercado Común do Cono Sur (Mercosul) e procedeu á privatización da liña aérea estatal, da compañía de teléfonos, dos ferrocarrís, da compañía eléctrica e da compañía petrolífera.

O crecemento económico aminorou en 1999, en parte debido a políticas orzamentais restritivas que limitaron os fondos necesarios para programas de loita contra a pobreza, e ás consecuencias da crise financeira asiática. No ano 2000, serios disturbios públicos en abril e en setembro/outubro baixaron o crecemento a un 2,5%. O PIB boliviano non creceu en 2001 debido ao abrandamento global e á vagarosa actividade doméstica.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Portal do Goberno boliviano