Ποιος θυμάται τον Γιάννη Ταμτάκο;

Ελλάδα / Τουρκία / Κύπρος | Ιστορία (γενική) | Γνώμη / Ανάλυση Wednesday January 04, 2017 18:11 by Dmitri (republishing) - MACG (personal capacity) ngnm55 at gmail dot com

Ο Γιάννης Ταμτάκος ήταν πολιτικός αγωνιστής αρχικά του τροτσκισμού και μετέπειτα του αναρχισμού που έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα. Για την δράση του διώχτηκε τόσο από το κράτος όσο και από τους σταλινικούς. Ήταν ο τελευταίος επιζών ηγέτης της μεγάλης απεργίας του 1936 στη Θεσσαλονίκη.

Σαν σήμερα πριν από οκτώ χρόνια έφυγε από κοντά μας ο Μπαρμπαγιάννης

Γιάννη, ήρθαμε να σε χαιρετίσουμε πριν η μάνα μας, η μάνα γη, σε δεχτεί. Η γη που αγάπησες, χωρις να πιστεύεις σε κανένα θεό σε καμία αλλότρια δύναμη. Αγάπησες τους ανθρώπους, γι' αυτό πολέμησες.

Αγάπησες Γιάννη τη μάνα όλων μας
αγάπησες τη γη
κι αγάπησες πάνω σε αυτή τα γεννήματά της
θυμάσαι Γιάννη καθώς πήγαιναμε
στην Τήνο να βρούμε τον Κορνήλιο;
πάνω στις κατεστραμένες πλαγιές απ’ τον τουρισμό
εσύ έβλεπες λιόδεντρα να ανθίζουν
και να μοσχοβολάει η ρίγανη

Δε σε βόλευε η καταστροφή της
γιατί ονειρεύτηκες τη γη
και η ματιά σου έτσι απλά
μας δώριζε το όνειρό σου

Αγάπησες τη γη
κι αγάπησες πάνω σε αυτή τους ανθρώπους χωρίς διακρίσεις
εσύ που μοναχικά διάβηκες το κατόπι της ζωής
χωρίς να περιμένεις καμιά ανταμοιβή
χωρίς να είσαι ασκητής
γιατί αυτός τον τρόπο του τον έχει
έστω και μετά θάνατο
κι αυτό που έβλεπες τότε στην Τήνο
το είδες και από νωρίς στους ανθρώπους

Δε σε βόλευε η καταστροφή τους
γιατί την έζησες δυο φορές από μικρό παιδί
διωγμένος απ' όλους κι απ' όλα
Πρόσφυγας
κι ονειρεύτηκες τους ανθρώπους αλλιώς
και κόντρα στο ρεύμα
κι αυτό το ρεύμα σε κυνήγησε Γιάννη
και είχε πολλά κεφάλια αυτό το ρεύμα
αφαλίτες, Γκεστάπο, ταγματασφαλίτες, Ο.Π.Λ.Α., KGB
ήταν πολλά τα κεφάλια Γιάννη

Σε ξέρανε όπως ήξεραν και τον Σπύρο
και τον Δημοσθένη
και τον Γιώργο
κι άλλους, κι άλλους...
Άλλοι ξέφυγαν, άλλοι όχι

Κι αυτό που τους τρόμαζε
είναι ότι τους ξέρατε
κι αν δεν τους ξέρατε
τους μαθαίνατε
κι είσασταν καλοί μαθητές στο μάθημα της ελευθερίας

Αλλά έτσι αγαπήσατε και αγάπησες τους ανθρώπους
Αλλιώς...
Ατίθασους κι ελεύθερους

Θυμάσαι Γιάννη πώς το βροντοφώναζες
για πρώτη φορά δημόσια μετά από πάρα πολλά χρόνια
όρθιος εκεί στο Πολυτεχνείο το Μάη;

"Δεν είμαστε πρόβατα, δε θέλουμε τσοπάνους,
δε θέλουμε την κοινωνία χωρισμένη σε διευθυντές και διευθυνόμενους"

Τα λόγια σου αυτά είχαν και έχουν το άρωμα της νιότης
και με τις συναντήσεις μας
όλοι εμείς που σε γνωρίσαμε
αυτό θέλαμε να σου δείξουμε

Κι είμαστε πάλι μαζεμένοι
όλοι εδώ
γι' αυτό το άρωμα της νιότης σου
για να σου πούμε πως υπάρχουν άνθρωποι
που αγαπούν τη γη και τα γεννήματά της
γιατί δεν βολεύονται με την καταστροφή της

Που αγαπούν τους ανθρώπους αλλιώς
Ατίθασους κι Ελεύθερους
γιατί δε βολεύονται με τη σκλαβιά του υπηκόου
Κόντρα στο ρεύμα
κι αυτό το ρεύμα έχει πολλά κεφάλια Γιάννη
καμιά φορά και το δικό μας.

Ο Γιάννης Ταμτάκος ήταν πολιτικός αγωνιστής αρχικά του τροτσκισμού και μετέπειτα του αναρχισμού που έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα. Για την δράση του διώχτηκε τόσο από το κράτος όσο και από τους σταλινικούς. Ήταν ο τελευταίος επιζών ηγέτης της μεγάλης απεργίας του 1936 στη Θεσσαλονίκη.

Γεννήθηκε το 1908 στις Φώκιες. Πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία το 1914, επέστρεψε το 1914 στην πόλη που γεννήθηκε για να την αφήσει οριστικά το 1922. Από 6 ετών άρχισε να εργάζεται πουλώντας κουλούρια και ως λούστρος. Το 1918 – 1919, σε ηλικία 11 ετών, συμμετείχε για πρώτη φορά σε εργατική συγκέντρωση για την Εργατική Πρωτομαγιά στη συνοικία της Eυαγγελίστριας της Θεσσαλονίκης. Πλησιάστηκε από τους υποστηρικτές του αρχειομαρξισμού το 1924.

Πήρε μέρος σ’ όλους τους εργατικούς αγώνες της Θεσσαλονίκης, ως τσαγκάρης με την ιδιότητα του εκλεγμένου συμβούλου (1926-1927) και ως γραμματέας του σωματείου των υποδηματεργατών Θεσσαλονίκης (1928-1929), ενώ αργότερα δραστηριοποιήθηκε μέσα από το σωματείο των ανέργων. Το 1931, όντας στην πρώτη γραμμή μιας διαδήλωσης ανέργων στην πλατεία Συντριβανίου της Θεσσαλονίκης, δέχτηκε την επίθεση μιας ομάδας χωροφυλάκων με επικεφαλής τον ανιψιό του Αστυνομικού Διευθυντή, που τον πυροβόλησε στο μάγουλο και του έκοψε τη γλώσσα. Χάρη στις επανειλημμένες χειρουργικές επεμβάσεις δεν έχασε τη φωνή του.

Το 1936, μετά τη βίαιη κατάπνιξη της εργατικής εξέγερσης, καταδικάστηκε ερήμην από το Κακουργιοδικείο Έδεσσας μαζί με 52 εργάτες ως ένας από τους υποκινητές της απεργίας στην Θεσσαλονίκη το Μάιο του 1936. Έμεινε στην εξορία και στη φυλακή, βάσει του ιδιώνυμου, από το 1937 έως το 1942. Φεύγοντας, η κυβέρνηση Τσουδερού τους άφησε εξόριστους στην Γαύδο και τους παρέδωσε στους Γερμανούς. Πολλοί από τους συνεξόριστους και συγκρατούμενούς του στη Γαύδο εκτελέστηκαν στην Καισαριανή και στο Νεζερό της Λαμίας – ανάμεσά τους και ο πρώην γραμματέας του ΚΚΕ και μετέπειτα επικεφαλής της τροτσκιστικής τάσης Παντελής Πουλιόπουλος. Ο Ταμτάκος γλύτωσε την εκτέλεση, μετά από απόδραση από το Τμήμα Μεταγωγών Πειραιά ενώ στη συνέχεια βγήκε στην παρανομία.

Αναγνωρίζοντας τον εαυτό του σαν επαναστάτη σοσιαλιστή, δεν πήρε μέρος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο γιατί θεωρούσε το κίνημα του ΕΑΜ σαν εξάρτημα του επιτελείου της Μέσης Ανατολής, για την απελευθέρωση της ελληνικής αστικής τάξης. Το 1942 γνώτρισε τον Κορνήλιο Καστοριάδη και υιοθέτησε τις απόψεις που ο δεύτερος είχε εκφράσει σχετικά με τη γραφειοκρατικοποίηση των Κομμουνιστικών Κομμάτων. Με βάση τις θέσεις αυτές, το 1947 απομακρύνεται οριστικά από τον τροτσκισμό. Μαζί με τους συντρόφους του Άγι Στίνα, Δημοσθένη Βουρσούκη, Μακρή, Κρόκο, Καστοριάδη και άλλους, πίστευε στις αρχές του ντεφαιτισμού και του επαναστατικού διεθνισμού προτάσσοντας μια αυτόνομη, αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία και διακηρύσσοντας την συναδέλφωση των εμπόλεμων στρατιωτών. Για τη στάση τους αυτή, ο Ταμτάκος και οι σύντροφοί του, καταδιώχθηκαν από τους Γερμανούς, τους Χίτες και τους σταλινικούς. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ξέφυγε από τη δολοφονική δράση της Ο.Π.Λ.Α ενώ την περίοδο των εκκαθαρίσεων κυκλοφορούσε με διάφορες ταυτότητες και ψευδώνυμα.

Το 1951 φεύγει με πρόσκληση να εργαστεί ως μετανάστης στην Αυστραλία, όπου δούλεψε στο εργοστάσιο της General Motors. Στη Θεσσαλονίκη επέστρεψε το 1966 όπου έζησε την υπόλοιπη ζωή του.

Από τη δεκαετία του 1980 συνδέθηκε ιδεολογικά και πολιτικά με τον αντιεξουσιαστικό χώρο της Θεσσαλονίκης. Συμμετείχε, παρά την προχωρημένη ηλικία του, σε όλες τις εκδηλώσεις του εργατικού κινήματος της πόλης.

Πέθανε στις 4 Ιανουαρίου 2008, λίγες μέρες πριν κλείσει τα 100 του χρόνια και κηδεύτηκε την επόμενη μέρα στο νεκροταφείο Μαλακοπής.

Το βιβλίο του "Αναμνήσεις μιας ζωής στο επαναστατικό κίνημα" που κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 2003, περιέχει απομαγνητοφωνημένες αυτοβιογραφικές αφηγήσεις με αναφορές σε ιστορικά και πολιτικά γεγονότα του 20ού αιώνα. Απόσπασμα από το προσωπικό ημερολόγιο του έχει δημοσιευτεί το 1995 στην Εφημερίδα “Άλφα". Ο Γιάννης Ταμτάκος ήταν ένα από τα δυο βασικά πρόσωπα στην ταινία "Κουρσάλ" του Νίκου Θεοδοσίου.

Μερικά βίντεο με τον Γιάννη Ταμτάκο μπορεί κανείς να βρει στην εκπομπή Κόκκινο-Μαύρο. Τα βίντεο στο youtube από την ιστοσελίδα του Βραχόπηκου.