הויפט זייט

ברוכים־הבאים צו דער  וויקיפּעדיע די פרייע ענציקלאָפּעדיע וואָס יעדער איינער קען רעדאַקטירן. 13,638 אַרטיקלען אויף יידיש וויקיפּעדיע איז אַ מולטישפּראַכיקער, וועב־באַזירטער, פרייער אינהאַלט ענציקלאָפּעדיע פּראָיעקט, געשריבן אַלס צוזאַמענאַרבעט דורך וואָלונטירן פון דער גאָרער וועלט. זעט נאָך ביי וויקיפעדיע:וועגן... איבערבליק • רעדאַקטירן • שאלות • הילף קאַטעגאָריעס • רעקאָמענדירטע אַרטיקלען א - ב - ג - ד - ה - ו - ז - ח - ט - י - כ - ל - מ - נ - ס - ע - פ - צ - ק - ר - ש - ת אינהאַלט מאַטעמאַטיק פֿיזיק טעכנאָלאָגיע ביאָלאָגיע רפֿואה געאָגראַפֿיע היסטאָריע סאָציאָלאָגיע רעליגיע ייִדישקײַט ייִדישע שפּראַך חורבן אײראָפע ספֿרי־קודש חסידישע הױפֿן רבנים מצוות און מנהגים אויסדערוויילט בילד יידן זאגן תשליך ביים ווייסל אין ווארשע אױסדערװײלטע אַרטיקלען איבונגען מיינט לויפן, שפּאַצירן, און הייבן שווערע וואָג, האַלט די מוסקלען פונעם קערפער אויפגעפרישט און אַקטיוו צו לעבן לאַנג און געזונט. קאמוניזם, טייטש: א טעאריע און סיסטעם פון סאציאלע און פאליטישע ארגאניזאציע וועלכע איז געווען א הויפט קראפט אין וועלטליכע פאליטיק פאר רוב יארן אינעם 20סטן יאר-הונדערט. אלס א פאליטישע באוועגונג האט קאמוניזם געזוכט אונטערצואווארפן קאפיטאליזם דורך אן ארבייטערס רעוואלוציע און איינשטעלן א סיסטעם אין וועלכע פראפערטי איז די אייגנשאפט פון א גאנצע באפעלקערונג אינאיינעם אנשטאט אינדיווידועלן. אלבערט איינשטיין - איז געווען א אידישער פיזיקער און מאטעמאטיקער וואס איז מערסט באקאנט פאר זיין ספעציעלער טעאריע פון רעלאטיוויטעט. אין יאר ה'תרפ"א ; 1921 איז ער באלוינט געווארן מיט דער נאבעל באלוינונג פאר פיזיק. יידישער לוח איז א יערליכע קאלענדאר וואס האט אין זיך די טעג, מאנאטן און יאר, ווי אויך די פרשת השבוע און ימים טובים. עס קען אויך האבן אין זיך יארצייטן, דף היומי, חק, און אנדערע טעגליכע באזירטע שיעורים. הארץ אטאקע איז ‫אַן אַקוטע אינפֿאַרקציע פֿון מיִאָקאַרדיום (AMI אָדער, מער געוויינטלעך צווישן דאָקטוירים, MI) איז אַן ערנצטע, פּלוצעמדיקע האַרצקרענק וואָס איז כּולל פֿאַרשיידענע ניוואָען ברוסטווייטיק אָדער אומבאַקוועמקייט, שוואַכקייט, שוויצן, ניט־גוטקייט, ברעכן און קרומע האַרצריטמען, און דערפֿירט טייל מאָל צום פֿאַרלירן די באַוווּסטזײַן. דער פיטאַגאָראַס פּרינציפּ איז א געאמעטרישער כלל וועלכער איז געווארן באקאנט געמאכט דורך דעם גריכישן פילאסאף און מאטעמאטיקער פיטאגאראס. דער כלל לערנט אז ביי יעדן רעכטווינקל דריי-עקן, וועט די שטח פון א פערפעקטן קעסטל אויפ'ן היפאטענוז (דער שיפער חלק אנטקעגן דעם רעכטווינקל) זיין גלייך ווי די סומע פון ביידע קעסטלעך פון די אנדערע צוויי זייטן. ר' חיים יוסף דוד אזולאי (חיד"א) איז דער באקאנטער ספרדישער גדול וואס האט באלייכט דעם ספרדישן יידנטום מיט זיין תורה, קדושה און חכמה. ער האט מחבר געווען צענדליקער ספרים אויף אלע תּורה־פּראָפֿעסיעס, ער איז געווען א באקאנטער מענטש אין דער גארער וועלט. ער איז געווען א שד"ר צוויי מאל פון ארץ ישראל קיין חוץ לארץ, וואס האט געזאמלט געלט פאר די ארימע ייִדן אין ארץ ישראל. ד"ר מרדכי שעכטער (2007-1927), דער דריטער רעדאַקטאָר פֿון אױפֿן שװעל (1957־2004), איז אַ באַװוּסטער ייִדיש־לינגװיסט, ־שרײַבער, און ־לערער. ער איז געבױרן געװאָרן אין טשערנעװיץ (דעמאָלט רומעניע) אין 1927 און האָט געקראָגן זײַן דאָקטאָראַט אין לינגװיסטיק פֿון װינער אוניװערסיטעט אין 1951. פֿון דעמאָלט אָן װױנט ער אין אַמעריקע. הײַנט… ח' טבת ה'תשכ"ב - אדאלף אייכמאן געפֿינען פֿאר שולדיק אין מלחמה פארברעכן, אינעם געריכט אין ישראל. דף היומי: װיקיפּעדיע אין אַנדערע שפּראַכן וויקיפעדיעס מיט מער ווי 5,000,000 אַרטיקלען: English (ענגליש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 1,000,000 אַרטיקלען: Sinugboanong Binisaya (סעבואַנא) - Deutsch (דײַטש) – Español (שפּאַניש) – Français (פֿראַנצייזיש) – Italiano (איטאַליעניש) – 日本語(יאַפּאַניש) – Nederlands (נעדערלאַנדיש) – Polski (פּױליש) – Русский (רוסיש) – Svenska (שװעדיש) – Tiếng Việt (װיעטנאַמיש) – Winaray (וואַריי־וואַריי) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 500,000 אַרטיקלען: Català (קאַטאַלאַן) – فارسی (פּערסיש) – Português (פּאָרטוגעזיש) – Українська (אוקרײַניש) – 中文 (כינעזיש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 100,000 אַרטיקלען: العربية (אַראַביש) – Azərbaycanca (אזערביידזשאניש) – Беларуская (ווײַסרוסיש) – Български (בולגאַריש) – нохчийн (צ׳יצ׳ניש) – Čeština (טשעכיש) – Dansk (דאַניש) – Ελληνικά (גריכיש) – Esperanto (עספּעראַנטאָ) – Eesti (עסטיש) – Euskara (באַסקיש) – Suomi (פֿיניש) – Galego (גאַליציאַניש) – עברית (העברעיִש) – हिन्दी (הינדיש) – Hrvatski (קראָאַטיש) – Magyar (אונגעריש) – Հայերեն (אַרמעניש) – Bahasa Indonesia (אינדאָנעזיש) – ქართული (גרוזיניש) – Қазақша (קאַזאַכיש) – 한국어 (קאָרעיִש) – Latina (לאַטײַן) – Lietuvių (ליטוויש) – Minangkabau (מינאַנגקאַבאַיש) - Bahasa Melayu (מאַלײַיש) – Nynorsk (נאָרװעגיש נינאָרסק) – Norsk (נאָרװעגיש) – Română (רומעניש) – Srpskohrvatski / Српскохрватски (סערבא־קראאטיש) – Simple English (פשוטע ענגליש) – Slovenčina (סלאָװאַקיש) – Slovenščina (סלאָװעניש) – Српски (סערביש) – ไทย (טײַלענדיש) – Türkçe (טערקיש) – اردو (אורדו) – O'zbek (אוזבעק) – Volapük (וואלאפוק) – Bân-lâm-gú (דרום מיניש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 50,000 אַרטיקלען: Беларуская-тарашкевіца (קלאַסישע בעלאַרוסיש) – Brezhoneg (ברעטאניש) – Bosanski (באָסניש) – Cymraeg (װעלשיש) – Krèyol ayisyen (קרעאל) – Кыргызча (קירגיזיש) – Latviešu (לעטיש) – Malagasy (מאלאגאסיש) – Македонски (מאַקעדאניש) – नेपाल भाषा (נעפאַל בהאַסאַ) – Occitan (אָקסיטאַניש) – Piemontèis (פיעמאנטיש) – Shqip (אַלבאַניש) – தமிழ் (טאַמיל) – తెలుగు (טעלוגו) – Тоҷикӣ (טאַדזשיקיש) – Tagalog (טאַגאַלאג) - Tatarça (טאָטעריש) וויקיפעדיעס מיט מער ווי 10,000 אַרטיקלען (טיילווײַז ליסטע): Afrikaans (אַפֿריקאַנס) – Alemannisch (אַלעמאַניש) – (אַמהאַריש) – Asturianu (אַסטוריש) – Žemaitėška (זאַמוטיש) – Basa Ugi (בוגינעזיש) – کوردی (סאראני) – Frysk (מערבֿ־פֿריזיש) – Gaeilge (איריש) – Gàidhlig (שאטיש געליש) – Interlingua (אינטערלינגװע) – Ido (אידאָ) – Íslenska (איסלענדיש) – Basa Jawa (יאַװאַנעזיש) – ಕನ್ನಡ (קאַנאַדאַ) – Kurdî/كوردی (קורדיש) – Lëtzebuergesch (לוקסענבורגיש) – Lumbaart (לאמבאַרדיש) – မြန်မာစာ (בירמאַניש) – Napulitano (נאַפאליטאַניש) – Plattdüütsch (נידעריג סאַקסאן) – नेपाली (נעפאַליש) – ਪੰਜਾਬੀ (פאַנזשאַבי) - شاہ مکھی پنجابی (מערב פאַנזשאַבי) – संस्कृतम् (סאנסקריט) – Scots (סקאטס) – Basa Sunda (סונדאַניש) – Vèneto (ווענעטיש) – Walon (וואַלון) – יידיש – Yorùbá (יארובאַ) – 粵語 (קאַנטאנעזיש) וויקיפעדיעס אין יידישע שפראכן: עברית (העברעיִש) – יידיש – ג׳אודײו-איספאנײול (דזשודעא-עספאניאל) פולשטענדיגע ליסטע – פֿארשלאגן אויפצובויען א נײַע וויקיפעדיע באַאַרבעטן װיקיפּעדיע שװעסטער פּראָיעקטן מעטאַ־וויקי קאָאָרדינאַציע פֿון פּראָיעקטן וויקיווערטערבוך דער פֿרײַער ווערטערבוך וויקיציטירן - - וויקיביכער - - וויקיביבליאָטעק די פֿרײַע ביבליאָטעק וויקיזגאַל - - קאמאנס רעפּאָזיטאָריע פֿון מולטימעדיע וויקינייעס די פרייע קאנטענט נייעס וויקידאטן פרייע וויסן־באזע