Teaghlach

Family (1979), dealbh chré-umha le Edwina Sandys ag ceannáras na Náisiún Aontaithe sa Ghinéiv

Is é is brí le teaghlach ná lánúin - is é sin, na tuismitheoirí - agus a gclann. Sa Ghaeilge, úsáidtear an focal clann le tagairt don tsliocht atá ag an lánúin le chéile, cé go bhfuil sé de nós ag foghlaimeoirí na teanga an focal Béarla úd family a aistriú mar "clann". Níl an nós seo ag teacht le dul ceart na Gaeilge. Mar sin féin, ós rud é go bhfuil coincheap an teaghlaigh féin tar éis an-chraiceann a chur de i rith na fichiú haoise, is deacair focal maith Gaeilge a aimsiú nach mbeadh cuimhne éigin greamaithe di ón seanaimsir, nuair a bhí na hiníonacha agus na mic fhásta go minic ina gcónaí faoi aon díon lena dtuismitheoirí, nó na seandaoine lena gclann féin. Focal Ultach é "teaghlach", agus d'fheicfeá é ag scríbhneoirí cosúil le Séamus Ó Grianna.

Focail eile Gaeilge ar theaghlach is ea iad líon tí (is é sin, na daoine a bhfuil cónaí orthu in aon teach le chéile), muirín nó muirear (an chlann a gcaithfidh na tuismitheoirí bia agus beatha a choinneáil léi - cf. an téarma Gaeilge úd "pleanáil muiríne") agus comhluadar (a úsáidtear sa chiall seo go háirithe i nGaeilge Chonamara). Tá glacadh áirithe leis an bhfocal Béarla family sa ghnáthchaint, go háirithe i nGaeilge na Mumhan. Maidir leis an bhfocal muintir, is féidir é a úsáid sa chiall "teaghlach" freisin: is iad "mo mhuintir" na daoine a bhfuil baint éigin ar leith agam leo, agus ina lán coimhthéacsanna, is é is brí leis ná "mo theaghlach".

Féach freisin

• athair
• máthair
• tuismitheoirí
• mac
• iníon
• nia
• neacht
• athair mór
• máthair mhór
• col
• ó