Benin

Beninan Tazovaldkund
République du Bénin

Flag	Valdkundznam
Pälidn	Porto Novo
Eläjiden lugu (2014)	10 160 556 ristitud
Pind	112 622 km²
Kel'	francijan
Valdkundan pämez'	Jaji Boni
Päministr	Lionel' Zinsu
Religii	hristanuskond, islam, paganuz
Valüt	KFA:n frank (XOF)
Internet-domen	.bj
Telefonkod	+229
Aigvö	UTC+1

Benin, täuz' oficialine nimi — Beninan Tazovaldkund (franc. République du Bénin), om valdkund Päivlaskmaižes Afrikas. Pälidn om Porto Novo. Prezident, ohjastuz da verhiden maiden sur'oigenduzkundad sijadase lähižes Kotonus — valdkundan kaikiš surembas lidnas. Edel 1975 vot valdkundan nimi oli Dagomei.

Istorii

Vl 1960 elokun 1. päiväl Benin tedoti ripmatomudes Francijaspäi.

Jäl'gmaine Konstitucii oli hüvästadud kaiken rahvahan referendumal vl 1990 tal'vkun 2. päiväl.

Geografijan andmused

Beninan topografine kart.

Benin om mavaldkundröunoiš Togonke päivlaskmas (651 km), Burkina Fasonke (386 km) da Nigeranke (277 km) pohjoižes, Nigerijanke päivnouzmas (809 km). Röunoiden ühthine piduz om 2123 km.

Beninan suvižed randad lainištab Atlantižen valdmeren Gvinejan lahten Benin-laht. Randanpird om 121 km.

Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Sokbaro-mägi (658 m) lodehpoles.

Tihed jogiden verk om valdkundas. Kaks' järedad joged oma Veme da Mono, molembad oma laivjoged.

Klimat om ekvatorialine man suves da subekvatorialine man pohjoižes.

Londuseližed pävarad oma kivivoi, kuld, raudkivend, fosforitad; toižed varad oma mouckivi, mramor, mec (otab 40% territorijad).

Tobmuz

Parlamentan pert' Porto Novos.

Ohjandusen form om prezidentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' prezident, hän-žo om ohjastusen-ki pämez'. Prezident paneb päministrad da toižid ministrid radnikusile. Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, kahtenden strokun om voimuz.

Parlament om üks'kodine Nacionaline Suim (fr. Assemblee Nationale). Kaik rahvaz valičeb sen 83 ühtnijad nelläks vodeks.

Järgenduseližed valičendad Beninan parlamentha oliba vl 2011 sulakun 30. päiväl. Prezidentad valitihe järgkerdan vl 2011 keväz'kun 13. päiväl, nügüdläine Jaji Boni-prezident sai 53,18%, se om hänen kahtenz' strok. Lionel' Zinsu radab päministraks vs 2015 kezakun 18. päiväspäi. Edel händast vspäi 2013 päministran radnikust ei olend olmas.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Beninan administrativiž-territorialine jagand.

Benin alajagase 12 agjaha (departamentha, fr.: département), ned — 77 kommunha (fr.: commune).

Eläjad

Beninas elädas beninalaižed.

Valdkundan sured lidnad (enamba 150 tuh. ristituid vl 2010, surembaspäi penembha): Kotonu (ižandusen päkeskuz da ohjastusen olendsija), Abomei Kalavi, Porto Novo (oficialine pälidn), Džugu, Paraku.

Ižanduz

Beninan päeksport om kuld (19%), puvill (17%), pähkmed (17%: kokospal'man, brazilijan da kešju), ümbriratud kivivoi (16%), pu parzil (10%); toine eksport — vas'k (5%), raud (4%), alüminii (2%), rogosahar (1%). Kitai om pätorguindühtnijaks (eksportan videndez da importan läz pol't).

Irdkosketused

• Beninan prezidentan sait. (fr.)
• Beninan Tazovaldkundan oficialine portal. (fr.)
• Beninan parlamentan lehtpol'. (fr.)