Mbenĩ

Vikipetãmegua
Kundaharãme jeho kundaharã, Jeheka
République du Bénin
Tetã Mbenĩ
Bandeira de Benín Eskudo de Benín
Poyvi Haʼerãʼi
Tetã Ñe'ẽ akã: Fraternité, Justice, Travail
(hyãsiañe'ẽgua: «Tekoporã joajúpe, Tekojoja, Tembiapo»)
Tetã Momorãhéi: L'Aube Nouvelle
 
Situasión de Benín
 
Tava angaturã
 • Tavaguakuéra
 • Coordenada
Porto NovoTembiecharã:Ref de ficha
238.199 (2006)
6°28′ N 2°36′ E
Táva guasúve Cotonú
Tetãgua ñe’ẽ Hyãsiañe'ẽ
Tekuái Tavakuairetã imburuvicha rape
Tendota
Yayi Boni
Sãso
 • Arange
Hyãsia pegua
1 jasypoapy ary 1960-pe
Ape tetãgui
 • Mba
 • % ygua
tembe'y
Costas
Ñemoĩha 101º
112.620 km2
1,8%
1.989 km
121 km
Távayguakuéra
 • Mba
 • Typy’ũ
Ñemoĩha 94º
7.649.360 (2005)
60 hab/km2
PIB (nominal)
 • Mba
 • PIB per cápita

n/d
n/d
PIB (PPA)
 • Mba (2010)
 • PIB per cápita
Ñemoĩha 133º
USD$14,017 Sua
USD$1.527 (2010)
IDH (2012) 0,436[1] (166º) – Imichĩ
Viru Franco CFA (XOF)
Tetãygua héra Mbenĩygua
Yvy Árapehẽ
 • Arahaku pe
UTC+1
UTC+1
Ñanduti hera .bj
Pumbyry hera n/d
Ñe'ẽmombyry ñe'ẽpehẽtai n/d
Código ISO 204 / BEN / BJ
Miembro de: ONU, UA

1 Porto Novo es la capital oficial, Cotonú todavía es la capital de facto.

Opaite tetã yvygua

Mbenĩ (hyãsiañe'ẽme: Bénin, hérava ymaguare Dahomey), héra tee Tavakuairetã Mbenĩ (hyãsiañe'ẽ: République du Bénin), ha'e niko peteĩ tetã opytáva Áfrika kuarahyreike gotyo. Ijerére ojejuhu kuarahyreike gotyo Togo retãme, kuarahyresẽ gotyo Niheria retã ha Vurukina Faso retã ha Níher yvate gotyo ojejuhu. Opaite nunga tekove oikóva ipype oĩ Yjere Mbenĩ yrembe'ýre.[2] Itavusu ha'e táva Porto Novo, hákatu iporokuái oĩ táva Cotonou, táva tuichavéva. Mbenĩ hi'ape renda nunga 110.000 km2, ha ipype oguereko 9,05 sua tapicha kuéra. Mbenĩ iviru ñemono'õ ou ñemitỹ pegua.[3]

Iñe'ẽ tee niko hyãsiañe'ẽ. Hákatu, oĩ umi ñe'ẽ ambuéva oñeñe'ẽva avei, pe "fõ ñe'ẽ" ha joruvá ñe'ẽ katu oñeñe'ẽva py'ỹi. Róma ikatóliko rape ijeroviaha guasuvéva, ha upei islã, pe vudu ha Lutero rape.

Kolónia Hyãsia pegua ymaguare, hérava akue "Dahomey", tavetã Dahomey oikógui akue hendápe ko'ãgagua, ku tetã ohupytu akue isãso ára 1 jasypoapy ary 1960-pe, Tavakuairetã Dahomey héra rupi. Ary 1975-jave, oñembohéra jey Tavakuairetã Mbenĩ.

Mandu'apy[jehaijey | editar código]

  1. Informe sobre desarrollo humano 2013 (html) Consultado el 15 de septiembre de 2013
  2. R. H. Hughes, J. S. Hughes. A directory of African wetlands, p. 301. IUCN, 1992. ISBN 2-88032-949-3
  3. "Organización de la Agricultura y la Comida de las Naciones Unidas". Naciones Unidas, 29 de junio de 2010

Joaju[jehaijey | editar código]