Palermo
Palermo | |||||
|
|||||
|
|||||
Państwo | Włochy | ||||
Region | Sycylia | ||||
Prowincja | Palermo | ||||
Kod ISTAT | 082053 | ||||
Powierzchnia | 158 km² | ||||
Populacja (2004) • liczba ludności |
657 936 |
||||
• gęstość | 4140,6 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | 091 | ||||
Kod pocztowy | 90100 | ||||
38°07′N 13°22′E/38,116667 13,366667 |
Palermo (włoski: Palermo, sycylijski: Palermu lub Palemmu, grecki: Panormos) – miasto i gmina we Włoszech, w regionie Sycylia, w prowincji Palermo. Panormos powstało już w starożytności, jako kolonia fenicka. Według danych na rok 2009 gminę zamieszkuje 657 936 osób, 4140,6 os./km².
Palermo jest kulturalną, gospodarczą i turystyczną stolicą Sycylii. To główne sycylijskie centrum przemysłowe i handlowe. Główne gałęzie gospodarki to turystyka, usługi, handel i rolnictwo. Palermo obecnie posiada międzynarodowe lotnisko. Drugie lotnisko, głównie dla obsługi tanich linii znajduje się w pobliżu Trapani.
Spis treści
Historia[edytuj]
Miasto powstało jako Panormos (grec.), kolonia fenicka. Od V wieku p.n.e. miasto kartagińskie, a od 254 p.n.e. rzymskie. Palermo zostało w V wieku opanowane przez Wandalów, Gotów, w 535 przez Bizancjum. W roku 831 znalazło się pod panowaniem Arabów. W X wieku osadzeni tu zostali piraci Saqaliba (słowiańscy), którzy w latach 928/9 u wybrzeży Maghrebu i Sycylii wspólnie z Arabami na 30 statkach przez szereg kolejnych lat łupili Genuę oraz wybrzeża Kalabrii i Sardynii. Po zakończeniu owego procederu osiedlić się mieli w Palermo, w tej części miasta która nazywa się Harat as-Saqaliba[1]. W 1072 wyspę opanowali Normanowie, w 1194 Hohenstaufowie i później Andegawenowie.
Palermo było centrum kulturowym królestwa Sycylii. W roku 1239 w dzielnicy Saqaliba zamieszkali Żydzi z północnej Afryki[2]. W 1282 doszło do antyfrancuskiego powstania (tzw. Nieszpory sycylijskie), które oddało miasto pod rządy aragońskie i potem hiszpańskie.
Palermo podupadało aż do utworzenia w czasie rewolucji (1848-49) tymczasowego rządu. Sytuacja miasta poprawiła się po 1860 gdy doszło do zjednoczenia Włoch.
Zabytki[edytuj]
Główne zabytki Palermo to pozostałości murów rzymskich, punickiej nekropolii, pałac królewski zwany Pałacem Normanów wzniesiony w XI wieku przez Normanów na ruinach zamku arabskiego, wewnątrz którego znajduje się słynna Capella Palatina z XII wieku, arabsko-bizantyjskie sklepienie stalaktytowe, mozaiki z XII wieku. Inną historyczną budowlą miasta jest katedra S. Rosalia ozdobiona mozaikami (XII w.), posiadająca w sobie grobowce królów. Znajduje się tu również romańskie kościoły San Cataldo i San Giovanni degli Eremiti, S. Giovanni dei Lebrossi, della Martorana, del Vespro oraz pałace Zisa i Cuba i most Ponte dell'Ammiraglio z XII wieku.
Kościoły w stylu gotyckim: S. Agostino (XIV w.), della Gancia, delle Ree Pentife i della Catena. Z tego okresu pochodzą też pałace Chiaromonte, Sclafani, Pietratagliata, Abbatelli, Aiutamicristo i Marchesi.
Styl renesansowy reprezentują kościoły S. Maria dei Miracoli, S. Giovanni di Napoletani, S. Gorgio dei Genovesi i pałace Scavuzzo, Fieravecchia.
Zabudowa barokowa reprezentowana jest przez kościoły S. Matteo, S. Giuseppe, del Gesù, S. Domenico, S. Teresa, del Salvatore i del Olivella. Barokową architekturę reprezentują też kamienice narożne tworzące Quattro Canti.
Z zabudowy XIX-wiecznej na uwagę zasługują monumentalne budowle: teatr miejski Politeana oraz klasycystczno-neorenesansowy gmach opery Teatro Massimo di Palermo.
Klimat[edytuj]
Palermo znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego[3][4] typu śródziemnomorskiego[5], z bardzo łagodnymi zimami i długimi ciepłymi, częściowo gorącymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 22 °C w dzień i 15 °C w nocy[6].
Średnia temperatura dwóch miesięcy zimowych – stycznia i lutego wynosi około 15 °C w dzień i 9 °C w nocy a średnia temperatura morza wynosi 14–15 °C[7]. Opady śniegu, jak i mróz, nie występują. Średnia temperatura sześciu miesięcy letnich, od maja do października wynosi 27 °C w dzień i 19 °C w nocy[6]. W okresie od czerwca do października średnia temperatura morza przekracza 20 °C, w sierpniu wynosi 26 °C[7]. Kwiecień i listopad mają charakter przejściowy pomiędzy wiosną/jesienią a latem, ze średnią temperaturą wokół 19 °C w ciągu dnia i 12 °C podczas nocy, natomiast marzec i listopad mają również charakter przejściowy pomiędzy wiosną/jesienią a zimą, ze średnią temperaturą wokół 16 °C w ciągu dnia i 10 °C podczas nocy. Palermo ma 80 dni deszczowych rocznie (≥1 mm), od około 1 dnia deszczowego w lipcu do 12 dni deszczowych w grudniu[6]. Palermo, jak i reszta Sycylii, jest jednym z niewielu miejsc w Europie, gdzie zielono jest przez cały rok.
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień [°C] | 14.7 | 14.5 | 16.4 | 18.7 | 23.3 | 27.2 | 29.8 | 30.5 | 27.5 | 23.5 | 19.0 | 15.8 | 21,8 |
Średnie dobowe temperatury [°C] | 11.8 | 11.5 | 13.0 | 15.1 | 19.3 | 23.2 | 25.8 | 26.6 | 23.8 | 20.1 | 16.0 | 13.0 | 18,3 |
Średnie temperatury w nocy [°C] | 8.9 | 8.5 | 9.6 | 11.4 | 15.3 | 19.2 | 21.7 | 22.7 | 20.1 | 16.7 | 12.9 | 10.2 | 14,8 |
Opady [mm] | 97.5 | 110 | 78.2 | 65.1 | 36.2 | 17.9 | 6.7 | 31.8 | 65.3 | 106 | 118 | 124 | 855 |
Średnia liczba dni z opadami | 9.0 | 9.6 | 8.7 | 8.6 | 4.1 | 1.9 | 1.2 | 2.4 | 5.4 | 8.2 | 10.4 | 12.0 | 81,5 |
Źródło: Servizio Meteorologico[6] |
Demografia[edytuj]
Miasto zamieszkuje około 670 tys. osób. Populacja aglomeracji Palermo jest szacowana przez Eurostat na 855 255 mieszkańców, podczas gdy zespół miejski Palermo jest piątym najbardziej zaludnionym zespołem miejskim we Włoszech i mieszka w nim około 1,2 mln ludzi. Mieszkańcy Palermo mówią językiem włoskim i sycylijskim.
W roku 2007 47,6% mieszkańców Palermo stanowili mężczyźni, a 52,4% – kobiety. Osoby niepełnoletnie stanowiły 21,64% populacji, a emeryci – 16,54% populacji. Wiek przeciętnego mieszkańca Palermo wynosił 37 lat. Pomiędzy rokiem 2002 a 2007 populacja Palermo zmniejszyła się o 2,92%. Przyczyną tego spadku jest ucieczka mieszkańców Palermo do terenów podmiejskich i północnych Włoch. Obecny współczynnik urodzeń w Palermo wynosi 10,75 urodzeń na 1000 mieszkańców.
Transport[edytuj]
Największą stacją kolejową miasta jest stacja Palermo Centrale, z której wybiegają linie Palermo – Mesyna, Palermo – Katania oraz do Trapani oraz Agrigento. Pozostałe stacje to Palermo Brancaccio, Palermo Cardillo-Zen, Palermo Notarbartolo, Palermo Federico, Palermo Fiera, Palermo Francia, Palermo Giachery, Palermo Palazzo Reale-Orleans, Palermo San Lorenzo Colli, Palermo Tommaso Natale, Palermo Vespri oraz znajdujący się w dzielnicy Roccella-Acqua dei Corsari przystanek Roccella, otwarty 21 grudnia 2014[8] na liniach Palermo – Mesyna i Palermo – Katania.
Miejscowe lotnisko „Falcone-Borsellino” połączone jest z miastem pociągami firmy Trinacria Express.
Sport[edytuj]
W latach 1990–2013 rozgrywany był tutaj kobiecy turniej tenisowy cyklu WTA Tour, Italiacom Open.
W mieście działa też klub piłkarski US Palermo.
Miasta partnerskie[edytuj]
- Palermo, Kolumbia
- Bizerta, Tunezja
- Bukavu, Demokratyczna Republika Konga
- Chengdu, Chińska Republika Ludowa
- Timișoara, Rumunia
- Gdańsk, Polska
- Miami, Stany Zjednoczone
- Monterey Park, Kanada
- Santiago de Cuba, Kuba
- Tbilisi, Gruzja
- Jarosław, Rosja
Galeria zdjęć[edytuj]
-
Kościół Santa Maria dell'Ammiraglio (kościół La Martorana)
-
Kościół Jezuitów, barokowe wnętrze
Przypisy
- ↑ „Palerme où un quartier se nomma longtemps le « quartier des Esclavons » {harat as-Saqaliba” w: Gli Slavi occidentali e meridionali nell’alto medioevo: Centro italiano di studi sull’alto Medioevo. s. 1002, 1983; Przegląd historyczny t. 44 s. 482.; Abu’l- Fida’y.
- ↑ „In 1239 the Jews of North Africa (Jerba) were allowed to refurbish an existing structure. It may be the one mentioned in 1267, located in the Seralcadi quarter of Palermo. w: Between Scylla and Charybdis: The Jews in Sicily, s. 66; Nazwa Harat as-Saqaliba później zanika i w dyplomach łacińskich z XII–XIII w. zastępuje ją określenie Seralcadi < ar. Szari’ al-qadi Ulica Sędziego w: Przegląd historyczny t. 44 s. 482.
- ↑ Climatic map by Istituto Geografico De Agostini.
- ↑ Die Klimatypen der Erde – Pädagogische Hochschule in Heidelberg.
- ↑ World Map of Köppen–Geiger Climate Classification.
- ↑ a b c d Tabelle climatiche 1971-2000 della stazione meteorologica di Palermo-Boccadifalco 1971-2000 – Servizio Meteorologico dell’Aeronautica Militare.
- ↑ a b weather2travel.com: Palermo Climate.
- ↑ Rete Ferroviaria Italiana, Circolare territoriale CT 23/2014.