25 september

25 september is de 268ste dag van het jaar (269ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 97 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 233 - Keizer Severus Alexander keert in Rome terug en houdt een triomftocht, hij voert in de Senaat een "overwinningsrede" over zijn mislukte veldtocht in het Perzische Rijk.
  • 1973 - De Spaanse anarchist Salvador Puig Antich wordt in een hinderlaag gelokt en opgepakt. Salvador is een jaar later de laatste die de doodstraf krijgt onder het regime van Franco. In 2006 wordt er een film gemaakt over zijn leven.

•  Infrastructuur
  • 1978 - PSA-vlucht 182: Een Boeing 727 van PSA botst op een klein privévliegtuigje en stort neer in San Diego. 144 mensen komen om.
  • 1996 - Een Douglas DC-3 (Dakota) van de Dutch Dakota Association stort neer, waarbij alle 32 inzittenden om het leven komen. Het ongeluk staat bekend als de Dakotaramp.
  • 2016 - De Mat '64, het treinstel is ook bekend als "apekop" rijdt zijn allerlaatste ritje. Het traject is Maastricht-Utrecht, eindbestemming Spoorwegmuseum.

•  Oorlog
  • 1066 - Slag van Stamford Bridge markeert het eind van de overheersing van de Vikingen in Engeland.
  • 1396 - De Ottomaanse sultan Bayezid I verslaat een christenenleger in de slag bij Nicopolis.
  • 1915 - Begin van de Slag bij Loos
  • 1944 - De bevrijding van Helmond tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  • 1990 - Golfoorlog - Het embargo tegen Irak wordt door de Verenigde Naties tot het luchtruim uitgebreid. De Russische overheid sluit VN-geweld tegen Irak niet uit.

•  Politiek
  • 275 - Marcus Claudius Tacitus wordt door de senaat gekozen tot Romeins keizer.
  • 1962 - In Algerije wordt officieel de onafhankelijke republiek uitgeroepen.
  • 1972 - De bevolking van Noorwegen stemt tegen lidmaatschap van de EEG.
  • 1977 - Begrafenis van Steve Biko in Zuid-Afrika.

•  Religie
  • 235 - Paus Pontianus en tegenpaus Hippolytus, kerkleider van Rome, worden door keizer Maximinus I Thrax verbannen naar de mijnen op Sardinië.
  • 1993 - Bisschopswijding van Frans Wiertz, bisschop van Roermond, door kardinaal Simonis.

•  Sport
  • 1974 - In de tweede interland sinds het Wereldkampioenschap voetbal 1974 wint het Nederlands voetbalelftal in Helsinki met 3-1 van Finland in de kwalificatiereeks voor het Europees kampioenschap voetbal 1976. Johan Cruijff scoort tweemaal, nadat Timo Rahja de thuisploeg na zestien minuten op voorsprong heeft gezet.
  • 1979 - Oprichting van de Poolse voetbalclub RKS Radomsko.
  • 1994 - De handbalsters van Denemarken winnen in Berlijn het eerste Europees kampioenschap door in de finale gastland Duitsland met 27-23 te verslaan.
  • 2005 - Fernando Alonso wordt de jongste wereldkampioen Formule 1 (24 jaar en 59 dagen)
  • 2005 - Tom Boonen wordt wereldkampioen wielrennen in de Spaanse hoofdstad Madrid.

•  Wetenschap en technologie
  • 1956 - De eerste trans-Atlantische telefoonkabel wordt in gebruik genomen.
  • 1974 - Voor het eerst wordt bekend dat freon, destijds het voornaamste drijfgas in spuitbussen, de ozonlaag aantast
  • 2005 - De World Solar Challenge gaat van start, de wedstrijd werd door het Delftse Nuon Solar Team met de Nuna 3 gewonnen.

Geboren

Abraham Gottlob Werner,
geboren in 1849

Christopher Reeve,
geboren in 1952

Karl-Heinz Rummenigge,
geboren in 1955

Heather Locklear,
geboren in 1961

• 1617 - Simon Grundel-Helmfelt, Zweeds maarschalk en baron (overleden 1676)
• 1644 - Ole Rømer, Deens astronoom (overleden 1710)
• 1694 - Henry Pelham, Brits politicus (overleden 1754)
• 1718 - Martin Johann Schmidt, Oostenrijks kunstschilder (overleden 1801)
• 1744 - Frederik Willem II, koning van Pruisen (overleden 1797)
• 1749 - Abraham Gottlob Werner, Duits geoloog (overleden 1817)
• 1782 - Charles Maturin, Iers schrijver (overleden 1824)
• 1807 - Alfred Vail, Amerikaans uitvinder (overleden 1859)
• 1825 - Herman van Cappelle, Nederlands medicus (overleden 1890)
• 1829 - William Michael Rossetti, Engels schrijver en dichter (overleden 1919)
• 1834 - Désiré Van Monckhoven, Belgisch wetenschapper (overleden 1882)
• 1839 - Mina Kruseman, Nederlands feministe, schrijfster, actrice en zangeres (overleden 1922)
• 1846 - Wladimir Köppen, Russisch-Oostenrijks bioloog (overleden 1940)
• 1871 - Benjamin Boers, Nederlands communistisch predikant (overleden 1952)
• 1879 - Hermann Barrelet, Frans roeier (overleden niet bekend)
• 1884 - Kees Boeke, Nederlands pedagoog (overleden 1966)
• 1886 - Jesús Guridi, Spaans componist (overleden 1961)
• 1887 - James Duncan, Amerikaans atleet (overleden 1955)
• 1896 - Sandro Pertini, zevende president van Italië (overleden 1990)
• 1897 - Lionel Blomme, Belgisch dirigent en componist (overleden 1984)
• 1897 - Wilhelm Falley, Duits generaal (overleden 1944)
• 1897 - William Faulkner, Amerikaans schrijver (overleden 1962)
• 1900 - Fritz Kolbe, Duits diplomaat en spion (overleden 1971)
• 1903 - Mark Rothko, Russisch schilder (overleden 1970)
• 1906 - José Figueres Ferrer, Costa Ricaans staatsman (overleden 1990)
• 1906 - Jaroslav Ježek, Tsjechisch componist, dirigent (overleden 1942)
• 1906 - Dmitri Sjostakovitsj, Russisch componist (overleden 1975)
• 1908 - Roger Beaufrand, Frans wielrenner en Olympisch kampioen (overleden 2007)
• 1913 - Rob Delsing, Nederlands schrijver en dichter (overleden 1983)
• 1918 - Noronha, Braziliaans voetballer (overleden 2003)
• 1919 - Felipe Cruz, Filipijns ondernemer (overleden 2013)
• 1921 - Jacques Martin, Frans striptekenaar (overleden 2010)
• 1922 - Roger Etchegaray, Frans curiekardinaal
• 1923 - Sam Rivers, Amerikaanse jazz-muzikant en componist (overleden 2011)
• 1925 - Guus Beelen, Nederlands weerman en radiopersoonlijkheid
• 1929 - Ronnie Barker, Brits komiek en acteur (overleden 2005)
• 1929 - Alfred Langenus, Belgisch atleet (overleden 2005)
• 1929 - Barbara Walters, Amerikaans journalist, schrijver, televisiepresentator en mediapersoonlijkheid
• 1930 - Rinus van Galen, Nederlands componist (overleden 1989)
• 1931 - Bryan Birch, Brits wiskundige
• 1932 - Glenn Gould, Canadees pianist en componist (overleden 1982)
• 1932 - Adolfo Suárez, Spaans minister-president (overleden 2014)
• 1934 - Neil Coles, Engels golfprofessional en golfbaanarchitect
• 1934 - Jean Sorel, Frans acteur
• 1935 - Adrien Douady, Frans wiskundige (overleden 2006)
• 1935 - Bjarne Liller Pedersen, Deens zanger, songwriter en acteur (overleden 1993)
• 1936 - Pierre Carniti, Italiaans politicus en vakbondsman
• 1938 - Augusto Lamo Castillo, Spaans voetbalscheidsrechter (overleden 2002)
• 1938 - Neville Lederle, Zuid-Afrikaans autocoureur
• 1938 - Jonathan Motzfeldt, eerste premier van Groenland (overleden 2010)
• 1939 - Leon Brittan, Brits politicus (overleden 2015)
• 1939 - Artoer Tsjilingarov, Russisch poolonderzoeker en politicus
• 1940 - Jan Van Rompaey, Vlaams radio- en televisiepresentator
• 1942 - Henri Pescarolo, Frans autocoureur
• 1943 - Josh Taylor, Amerikaans acteur
• 1944 - Michael Douglas, Amerikaans filmproducer en -acteur
• 1944 - Vitali Tsesjkovski, Russisch schaakgrootmeester (overleden 2011)
• 1944 - Jean-Pierre Ricard, Frans kardinaal-aartsbisschop van Bordeaux
• 1946 - Dirk Sterckx, Belgisch journalist en politicus
• 1948 - Patricia Lasoen, Belgisch dichteres
• 1949 - Steve Mackay, Amerikaans saxofonist (overleden 2015)
• 1949 - Clodoaldo Tavares de Santana, Braziliaans voetballer
• 1950 - André Alen, Belgisch rechter
• 1950 - Stanisław Szozda, Pools wielrenner (overleden 2013)
• 1951 - Yardena Arazi, Israëlisch zangeres
• 1951 - Mark Hamill, Amerikaans acteur
• 1952 - Ray Clarke, Engels voetballer
• 1952 - Mathilde Heuing, Duits atlete
• 1952 - Christopher Reeve, Amerikaans acteur (overleden 2004)
• 1954 - Joep Lange, Nederlands hoogleraar infectieziekten en aidsdeskundige (overleden 2014)
• 1954 - Juande Ramos, Spaans voetballer en voetbaltrainer
• 1955 - Ludo Coeck, Belgisch voetballer (overleden 1985)
• 1955 - Karl-Heinz Rummenigge, Duits voetballer
• 1955 - Zucchero, Italiaans singer-songwriter, componist en muziekproducent
• 1956 - Salvatore Bagni, Italiaans voetballer
• 1956 - Jamie Hyneman, Amerikaans ondernemer en presentator
• 1958 - Michael Madsen, Amerikaans acteur
• 1959 - Eduardo Acevedo, Uruguayaans voetballer en voetbaltrainer
• 1960 - Ihor Bilanov, Sovjet-Oekraïens voetballer
• 1961 - Heather Locklear, Amerikaans model en actrice
• 1961 - Marnix Verhegghe, Belgisch atleet
• 1962 - Aida Turturro, Amerikaans actrice
• 1962 - Dariusz Wdowczyk, Pools voetballer en voetbalcoach
• 1963 - Inez van Lamsweerde, Nederlands kunstfotografe
• 1964 - Carlos Ruiz Zafón, Spaans schrijver
• 1967 - Jeff Hartwig, Amerikaans atleet
• 1968 - Friso van Oranje-Nassau van Amsberg, Nederlands prins (overleden 2013)
• 1968 - Will Smith, Amerikaans rapper en acteur
• 1969 - Hansie Cronjé, Zuid-Afrikaans cricketer (overleden 2002)
• 1969 - Maximilian Weigend, Duits botanicus
• 1969 - Catherine Zeta-Jones, Brits actrice
• 1970 - Jolanta en Rasa Polikevičiūtė, Litouws wielrensters
• 1971 - Mika Saiki, Japans volleybalster en beachvolleybalster
• 1973 - Tijjani Babangida, Nigeriaans voetballer
• 1974 - Olivier Dacourt, Frans voetballer
• 1974 - Aleksej Prosjin, Russisch schaatser
• 1975 - Hannelore Zwitserlood, Nederlandse nieuwslezeres
• 1975 - Daniela Ceccarelli, Italiaans alpineskiester
• 1976 - Chauncey Billups, Amerikaans basketbalspeler
• 1976 - Petit, Portugees voetballer
• 1976 - Denys Sylantjev, Oekraïens zwemmer
• 1977 - Rinaldo Nocentini, Italiaans wielrenner
• 1978 - Ricardo Gardner, Jamaicaans voetballer
• 1978 - Mher Hovhanisian, Armeens schaker
• 1978 - Stanislav Kravtsjoek, Oekraïens freestyleskiër
• 1978 - Denise Mosbach, Nederlands hockeyster
• 1980 - Matej Jug, Sloveens voetbalscheidsrechter
• 1980 - Walter López, Guatemalteeks voetbalscheidsrechter
• 1980 - Nikola Žigić, Servisch voetballer
• 1981 - Van Hansis, Amerikaans acteur
• 1982 - Nelson van der Pol, Nederlands autocoureur
• 1984 - Marshevet Hooker, Amerikaans atlete
• 1984 - Barak Itzhaki, Israëlisch voetballer
• 1984 - Siphiwe Tshabalala, Zuid-Afrikaans voetballer
• 1985 - Nery Brenes, Costa Ricaans atleet
• 1985 - Marvin Matip, Duits voetballer
• 1986 - Albert Subirats, Venezolaans zwemmer
• 1986 - Wesley Verhoek, Nederlands voetballer
• 1987 - Anthony Benna, Frans freestyleskiër
• 1987 - Kamila Hájková, Tsjechisch kunstschaatsster
• 1987 - Monica Niculescu, Roemeens tennisster
• 1987 - Joachim Puchner, Oostenrijks alpineskiër
• 1988 - Kataryna Dolzjikova, Oekraïens schaakster
• 1990 - Mao Asada, Japans kunstschaatsster
• 1990 - Darwin Pantoja, Colombiaans wielrenner
• 1991 - Athanasios Karagounis, Grieks voetballer
• 1992 - Zoël Amberg, Zwitsers autocoureur
• 1992 - Roeslan Zjigansjin, Russisch kunstschaatser
• 1994 - Kai Verbij, Nederlands schaatser
• 1996 - Mie Nielsen, Deens zwemster

Overleden

Filips de Schone,
overleden in 1506

Leopold III van België,
overleden in 1983

• 1066 - Harald III van Noorwegen (51), koning van Noorwegen
• 1086 - Willem VIII van Aquitanië (61), graaf van Aquitanië
• 1506 - Filips de Schone (28), vorst van de Bourgondische Nederlanden
• 1621 - Mary Sidney, Engels schrijfster
• 1628 - Magdalena van Beieren (41), Duits edelvrouwe
• 1680 - Samuel Butler (68), Engels dichter
• 1792 - Jacques Cazotte (72), Frans schrijver en filosoof
• 1849 - Johann Strauss sr. (45), Oostenrijks componist
• 1882 - Désiré Van Monckhoven (48), Belgisch wetenschapper
• 1889 - Charles-Louis Verboeckhoven (87), Belgisch marineschilder
• 1893 - Adolphe Sellenick (67), Frans componist, dirigent, violist en cornettist
• 1914 - Theodore Nicholas Gill (77), Amerikaans ichtylogist, mammalogist, malacologist en bibliothecaris
• 1933 - Paul Ehrenfest (53), Oostenrijks natuurkundige
• 1945 - Leo Vindevogel (56), Vlaams burgemeester en parlementslid
• 1958 - Ludwig Crüwell (66), Duits generaal
• 1958 - John Broadus Watson (80), Amerikaans psycholoog
• 1963 - Kurt Zeitzler (68), Duits generaal
• 1967 - Stanisław Sosabowski (75), Pools generaal
• 1970 - Erich Maria Remarque (72), Duits schrijver
• 1972 - Friedrich Schröder (62), Duits componist, dirigent en muziekuitgever
• 1976 - Frans Houben (78), Nederlands bestuurder
• 1977 - Peter Stæchelin (54), Zwitsers autocoureur
• 1977 - Gerhard Winkler (71), Duits componist
• 1979 - Tapio Rautavaara (64), Fins atleet, zanger en acteur
• 1980 - John Bonham (32), Brits drummer
• 1980 - Lewis Milestone (84), Amerikaans filmregisseur
• 1983 - Leopold III (81), koning der Belgen
• 1987 - Mary Astor (81), Amerikaans actrice
• 1989 - George Tichenor (69), Amerikaans autocoureur
• 1991 - Klaus Barbie (77), Duits oorlogsmisdadiger
• 1992 - César Manrique (73), Spaans kunstenaar
• 2001 - Michel Stockx, Belgisch meervoudig kindermoordenaar
• 2008 - Patrick d'Udekem d'Acoz (72), Belgisch aristocraat, politicus en vader van de Belgische koningin Mathilde
• 2008 - Kees Otten (83), Nederlands blokfluitspeler
• 2011 - Theyab Awana (21), voetballer uit de Verenigde Arabische Emiraten
• 2011 - Wangari Maathai (71), Keniaans milieu- en politiekactivist
• 2011 - Floris Meydam (91), Nederlands glaskunstenaar
• 2012 - Neşet Ertaş (74), Turks zanger
• 2012 - Alonso Lujambio (50), Mexicaans politicoloog en minister
• 2012 - Andy Williams (84), Amerikaans zanger
• 2013 - Hans-Joachim Rotzsch (84), Duits tenor en koordirigent
• 2014 - Vladimir Dolbonosov (65), Sovjet voetballer
• 2016 - Nahed Hattar (56), Jordaans schrijver en journalist
• 2016 - Arnold Palmer (87), Amerikaans golfer

Viering/herdenking

• Rooms-katholieke kalender, Heiligen:
  • Firminus de Oude († c. 272)
  • Kleofas († 1e eeuw)
  • Vincenzo Maria Strambi († 1824)
  • Cadoc († c. 580)
  • Sergius van Radonezj († 1392)
  • Albertus van Jeruzalem († 1149)
  • Finbarr († 623)
• Zaligen
  • Guiseppe Dusmet († 1894)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1906 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,3 °C
• 1949 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 18,4 °C
• 1906 - Laagste minimumtemperatuur -0,1 °C
• 2016 - Hoogste maximumtemperatuur 24,3 °C
• 1935 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 15,4 m/s
• 1997 - Langste zonneschijnduur 11,2 uur
• 1993 - Langste neerslagduur 16,8 uur
• 1984 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,9 mm
• 1929 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 64 %

België

Dagrecords

• 1912 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,2 °C
• 1895 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 21,8 °C
• 1912 - Laagste minimumtemperatuur 2,5 °C
• 1895 - Hoogste maximumtemperatuur 28,8 °C
• 1975 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 19,2 mm

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 25 September van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.