Bumbilya
Ang bumbilya ng ilaw o ilaw na dekuryente ay isang uri ng aparato na lumilikha ng liwanag sa pamamagitan ng paggamit ng kuryente.[1] Bilang karagdagan sa pagbibigay ng liwanag sa isang puwang na madilim, maaaring gamitin ang bumbilya ng liwanag upang maipakita na ang isang aparatong elektroniko ay buhay o binuhay, katulad ng upang magabayan ang daloy ng trapiko, para sa pagpapainit, at marami pang mga layunin.
Bago naging nakakakuha o nakakagamit ng kuryente noong hulihan ng dekada ng 1800, ang mga tao ay gumagamit ng mga kandila at ng mga ilawang may langis (lamparang ginagamitan ng langis upang magsindi). Ang mga bumbilya ng ilaw ay naimbento noong kaagahan ng daantaong iyon, subalit nagkaroon ng mga suliranin ang mga ito at hindi naging magagamit. Ang mga pagpapainam na isinagawa ni Thomas Edison at ni Nikola Tesla ang nagawang maging mas praktikal ng mga ito para sa paggamit noong kapanahunang iyon. Gumamit si Edison ng mas mainam na materyal na inkandesente (nagbabaga, nagliliwanag, o namumula dahil sa init), ng isang mataas na bakyum, at ng isang mas mataas na resistensiyang elektrikal. Dahil dito, ang mga bumbilyang may sindi o buhay ay naging mas matingkad at mas tumatagal ang buhay o katagalan ng pagbibigay ng liwanag.[2] Inimbento naman ni Tesla ang mga bumbilya ng ilaw na ploresente (literal na "mailaw"), na gumagamit na mas kapaki-pakinabang na paraan upang makagawa ng liwanag.
Mga uri[baguhin | baguhin ang batayan]
Mayroong ilang mga uri ng mga bumbilya ng ilaw:
- inkandesente - ang pinaka pangkaraniwang bumbilya ng ilaw sa bahay hanggang noong humigit-kumulang sa 2005 hanggang 2010
- bumbilyang nagdidiskarga ng liwanag sa pamamagitan ng pagdaan sa gas (gas-discharge lamp) - isang uri ng bumbilya ng ilaw na kinabibilangan ng ilaw na ploresente. Napapalitan na ngayon ng siksik o kompaktong mga ilaw na ploresente (mga compact fluorescent lamp o compact fluorescent light, dinadaglat na CFL) ang mga bumbilya ng ilaw na inkadesente sa bahay
- duhandas na nagsasaboy ng liwanag (light-emitting diode) - dating ginagamit lamang para sa mga lugar na may mahihinang lakas o enerhiya, ngunit nagagamit na sa ngayon bilang mga bumbilya ng ilaw sa bahay
- lamparang arko (arc lamp)
Ang mga bumbilya ng ilaw ay nagpapalit ng kuryente upang maging liwanag at init. Maliban na lamang sa mga ilaw na pampainit (infrared lamp o heat lamp), ang init ay itinuturing bilang kaaksayahan o pag-aaksaya. Ang isang bumbilya ng liwanag na nakakalikha ng mas maraming liwanag at mas kakaunting init ay itinuturing na mas kapaki-pakinabang at mas mabisa o epektibo.
Mga sanggunian[baguhin | baguhin ang batayan]
- ↑ "How Does a Lightbulb Work?". Hunyo 17, 1992. http://www.pa.msu.edu/sciencet/ask_st/061792.html. Hinango noong 20 Mayo 2012.
- ↑ "Edison's Inventions". about.com. http://inventors.about.com/library/inventors/bledison.htm. Hinango noong 21 March 2013.
- science theater (Hunyo 17, 1992). "How does a lightbulb work?". http://www.pa.msu.edu/sciencet/ask_st/061792.html. Hinango noong 20 Mayo 2012.
Mga kawing na panlabas[baguhin | baguhin ang batayan]
 |
May kaugnay na midya ang Wikimedia Commons ukol sa artikulong: |
