Abella

As abellas son insectos himenópteros da familia dos ápidos, voadores, sociais, emparentados coas avespas e as formigas. As abellas xogan un papel importante no proceso de polinización, e son produtoras do mel e cera. As abellas son unha liñaxe monofilética dentro da superfamilia Apoidea, e actualmente están clasificadas baixo o nome taxonómico Anthophila. Existen preto de 20.000 especies coñecidas clasificadas en diferentes familias, aínda que moitas especies están aínda sen describir e o seu número é probablemente maior. Poden ser atopas en tódolos continentes, agás na Antártica, é dicir en calquera hábitat do planeta que teña plantas con flor que poidan ser polinizadas por insectos.

As abellas están adaptadas para alimentárense do néctar e do pole, o primeiro como principal fonte de enerxía e o segundo para obter proteínas e outros nutrientes. O pole tamén é usado como comida para as larvas.

Teñen unha longa probóscide (unha sorte de "lingua") que lles permite obter o néctar das flores. Tamén teñen antenas compostas de 13 segmentos nos machos e 12 nas femias, así como dous pares de ás, sendo o par posterior o máis pequeno dos dous. Nunhas poucas especies, un dos sexos ou castes ten as ás relativamente máis curtas que lle fan que voar sexa dificultoso ou imposible, pero todas as especies as teñen.

A especie coñecida máis pequena é a Trigona minima, unha abella sen aguillón cuxas obreiras miden 2.1 mm de longo. A meirande é a Megachile pluto, cuxas femias poden acadar unha lonxitude de 39 mm. Os membros da familia Halictidae son as abellas máis comúns do Hemisferio norte, aínda que son pequenas e moitas veces son confundidas con avésporas ou moscas.

A especie máis coñecida é abella do mel, que como suxire o seu nome, produce mel, ó igual que outros tipos de abellas. A xestión humana desta especie é coñecida como apicultura.

Diferenzas morfolóxicas

Abella común (Apis mellifera).

As abellas, como moitos outros insectos sociais, presentan diferenzas morfolóxicas, o que dá lugar a distintas castes: machos, femias fértiles e obreiras. Na abella común, doméstica ou melífica, Apis mellifera, domesticada polo home, estas castes están representadas polos machos ou abáboros, dos que hai varios en cada colmea, a abella raíña ou abella mestra, da que só hai unha en cada colmea, e que son unicamente encargados da reprodución, e as obreiras, que son a inmensa maioría, e que teñen como misión a recolección do néctar, a elaboración da cera e do mel, a alimentación das larvas, dos machos e da raíña (a esta, mentres está na fase larvaria, coa chamada xelea real, que converterá a esta larva en nova raíña), a construción dos favos, a limpeza da colmea etc. Os individuos reprodutores, abáboros e raíña, teñen un tamaño aproximado de 2 cm, mentres que as obreiras só chegan a 1,5 cm.

Características

As abellas obreiras teñen unha lingua longa que empregan para obter o néctar das flores. As antenas das abellas están formadas por trinta segmentos nos machos e doce nas femias. Teñen dous pares de ás, o último é o máis pequeno dos dous. As patas das obreiras están adaptadas para coller o pole e o apéndice do final do abdome é unha transformación do oviscapto (que só posúen as raíñas) nun aguillón conectado a unha glándula produtora de veleno, que usan para se defenderen. Hai arredor de 16.000 especies descritas, pero posibelmente o número total de especies estea en 30 000. O 80% das especies son solitarias e o resto son especies sociais que viven en comunidades: entre as máis avanzadas atópanse as abellas do mel.

Anatomía da abella

Órganos dunha abella obreira 1 Lingua 2 Orificio do conduto excretor da glándula da mandíbula posterior 3 Mandíbula inferior 4 Mandíbula superior 5 Labio superior 6 Labio inferior 7 Glándula da mandíbula frontal (glándula mandibular) 8 Glándula da mandíbula posterior 9 Abertura da boca 10 Glándula da farinxe 11 Cerebro 12 Ocelos 13 Glándulas salivares 14 Músculos torácicos 15 Postfragma 16 Á anterior 17 Á posterior

18 Corazón 19 Estigmas 20 Saco aéreo 21 Intestino medio (estómago) 22 Válvulas cardíacas 23 Intestino delgado 24 Tubos de Malpighi 25 Glándulas rectais 26 Bolsa de excrementos 27 Ano 28 Funda do aguillón 29 Bolsa do veleno 30 Glándulas do veleno 30 Arcos da canle do aguillón 32 Pequena glándula 33 Vesícula seminal 34 Glándulas ceríferas 35 Ganglios abdominais 36 Tubo da válvula 37 Embude da válvula ou intestino intermedio 38 Copa (entrada do estómago) 39 Bolsa do mel (bocho) 40 Aorta 41 Tubo dixestivo 42 Cordón neuronal 43 Palpos labiais 44 Metatarso a Coxa b Trocánter c Fémur d Tibia e Tarso con tarsómeros e unllas

A abella na cultura popular

Ver artigo principal: a abella na cultura popular galega.

Galería de imaxes

Vexa o artigo principal en Galería de imaxes de abellas de Galicia

• 

  Vilarromarís, Oroso

• 

  Vilarromarís, Oroso

• 

  Apidae en Bastavales, Brión

• 

  Teo

• 

  Abella

• 

  Abella en voo

• 

  Abella sobre flores

• 

  Abella sobre un mexacán

• 

  Abella sobre unha amendoeira

• 

  Abella sobre alecrín

• 

  Abella sobre alecrín

• 

  Abella sobre alecrín

• 

  Cueva de la Araña, Valencia. A representación máis antiga coñecida (8000 anos antes da era actual) da recolleita de mel.

Véxase tamén

Bibliografía

• O'Toole, Christopher, and Raw, Anthony. (1991). Bees of the World. New York: Facts on File.
• Michener, Charles D. (2007). The Bees of the World. Baltimore: Johns Hopkins.

Outros artigos

• Abella adornada
• Abella africanizada
• Abella albanela
• Abella avespa
• Abella carpinteira
• Apiario
• Determinación do sexo por haplodiploidía
• Danza do abellón
• A Casa das Abellas
• A Casa do Mel
• Museo vivente do mel
• Galería de imaxes de abellas de Galicia

Ligazóns externas

• Las abejas, productoras de miel y de biodiversidad (especial en imaxes de Consumer Eroski) (en castelán)