Paroy
An paroy pagkakan na gayo kan dakulang parte kan populasyon nin kinaban. Ini sarong tinanom na natubo sa parteng tropikal kan kinàban orog na sa Latin America, sa Subangan, Habagatan asin Sur-subangan na Asya, Aprika, norteng Italya, asin sa Sulnopan na Baybayon kan Norte Amerika. Masabi na an bagas (na paroy) iyo an ika-duwang tipasi na cereal na kinukunsomong gayo igdi sa kinaban, sunod sa mais.
Sarong tradisyonal na pagkakan sa Aprika, an bagas may potensyal sa pagpakaray kan nutrisyon, igantad an seguridad sa pagkakan, magtolod kan pag'asenso sa mga rural na lugar asin magsuporta sa pagaataman sa karahayan kan kadagaan. An bagas natao kan saro kalimahan kan calorie nakokonsumo sa bilog na kinaban. An kahalagahan kan bagas dakulang gayo mala ta kan taon 2008, magkapirang gobyerno asin mga paratingi nin bagas nagpoon magrasyon kan suplay kan tipasing ini huli sa katakotan na magigin maipo an bagas sa merkado kan kinaban.
Inaapod na paroy ini kun tinanom o an bunga an tinotomoy, bagas kun namolino na, asin maluto kun sinapna' na alagad, an saro-sarong maluto inaapod na hima. Binsâ man an apod kan kinakapaw na sabaw sa pigsasapna' na bagas. Sarong klaseng bagas na pansalak mansana sa mga luto na koro-kakanon iyo an palagadan, bagas na lila sa kolor asin mahamyo.
Sa Bikol, an bagas na mapulot kun sinasapna' inaapod na pulotan asin an bakong mapulot, inaapod na baranay. An saro-sarong bunga kan paroy inaapod na tipasi, kun ini tuyong pananom inaapod na banhi. Sa pre-Hispanikong panahon sa Kabikolan, dakulon na species nin paroy an tinatanom pa alagad sa lawig asin lakaw nin panahon ini nagkapuruho' asin nagkawarara na. Kun mamaanan an Vocabulario na binilog ni Marcos de Lisboa kan mga taon 1600, uya an magkapirang mga paroy na lakop na pananom kaidto: malictay, guimpad, tinoon, tinogos, maloon, tinoma, tangong, hinipon, dongdong, hangbas, cabong, batangon, binachao, barawa, dala, dalosamat, daras, dibaclon, boracnaga, cadosog, lagoti, cocondato, guinapas, carangcang, manloay, manocnon, manonglay, paraya, sumagyad, sablay, bulao, yumocyoc, tipocol, dinamulag, banglag.
Mga panluwas na takod[liwaton | liwaton an gikanan]
- 2004: International Year of Rice
- The International Rice Research Institute Knowledge Bank
- Origin of Chinese rice cultivation
- South Carolina rice planting photos from the early 1900s
