28. 1.
Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
28. januar/siječanj (28. 1.) je 28. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 337 dana (338 u prijestupnoj godini).
Sadržaj/Садржај
Događaji[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1573. — počela velika seljačka buna pod vođstvom Matije Gupca. Pobuna u krvi ugušena 9. 2., a njen vođa zarobljen i posle nekoliko dana umro od posledica mučenja.
- 1689. — engleski parlament objavio abdikaciju kralja Džejmsa II. Poslednji vladar iz dinastije Stjuart bio prisiljen na napusti presto zbog pokušaja da vrati katolicizam u Englesku.
- 1846. — na balu u Beču prvi put izveden „Srpski kvadril“, delo koje je Johan Štraus mlađi komponovao po nalogu kneza Miloša Obrenovića.
- 1871. — francuska „Vlada narodne odbrane“, koja je formirana u Parizu po svrgavanju Napoleona III i proklamovanja republike, prihvatila kapitulaciju u ratu s Pruskom, u kom je francuska vojska teško poražena.
- 1878. — u Nju Hejvenu u SAD puštena u rad prva telefonska centrala, dve godine pošto je Aleksander Grejem Bel patentirao telefon.
- 1919. — izjednačen kalendar u Kraljevini SHS (predratna Srbija i Crna Gora prihvatile gregorijanski kalendar).
- 1932. — Japan je okupirao Šangaj (Kina).
- 1935. — Island je postao prva zemlja u kojoj je legalizovan pobačaj.
- 1986. — Nakon polijetanja iz Kejp Kaneverala eksplodirao je Space Shuttle Challenger, poginulo svih sedam astronauta.
- 1998. — u Indiji na smrt osuđeno svih 26 optuženih za učešće u zaveri i ubistvu bivšeg premijera Radživa Gandija.
- 2002. — u Beogradu održana prva sednica Međudržavne komisije za utvrđivanje granica i pripremu ugovora o državnoj granici između Jugoslavije i Hrvatske.
- 2006. — U Katowicama u južnoj Poljskoj se srušio krov dvorane u kojoj se održavala izložba golubova; poginulo 60, a povrijeđeno 141 osoba.
.
Rođenja[uredi - уреди | uredi izvor]
- 1457. — Henry VII, engleski kralj.
- 1693. — Anna, ruska carica od 1730 do 1740.
- 1701. — Charles Marie de La Condamine, francuski matematičar i astronom.
- 1717. — Mustafa III, osmanski sultan od 1757 do 1774.
- 1812. — rođen srpski državnik Ilija Garašanin, jedan od vođa ustavobranitelja i višegodišnji ministar unutrašnjih poslova u ustavobraniteljskim vladama. Autor spoljnopolitičkog programa „Načertanije“.
- 1831. — Mihovil Pavlinović, hrvatski političar (u. 1887.).
- 1853. — José Martí, kubanski nacionalni pjesnik i simbol borbe za nezavisnost.
- 1857. — srpski političar i publicista Stojan Protić, jedan od osnivača Radikalne stranke, prvi premijer Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Izdavao i uređivao časopis „Delo“ i list „Odjek“, napisao odgovor na austro-ugarski ultimatum Srbiji 1914.
- 1878. — Walter Kollo, njemački skladatelj opereta.
- 1887. — Arthur Rubinstein, američki pijanist poljskog porijekla (u. 1982.).
- 1892. — Ernst Lubitsch, njemački režiser.
- 1912. — Jackson Pollock, američki slikar (u. 1956.).
- 1928. — Eduard Ševarnadze, gruzijski političar i državnik, sovjetski ministar vanjskih poslova.
- 1933. — Susan Sontag, američka književnica i redateljica.
- 1936. — Ismail Kadare, albanski književnik.
- 1943. — Dick Taylor, britanski muzivar i član grupe "Rolling Stones".
- 1948. — Mihail Barišnjikov, američki baletni plesač, koreograf i glumac.
- 1949. — Gregg Popovich, američki profesionalni košarkaški trener.
- 1950. — Ibn Isa Hamad Al-Khalifa, bahreinski kralj.
- 1955. — Nicholas Sarkozy, francuski političar.
- 1957. — Mirjana Karanović, srpska pozorišna i filmska glumica.
- 1959. — Mladen Pralija, bivši hrvatski nogometaš.
- 1969. — Petr Kouba, češki nogometni reprezentativac.
- 1973. — Tomislav Marić, bivši hrvatski nogometni reprezentativac.
- 1978. — Gianluigi Buffon, talijanski nogometni reprezentativac.
- 1978. — Jamie Carragher, engleski nogometaš.
- 1981. — Elijah Wood, američki glumac.
- 1981. — Marko Babić, umirovljeni hrvatski nogometni reprezentativac.
- 1996. — Milan Gajić, srpski nogometaš.
.
Smrti[uredi - уреди | uredi izvor]
- 814. — Karlo I Veliki (r.742), franački kralj od 768. i car svetog rimskog carstva. (r. 747.).
- 1547. — engleski kralj Henri VIII. Ženio se 6 puta, a posle sukoba s papom, koji je odbio da poništi njegov prvi brak, oduzeo papi vlast nad crkvom u Engleskoj, proglasio 1534. sebe vrhovnim crkvenim poglavarem i utemeljio Anglikansku crkvu.
- 1596. — engleski gusar i admiral Frensis Drejk, prvi Englez koji je oplovio svet. Gusarskim napadima na španske brodove doprineo engleskom osvajanju kolonija, posebno u Severnoj Americi, imao značajnu ulogu u pobedi engleske ratne mornarice 1588. nad španskom „Nepobedivom armadom“ u bici na Lamanšu. 1586.
- 1939. — irski pesnik i dramski pisac Vilijam Batler Jejts<!William Butler Yeats!>, najznačajnija ličnost irskog nacionalnog preporoda, jedan od osnivača i upravnik narodnog pozorišta. Učestvovao u javnom političkom životu i bio senator od 1922. do 1928. Dobio Nobelovu nagradu za književnost 1923.
- 2001. — hrvatski književnik Ranko Marinković u Zagrebu (r. 1913.).
- 2002. — u Stokholmu u 95. godini švedska književnica Astrid Lindgren, tvorac Pipi Duge Čarape. Napisala više od 100 dela, njene knjige prodate u više od 100 miliona primeraka.
- 2003. — Miloš Milutinović, bivši jugoslovenski nogometni reprezentativac i trener. (r. 1933).
- 2006. — Duško Trifunović, književnik, scenarist i tekstopisac.
.
Praznici i dani sećanja[uredi - уреди | uredi izvor]
- Srpska pravoslavna crkva slavi:.
- Ovaj dan se u svetu obeležava kao.
- Dan zaštite podataka o ličnosti.
.
Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar
