1894

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1890. | 1891. | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | 1898. | > | >>

1894 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1894 MDCCCXCIV
Ab urbe condita	2647
Islamski	1311 – 1312
Iranski	1272 – 1273
Hebrejski	5654 – 5655
Bizantski	7402 – 7403
Koptski	1610 – 1611
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	1949 – 1950
- Shaka Samvat	1816 – 1817
- Kali Yuga	4995 – 4996
Kineski
- Kontinualno	4530 – 4531
- 60 godina	Yang Drvo Konj (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11894
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1894 (MDCCCXCIV) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u subotu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

• 4. 1. - Stupila na snagu Franko-ruska alijansa protiv Nemačke (do 1917).
• 10. 1. - Donghak seljačka revolucija u Koreji.
• 21. 1. (9. 1. po j.k.) - Ex-kralj Milan Obrenović se vratio u Srbiju (protivno zakonu iz 1892), što dovodi do pada radikalne vlade gen. Grujića.
• 24. 1. (12. 1. po j.k.) - U Srbiji neutralna vlada Đorđa Simića.

Februar/Veljača

• 12. 2. - Anarhista Émile Henry aktivirao bombu u pariskom kafeu, jedna osoba poginula.
• 15. 2. - Anarhista Martial Bourdin pokušao da digne u vazduh Griničku opservatoriju, ali poginuo od smese.

Mart/Ožujak

• 29. 3. - U Vranovu kod Smedereva osnovana prva zemljoradničko-kreditna zadruga u Srbiji (početak zadrugarskog pokreta).

April/Travanj

• 2. 4. (21. 3. po j.k.) - Svetomir Nikolajević (neutr.) novi predsednik srpske vlade.

+ Lajos Kossuth sahranjen u Budimpešti.

• 11. 4. - Uganda postaje britanski protektorat (do 1962).
• 29. 4. (17. 4. po j.k.) - Srpska vlada ukazom ukinula zakon o progonstvu kralja Milana.
• april - "Coxeyjeva armija" nezaposlenih ide na Vašington, jedna grupa otela voz ali ih presrela vojska.
• 30. 4. - Srpska vlada zabranila radikalne skupove povodom ukaza od 17/29. aprila.

Maj/Svibanj

• 1. 5. - U željezari u Varešu prvi put u BiH proslavljen Prvi maj - po odobrenju vlasti, ali ubrzo otpušteno 12 stranih radnika pokretača ideje.

+ U nekoliko gradova Srbije prvi put proslavljen Prvi maj.

• 9. 5. - Na Bruklinskom institutu umetnosti i nauka predstavljen kompletiran kinetoskop (Edisonov zaposlenik William Kennedy Dickson).
• 11. 5. - Počinje Pulmanov štrajk bez odobrenja sindikata, zbog sniženja plate.
• 17. 5. (5. 5. po j.k.) - Kasacioni sud u Srbiji presuđuje da je ukaz od 17/29. aprila nezakonit.
• maj - U Srbiji navodno otkriven karađorđevićevski agent Mihailo Čebinac, vlasti impliciraju i radikale u zaveru.
• 21. 5. (9. 5. po j.k.) - Dvorski udar u Srbiji: ukinut ustav iz 1888., vraćen onaj iz 1869. - bez potresa u zemlji.
• 26. 5. - Emanuel Lasker pobedio Steinitza i postaje prvak sveta u šahu (do 1921).

Jun/Lipanj

• 7. 6. - Novi marokanski sultan je Abdelaziz (do 1908).
• 18. 6. - Pušten u saobraćaj prvi električni tramvaj u Beogradu.
• 20. 6. - Otkrivena Yersinia pestis, uzročnica kuge.
• 22. 6. - Dahomej postaje francuska kolonija.
• 23. 6. - Osnovan Međunarodni olimpijski komitet.
• 25. 6. - Ubijen francuski predsednik Sadi Carnot.
• 27. 6. - Kralj Aleksandar Obrenović stigao u posetu sultanu u Carigrad.
• 30. 6. - Otvoren Tower Bridge u Londonu.

Jul/Srpanj

• 3. 7. - Poslata vojska na Pulmanov štrajk, poginuće 30 štrajkača.
• 4. 7. - Proglašena Republika Havaji (do 1898).
• 16. 7. - Anglo-japanski ugovor o trgovini i plovidbi - ovim i ugovorima sa drugim silama (stupili na snagu 1899), Japan se oslobodio ekstrateritorijalnosti i nejednakih ugovora.
• 22. 7. - Na cesti između Pariza i Rouena održana prva utrka automobila u historiji (Pariz-Rouen 1894), u kojoj je pobijedio Jules de Dion.

Avgust/Kolovoz

• 1. 8. - Počinje Prvi kinesko-japanski rat oko kontrole nad Korejom - veliki gubitak prestiža za kinesko-mančursku dinastiju Ćing.

Septembar/Rujan

• 8. 9. - Iucunda Semper Expectatione: papina enciklika o krunici.

Oktobar/Listopad

• 14. 10. - Pruga Lašva-Travnik produžena do Bugojna (na prijevoju Komar korišćena zupčanica).
• 15. 10. - Dreyfusova afera počinje kapetanovim hapšenjem - traje do 1906. i odražava veliku podelu u francuskom društvu.
• 27. 10. (15. 10. po j.k.) - Predsednik srpske vlade postaje Nikola Hristić umesto Svetomira Nikolajevića.
• 29. 10. - Chlodwig zu Hohenlohe-Schillingsfürst novi kancelar Njemačke (do 1900) umjesto Caprivija.

Novembar/Studeni

• 1. 11. - Umro Aleksandar III., ruski car, nasleđuje ga Nikolaj II, poslednji car (do 1917).
• 6. 11. - Ubedljiva pobeda republikanaca na izborima za Kongres SAD, uvod u prekretničke predsedničke izbore 1896.
• 13. 11. - Crkva Isusa Krista svetaca posljednjih dana osnovala Genealošku biblioteku.
• 21. 11. - Osnovana Beogradska berza.

+ Japanci zauzeli Port Artur (sile im neće dozvoliti da ga zadrže).

• 26. 11. - Car Nikolaj II se oženio princezom Alix von Hessen-Darmstadt, ubuduće Aleksandrom Fjodorovnom.

+ Osnovano Beogradsko lovačko društvo.

Decembar/Prosinac

• 5. 12. - Car Wilhelm II otvorio nemački Reichstag.
• 6. 12. - Frenklinov institut iz Filadelfije dodelio Nikoli Tesli Medalju Eliota Kresona kao priznanje za rad na polju struja visokih frekvencija.
• 17. 12. - Doneta prva lovačka pravila u Srbiji.
• 22. 12. - Alfred Dreyfus osuđen za izdaju, sledećeg februara poslat u Francusku Gujanu.

+ Praizvedba "Popodne jednog fauna".

• 26. 12. (14. 12. po j.k.) - Srpski ministar finansija Vukašin Petrović sklopio dogovor o konverziji državnog duga sa stranim poverilačkim bankama, sa ujedinjenim ("Vukašinovim") zajmom od nominalnih 98 miliona dinara.

Tokom/tijekom godine

• Koalicija Stranke prava i Neodvisne narodne stranke u Hrvatskoj.
• U Ugarskoj donesen Zakon o braku (stupa na snagu sledeće godine), koji propisuje obavezan građanski brak; Srbi bili protiv plašeći se mađarizacije.
• U Austriji se nastavlja "celjski problem" - Nemci se protive uvođenju slovenačkog u tamošnju gimnaziju.
• Otkriven prvi plemeniti gas - argon.
• Novi Zeland prvi na svetu uveo minimalnu platu.
• 1894-96 - Hamidovi masakri nad Jermenima u Osmanskom carstvu (→ Armenski genocid).

Rođenja

• 1. 1. - Svetislav Ivan Petrović, srpski filmski glumac († 1962)
• 1. 1. - Satyendra Nath Bose, fizičar († 1974)
• 7. 1. - Sveti Maksimilijan Kolbe, katolički svetac († 1941.)
• 8. 1. - Vilmoš Tkalec, političar († ?)
• 30. 1. - Boris III, bugarski car († 1943)

• 1. 2. - John Ford, filmski režiser († 1973)
• 5. 2. - Ksenija Atanasijević, filozof, književnik, prva žena doktor nauka na BU († 1981)
• 10. 2. - Harold Macmillan, britanski premijer († 1986)
• 25. 2. - Meher Baba, indijski mistik († 1969)

• 2. 3. - Aleksandar Oparin, biohemičar († 1980)
• 17. 3. - Slavko Vorkapić, srpsko-američki filmski radnik († 1976)
• 30. 3. - Sergej Vladimirovič Iljušin, ruski general i konstruktor aviona († 1977.)

• 6. 4. - Justin Popović, srpski teolog, svetac († 1979)
• 8. 4. - Ulderiko Donadini, hrvatski kniževnik († 1923.)
• 15. 4. - Bessie Smith, američka jazz pjevačica († 1937.)
• 17. 4. - Nikita Hruščov, sovjetski državnik († 1971)
• 26. 4. - Rudolf Hess, nacista († 1987)

• 17. 5. - Zora Petrović, srpska slikarka († 1962)
• 27. 5. - Dashiell Hammett, pisac († 1961)

• 14. 6. - Ljubica Janković, srpska etnomuzikologinja († 1974)
• 16. 6. - Fjodor Tolbuhin, maršal SSSR († 1949)
• 23. 6. - Alfred Kinsey, američki biolog i seksolog († 1956)
• 23. 6. - Edvard VIII., engleski kralj, vojvoda od Windsora († 1972)

• 8. 7. - Pjotr Kapica, fizičar nobelovac († 1984)
• 13. 7. - Isak Babel, ruski književnik († 1940)
• 17. 7. - Georges Lemaître, svećenik i znanstvenik († 1966)
• 25. 7. - Gavrilo Princip, atentator († 1918)
• 25. 7. - Krešimir Baranović, kompozitor i dirigent († 1975)
• 26. 7. - Aldous Leonard Huxley, engleski književnik († 1963.)
• 26. 7. - Milenko Đurić, slikar i grafičar († 1945)
• 30. 7. - Borivoje Jevtić, književnik i književni kritičar († 1959)

• 22. 8. - Antun Barac, hrvatski povjesničar († 1955.)

• 12. 9. - Dubravko Dujšin, hrvatski glumac († 1947.)
• 15. 9. - Jean Renoir, filmski režiser († 1979)
• 15. 9. - Artur Dubravčić, nogometaš († 1969)
• 16. 9. - Aleksandar Deroko, srpski arhitekta, istoričar umetnosti, akademik († 1988)
• 30. 9. - Hugo Klajn, doktor, književnik, pozorišni reditelj († 1981)

• 6. 10. - Momčilo Nastasijević, književnik († 1938)
• 20. 10. - Risto Stijović, vajar, akademik († 1974)

• 26. 11. - Norbert Wiener, matematičar († 1964)
• 27. 11. - Konosuke Matsushita, industrijalac († 1989)

• 8. 12. - James Thurber, književnik († 1961)
• 20. 12. - Robert Menzies, australski premijer († 1978)

Smrti

• 1. siječnja - Heinrich Rudolf Hertz, njemački fizičar (* 1857.)
• 13. 1. - Nadežda fon Mek, pokroviteljica Čajkovskog (* 1831)
• 21. januar - Vojislav Ilić, srpski pesnik (* 1862)
• ca. 4. 2. - Adolphe Sax, pronalazač saksofona (* 1814)
• 11. 2. - Margaret Henley, inspiracija za Vendi iz "Petra Pana" (* 1888)
• 13. veljače - Franjo Rački, hrvatski povjesničar i političar (* 1828.)
• 20. 3. - Lajos Kossuth, mađarski revolucionar (* 1802)
• 14. travnja - Franziska Lechner, njemačka redovnica (* 1833.)
• 7. 6. - Hasan I, sultan Maroka (* 1836)
• 24. 6. - Vilhelmina Mina Karadžić-Vukomanović, srpska slikarka, ćerka Vuka Karadžića (* 1828)
• 25. 6. - Marie François Sadi Carnot, francuski predsednik (ubijen) (* 1837)
• 30. 7. - Walter Pater, engleski kritičar i esejista
• 1. 11. - Aleksandar III., ruski car (* 1845)
• 20. 11. - Anton Rubinštajn, pijanista, kompozitor, dirigent (* 1829)
• 3. 12. - Robert Louis Stevenson, književnik (* 1850)
• 8. 12. - Pafnutij Čebišov, matematičar (* 1821)
• Ivan Stepanovič Jastrebov, bivši ruski konzul u Prizrenu (* 1839)