ASSOCIATED PRESS

Κι εγώ τι φταίω, που φύγατε από τη δουλειά σας για να πάρετε το χαρτί; Να μου φέρετε βεβαίωση ότι φτύσατε στον τάφο... Τι λέτε κύριε, εδώ προκύπτει ότι δεν έχετε φτύσει σε τάφο λατινοαμερικάνου ηγέτη, γενικά. Καλά, τόσα χρόνια πώς παίρνατε ενημερότητα; Τέλος πάντων... Μπορείτε να φτύσετε αναδρομικά, αλλά να το ξέρετε, έχει πρόστιμο. Θα μπει στο TAXIS και θα το βρείτε μπροστά σας. Όχι, όχι, μην επιμένετε, αδύνατον. Το λέει, κύριέ μου, να η εγκύκλιος. Αν όχι του Κάστρο, τότε έστω του Πινοσέτ. Του Νοριέγκα, πού ξέρω γω, όποιου θέλετε... Ναι, είτε αριστερού είτε δεξιού, αρκεί να μην έχει κάνει εκλογές... Ακριβώς, ακριβώς!...

ASSOCIATED PRESS

Μετά την ψήφο των Βρετανών υπέρ του Brexit και την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, με ποιον άλλο τρόπο θα εκδηλωθεί το διεθνές ντόμινο του λαϊκισμού; Την απάντηση θα έχουμε πιθανότατα αυτή την Κυριακή. Στην Ιταλία πραγματοποιείται δημοψήφισμα για την έγκριση της αναθεώρησης του Συντάγματος που προτείνει ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός κ. Ρέντσι. Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και επικρατήσει το «όχι» είναι πολύ πιθανό να παραιτηθεί η κυβέρνηση Ρέντσι και να πάρουν την πρωτοβουλία κινήσεων οι δεξιοί και ακροδεξιοί λαϊκιστές του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας του Βορά.

Chris McGrath via Getty Images

Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, ότι μολονότι η αλλαγή πολιτικής ενδέχεται να είναι σημαντική, ορισμένες συντεταγμένες της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής δύσκολα αλλάζουν και αν αλλάξουν, δεν αλλοιώνουν σε σημαντικό βαθμό την ουσία της εξωτερικής πολιτικής, αλλά κυρίως τα συμφέροντα που θέλουν οι ΗΠΑ να εξυπηρετήσουν. Για αυτό το λόγο το σημαντικότερο που έχουμε να πράξουμε ως Έλληνες και ως πολιτεία είναι να αποκτήσουμε επιτέλους εθνική εξωτερική πολιτική με προοπτική μακρόπνοη, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες και ανώφελους διαξιφισμούς.

ASSOCIATED PRESS

Αρκούν όμως μόνο η επιθυμία και η καλή διάθεση; Έχει νόημα μια Χ λύση στο Κυπριακό που θα καταστήσει ευτυχείς διάφορους εξωγενείς παράγοντες, αλλά θα υποτιμήσει την έννοια του δικαίου που πρέπει να κυριαρχεί σε κάθε διεθνή συμφωνία; Στην περίπτωση του κυπριακού προβλήματος ορισμένοι ισχυρίζονται ότι πρέπει να συνεκτιμηθεί και το κόστος της μη λύσης του κυπριακού. Το κόστος αυτό ισχυρίζονται ότι θα αφορά στη σχέση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφενός και τον διεθνή παράγοντα υπό τις όποιες οργανωμένες μορφές του. Οι θεωρίες αυτές αποτελούν βεβαίως μοχλό πίεσης προς την ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία άλλωστε θα υποστεί πρώτη τις συνέπειες μιας μη δίκαιης λύσης.

GUILLERMO LEGARIA via Getty Images

Για την Κούβα, το πιο βασικό στοιχείο αποδείχθηκε ότι ήταν η αφύπνιση, ενσωμάτωση και αξιοποίηση των πιο περιθωριακών στρωμάτων της πρώην αποικιακής κοινωνίας: των μαύρων, των μιγάδων και πάνω από όλα του γυναικείου πληθυσμού. Όλοι αυτοί που εβίωναν στην αφάνεια αιώνων ήλθαν στο φως και επιφορτίστηκαν με ευθύνες, ενώ παράλληλα οι παραδοσιακοί τοπικοί προύχοντες απώλεσαν κάθε προνόμιο που τους διέκρινε από το παρελθόν. Τα 57 χρόνια οικονομικού και πολιτικού αποκλεισμού από τη γειτονική υπερδύναμη ώθησαν τη μικροσκοπική Κούβα στη συγκρότηση της δωρεάν εκπαιδευτικής και υγειονομικής ανεξαρτησίας της με ευρεία λαϊκή συμμετοχή, πράγμα που της επέτρεπε να εμφανίζεται ως υπόδειγμα για τις άλλες χώρες της περιοχής.

YAMIL LAGE via Getty Images

Περνάμε για τελευταία φορά μέσα απο τη βροχερή Αβάνα, όπου οι χοντρές στάλες με τον ανεμοστρόβιλο έχουν απογυμνώσει τις αβενίδες της. Μοιάζει πανέμορφη η πόλη έτσι όπως έχει παραδοθεί στην ακάθεκτη βροχή περιμένοντας -θαρρείς- να πλυθεί από τον ιδρώτα και την υγρασία της. Μια παράξενη γοητεία έχει απλωθεί απ' άκρη σ' άκρη και τα μπαλκόνια άδειασαν εν ριπή οφθαλμού από τις απλωμένες λερές μπουγάδες των γυναικών.

Vladimir Rys Photography via Getty Images

Η μεγαλύτερη δυσκολία μοιάζει να είναι η συνειδητοποίηση, ιδιαίτερα για το ελληνικό πολιτικό σύστημα δύο βασικών αξιών: (1) ότι στην πράξη χάσαμε (2) ότι οι Έλληνες πολίτες είναι απολύτως αρνητικοί στα όσα έχουν γίνει τα τελευταία επτά χρόνια. Εάν προχωρήσει η ΝΔ με τη γραμμή ότι θα κάνουμε όσα κάναμε πρωτύτερα αλλά καλύτερα, τότε δεν έχει κανένα νόημα να έρθει στην εξουσία. Διότι αυτό θα σημαίνει τη διατήρηση μιας στρεβλής κατάστασης. Και που το καλύτερο που θα γίνει είναι αντί για 3 στους 4 Έλληνες να μη μπορούν να πληρώσουν λογαριασμό τους, να μην μπορούν να πληρώνουν 2 στους 4 Έλληνες.

ASSOCIATED PRESS

Ο ίδιος παρομοίαζε τον εαυτό του με τον Δον Κιχώτη που αντιμετώπιζε υπαρκτούς και ανύπαρκτους εχθρούς, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τη σκληρότητα και την καχυποψία που αντιμετώπιζε τους ίδιους τους υπηκόους του. Ο Κάστρο ήταν ένας δικτάτορας με όλα τα αρνητικά που αυτό συνεπάγεται. Πέραν όμως του αυταρχισμού και της ανελευθερίας που χαρακτηρίζουν κάθε δικτατορικό καθεστώς, ο Κάστρο -ο οποίος αποφάσιζε για όλα σχεδόν τα χαρτοφυλάκια- είχε καταφέρει να προσφέρει κάποιες βασικές κοινωνικές υπηρεσίες πολύ υψηλού επιπέδου, δωρεάν για όλους. Δε σταμάτησε βέβαια τη φτώχεια, αλλά για τους νοσταλγούς του σοσιαλισμού αυτό ήταν ένα επιχείρημα. Η Κούβα ήταν μια κλειστή κοινωνία σε όλους τους τομείς και ο μακροχρόνιος αποκλεισμός της «πάγωσε» τον χρόνο.

phototechno via Getty Images

Η Ελλάδα έχει περάσει δύσκολα, έχει υποφέρει από κάθε είδους αποτυχία σε κυβερνητικό και στρατηγικό επίπεδο, όμως το πιο σημαντικό εμπόδιο για την αλλαγή είναι ο παλιός τρόπος σκέψης. Το σκάνδαλο των υψηλών ποσοστών ανεργίας, ειδικά στους ταλαντούχους νέους, η μάστιγα του χρέους σε μια μάταιη προσπάθεια να διατηρηθεί ένα αποτυχημένο status quo και η καθημερινή ανησυχία για επιβίωση, είτε σε προσωπικό είτε σε κυβερνητικό επίπεδο, είναι το μεγάλο πρόβλημα. Απαιτούνται συνεπείς δράσεις που θα αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού.

archive

Απαντώντας στην ανάγκη των καιρών για νέα εκσυγχρονιστικά εκπαιδευτικά προγράμματα, 22 μαθητές της Β΄ τάξης του 5ου ΓΕΛ Καβάλας, ανέλαβαν και πραγματοποίησαν υπό την εποπτεία υπευθύνων καθηγητών, στο πλαίσιο του παγκόσμιου εκπαιδευτικού προγράμματος «Εικονική Επιχείρηση»,που υλοποιείται από το «Σωματείο Επιχειρηματικότητας Νέων/Junior Achievement Greece, τη δική τους επιχειρηματική δραστηριότητα στο χώρο της διατροφής, με τίτλο «ΥΓΑΙΑ SNACKS» (Υγεία Γαία). Συγκεκριμένα, η εταιρεία παρήγαγε χειροποίητες μπάρες δημητριακών με μύρτιλο, αρώνια, goji berry, εμπλουτισμένες με ξηρούς καρπούς της ελληνικής γης.

Stefan Wermuth / Reuters

Παράλληλα οι εξελίξεις στο οικονομικό πεδίο, σε συνδυασμό με το οξυμένο μεταναστευτικό / προσφυγικό φαινόμενο, υποχρεώνουν την ΕΕ σε νέες απαντήσεις. Με χρήση εργαλείων που να ανταποκρίνονται στα ριζικά νέα δεδομένα. Εργαλείων στη διαμόρφωση των οποίων, λόγω ιστορίας αλλά κυρίως διατήρησης ισορροπίας έναντι του πόλου του Βερολίνου, μπορεί να συμβάλει το Παρίσι. Ωστόσο, προς το παρόν τουλάχιστον, οι οιωνοί δεν είναι θετικοί. Τα προμηνύματα από την εσωκομματική διαδικασία του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων είναι άκρως ανησυχητικά. Χαρακτηριστικό ότι κατά την τελευταία τηλεοπτική τους αναμέτρηση οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, Φιγιόν και Ζιπέ, δεν είπαν λέξη για την Ευρώπη!

Bastiaan Slabbers via Getty Images

Η εκλογή Τραμπ, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε αντιδράσεις αφενός επιδοκιμασίας στους υποστηρικτές του και αφετέρου αμφιβολίας, κυρίως στον ευρασιατικό χώρο. Η μεταβολή στην ηγεσία των ΗΠΑ προμηνύει επερχόμενες αλλαγές στις σχέσεις του με τα άλλα κράτη σε διπλωματικό και διαπραγματευτικό επίπεδο. Πολιτικά σχήματα με ακραία ιδεολογία μιλούν για αποτύπωση της δημοκρατίας στην εκλογή Τραμπ, την ίδια ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξετάζουν τα νέα δεδομένα και σχεδιάζουν την επόμενη μέρα στις σχέσεις ΕΕ- ΗΠΑ. Κοινή επιδίωξη όλων αποτελεί η συνέχισης της αρμονικής συνεργασίας στην προσπάθεια εξάλειψης των παθογενειών που ταλανίζουν τον κόσμο σήμερα.

stock_colors via Getty Images

Είναι, ωστόσο προφανές οτι δεδομένης της οικονομικής κρίσης και της αναζήτησης αναπτυξιακής προοπτικής στη χώρα, απαιτείται επιτέλους όραμα και συγκρότηση στρατηγικής για μια πραγματική χωρική αλλαγή που θα ενσωματώνει και το θαλάσσιο χώρο. Η Ελλάδα οφείλει να συνειδητοποιήσει οτι η θάλασσα βρίσκεται στην καρδιά των πλανητικών διακυβευμάτων, τόσο ως προς την αστικοποίηση- η ανθρωπότητα είναι περισσότερο πολυπληθής και αστική από ποτέ με τις πλέον δυναμικές και πολυπληθείς αστικές συγκεντρώσεις να βρίσκονται στον παράκτιο χώρο-, όσο και ως προς τις διεθνείς γεωπολιτικές προκλήσεις και τις προκλήσεις που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή και η ενεργειακή μετάβαση.

Robb Cohen/Invision/AP

Τα τύμπανα σταμάτησαν και από κάπου μακριά ο ήχος ενός βιολιού έσβηνε την ασχήμια του κόσμου. Ο πόνος γλύκαινε και γεννιόταν η ελπίδα. Ξημέρωνε και κάπου εκεί, ανάμεσα στις πολύχρωμες ακτίνες του ήλιου, τον είδε. Χαμογελούσε. Με το φως του ήλιου πίσω του έμοιαζε εξωπραγματικός, τρομακτικός, αλλά προκλητικός συνάμα. Είχε πάνω του τα χρώματα του πολέμου, τη μυρωδιά του θανάτου. Δεν είχε τίποτα από την αγάπη που είχαν μοιραστεί. Δεν τον αναγνώρισε. Δεν της θύμιζε τίποτα από όσα είχε ζήσει. Μόνο τη μουσική του ήξερε. Μόνο την αύρα του ένιωθε οικεία. Γνώριζε κάθε νότα του.

ADALBERTO ROQUE via Getty Images

Τι ήταν, λοιπόν, ο Φιντέλ; Ο επαναστάτης που στην πορεία έγινε ηγεμόνας, όπως κι όσοι επαναστάτες πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Πολέμησε την εξουσία των ολιγαρχών της Κούβας και τους νίκησε, νικήθηκε όμως από τον γλυκό καρπό της εξουσίας. Κι έτσι η επανάστασή του έμεινε στην ουσία μισή, θάμπωσε με τα χρόνια. Δεν έσβησε όμως η παλιά της δόξα. Οι Κουβανοί σίγουρα δε χρειάζονται την άκρατη, ψυχωτική υπερκατανάλωση της αστικής Δύσης για να είναι ένας «ευτυχισμένος λαός». Δεν απέκτησαν όμως κι αυτά που τους υποσχέθηκε η επανάσταση του Φιντέλ. Η Κούβα ακόμα και σήμερα συνεχίζει να ψάχνει με το λυχνάρι τις καλύτερες μέρες. Η σφραγίδα του Φιντέλ όμως είναι και θα μείνει ανεξίτηλη γύρω της, μέσα της.

ASSOCIATED PRESS

Όταν πήγα στην Κούβα για γύρισμα, ζήτησα να συναντήσω τον Κάστρο. Μου ζήτησαν να περιμένω δυο μέρες στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, γατί ο Κάστρο δεν έχει γραφείο, περιφέρεται σε ένα αυτοκίνητο από τον φόβο απόπειρας δολοφονίας. Το πρόγραμμά του κρατιέται μυστικό και θα έρθει ο ίδιος να με βρει ξαφνικά, ακόμα και στις 2 το πρωί. Δε δέχτηκα γιατί θα τον συναντούσα στη μεγάλη παρέλαση της Πρωτομαγιάς. Πάνω από 500.000 Κουβανοί περνούσαν μπροστά μας εκείνη τη μέρα. Αυτοί που εγκατέλειψαν την Κούβα και κατέφυγαν στην απέναντι Φλόριντα ήταν κυρίως ο αστικός πληθυσμός όταν εκδηλώθηκε η συμπεριφορά των εθνικοποιήσεων του Κάστρο. Όμως ο αγροτικός κόσμος ήταν το 80% του πληθυσμού και αυτός είναι που υποστήριξε (και μάλλον υποστηρίζει ακόμα) το καστρικό καθεστώς.

ADALBERTO ROQUE via Getty Images

Είναι κατά τη γνώμη μου λάθος να βάζουμε τα γυαλιά του δυτικού μας πολιτισμού και δημοκρατίας και να προσπαθούμε να δούμε την Κούβα του Κάστρο μέσα απ' αυτά. Είναι σα να διαβάζουμε ισπανικό βιβλίο με γερμανικό λεξικό δίπλα, για τις άγνωστές μας λέξεις. Κακά τα ψέματα, η ύπαρξη ενός σοσιαλιστικού καθεστώτος, τόσο κοντά στις ακτές της, ήταν ένα χτύπημα στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ ειδικά κατά την περίοδο του ψυχρού πολέμου, και γι'αυτό έκανε τα πάντα για να το εξοντώσει. Πρώτο εμπάργκο το 1960, διακοπή διπλωματικών σχέσεων το 1961 και η αποτυχημένη επιχείρηση στον κόλπο Χιρόν, πλήρες εμπορικό εμπάργκο και οικονομικός αποκλεισμός από το 1962 και μετά ,πληρώνοντας το τίμημα για την κρίση των πυραύλων.