39°17′N 76°37′W/39,283333 -76,616667Baltimore
|
|||||
 |
|||||
|
|||||
| Dewiza: The Greatest City in America, Get in on it, The city that reads. | |||||
| Przydomek: Charm City, Mobtown, B'more, The City of Firsts, Monument City, Ravenstown | |||||
| Państwo |  Stany Zjednoczone |
||||
| Stan |  Maryland |
||||
| Data założenia | 1729 | ||||
| Prawa miejskie | 1797 | ||||
| Kod statystyczny | FIPS: 24-04000 GNIS ID: 0597040 |
||||
| Burmistrz | Catherine E. Pugh (D) | ||||
| Powierzchnia | 238,4 km² | ||||
| Wysokość | 10 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
620 961 2604,7 os./km² |
||||
| Kod pocztowy |
Lista kodów:
|
||||
| Strefa czasowa | UTC-5:00 UTC-4:00 |
||||
|
Położenie na mapie stanu Maryland
 Baltimore
|
|||||
|
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Baltimore
|
|||||
| 39°17′N 76°37′W/39,283333 -76,616667 |
|||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Stany Zjednoczone |
|||||
Baltimore (wymowa: /ˈbɒltɪmɔr/) – miasto na wschodnim wybrzeżu USA, największe w stanie Maryland.
Leży około 60 km od Waszyngtonu i tworzy z nim jeden obszar metropolitalny. Jest miastem niezależnym, a więc nie wchodzi w skład żadnego hrabstwa. Zgodnie z prawem stanu Maryland posiada status identyczny jak hrabstwo dla celów statystycznych – Państwowy Urząd Statystyczny (ang.: US Census Bureau) uznaje hrabstwo za podstawę obliczeń i dlatego traktuje Baltimore na zasadzie równości z hrabstwem.
Baltimore jest tradycyjnie ostoją Partii Demokratycznej od ponad 150 lat. Do Partii Demokratycznej należy para senatorów stanu Maryland – Barbara Mikulski i Paul Sarbanes – oboje pochodzą i mieszkają w Baltimore. Stąd pochodzi zespół baseballowy Baltimore Orioles.
Spis treści
Dane ogólne[edytuj]
Baltimore jest jednym z dwudziestu największych miast USA, posiada 3 uniwersytety, bazę marynarki wojennej, liczne muzea, galerię sztuki, domy i kościoły z XVIII i XIX w. Dumą miasta jest zacumowany w Porcie Wewnętrznym USS Constelation – ostatni zwodowany (1854) żaglowy okręt USA.
Historia[edytuj]
W XVII wieku kilka miast o nazwie Baltimore założono nad brzegami Zatoki Chesapeake. Obecne miasto powstało w lipcu 1729, a nazwę swą wzięło od Lorda Baltimore, ówczesnego gubernatora Prowincji Maryland. Do końca XVIII wieku miasto utrzymywało się ze składu towarów dla i z produkujących cukier wysp Morza Karaibskiego.
W czasie wojny roku 1812 Anglicy, nazywający Baltimore "gniazdem piratów" kilkakrotnie atakowali nadbrzeżny fort McHenry, ale wszystkie ich szturmy zostały odparte, a po śmierci dowódcy, generała Rossa, wycofali się. Bitwa morska, jaka się wówczas wywiązała, została po raz pierwszy w dziejach USA wygrana, co zainspirowało poetę Francisa Scotta Key do napisania wiersza "The Star-Spangled Banner" (Gwiaździsty Sztandar), który stał się później tekstem hymnu narodowego USA. Bitwa ta uwieczniona została pomnikiem wzniesionym w centrum miasta, z której to przyczyny prezydent John Quincy Adams nadał w 1827 Baltimore przydomek "Miasta Pomnika" (ang.: Monument City).
W 1851 roku miasto Baltimore zostało wydzielone z hrabstwa Baltimore jako osobna jednostka samorządowa równoważna hrabstwu[1].
Przed wojną secesyjną Maryland był stanem niewolniczym. W czasie wojny, aczkolwiek oficjalnie należący do Unii, uznawał dawny ustrój, a w mieście przeważały nastroje prokonfederackie. Doszło do zamieszek w Baltimore (1861), w czasie których do miasta wkroczyło wojsko i okupowało je aż do zakończenia wojny w kwietniu 1865.
W lutym 1904 w Baltimore wybuchł gwałtowny pożar, który strawił w ciągu 30 godzin ponad tysiąc pięćset budynków. Ogień pojawił się 7 lutego w centrum dzielnicy handlowej w pomieszczeniach hurtowni towarów sypkich i błyskawicznie objął sąsiednie zabudowania. Z żywiołem walczyło 1231 strażaków. Ostatnie ogniska pożaru dogaszono 8 lutego. Nie odnotowano ofiar śmiertelnych. Całkowitej zagładzie uległo ponad 1300 budynków, w których zlokalizowanych było ok. 2,5 tys. zakładów przemysłowych, sklepów i banków. Zniszczeniu uległa też historyczna zabudowa miasta z 1730 roku. Straty materialne oceniono na 80 milionów dolarów. Był to największy pożar miasta w USA od czasu wielkiego pożaru Chicago w 1871 roku.[2] Ówczesny burmistrz miasta odmówił przyjęcia pomocy z zewnątrz, mówiąc: "Baltimore will take care of its own, thank you!" (Baltimore da sobie samo radę, dziękujemy). W ciągu dwóch lat nie było już śladu po tej katastrofie.
W 1950 Baltimore osiągnęło rekordową – 950 tys. – liczbę mieszkańców, (6. miejsce wśród największych miast USA), za Detroit i przed Cleveland, ale w następnym półwieczu straciło ponad 300 tysięcy mieszkańców (głównie na rzecz przedmieść).
18 lipca 2001 w wyniku wykolejenia się pociągu z chemikaliami w tunelu pod centrum miasta wybuchł groźny pożar, który sparaliżował całe miasto. Strażacy walczyli z ogniem 9 dni i wprawdzie ugasili go, ale zalali niżej położone ulice centrum, a chemikalia zmieszane z wodą spłynęły do systemu kanalizacyjnego. W 3 tygodnie później w obrębie centrum miasta wyleciały w powietrze pokrywy studzienek ściekowych, bowiem gromadzące się gazy spowodowały eksplozję. Ofiar w ludziach nie było.
W 2003 miasto padło ofiarą huraganu Isabel, który spiętrzył wody zatoki do siedmiu metrów, co spowodowało zalanie portu i okolicznych dzielnic.
Gospodarka[edytuj]
Baltimore jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych obszarów USA. W mieście zlokalizowany jest przemysł lotniczy, elektromaszynowy, chemiczny, stoczniowy i hutniczy. Port Baltimore, położony w głębi zatoki Chesapeake należy do najbezpieczniejszych w USA. Przed huraganami chroni go obszerny półwysep Delmarva, podzielony pomiędzy stany Delaware, Maryland i Wirginia (stąd nazwa – Del-Mar-Va), zaś przed mroźnymi wiatrami z północy łańcuch Appalachów.
Demografia[edytuj]
- 1790 – 13 503
- 1800 – 26 514
- 1810 – 46 555
- 1820 – 62 738
- 1830 – 80 620
- 1840 – 102 313
- 1850 – 169 054
- 1860 – 212 418
- 1870 – 267 354
- 1880 – 332 313
- 1890 – 434 439
- 1900 – 508 957
- 1910 – 558 485
- 1920 – 733 826
- 1930 – 804 874
- 1940 – 859 100
- 1950 – 949 708
- 1960 – 939 024
- 1970 – 905 759
- 1980 – 786 775
- 1990 – 736 014
- 2000 – 651 154
2,8% mieszkańców deklaruje pochodzenie polskie.
Religia[edytuj]
Wyznanie rzymskokatolickie[edytuj]
- Siedziba archidiecezji Baltimore
- Parafia Matki Bożej Różańcowej w Baltimore
- Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Baltimore
Współpraca[3][4][edytuj]
Miasta partnerskie[edytuj]
Liberia Gbarnga
Włochy Genua
Japonia Kawasaki
Egipt Luksor
Ukraina Odessa
Grecja Pireus
Holandia Rotterdam
Chiny Xiamen- Egipt Aleksandria
Izrael Aszkelon
Niemcy Bremerhaven[5],
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Profil miasta Baltimore Maryland State Archives (en)
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Największe pożary w Polsce i na świecie, Ekologia.pl, 2012.
- ↑ Sister Cities. W: Visit Baltimore [on-line]. [dostęp March 30, 2011].
- ↑ Sister City Committee. Baltimore-Luxor-Alexandria Sister City Committee. [dostęp March 30, 2011].
- ↑ Baltimore City Mayor's Office of International and Immigrant Affairs – Sister Cities Program (kopia z Internet Archive). [dostęp 2008-10-16].
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Baltimore w bazie city-data.com (ang.)
- U.S. Census Bureau
|
|||||||
