Epikuro

Epikuroren bustoa

Epikuro —antzinako grezieraz Ἐπίκουρος, Epikuros— (Samos uhartea, K. a. 341 - Atenas, K. a. 270) Antzinako Greziako filosofoa izan zen. Epikurok obra asko idatzi zituen, baina gehienak galdu egin dira. Hark idatzitako hiru gutun (Herodotori gutuna fisikaz, Pitoklesi gutuna meteoroei buruz —zalantzan dago harena den ala ez—, Menezeori gutuna moralaz) eta aforismo batzuk baizik ez dira geratu. Epikuro Demokritoren jarraitzailetzat har daiteke fisikaren alorrean (atomismoa), baina ez zion haren determinismoari jarraitu. Ataraxia edo bizitzako gorabeheren kezkarik gabeko egoera lortzeko, heriotzaren beldurra kentzea ezinbestekoa dela zioen. Epikuroren iritzian jainkoak, baldin badira ere, giza jendearengandik urrun daude, eta ez zaie jaramonik egin behar. Greziako erakunde politikoak desagertzeko bidean zeudenean, Epikurok atsegin sentsualak eskaintzen duen bidea proposatu zuen, ez gizona sentsualitatearen mendeko geratzeko, oinaze fisikoak eta barne-arrangurak uxatzeko baizik.

Bizitza

Gaztaro guztia Samosen igaro zuen. Samosen Panfilo filosofo platonikoarekin egin zituen ikasketak, eta Teosen Demokritoren jarraitzaile Nausifarenean egon zen. K.a. 323. urtean Atenasa joan zen Xenokratesen ikaskizunak entzutera. Gero Kolofonera jo zuen, aitari irakaskuntzan laguntzera. Gramatika irakatsi zuen. Ondoren, Mitilenen eta Lampsakon filosofia irakatsi zuen, eta K.a. 306an Atenasa itzuli zen. Han bizi zen hil arte, Asia Txikira bidaia batzuk egin bazituen ere.

Filosofia

Epikuroren filosofia hiru partetan zatitu daiteke: Kanonika, fisika eta etika.

Parte hauen bakoitzaren Epikuroren filosofia azterketa egin baino lehen baieztatu ahal dugu, oro har, filosofia platonikoaren aurkako aldean ipintzeagatik ezaugarritzen da: Baieztatzen du errealitate bat baino gehiago ez dagoela, mundu sentikorra, arimaren hilezkortasuna ukatzen du eta baieztatzen du, gainerako guztia bezala, atomoz osatuta dago, Hedonismoa baieztatzen du teoria etikoan eta bizitzaren moduan eta interesa errefusatzen du politikagatik eta, sozietatearen berregituratzearen aurrean, Platon baieztatzen zuena, filosofoaren helburua zen, nahiago zuen bizitzaren estilo erraz bat eta laguntza behar ez duen zorionari bideratua non adiskidetasunak funtsezko paper bat jokatzen zuen.

Epikuroren filosofia

Kanonika

Kanonika filosofia epikurearraren zati da. Bertan, irizpideengatik arduratzen da, hau da, ezagutzen duguna eta faltsutik bereizten dugun egia aztertzen ditu.

Fisika

Fisikan naturaren ikerketaz arduratzen da. Epikuroren fisikaren arabera errealitate guztia funtsezko bi elementutatik osatuta dago. Alde batetik atomoak: forma, hedadura eta pisua dutenak. Beste aldetik hutsa, hau da, atomo horiek mugitzen diren espazioa.

Etika

Etika, jadanik esan da, Epikuroren sistema filosofikoaren gailurra da eta zoriona lortzeko modua aztertzen du. Bide hau autonomian oinarritzen da eta baita gogoaren lasaitasunean ere. Gizaki guztien helburua zoriontasuna eta plazerra lortzea dela dio. Gainera, Filosofia edonoren jarduera dela dio, banakoaren ezaugarriak alboratuta ( adina, sexua, abar... ).

Bere esaldi batzuk

"Aberatza izan nahi al duzu? Bada, orduan ez saiatu gero eta ondasun gehiago izaten, saia zaitez zure gutizia murrizten" "Duena aberastasun handiena dela uste ez duena zoritxarrekoa da, nahiz eta munduaren jabe izan."

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Epikuro