23 mei

23 mei is de 143ste dag van het jaar (144ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 222 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1839 - Aguascalientes (Mexico) wordt tot staat verheven.
  • 1844 - Een jonge man, die later bekend werd als de Báb, kondigt in Shiraz (Perzië) de op handen zijnde komst aan van de door alle volkeren der aarde verwachte Boodschapper van God.
  • 1923 - Oprichting van Sabena, de nationale luchtvaartmaatschappij van België.
  • 1934 - Bonnie Parker en Clyde Barrow lopen in een hinderlaag van de politie en worden doodgeschoten.
  • 1962 - In Xochicalco worden Rubén Jaramillo en zijn familie door onbekenden vermoord.
  • 1969 - De Lauwerszee wordt afgesloten en wordt vanaf nu Lauwersmeer genoemd.
  • 1971 - In het Begijnhof in Amsterdam overlijdt de laatste begijn.
  • 1977 - Zuid-Molukkers beginnen een treinkaping bij De Punt en gijzeling van een lagere school in Bovensmilde.
  • 1978 - Een Tupolev Tu-144 van Aeroflot verongelukt tijdens een noodlanding. De drie bemanningsleden komen om het leven.
  • 1988 - Kroonprins Willem-Alexander belandt in de buurt van Leiden met zijn nog bijna nieuwe Ford Scorpio in de sloot.
  • 1992 - De bekendste strijder tegen de maffia in Italië, rechter Giovanni Falcone, wordt vermoord bij een bomaanslag op Sicilië.
  • 2006 - De Alaskische stratovulkaan Mount Cleveland barst uit.

•  Kunst en cultuur
  • 1973 - Te Avignon wordt de eerste Pablo Picasso-expositie geopend sinds zijn plotselinge overlijden op 8 april. Alle 201 doeken die hij schilderde sinds 1970 worden er tentoongesteld.

•  Media
  • 1969 - De Nederlandse hitlijst Hilversum 3 Top 30 begint.
  • 2014 - Na acht seizoenen wordt in Nederland de laatste aflevering uitgezonden van het praatprogramma Pauw & Witteman.

•  Oorlog
  • 1430 - Jeanne d'Arc wordt gevangengenomen door de Bourgondiërs.
  • 1568 - De troepen van Willem van Oranje (aangevoerd door Lodewijk van Nassau) verslaan de Spaanse troepen, in de Slag bij Heiligerlee. Adolf van Nassau sneuvelt.
  • 1618 - Tweede Praagse Defenestratie. Enkele raadslieden van de Duitse keizer Ferdinand II worden uit het Koningspaleis in de Praagse Burcht gegooid, deze keer door een honderdtal protestantse edelen. De functionarissen overleven de val, maar dit incident is de aanleiding tot de Dertigjarige Oorlog.
  • 1706 - De hertog van Marlborough verslaat de Fransen in de Slag bij Ramillies.
  • 1814 - Het Beleg van Delfzijl eindigt na zes maanden; de laatste Franse troepen in Nederland vertrekken.
  • 1942 - De Duitsers verbieden de toegang tot het strand van Zandvoort.
  • 1945 - De Duitse regering-Dönitz wordt gearresteerd.
  • 1945 - Heinrich Himmler, die al op 20 mei was gearresteerd, maakt zich bekend en pleegt daarna zelfmoord.
  • 1945 - De prominente NSDAP-er Julius Streicher wordt, ondanks zijn vermomming als kunstenaar, herkend en gearresteerd.

•  Politiek
  • 1788 - South Carolina wordt de achtste staat van de Verenigde Staten.
  • 1917 - De gemeenteraad van De Bilt-Station (het tegenwoordige Bilthoven) bespreekt alternatieven voor de naam die te vaak verward wordt met De Bilt.
  • 1937 - In Guadalajara, Mexico, wordt de Nationaal Synarchistische Unie (UNS) opgericht.
  • 1949 - Vestiging van de Bondsrepubliek Duitsland, (inclusief de voormalige geallieerde bezettingszones waaronder West-Berlijn), met als hoofdstad Bonn. De grondwet van West-Duitsland treedt tevens in werking.
  • 1951 - Tibetaanse afgevaardigden tekenen (gedwongen) een overeenkomst voor "De bevrijding van Tibet".
  • 1967 - Egypte sluit de Straat van Tiran voor Israëlische vaartuigen, en blokkeert daarmee de Israëlische haven van Eilat.
  • 1979 - Verkiezing van Karl Carstens tot vijfde bondspresident van West-Duitsland.
  • 1984 - Verkiezing van Richard von Weizsäcker tot zesde bondspresident van West-Duitsland.
  • 1989 - Herverkiezing van Richard von Weizsäcker tot bondspresident van West-Duitsland.
  • 1991 - Het Verdrag van Anholt wordt getekend in Isselburg.
  • 1994 - Verkiezing van Roman Herzog tot zevende bondspresident van Duitsland.
  • 1999 - Verkiezing van Johannes Rau tot achtste bondspresident van Duitsland.
  • 2001 - Ex-koning Michaël I van Roemenië zet weer voet in het paleis in Boekarest.
  • 2002 - In Nederland treedt de nieuwe Tweede Kamer aan.
  • 2003 - De Senaat en het Huis van Afgevaardigden stemmen in met de voorgestelde belastingverlagingen van president George W. Bush, doch in sterk afgeslankte vorm.
  • 2004 - Verkiezing van Horst Köhler tot negende bondspresident van Duitsland.

•  Recreatie
  • 1969 - De rock-opera Tommy van The Who komt uit.
  • 1983 - In het Disneyland Park te Anaheim wordt de attractie Pinocchio's Daring Journey geopend.

•  Religie
  • 2002 - Paus Johannes Paulus II reist van Azerbeidzjan naar Bulgarije voor een vierdaags bezoek.

•  Sport
  • 2001 - Bayern München wint de Champions League. In de finale in Milaan zegeviert de Duitse voetbalclub na strafschoppen (5-4) ten koste van het Spaanse Valencia. De finale wordt gefloten door de Nederlandse scheidsrechter Dick Jol.
  • 2007 - AC Milan wint de Champions League met een 2-1-overwinning op Liverpool.
  • 2009 - VfL Wolfsburg wordt voor de eerste keer in haar geschiedenis kampioen van Duitsland na een 5-1 winst tegen Werder Bremen
  • 2016 - Enkele dagen na het winnen van de Beker is trainer Louis van Gaal ontslagen bij Manchester United.

•  Wetenschap en technologie
  • 1785 - Uitvinding van de bifocale bril door Benjamin Franklin.
  • 1918 - De raffinaderij van Koninklijke Olie op Curaçao wordt in bedrijf gesteld.
  • 1993 - De Moskou Expres tussen Hoek van Holland en Moskou rijdt voor het laatst.

Geboren

Carolus Linnaeus
geboren in 1707

Joan Collins
geboren in 1933

Rubens Barrichello
geboren in 1972

Ante Tomić,
geboren in 1983

• 635 - K'inich K'an B'alam II, heerser van Palenque (overleden 702)
• 1052 - Filips I van Frankrijk, koning van Frankrijk (overleden 1108)
• 1617 - Elias Ashmole, Engels oudheidkundige en politicus (overleden 1692)
• 1676 - Johann Bernhard Bach, Duits componist (overleden 1749)
• 1683 - Antoine Pesne, Frans kunstschilder (overleden 1757)
• 1707 - Linnaeus, Zweeds bioloog (overleden 1778)
• 1718 - William Hunter, Schots anatoom (overleden 1783)
• 1722 - Anton Čebej, Sloveens kunstschilder (overleden 1774)
• 1729 - Giuseppe Parini, Italiaans schrijver (overleden 1799)
• 1734 - Franz Anton Mesmer, Duits arts en astronoom (overleden 1815)
• 1741 - Andrea Luchesi, Italiaans componist (overleden 1801)
• 1790 - Jules Dumont d'Urville, Frans ontdekkingsreiziger (overleden 1842)
• 1790 - Rómulo Díaz de la Vega, Mexicaans politicus en militair (overleden 1867)
• 1790 - Jules Dumont d'Urville, Frans ontdekkingsreiziger (overleden 1842)
• 1794 - Ignaz Moscheles, Boheems componist en pianovirtuoos (overleden 1870)
• 1795 - Charles Barry, Engels architect (overleden 1860)
• 1820 - James B. Eads, Amerikaans ingenieur en uitvinder (overleden 1887)
• 1866 - Johannes de Heer, Nederlands evangelist (overleden 1961)
• 1883 - Douglas Fairbanks, Amerikaans acteur (overleden 1939)
• 1885 - Reinder Brolsma, Nederlands schrijver (overleden 1953)
• 1888 - Adriaan Roland Holst, Nederlands dichter (overleden 1976)
• 1891 - Pär Lagerkvist, Zweeds schrijver (overleden 1974)
• 1896 - Felix Steiner, Duits generaal (overleden 1966)
• 1898 - Josef Terboven, Duits militair (overleden 1945)
• 1900 - Hans Frank, Duits jurist, generaal-gouverneur bezet Polen (overleden 1946)
• 1901 - Edmund Rubbra, Brits componist, muziekpedagoog en pianist (overleden 1986)
• 1903 - Ernst Klodwig, Duits autocoureur (overleden 1973)
• 1904 - Wim Bos Verschuur, Surinaams politicus, schrijver en kunstenaar (overleden 1985)
• 1908 - John Bardeen, Amerikaans natuurkundige, tweevoudig Nobelprijswinnaar (overleden 1991)
• 1908 - Annemarie Schwarzenbach, Zwitsers schrijfster, journaliste en fotografe (overleden 1942)
• 1910 - Artie Shaw, Amerikaans jazzmuzikant (overleden 2004)
• 1913 - Carlos Rafael Rodríguez, Cubaans politicus (overleden 1997)
• 1917 - Edward Lorenz, Amerikaans wiskundige en meteoroloog (overleden 2008)
• 1918 - Dominador Aytona, Filipijns politicus, bestuurder en topman
• 1922 - Erik Holmberg, Noors voetballer (overleden 1998)
• 1925 - Joe James, Amerikaans autocoureur (overleden 1952)
• 1927 - John de Slegte, Nederlands boekhandelaar (overleden 2004)
• 1928 - Rosemary Clooney, Amerikaans zangeres en actrice (overleden 2002)
• 1928 - Jean Markale, Frans schrijver (overleden 2008)
• 1929 - Frans Vanderborght, Belgisch politicus (overleden 2013)
• 1931 - Barbara Barrie, Amerikaans actrice
• 1931 - Lucian Mureșan, Roemeens kardinaal
• 1932 - John Lyons, Brits taalkundige
• 1933 - Gerrit Braks, Nederlands politicus
• 1933 - Joan Collins, Brits actrice
• 1934 - Robert Moog, Amerikaans muziekinstrumentmaker (overleden 2005)
• 1934 - Mason Rudolph, Amerikaans golfer (overleden 2011)
• 1935 - Susan Cooper, Brits schrijfster
• 1939 - J.M.A. Biesheuvel, Nederlands schrijver
• 1940 - Gerard Larrousse, Frans autocoureur
• 1941 - Hans Ouwerkerk, Nederlands burgemeester
• 1944 - John Newcombe, Australisch tennisser
• 1946 - Frederik de Groot, Nederlands acteur
• 1947 - Carlos Mendes, Portugees zanger, componist en acteur
• 1950 - Cor van Wijgerden, Nederlands schaker
• 1951 - Anatoli Karpov, Russisch schaker
• 1952 - Martin Parr, Brits documentairefotograaf, fotojournalist en verzamelaar
• 1953 - Guido Belcanto, Vlaams zanger
• 1953 - Mendonça, Braziliaans voetballer
• 1953 - Dick Stellingwerf, Nederlands politicus
• 1953 - Enzo Trossero, Argentijns voetballer en voetbaltrainer
• 1954 - Hans Kruize, Nederlands hockeyer
• 1956 - Albert Voorn, Nederlands springruiter
• 1957 - Jimmy McShane (Baltimora), Noord-Iers zanger (overleden 1995)
• 1957 - Marinho, Braziliaans voetballer
• 1957 - Lydia Rood, Nederlands schrijfster
• 1958 - Drew Carey, Amerikaans komiek
• 1958 - Les O'Connell, Nieuw-Zeelands roeier
• 1959 - Marcella Mesker, Nederlands tennisster en televisiecommentator
• 1959 - Harry Piekema, Nederlands acteur, televisiepresentator, toneelspeler en regisseur
• 1961 - Daniele Massaro, Italiaans voetballer
• 1962 - Peter Gelpke, Nederlands schaker
• 1962 - Igor Novikov, Amerikaans schaker
• 1963 - Rita Defauw, Belgisch roeister
• 1963 - Jochem van Gelder, Nederlands televisiepresentator
• 1964 - Wilson Mano, Braziliaans voetballer
• 1965 - Tom Tykwer, Duits regisseur
• 1966 - Ernst-Paul Hasselbach, Nederlands journalist en televisiepresentator (overleden 2008)
• 1968 - Peter Adeberg, Duits schaatser
• 1968 - Esther de Kleuver, Nederlands schaakster
• 1970 - Yigal Amir, Israëlisch moordenaar van Yitzchak Rabin
• 1970 - Bryan Herta, Amerikaans autocoureur
• 1972 - Jack Allerts, Nederlands schrijver
• 1972 - Rubens Barrichello, Braziliaans autocoureur
• 1972 - Kevin Ullyett, Zimbabwaans tennisser
• 1973 - Viveka Babajee, Indiaas model (overleden 2010)
• 1973 - Mirjam Sterk, Nederlands politica
• 1974 - Jewel, Amerikaans zangeres
• 1976 - Noriko Anno, Japans judoka
• 1976 - Ricardo Luiz Pozzi Rodrigues, Braziliaans voetballer
• 1977 - Maria Bolikova, Russisch atlete
• 1977 - Ilja Koelik, Russisch kunstschaatser
• 1977 - Annabel Kosten, Nederlands zwemster
• 1977 - Karim Schelkens, Belgisch kerkhistoricus en katholiek theoloog
• 1980 - Gary Brackett, Amerikaans American-football speler
• 1980 - Lane Garrison, Amerikaans acteur
• 1980 - Theofanis Gekas, Grieks voetballer
• 1981 - Josu Agirre, Spaans wielrenner
• 1982 - Cyrill Gloor, Zwitsers voetballer
• 1982 - Malene Mortensen, Deens zangeres
• 1982 - Tristan Prettyman, Amerikaans muzikant
• 1983 - Cristiano Bilanzola, Canadees muzikant
• 1983 - Silvio Proto, Belgisch voetbaldoelman
• 1983 - Heidi Range, Brits zangeres
• 1983 - Alex Shelley, Amerikaans worstelaar
• 1983 - Ante Tomić, Kroatisch voetballer
• 1984 - Hugo Almeida, Portugees voetballer
• 1984 - Sam Milby, Filipijns-Amerikaans acteur en reclame model
• 1984 - Adam Wylie, Amerikaans acteur
• 1985 - Sekou Cissé, Ivoriaans voetballer
• 1985 - Sebastián Fernández, Uruguayaans voetballer
• 1985 - Tejmoeraz Gabasjvili, Russisch tennisser
• 1985 - Wim Stroetinga, Nederlands wielrenner
• 1985 - Ross Wallace, Schots voetballer
• 1986 - Steve Billirakis, Amerikaans pokerspeler
• 1986 - Alice Mills, Australisch zwemster
• 1986 - Ilko Pirgov, Bulgaars voetbaldoelman
• 1986 - Ruben Zadkovich, Australisch voetballer
• 1988 - Iain Jensen, Australisch zeiler
• 1988 - Maja Klepić, Bosnisch alpineskiester
• 1988 - Morgan Pressel, Amerikaans golfer
• 1990 - Daniel Evans, Engels tennisser
• 1991 - Lena Meyer-Landrut, Duits zangeres
• 1991 - Michael Weiss, Amerikaans zwemmer
• 1994 - Yun Sung-bin, Zuid-Koreaans skeletonracer
• 1998 - Sergio Sette Câmara, Braziliaans autocoureur

Overleden

Barbara Rudnik,
overleden in 2009

• 779 - Dai Zong (52), Chinees keizer
• 962 - Guibert (±62), Belgisch militair en Monnik
• 1498 - Girolamo Savonarola (45), Florentijns politicus
• 1568 - Jan van Ligne (±43), Nederlands militair
• 1568 - Adolf van Nassau (27), graaf van Nassau
• 1701 - William Kidd (±56), Schots zeerover
• 1793 - William Hudson (±63), Engels botanicus en apotheker
• 1812 - José Antonio Torres, Mexicaans onafhankelijkheidsstrijder
• 1857 - Augustin Louis Cauchy (67), Frans wis- en natuurkundige
• 1873 - Pierre-Jean De Smet (72), Vlaams missionaris, ontdekkingsreiziger en pionier
• 1890 - Louis Artan (53), Nederlands schilder en etser
• 1905 - Martinus Wilhelmus van der Aa (75), Nederlands auteur
• 1906 - Henrik Ibsen (78), Noors dramaturg en criticus
• 1923 - Otto Bahr Halvorsen (50), Noors politicus
• 1934 - Clyde Barrow (25) en Bonnie Parker (23), Amerikaanse outlaws
• 1935 - August De Winne (73), Vlaams schrijver
• 1937 - John D. Rockefeller (97), Amerikaans ondernemer
• 1940 - Andrej Rimski-Korsakov (61), Russisch musicoloog
• 1943 - Adolf Urban (29), Duits voetballer
• 1944 - Tom Curtis, (73), Amerikaans atleet
• 1945 - Hans-Georg von Friedeburg (49), Duits admiraal
• 1945 - Heinrich Himmler (44), Duits nationaalsocialist
• 1949 - Jan Frans De Boever (76), Vlaams kunstschilder
• 1962 - Rubén Jaramillo (62), Mexicaans activist
• 1969 - Peter Alma (83), Nederlands beeldend kunstenaar
• 1971 - Agatha Kaptein (84), Nederlands laatste begijn
• 1974 - Aaf Bouber-ten Hoope (88), Nederlands actrice
• 1979 - Hub van Doorne (79), Nederlands oprichter Van Doorne's Automobielfabriek (DAF)
• 1986 - Altiero Spinelli (78), Italiaans politicus
• 1991 - Jean Van Houtte (84), Belgisch politicus
• 1992 - Giovanni Falcone (53), Italiaans rechter en maffiajager
• 1994 - Joe Pass (65), Amerikaans jazzgitarist
• 2003 - Jean Yanne (79), Frans acteur en regisseur
• 2005 - Sigfrid Gràcia (73), Spaans voetballer
• 2006 - Philippe Amaury (66), Frans uitgeversondernemer en mediamagnaat
• 2006 - Lloyd Bentsen (85), Amerikaans politicus
• 2006 - Frits Bernard (85), Nederlands psycholoog, seksuoloog en schrijver
• 2006 - James Carey (71), Amerikaans communicatiewetenschapper
• 2006 - Kazimierz Górski (85), Pools voetballer en voetbalcoach
• 2006 - Mary Margaret Smith (112), Amerikaans zeer oud persoon
• 2007 - Etienne Elias (71), Vlaams kunstschilder
• 2007 - Dirk Van Esbroeck (60), Belgisch zanger, muzikant en componist
• 2007 - Kei Kumai (76), Japans regisseur
• 2008 - Steven Barends (93), Nederlands schrijver
• 2008 - Heinrich Kwiatkowski (81), Duits voetbaldoelman
• 2008 - Utah Phillips (73), Amerikaans volkszanger en activist
• 2009 - Joseph Duval (80), Frans rooms-katholiek aartsbisschop
• 2009 - Edward J. Lakso (±77), Amerikaans scenarioschrijver en componist van filmmuziek
• 2009 - Roh Moo-hyun (62), Zuid-Koreaans politicus en president
• 2009 - Barbara Rudnik (50), Duits actrice
• 2009 - José-Miguel Ullán (64), Spaans dichter en kunstcriticus
• 2009 - Pieter Wiegersma (88), Nederlands glazenier, schilder, tapijtkunstenaar en schrijver
• 2011 - Nasser Hejazi (61), Iraans voetballer
• 2011 - Alejandro Roces (86), Filipijns schrijver en minister
• 2011 - Xavier Tondó (32), Spaans wielrenner
• 2012 - Griet Talpe (64), Belgisch oprichtster E5-mode winkelketen
• 2013 - Maurits van Hessen (86), Duits landgraaf, econoom, hoofd van het voormalige adellijke Huis Hessen
• 2013 - Georges Moustaki (79), Frans zanger en componist
• 2013 - James Sisnett (113), Barbadiaans supereeuweling
• 2015 - John Forbes Nash jr. (86), Amerikaans econoom en wiskundige
• 2015 - Anne Meara (85), Amerikaanse actrice

Viering/herdenking

• Dag van de Grondwet (Bondsrepubliek Duitsland)
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Desideer (van Vienne) († c. 610)
  • Heilige Guibert(us) (van Gembloers) († 962)
  • Heilige Ivo van Chartres († 1117)
  • Heilige Didier van Langres († c. 407)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1905 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 6,7 °C
• 1922 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 24,1 °C
• 1955 - Laagste minimumtemperatuur 0,3 °C
• 1922 - Hoogste maximumtemperatuur 32,9 °C
• 1935 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 10,8 m/s
• 2001 - Langste zonneschijnduur 15,2 uur
• 2003 - Langste neerslagduur 15,9 uur
• 1924 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 16 mm
• 1989 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 43 %

België

Dagrecords

• 1867 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 6 °C
• 1922 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 25,3 °C
• 1867 - Laagste minimumtemperatuur 2,2 °C
• 1922 - Hoogste maximumtemperatuur 32 °C
• 1950 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 34,3 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1950 - 93 mm neerslag in Komen en 123 mm in Kerkhove (Avelgem).
• 2013 - Met een maximumtemperatuur van 9,3 °C op één na koudste 23 mei sinds begin waarnemingen in Ukkel. Enkel in 1887 was het kouder met 8,9 °C.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 23 May van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.