Yhape (karaiñe'ẽ: canal de navegación) ha'e peteĩ ysyry puku yvypóra ojapova jehasa hag̃ua yga rupi, oĩ avei yhape tee yvypóra ndoijapova. Yhape ojoaju peteĩ yguasu ha yguasu ambueva ndie, ypa ikatu.
| Yvy ape ysaja | |
|---|---|
| Tembe'ygua | Yvyapy • Yvy akua • Parapyte (Yjere • Paranakua) • Ytu (Ykuãirũ) • Tembe'y • Ypyte |
| Yra'ãngakuéra | Y syryha (Ysyry • Yrape • Yakã) • Ysyry'a (Yvyku'iryru • Ysyry'a guasu • Parapaha) • Paraguasu (Para • Yguasu) • Ypa (Yno'õ • Ypanunga) • Chororo • Ro'yrupa • Yno'õngue |
| Yvy ape | Yvyrusu • Ypa'ũ (Ypa'ũ aty • Ypa'ũmi • Ita ypa'ũ) • Yvyjyva |
| Yvy guy | Yvykua • Yvy'a yvate • Parahypy • Yvyty pa'ũ • Yvykua guasu |
| Yvy yvate | Yvyty • Yvytyguasu • Yvytyrysyi • Yvytytata • Ñuyvate |
| Ambueva | Yvy pe • Taveỹ • Yvyku'i yvyty • Ykua yvyku'i pa'ữme • Yvypevusu • Yapo • Itakua |
