Հեբե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հեբե
Hebe.jpg
Տեսակ աստվածուհի և Greek deity
Դիցաբանություն Հին հունական
Սեռ իգական
Հունական գրաձև Ἥβη
Այլ մշակույթներում Յուվենտա
Երևի համընկնում է Յուվենտա
Զբաղմունք Պատանկեության աստվածուհի
Հայր Զևս
Մայր Հերա
Ամուսին Հերակլես
Զավակներ Ալեքսիարոս և Անիկետոս
Hebe (mythology) Վիքիպահեստում

Հեբե, Հեբա (հին հուն․՝ Ἥβη, նաև Հեբեա), հին հունական դիցաբանության մեջ[1] պատանկեության աստվածուհին, Զևսի ու Հերայի դուստրը[2] (որոշ հեղինակների մոտ Հերան ծնել է նրան հազարից[3])։ Օլիմպոսում Հեբեն խնջույքների ժամանակ աստվածներին մատուցում էր նեկտար և ամբրոսիա, մինչ նրան կփոխարիներ Գանիմեդը[4]։

Հեբեն համարվում էր Հերակլեսի երկնային կինը և տրվել էր հերոսին կնության՝ որպես Հերայի հետ հաշտության նշան՝ նրա անմահություն ձեռք բերելուց հետո[5]։ Հերան որդեգրեց Հերակլեսին և նրան կնության տվեց Հեբեին[6]։ Նրանց որդիներին կոչեցին Ալեքսիարոս և Անիկետոս[7]։ Դեռատի աստվածուհու սրբազան ծառը եղել է նոճին (կիպարիս)։ Հեբեի պաշտամունքը գոյություն ուներ Ֆլիունտում (Պելոպոննես)։ Հեբեի տաճար մտնող ստրուկը, ըստ Պավսանիասի վկայության, ստանում էր ազատություն։

Հռոմեացիների մոտ Հեբեն նույնացվում էր Յուվենտայի հետ (լատ.՝ Juventa կամ Juventas)։ Պատկերվում էր աղջնակի տեսքով, ծաղկեպսակով, ոսկե բաժակը ձեռքին։ Երբեմն պատկերվել է Զևսի արծվին կերակրելիս[8]։

Aquote1.png Թեթևսոլիկ Հեբեն, Զևսի արծվին կերակրելիս, երկնքից շանթաեռ բաժակը ծիծաղելով թափեց երկրի վրա։
- Ֆ. Ի. Տյուտչև, «Գարնանային ամպրոպ»
Aquote2.png


Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էպիխարմոսի «Հեբեի ամուսնությունը» կատակերգության[9], Ժ. Ֆ. Ռամոյի «Նրբակիրթ Հնդկաստաններ» («Հեբեի տոնախմբությունը») օպերա-բալետի հերոսուհին է։ Այլաբանորեն «Հեբե» նշանակում է՝ պանդոկապանուհի, մատուցող կին։

Aquote1.png Դուք, պանդոկի փոքրիկ չնչին Հեբե։
- Հ. Հաուպտման, «Միքայել Կրամեր»
Aquote2.png


Աստղագիտության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիցաբանական կերպարի անունով է կոչված Հեբե (6) աստերոիդը՝ հայտնաբերված 1847 թ.։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.267-268, Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. М., 2001. В 3 т. Т.2. С.93-94
  2. Гесиод. Теогония 922; Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 3, 1; Гигин. Мифы. Введение 24
  3. Первый Ватиканский мифограф III 1, 61
  4. Сервий. Комментарий к «Энеиде» Вергилия I 28
  5. Հեսիոդոս. Թեոգոնիա 950—953; Հեսիոդոս. Կանանց հաշվառում, 229; Հոմերոս. Ոդիսական XI 603
  6. Դիոդորոս Սիկիլիացի. Պատմական գրադարան IV 39, 3
  7. Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 7, 7
  8. Մ. Բոտվիննիկ, Մ. Կոգան, Մ. Ռաբինովիչ, Բ. Սելեցկի. «Դիցաբանական բառարան», Երևան, 1985, էջ 208-209:
  9. Աթենեոս. Սոփեստների խնջույքը