1892

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1888. | 1889. | 1890. | 1891. | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | > | >>

1892 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1892 MDCCCXCII
Ab urbe condita	2645
Islamski	1309 – 1310
Iranski	1270 – 1271
Hebrejski	5652 – 5653
Bizantski	7400 – 7401
Koptski	1608 – 1609
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	1947 – 1948
- Shaka Samvat	1814 – 1815
- Kali Yuga	4993 – 4994
Kineski
- Kontinualno	4528 – 4529
- 60 godina	Yang Voda Zmaj (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11892
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1892 (MDCCCXCII) bila je prijestupna godina koja počinje u petak po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u srijedu po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Otvorena inspekciona stanica za imigrante u SAD na ostrvu Elis.
• 20. 1. - U YMCA u Springfildu, Masačusets održana prva zvanična košarkaška utakmica.
• 29. 1. - 3. 2. - Izbori za Ugarski sabor, uobičajena pobeda vladajućih liberala; od Srba uglavnom izabrani vladinovci.

Februar/Veljača

• 3. 2. (22. 1. po j.k.) - U Srbiji Zakon o trgovačkoj školi.
• 22. 2. (10. 2. po j.k.) - Srpsko učeno društvo se ujedinilo sa Kraljevsko-srpskom akademijom u Srpsku kraljevsku akademiju (danas SANU).
• 27. 2.? - Rudolf Diesel dobio patent na dizel motor.

Mart/Ožujak

• 12. 3. (29. 2. po j.k.) - U Srbiji Zakon o uređenju državnog stočarskog zavoda.
• 15. 3. - Jesse W. Reno patentirao pokretne stepenice.
• 26. 3. (14. 3. po j.k.) - Zakon kojim je ex-kralju Milanu zabranjen povratak u Srbiju (prošle godine istupio iz srpskog državljanstva na osnovu dogovora sa vladom i namesništvom).
• 31. 3. - Zvanično otvoren prvi na svetu daktiloskopski biro u Buenos Airesu (Juan Vucetich).

April/Travanj

• 1. 4. - U Zagrebu počeo izlaziti list "Sloboda", organ socijaldemokratije u Hrvatskoj i Slavoniji.
• 8. 4. - U Srbiji Zakon o zanatlijskim školama.
• 12. 4. (31. 3. po j.k.) - Ustanovljena Direkcija srpskih državnih železnica.
• 15. 4. - Fuzijom dve kompanije nastala General Electric.
• april - Rat u okrugu Džonson, država Vajoming, između malih i velikih rančera.
• 29. 4. - Osnovana Srpska književna zadruga; prvi predsednik Stojan Novaković, potpredsednik Jovan Jovanović Zmaj.

Maj/Svibanj

• 14. 5. - Fra Lujo Marun pronašao je dio kamene trojne pregrade s Pralikom Gospe Velikoga Zavjeta u Biskupiji kod Knina.
• 19. 5. - Na reci Yemoja u dan. Nigeriji Britanci masakrirali pešadiju Ijebua mitraljezom Maksim.
• 22. 5. - Američki zubar Washington Sheffield je prvi napravio pastu za zube u tubi.
• 25. 5. - Zemaljska vlada u Sarajevu izdala naredbu o školama i primanju učitelja - uz odobrenje vlasti.
• 31. 5. - Katastrofa u rudniku kod Příbrama u Češkoj, poginulo 319 rudara.

Jun/Lipanj

• 1. 6. (20. 5. po j.k.) - Nikola Tesla stigao uveče u jedinu posetu Beogradu.
• 16. 6. - Umro gen. Kosta S. Protić, jedan od trojice kraljevskih namesnika u Srbiji (dolazi do spora između liberalnog namesništva i radikalne vlade oko izbora novog namesnika).

Jul/Srpanj

• 6. 7. - Homestead Strike: u okršaju štrajkača i Pinkertonovih detektiva u Pensilvaniji poginula desetorica.
• 11. 7. (29. 6. po j.k., Petrovdan) - Početak modernog vodovoda u Beogradu: svečanost sa osvećenjem kod Terazijske česme, na kojoj je otvoren vodoskok. Iz pet bunara dobijano 65 litara u sekundi.
• 12. 7. - Izliv skrivenog jezera ispod glečera na Mont Blancu, preko 200 mrtvih u mestu Saint-Gervais-les-Bains.
• 18. 7. - Otkriven spomenik Hajduk-Veljku Petroviću u Negotinu. Tokom svečanosti prvi put izvedena Mokranjčeva "Šesta rukovet".

Avgust/Kolovoz

• 4. 8. - Ubijeni otac i maćeha Lizzie Borden.
• 14. 8. - U Hamburgu izbija epidemija kolere, poslednja u Nemačkoj - preko 8.600 mrtvih.
• 17. 8. - Nacrt Francusko-ruske alijanse, finalizovan 1894.
• 15. 8. - William Ewart Gladstone novi britanski premijer (do 1894).
• 21. 8. (9. 8. po j.k.) - Nakon ostavke radikala Pašića, novu vladu u Srbiji formira liberal Jovan Avakumović.

Septembar/Rujan

• 9. 9. - Edward Emerson Barnard otkrio jupiterov satelit Amalteju.
• 15. 9. - Sergej Vite je novi ministar finansija u Rusiji (do 1903).

Oktobar/Listopad

• 5. 10. - Većina braće Dalton stradala tokom pokušaja pljačke u Kanzasu.

+ U Belgiji uhapšen Amerikanac Adam Worth, "Napoleon kriminalnog sveta".

• 7. 10. (25. 9. po j.k.) - Navodni atentat na Nikolu Pašića kod Petrovca (radikali naduvali).
• 14. 10. - Beograd dobio prvi tramvaj na konjsku vuču - linija Slavija-Kalemegdan.

+ U Engleskoj objavljena knjiga "Avanture Šerloka Holmsa", zbirka priča objavljenih u "Strandu".

Novembar/Studeni

• 8. 11. - Grover Cleveland osvojio drugi neuzastopni mandat predsednika SAD.

+ Anarhistička bomba ubila šestoricu u policijskoj stanici u pariskoj Avenue de l'Opera.

• 17. 11. - Francuske trupe zauzele Abomey, glavni grad kraljevine Dahomey (danas Benin).

Decembar/Prosinac

• 18. 12. - Premijera Krcka Oraščića u Sankt Petersburgu.
• 31. 12. - Anadolska železnica stigla do Ankare.

Tokom/tijekom godine

• Osnovana Željezara u Zenici.
• Hrvatski pravopis Ivana Broza, prvi fonetski u Hrvata, prihvaćena većina Vukovih načela.
• Valutna reforma u Austriji: uvedena austrougarska kruna umesto guldena (koji ostaje u opticaju do 1900).
• Osnovana Carnegie Steel Company sa monopolom u industriji čelika.
• Britanski protektorat nad Državama Primirja (Trucial States, dan. U. A. Emirati).
• Dmitrij Ivanovski otkrio viruse.
• Thomas Ahearn u Kanadi prvi put upotrebio električni štednjak.

Rođenja

• 3. 1. - John Ronald Reuel Tolkien, engleski književnik († 1973)
• 4. 1. - Milan Bogdanović, srpski književnik, književni i pozorišni kritičar i upravnik († 1964)
• 14. 1. - Miloš N. Đurić, srpski filolog, filosof i prevodilac († 1967)
• 18. 1. - Oliver Hardy, glumac († 1957)
• 29. 1. - Ernst Lubitsch, filmski režiser († 1947)

• 12. 2. - Theodor Plievier, njemački književnik († 1955)
• 13. 2. - Robert H. Jackson, glavni tužilac u Nirnbergu († 1954)
• 15. 2. - James Forrestal, sekretar odbrane SAD († 1949)
• 16. 2. - Dragutin Novak, prvi hrvatski pilot († 1978)
• 18. 2. - Wendell Willkie, predsednički kandidat u SAD i diplomata († 1944)

• 8. 3. - Svetolik Pašćan-Kojanov, dirigent i kompozitor († 1971)
• 15. 3. - Charles Nungesser, avijatičar († 1927)
• 26. 3. - Siniša Stanković, srpski biolog i državnik († 1974)

• 8. 4. - Mary Pickford, glumica († 1979)

• 2. 5. - Manfred von Richthofen, "Crveni baron" († 1918)
• 7. 5. - Josip Broz Tito, političar († 1980.)
• 7. 5. - Žarko Vasiljević, književnik, upravnik SNP u Novom Sadu († 1946)
• 9. 5. - Zita od Bourbon-Parme, posljednja AU carica († 1989)
• 19. 5. - Milutin Bojić, srpski pesnik († 1917)

• 2. 6. (21. 5. po j.k.) - Radivoj Kašanin, matematičar, akademik († 1989)
• 12. 6. - Djuna Barnes, američka književnica († 1982.)
• 19. 6. - Pavle Beljanski, srpski pravnik, diplomata i kolekcionar († 1965)
• 26. 6. - Pearl S. Buck, književnica, nobelovka († 1973)

• 12. 7. - Bruno Schulz, poljski pisac i slikar († 1942)
• 23. 7. - Haile Selasije, etiopski car († 1975)

• 2. 8. - Jack Warner, filmski producent († 1978)
• 15. 8. - Louis de Broglie, fizičar nobelovac († 1987)

• 10. 9. - Arthur Compton, fizičar nobelovac († 1962)

• 1. 10.? - Anica Savić-Rebac, srpska književnica, istoričarka filozofije († 1953)
• 8. 10. - Marina Cvetajeva, pesnikinja († 1941)
• 9. 10. - Ivo Andrić, književnik, diplomata, nobelovac († 1975)
• 14. 10. - Tito Strozzi, glumac, redatelj, pisac i prevoditelj († 1970)
• 20. 10. - Jomo Kenyatta, kenijski političar († 1978.)
• 31. 10. - Aleksandar Aljehin, šahista († 1946)

• 7. 11. - Dušan Milačić, istoričar književnosti († 1979)
• 16. 11. - Tazio Nuvolari, auto-trkač († 1953)

• 4. 12. - Francisco Franco, španjolski političar († 1975.)
• 10. 12. - Marija Petković, časna sestra blaženica († 1966)
• 21. 12. - Rebecca West (Cicely Isabel Fairfield), engleska književnica († 1983)

Smrti

• 27. 2. - Louis Vuitton (dizajner) (* 1821)
• 26. 3. - Walt Whitman, američki pjesnik (* 1819.)
• 29. 5. - Bahá'u'lláh, osnivač Bahaizma (* 1817)
• 12. 7. - Alexander Cartwright, američki inženjer, pronalazač bejzbola (* 1820.)
• 23. 8. - Deodoro da Fonseca - brazilski političar (* 1827.)
• 6. 10. - Alfred, Lord Tennyson, pesnik (* 1809)
• 23. 10. - Emin-paša (Eduard Schnitzer), osmanski guverner Ekvatorije (* 1840)
• 2. 12. - Jay Gould, finansijer (* 1836)
• 6. 12. - Werner von Siemens, njemački elektrotehničar i izumitelj (* 1816.)

1892 na Wikimedijinoj ostavi