In de categorie ogenschijnlijk saaie, maar interessante cijfers: in vergelijking met 2013 is de omzet van de Nederlandse muziekmarkt afgelopen jaar licht gedaald. De totale omzet van de muziekmaatschappijen in Nederland bedroeg in 2014 bijna 128 miljoen euro; een daling van 1,3 procent in vergelijking met een jaar eerder.
Ruim de helft (54%) is afkomstig uit fysiek product (cd’s, lp’s en muziek-dvd’s), goed voor een omzet van 69,4 miljoen euro (een daling van bijna 9%). Niet geheel opvallend is het gestegen aandeel van vinyl. Volgens brancheorganisatie NVPI bedroeg de vinylomzet afgelopen jaar 8 miljoen euro (oftewel 11,5 procent van de totale fysieke markt). In 2012 en 2013 was dit nog respectievelijk 6 en 7 miljoen euro. Wel opvallend is dat Nederland vinylkoploper is: wereldwijd is vinyl namelijk verantwoordelijk voor slechts 2% van de fysieke markt. Overigens: de tweedehandsmarkt in lp’s is niet meegenomen in deze cijfers.
De digitale markt (inkomsten uit downloads en muziekstreaming) was in 2014 goed voor 45,7 procent van de totale omzet (58,4 miljoen euro). In 2013 was dit percentage nog 41,6 procent van het totaal. De inkomsten uit betaalde downloads zijn teruggelopen (in 2014 14 miljoen, 10% minder dan in 2013), maar dit werd gecompenseerd door streamingdiensten als Spotify en Deezer; de omzet steeg met 17,2 procent van 37,3 miljoen naar 43,7 miljoen euro.
Als je de totale muziekomzet in Nederland omrekent naar consumentenbestedingen zou dit bedrag uitkomen op ruim 189 miljoen euro – minder dan vorig jaar, toen de Nederland 191,7 miljoen uitgaf aan muziek. En als je uitgaat van dezelfde percentages betekent dat in 2015 de omzet uit de digitale markt die van de fysieke markt zal overvleugelen. Of de Nederlander moet dit jaar opeens heel veel lp’s gaan kopen, maar dat waag ik te betwijfelen. Je hoeft geen visionair te zijn om te kunnen voorspellen dat over een jaar of vijf de cd is veranderd in een nicheproduct, voorbijgestreefd door de lp, terwijl de betaalde downloads nagenoeg zijn uitgestorven.
Wereldwijd is dezelfde trend te zien, zo blijkt uit cijfers van de International Federation of the Phonographic Industry (IFPI). De internationale muziekmarkt is in 2014 licht gedaald (0,4 procent) ten opzichte van 2013. De totale omzet was in 2014 wereldwijd 14,97 miljard dollar, 0,4 procent lager dan in 2013.
Fysiek product en digitaal nemen ieder 46 procent van de omzet voor hun rekening. (En voor wie het zich afvraagt: de overige acht procent zijn inkomsten uit ‘performance rights’ en licentie-inkomsten). Wereldwijd hebben ongeveer 41 miljoen mensen een betaald abonnement op een muziekstreamingdienst – een stijging van 39 procent ten opzichte van 2013.
En voor wie alles netjes in een schema wil zien: klik.
Het wordt druk in de arena voor muziekstreamingdiensten. Spotify was lange tijd oppermachtig, maar de van oorsprong Zweedse muziekdienst krijgt het de komende maanden aan de stok met onder meer Apple, Google en Tidal.
Om met de laatstgenoemde te beginnen: eerder deze week lanceerde Shawn ‘Jay Z’ Carter zijn streamingdienst Tidal. De rapper nam begin dit jaar voor 56 miljoen dollar het Scandinavische Aspiro over, het moederbedrijf van Tidal. Opvallend is dat Jay Z Tidal nadrukkelijk in de markt zet als een dienst ‘voor en door muzikanten’. Naast Jay Z hebben ook Beyoncé, Rihanna, Kanye West, Jack White, Arcade Fire, Usher, Nicki Minaj, Coldplay, Alicia Keys, Calvin Harris, Daft Punk, deadmau5, Jason Aldean, J. Cole en Madonna een (minderheids)belang in de dienst. Elk van de zestien artiesten heeft een aandeel van 3%, zodat het totaal net onder de helft blijft, 48%.
In ruil voor hun aandeel hebben de artiesten exclusieve content toegezegd. Zo is Rihanna’s nieuwe single ‘Bitch Better Have My Money’ (toepasselijke titel!) op Tidal te vinden, maar niet op Spotify. Naast toegang tot een slordige 25 miljoen tracks hebben abonnees ook de beschikking over 75.000 muziekclips in HD-kwaliteit.
Tidal wordt gepresenteerd als hét antwoord op de veelgehoorde kritiek dat artiesten te weinig zouden verdienen aan muziekstreamingdiensten. Om die reden trok bijvoorbeeld Taylor Swift haar muziek terug van Spotify. Tidal biedt – in tegenstelling tot Spotify – geen gratis versie aan. Een abonnement met ‘standaard’ geluidskwaliteit en zonder HD-clips kost 9,99 dollar per maand, voor een hogere audiokwaliteit betaal je 19,99 dollar per maand.
En om het allemaal nog wat verwarrender te maken: Apple komt deze zomer met zijn versie van de Beats streamingdienst, terwijl Google eerdaags zijn betaalde YouTube-muziekdienst Music Key lanceert. En dan zijn er nog concurrenten als Deezer en JUKE, met in hun kielzog hifi-streamingdiensten als Qobuz, Technics Tracks en Deezer Elite.
Prima dat artiesten opkomen voor hun belangen, maar het is wel een wassen neus. Er wordt geklaagd dat Spotify zo weinig betaalt per stream, maar daar kan de dienst weinig aan doen: dat heeft te maken met het contract dat de artiest in kwestie heeft afgesloten met zijn label en de afspraken die zijn gemaakt met de componisten en rechthebbenden. Spotify heeft sinds zijn oprichting in 2008 zo’n 2,5 miljard dollar uitgekeerd aan rechthebbenden. Maar het gaat bij Tidal helemaal niet om de muziek of de artiesten; het gaat om de bankrekening van de 16 artiesten die zich rond de Tidal-wieg hebben geschaard. 16 artiesten die – mag ik hopen – toch al niets te klagen hebben op financieel gebied.
Leuk hoor, die hifi-geluidskwaliteit, maar is dat 20 euro waard? Aangezien niet iedereen rondloopt met Beats-hoofdtelefoons van 400 euro of een high-end geluidsinstallatie in de woonkamer heeft staan, hoor je het verschil amper. Om nog maar te zwijgen over je mobiele dataverbruik, dat ongetwijfeld tot astronomische hoogtes zal stijgen na een middagje streamen.
Niet alleen Tidal zal inzetten op exclusieve content, ook Apple en Spotify doen dat of zullen dat gaan doen. Als ik de nieuwe single van Beyoncé wil horen (niet dat ik dat wil, maar goed), moet ik dus naar Tidal en kan ik niet terecht bij Spotify of YouTube. De artiest in kwestie zal er ongetwijfeld een lucratieve deal aan overhouden - de grote namen dan, zij kunnen het zich veroorloven om te onderhandelen, de wat minder bekende of beginnende artiesten verkeren niet in die luxe positie – maar de muziekliefhebber is de dupe.
Wegens een juridische kwestie heb ik voorlopig noodgedwongen alle afbeeldingen van Araglin.nl (tijdelijk) verwijderd. Excuus voor het ongemak - ik werk aan een oplossing!
Zo, dat ging snel. Schreef ik amper een maand geleden nog dat het downloaden van muziek altijd legaal is in Nederland (tenzij je dat doet via torrents), vanaf vandaag (10 april) is het downloaden van muziek uit illegale bron verboden.
In de ons omringende landen is dit al langer het geval. De reden waarom het downloaden van muziek in Nederland was toegestaan, had te maken met de Thuiskopieheffing. Oftewel: op onder meer computers, lege cd’s en dvd’s, smartphones en tablets werd een heffing van een paar euro geheven om de muzikanten en componisten tegemoet te komen. Een rare regeling, vond de advocaat-generaal van het Europese Hof. In een advies liet hij begin dit jaar weten dat een dergelijke heffing illegaal downloaden in de hand werkt en in strijd is met de wet.
Het Europees Hof van Justitie heeft dit advies overgenomen; het is volgens de hoogste rechtbank van de Europese Unie maar raar dat er in Nederland geen onderscheid wordt gemaakt tussen kopiëren uit geoorloofde bron (als je bijvoorbeeld een eigen cd kopieert) en kopiëren uit ongeoorloofde bron (als je bijvoorbeeld een album downloadt). Aangezien er geen downloadverbod is, is het niet zo vreemd dat de Nederlander massaal aan het downloaden slaat en er minder albums (zowel fysiek als legaal digitaal) worden verkocht.
En hops, het Nederlandse ministerie van Justitie had slechts een paar uur nodig om met een reactie te komen en per direct het downloaden van muziek uit illegale bron strafbaar te stellen.
Maar gaat de Nederlandse overheid nu jacht maken op wie illegaal downloadt? Nee, dat moeten de muzikanten zelf doen (lees: de houders van het auteursrecht). In de praktijk komt dit neer op de Stichting Brein, dat de auteursrechtenbelangen behartigt van een groot aantal muzikanten. Brein richt zich echter (in eerste instantie) op de aanbieders van illegale muziek en niet op de gebruikers.
Om dit ‘goed’ te kunnen doen, moet Brein wel kunnen eisen dat illegale sites worden geblokkeerd. En daarbij heeft de stichting de hulp nodig van de providers. Dat kan nog lachen worden, want begin dit jaar oordeelde het gerechtshof in Den Haag dat providers Ziggo en XS4All hun door Brein opgelegde blokkade van de Pirate Bay mochten opheffen. ‘Er zijn betere manieren om illegaal downloaden tegen te gaan’, aldus de rechter toen - hoewel hij waarschijnlijk geen algeheel downloadverbod in gedachten had...
Maar hoe zit het met die Thuiskopieheffing? Het balletje ging immers rollen omdat elektronicafabrikanten vonden dat de heffing te hoog was. Nou, de fabrikanten zijn in het gelijkgesteld en de Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoeding (SONT) sleutelt aan nieuwe tarieven. Aangezien nu alleen rekening wordt gehouden met ‘geoorloofde bronnen’ (lees: het kopiëren of rippen van je eigen, gekochte muziek), vallen de tarieven een stuk lager uit en worden notebooks, smartphones en noem het maar op flink goedkoper.
En wederom geldt: wordt ongetwijfeld vervolgd...
Niemand wordt er blij van en elk jaar is het beeld treuriger dan ooit. En dan heb ik het niet over het nieuwe album van Kane, maar over de jaarcijfers van de entertainmentindustrie. De presentatie van deze getallen gaat steevast gepaard met bedrukte gezichten en verzuchtingen dat er nu toch echt iets moet gebeuren – waarna deze litanie het daaropvolgende jaar wordt herhaald.
Maar goed, een analyse bewaar ik voor de volgende keer, eerst een opsomming van de droge cijfers. De omzet van de muziek-, film- en game-industrie bedroeg in Nederland vorig jaar 970 miljoen euro, aldus de brancheorganisatie NVPI. Dat is 12 procent minder dan in 2009, toen er een omzetverlies van 7 procent werd genoteerd.
Vooral de audiomarkt heeft het moeilijk. Vorig jaar werden er vijftien miljoen muziek-cd’s verkocht, twee miljoen minder dan in 2009. En hoewel het aantal betaalde muziekdownloads toenam, was dit niet genoeg om het verlies te compenseren. In 2010 werden er 1,2 miljoen albums tegen betaling gedownload (een toename van 300.000). Jammer genoeg heeft de NVPI niet gekeken naar online streaming muziekdiensten als Spotify.
Het beeld in het video- en gamesegement is evenmin rooskleurig: de omzet uit verkoop van dvd’s en Blu-Ray-schijfjes bedroeg vorig jaar 287,2 miljoen euro, een daling van 8 procent ten opzichte van 2009. Verder werden er vorig jaar 800.000 minder consolegames en 300.000 minder pc-games verkocht dan in 2009. Ook de verkoop van het aantal consoles nam af.
De oplossing? Volgens de NVPI heeft dit alles te maken met het ontbreken van een downloadverbod in Nederland. De branchevereniging wil dan ook zo snel mogelijk met de overheid om de tafel gaan zitten en de downloader het vuur na aan de schenen leggen.
En omdat een plaatje meer zegt dan duizend woorden:
Tot grote vreugde van onder andere vriendin Eva schrijf ik niet zoveel meer over Stichting Brein, auteursrechten, rechtszaken, kopieerheffingen, downloadonderzoeken, muziekdiensten, en noem het maar op (hiervoor verwijs ik je graag naar mijn Twitter-account, hoewel je je misschien enigszins door de meligheid heen moet worstelen). Voor Spotify maak ik echter een uitzondering.
Toen vorige week bekend werd dat de van origine Zweedse online muziekdienst ook in Nederland zijn deuren zou openen, werd dat met gejuich ontvangen. De Zweden waren al wat langer bezig in Nederland (vorig jaar lukte het niet om een geschikte partner te vinden), maar het lijkt nu toch echt te gaan gebeuren - hoewel over de lanceringsdatum (18 mei) nog enige onduidelijkheid bestaat, de onderhandelingen met Buma/Stemra over een licentiedeal zijn nog in volle gang.
Via Spotify kun je voor een vast bedrag per maand (hoogstwaarschijnlijk 10 euro) - of gratis met reclame - onbeperkt streaming muziek luisteren, op je computer en op je mobiele telefoon. Ik heb zelf al jaren een betaald Last.fm-account en dat bevalt prima. Dus waarom zou ik overstappen? Dankzij oud-collega Onno kon ik een tijdje spelen met Spotify en ik moet zeggen: geweldig! Waar kan ik me inschrijven?
Het aanbod is gigantisch (variërend van Sopor Aeternus & The Ensemble of Shadows, Tangerine Dream en Klaus Schulze, tot het complete oeuvre van Bert Kaempfert), de geluidskwaliteit dik in orde en dankzij de onderliggende µTorrent-technologie wordt alles razendsnel en zonder haperingen afgespeeld. Via het tabblad met gerelateerde artiesten kom je snel andere, gelijksoortige namen op het spoor en het is desgewenst ook mogelijk om je lokaal opgeslagen muziek in Spotify af te spelen. In vergelijking met Last.fm zijn de radiozenders wel wat karig (je kunt niet zelf een artiest en genre invoeren), maar het grote aanbod maakt dit meer dan goed.
Spotify zou wel eens de streamingdienst kunnen worden die het wél gaat maken, hoewel zich in de online arena tal van strijdlustige krijgers hebben verzameld: niet alleen Last.fm, maar ook telefoongigant Nokia (dat met zijn Comes With Music gepersonaliseerde radiostations aanbiedt bij je telefoonabonnnement) en onder meer Rhapsody, MySpace en Soundcloud proberen een stuk van de muziektaart in te pikken. En last but not least: ook Apple werkt in alle geheimzinnigheid aan een streamingdienst (gebouwd op de ruïnes van het overgenomen LaLa), die waarschijnlijk later dit jaar wordt gelanceerd.
Overigens is de Britse muzikantenvereniging Basca (British Academy of Songwriters, Composers and Authors) wat minder te spreken over Spotify. Artiesten zouden namelijk wel heel weinig verdienen; voor 1 miljoen streams van haar hit 'Poker Face' ontving Lady Gaga het bedrag van 167 dollar. Spotify-oprichter Daniel Ek doet echter geen mededelingen over de overeenkomsten die met platenmaatschappijen en uitgevers zijn gesloten.
''Kijk, de Revolver heeft een nieuwe naam.'' Ik wapperde enthousiast met het muziektijdschrift naar vriendin Eva, die tegenover me aan tafel zat. ''Aha'', zei ze, ''en hoe heet het nu? Pistool?'' Ze barstte in een bulderend gelach uit en ging weer verder met waar ze mee bezig was. Mja, dacht ik, toen ook ik was uitgelachen, ze geeft wel precies aan waarom de naamsverandering nodig was: de meeste mensen denken bij 'Revolver' nu niet direct aan het gelijknamige Beatles-album (uit 1966), want anders had Eva wel iets geroepen als 'Help!' of 'Rubber Soul'. ''Hoe heet het nu dan?'' vroeg ze even later. ''Lust for Life'', antwoordde ik. Vriendin Eva: ''Huh?'' En wederom de spijker op zijn kop: de associatie met het gelijknamige Iggy Pop-album (uit 1977) ligt eveneens niet echt voor de hand - dus of dit nu zo'n goede keuze is?
Maar goed, na een hoop gedoe (waaronder het faillissement van de oude uitgever) wordt het roer definitief omgegooid. En dat blijkt al direct uit de 'pay-off': ''Mannenblad over muziek & meer''. Uitgever Mark Postema van Music Media Maker Group: “Wij hopen het mannenblad onder de muziekbladen te worden. Het blijft een muziekblad, maar we richten ons nu op alles wat boeiend is in het leven van de oudere muziekliefhebber.''
Revolver was al niet bedoeld voor een jong publiek en met Lust for Life wordt dat er niet veel beter op: Postema mikt op de vijftigplusser (en vandaar ook het grotere lettertype). ''Met oudere muziekliefhebber bedoelen we uiteraard geen oude mannetjes die alleen nog maar hun tuin staan te schoffelen, maar mensen die vol in het leven staan en nog regelmatig naar concerten gaan.”
Gloep. Ik behoor dus niet tot de doelgroep?
In het voorwoord schrijven hoofdredacteuren Paul Gersen en Martin Cuppens: ''We gaan graag op reis, vinden het super om een avondje in de bioscoop of soms zelfs in het theater te zitten en worden warm van de mooie dingen des levens: net als jullie wereld is die van ons dus een stuk groter dan muziek alleen. […] Wat je van ons kunt verwachten? Leuke muzikale reportages in Europese steden, uitgaanstips van onze eigen film- en theaterkenners en interessante speledingetjes waar je echt wat aan hebt.''
Dit klinkt allemaal redelijk rampzalig en misschien zelfs wat wanhopig, maar in de praktijk valt het allemaal wel mee. In het eerste (erg fraai vormgegeven) nummer 'nieuwe stijl' komen de vertrouwde gezichten langs (Beatles, Johnny Cash, Meat Loaf) en wordt als vanouds de helft van het tijdschrift besteed aan recensies. Inhoudelijk is er dus vooralsnog niet zo veel veranderd en mijn kritiek is nog altijd hetzelfde: ik mis de 'autoriteit' die je in bijvoorbeeld Oor wél terugvindt. Lust for Life wordt vooral door enthousiaste vrijwilligers volgeschreven en dat zie je er ook aan af. Er valt nauwelijks een onvertogen woord en Gersen en Cuppens moeten uitkijken dat het niet de kant opgaat van de veredelde reclamefolder Off the Record.
Overigens - en dit vind ik zelf altijd erg interessant - de oplage van Revolver schommelt volgens Postema tussen de 15.000 en 18.000 stuks. En dat is dan de complete oplage neem ik aan; ik neem redelijkerwijs aan dat de betaalde oplage een stuk lager ligt. Ik gok op 6000 nummers in de losse verkoop en een abonneebestand van een paar duizend mensen. Correct me if I'm wrong! (bron van citaten Mark Postema: 3Voor12)
Cd-verkopen dalen, en in poging het tij en de gemiste inkomsten te keren, schrappen steeds meer winkelketens met een botte bijl in hun muziekaanbod en word je getrakteerd op een gestaag uitdijende hoeveelheid dvd's en allerhande soorten games. Met als gevolg dat er minder cd's worden verkocht, het aanbod schraler en schraler wordt, je noodgedwongen naar het internet uitwijkt en er dus weer minder cd's worden verkocht - waarna het liedje weer van voren af aan begint.
Nu is er natuurlijk geen man overboord als een grote keten als Free Record Shop / Van Leest stopt met de verkoop van muziek (aanbod was toch al abominabel, hoewel verrassend genoeg de FRS aan de Oudegracht in Utrecht opeens heel veel klassieke muziek aanbiedt - de oudere generatie heeft geld, houdt van klassiek én kan niet downloaden moet ongetwijfeld de gedachte zijn), maar het zou jammer zijn als de kleine, gespecialiseerde platenzaakjes in deze trend worden meegesleurd.
Dus doe eens gek en loop aanstaande zaterdag (17 april) je lokale platenzaak binnen en koop een cd of lp. Waarom nu juist zaterdag? Nou, het is dan International Record Store Day, oftewel: de internationale viering van de onafhankelijke platenzaak. Dit initiatief ontstond in 2007 toen diverse Amerikaanse winkels de handen ineen sloegen en met live optredens, kortingsacties en wat dies meer zij de muziekliefhebber naar hun winkels probeerden te lokken.
Ook in Nederland heeft dit initiatief langzamerhand voet aan de grond gekregen en inmiddels doen meer dan zestig platenwinkels mee. Niet alleen liggen er grote stapels cd's en andere muzikale parafernalia voor een zacht prijsje in de schappen (of althans, daar ga ik vanuit), ook tal van (relatief onbekende) artiesten maken hun opwachting voor een in-store optreden. Hier vind je de lijst met alle deelnemende platenzaken - en nee, ik word niet gesponsord.
Life is coming to an end
So says me, me wiccan friend,
Nature coming full circle
Winter's breath of filthy snow
Befrosted paths to the unknown,
Have my lips turned true purple
I'm the green man
Toen ik zo'n drie weken geleden voor het eerst iets las over ACTA (via Baby Grandpa, om precies te zijn), dacht ik aanvankelijk aan een verlate 1 aprilgrap. Het klinkt dan ook als het script voor een spannende Hollywood-film: er zouden momenteel geheime besprekingen gaande zijn tussen Amerikaanse overheid, de Europese Unie en diverse andere rijke landen, die verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor iedereen die wel eens wat downloadt of bekijkt op internet – 'Big Brother is wachting you', maar dan in het echt.
Het blijkt echter helaas allemaal behoorlijk serieus te zijn: de ACTA-onderhandelingen (oftewel 'Anti-Counterfeiting Trade Agreement') gaan in eerste instantie over een verdrag tegen namaakproducten, maar óók over de bestrijding van schendingen van auteursrecht op het internet. Vooral de Amerikaanse regering wil daarin heel ver gaan – vergeet het Nederlands geneuzel rond de Thuiskopieregeling of de mp3-heffing, dit is andere koek.
De Amerikanen willen namelijk veel strenger optreden tegen inbreuken op auteursrecht. Zo is het de bedoeling dat providers aansprakelijk worden gesteld voor wat hun klanten doen op internet (en moeten providers dus intensief gaan filteren en hun klanten in de gaten houden), wordt het downloaden én het linken naar muziek- en filmbestanden strafbaar (onder het motto: eerst schieten, dan pas praten), interoperabiliteit (zodat legaal aangeschafte tracks op verschillende mp3-spelers zijn te beluisteren) is niet langer verplicht en tot slot moet het veel makkelijker worden om iemand af te sluiten van het internet. (Bekijk hier een honderdtal uitgelekte pagina's van het voorstel.)
De EU gaat niet zonder slag of stoot akkoord met de door de Amerikaanse overheid (lees: entertainmentindustrie) geformuleerde regelgeving, maar het probleem is dat de onderhandelingen zich in het grootste geheim afspelen. Vorig jaar eiste het Europees Parlement meer openheid, maar daarvan is nog altijd geen sprake. En inmiddels is ook de Tweede Kamer wakker geworden - hoewel het nog maar de vraag is hoezeer dit alles zoden aan de dijk zet: diverse Europese landen (met name Frankrijk) hebben immers al diep het hoofd gebogen voor copyrightwaakhonden.
Details zijn dus schimmig, maar zelfs als een miniem gedeelte van het voorstel wordt goedgekeurd of aangenomen, zou dit wel eens het einde kunnen betekenen van het internet zoals we dat (nu nog) kennen. Zie voor meer info deze column van internetjurist Remy Chavannes, deze overzichtspagina op de site van The Electronic Frontier Foundation of deze presentatie van de Canadese professor Michael Geist.
|
Toon berichten 1-10 van 78 |
Volgende Pagina »
