Niemand wordt er blij van en elk jaar is het beeld treuriger dan ooit. En dan heb ik het niet over het nieuwe album van Kane, maar over de jaarcijfers van de entertainmentindustrie. De presentatie van deze getallen gaat steevast gepaard met bedrukte gezichten en verzuchtingen dat er nu toch echt iets moet gebeuren – waarna deze litanie het daaropvolgende jaar wordt herhaald.
Maar goed, een analyse bewaar ik voor de volgende keer, eerst een opsomming van de droge cijfers. De omzet van de muziek-, film- en game-industrie bedroeg in Nederland vorig jaar 970 miljoen euro, aldus de brancheorganisatie NVPI. Dat is 12 procent minder dan in 2009, toen er een omzetverlies van 7 procent werd genoteerd.
Vooral de audiomarkt heeft het moeilijk. Vorig jaar werden er vijftien miljoen muziek-cd’s verkocht, twee miljoen minder dan in 2009. En hoewel het aantal betaalde muziekdownloads toenam, was dit niet genoeg om het verlies te compenseren. In 2010 werden er 1,2 miljoen albums tegen betaling gedownload (een toename van 300.000). Jammer genoeg heeft de NVPI niet gekeken naar online streaming muziekdiensten als Spotify.
Het beeld in het video- en gamesegement is evenmin rooskleurig: de omzet uit verkoop van dvd’s en Blu-Ray-schijfjes bedroeg vorig jaar 287,2 miljoen euro, een daling van 8 procent ten opzichte van 2009. Verder werden er vorig jaar 800.000 minder consolegames en 300.000 minder pc-games verkocht dan in 2009. Ook de verkoop van het aantal consoles nam af.
De oplossing? Volgens de NVPI heeft dit alles te maken met het ontbreken van een downloadverbod in Nederland. De branchevereniging wil dan ook zo snel mogelijk met de overheid om de tafel gaan zitten en de downloader het vuur na aan de schenen leggen.
En omdat een plaatje meer zegt dan duizend woorden:
Het zag er op papier meer dan veelbelovend uit: Dr Alex Paterson van The Orb en Pink Floyd-gitarist/zanger David Gilmour die samen een album maken. Dat kon niet anders dan een meesterwerk opleveren. Het resultaat, het vorig jaar verschenen 'Metallic Spheres', viel echter behoorlijk tegen. En dat kwam vooral omdat het geen échte samenwerking was: Gilmour was een middagje op bezoek geweest bij Paterson en had een uurtje of wat zitten jammen op zijn gitaar. Deze sessie werd door Paterson later behoorlijk door de elektronische mangel gehaald. Hij sloeg vrolijk aan het knippen en plakken en zette alles vervolgens min of meer achter elkaar. 'Metallic Spheres' is weliswaar geen slecht album, maar het wachten is nog altijd op de ultieme samenwerking tussen beide psychedelische grootheden.
En tot het zover is, is 'Early Water' van Michael Hoenig en Manuel Göttsching bijzonder goed studiemateriaal. In het najaar van 1976 besloten Hoenig (die een jaar eerder deel had uitgemaakt van Tangerine Dream - elders op mijn log meer info) en Göttsching (de drijvende kracht achter het legendarische Ash Ra Tempel, hier meer info) namelijk eens een nachtje samen te gaan jammen. Hoenig concentreerde zich voornamelijk op zijn Moog en Oberheim, terwijl Göttsching hoofdzakelijk aan het experimenteren sloeg met zijn Gibson-gitaar en een Revox A77-taperecorder.
Het resultaat lag bijna twintig jaar op de plank, totdat Hoenig in 1995 besloot de oude opnamen af te stoffen en uit te brengen - naar eigen zeggen omdat hij aangenaam verrast was door het hoge niveau van de jamsessie. En inderdaad: de sequencers pulseren en brommen dat het een lieve lust is, de uitwaaierende gitaarakkoorden en -solo's spiralen en echoën alsof het niets kost en heel subtiel wordt af en toe het tempo opgevoerd. Een weldadig kosmisch synthesizerbad van bijna vijftig minuten, gefundenes Fressen voor wie - net zoals ondergetekende - nog altijd een groot zwak heeft voor bijvoorbeeld Klaus Schulze's 'Timewind' (1975) of 'New Age of Earth' (1976) van Ashra.
Het voert te ver om 'Early Water' te bestempelen als een miskend of vergeten meesterwerk, bijzonder aangenaam is het allemaal wel. Luister zelf (320 kbps, 92 MB - via WeTransfer).
In 1986 zorgde Wim T. Schippers voor wereldwijde ophef met zijn toneelstuk 'Going to the dogs'. Bijzonder was namelijk dat er geen acteurs op het podium rondliepen, maar een groot aantal herdershonden. De honden snuffelden, blaften wat, renden rond, deden een dutje in de hondenmand of keken naar de televisie, waarop ook honden te zien waren.
Volgens Schippers hielden de dieren zich keurig aan een uitgeschreven script (iets complexs over relaties en verdrongen emoties), maar volgens de toeschouwers deden de honden maar wat. Het lijkt mij wel grappig: anderhalf uur naar kwispelende herders kijken (hier een fragment van een bibberende VHS-tape om je enigszins een beeld te kunnen vormen). Politici spraken er schande van en er werden zelfs narrige Kamervragen aan de toenmalige minister van Cultuur gesteld.
Ik moest aan dit toneelstuk denken tijdens het luisteren naar de Beatle Barkers. Dit is namelijk een behoorlijk... tja, eigenaardige lp. Hoewel er op zich niets vreemds is aan een album gevuld met covers van The Beatles, wordt het een ander verhaal als klassiekers als 'I Wanna Hold Your Hand', 'Ob La Di Ob La Da', 'Can't Buy Me Love' en 'A Hard Day's Night' niet worden gezongen, maar geblaft. En dat klinkt bijzonder raar, psychotisch-vervreemdend bijna – vooral omdat de begeleiding (gitaren, drums) nogal keurig overkomt.
Het is overigens niet dat zo iemand jarenlang fanatiek bezig is geweest zijn of haar hond Beatles-liedjes te leren blaffen. Via slim en secuur knip-en-plakwerk zijn alle woefjes en wafjes keurig op hun plaats gezet, en alsof dit alles nog niet genoeg is, wordt het geheel opgeleukt met gekakel van kippen, gemekker van schapen en koeiengeloei. Verantwoordelijk voor deze half uur durende reis naar Dante's Negende Kring van de Hel, is het Woofers and Tweeters Ensemble. Wie hier precies achter schuilgaat is niet bekend, maar het album verscheen in ieder geval in 1968 in Nieuw-Zeeland.
Hoe het ook zij, als je dacht dat je alles al gehoord had, zorgen de Beatle Barkers voor een nieuwe muzikale dimensie. Luister zelf (192 kbps, 44 MB).
Zaterdagavond 19 februari niets te doen? Kom dan naar Manifest in ACU te Utrecht. Samen met dj's Reverend Esser en Roac draait ondergetekende dan de leukste en duisterste hits uit de jaren tachtig, aangevuld met een flinke scheut new wave, gothic rock en synthpop. Wie mij vaker heeft horen draaien, weet dat ik een grondige hekel heb aan een lege dansvloer. Oftewel: voetjes van de vloer!
In mijn cd-koffer sjouw ik in ieder geval klassiekers mee van onder andere Bauhaus, Depeche Mode, Indochine, Anne Clark, Minny Pops, Killing Joke en Joy Division. En ongetwijfeld komen ook The Cure en The Sisters of Mercy nog wel even voorbijzetten. Verzoekjes zijn welkom!
Praktische informatie: de deur gaat om 23:00 uur open en de entree bedraagt slechts een luttele 3 euro. ACU is klein, gezellig en hanteert uiterst schappelijke drankprijzen: Voorstraat 71, 3512 AK Utrecht, op zo'n 10 minuten loopafstand van het Centraal Station.
Bijna iedere vrouw heeft 'iets' met Madonna. Dat 'iets' speelt zich af in een parallelle vrouwelijke dimensie. Het heeft iets te maken met vrouwelijke emancipatie, girl power en waardig oud worden, Vrouwen tussen de vijfentwintig en vijftig kijken naar Madonna's videoclips als slangen, gehypnotiseerd door trance-trommels. En dat is niet vanwege de goede muziek of de dramatische kwaliteiten van de clip, maar om te zien hoe ze eruit ziet. Heeft ze wat laten doen? Haar neus! Zijn haar wangen rechtgetrokken? Waar zijn de rimpels op haar voorhoofd? Betrapt!
Het feit dat Madonna nu r&b-muziek zingt en dat het glashelder is dat ze 'iets heeft laten doen', roept bij veel vrouwen existentiële vragen op. Moet ik dat straks ook wat laten doen? Ben ik te oud? Moet ik ook platen van Timbaland gaan kopen? Deze vragen vertalen zich vaak in venijnige opmerkingen: ''Ik vind het een beetje ordinair worden. Hoe ze op haar 52ste over auto's ligt te rollen. Het is gewoon genant.''
Madonna kan wel wat flikken bij de meeste vrouwen, maar het wordt nu wel tijd dat ze volwassen wordt: bijvoorbeeld door een plaat te maken met akoestische gitaarliedjes die handelen over de vragen en twijfels van een vrouw van vijftig. Waardig ouder worden is niet je voorhoofd nog een keer botoxen en met r&b-producers de studio induiken. Waardig ouder worden is vrede sluiten met je vergankelijkheid en spirituele vragen stellen aan de kosmos. Of zoiets.
Het is opmerkelijk dat vrijwel iedereen, en zeker vrouwen, een belangrijk punt lijkt te missen als het om Madonna gaat. Ze opereert al 27 jaar op hoog niveau in de muziekindustrie. Ze heeft met de beste producers uit het vak gewerkt. En ze is door vele watertjes gezwommen. Ze zong jaren-veertig-muziek in 'Dick Tracy', musicalmuziek in 'Don't Cry For Me Argentina', en maakte natuurlijk disco, house en nu r&B. En dat ze daarvan leert, is duidelijk. Haar beste platen maakte ze na haar vijfenveertigste. Kom daar maar eens om in de geschiedenis van de popmuziek.
Ik begreep er weinig van en had slechts een vage notie van het verhaal dat werd verteld. Dat het wel ontzettend spannend moest zijn, stond voor mij als een paal boven water.
De cassette van 'War of the Worlds' was vaste prik tijdens lange autoritten en vooral het tweede nummer 'Horsell Common And The Heat Ray' bezorgde mijn jeugdige verbeelding overuren: een baslijntje, mysterieus gehijg, spookachtige effecten, gierende gitaren, gebliep en gebloep. Het intro zit al 29 jaar in mijn hoofd, muurvast en nog net zo geheimzinnig als toen: ''…and slowly but surely, they drew their plans against us. ''
“Mijn eerste herinneringen zijn ruimtelijke herinneringen. Als ik terugdenk aan vakanties uit mijn jeugd, zie ik niet mijn ouders of vakantievriendjes voor me, maar het interieur van een kerk of de inrichting van het vakantiehuisje. Ik ben gefascineerd door ruimte.’’ De Utrechtse geluidskunstenaar annex architect Zeno van den Broek wrijft gedachteloos door zijn zwarte baard en neemt een slok van zijn koffie.
We zitten aan de eettafel bij Zeno thuis en het lijkt alsof de ruimte om ons heen zijn woorden beaamt: een sober en minimalistische ingerichte woonkamer, abstracte schilderijen aan de muren en meubelstukken die vooral functioneel zijn. Terwijl buiten de flatgebouwen oprijzen en poes Zon op de vensterbank de buitenwereld scherp in de gaten houdt, klinken er natuurgeluiden uit de speakers - alsof de stad binnenstebuiten is gekeerd.
Onder de noemer Machinist heeft de 28-jarige Zeno van den Broek de afgelopen vijf jaar zeven albums uitgebracht, die een duidelijke evolutie laten zien. Liet hij zich voor de heftige geluidsmuren op zijn eerste album Mutatus (2005) nog beïnvloeden door metal en noise (uitmondend in het donkere en intense BlackBlock uit 2008), op het vorig jaar verschenen Viens Avec Moi Dans Le Vide is de sfeer veel opener en ruimtelijker. Zeno: ‘’Voor mijn eerste album zocht ik de grenzen op van wat sonisch acceptabel is. Inmiddels vind ik het veel interessanter om niet nadrukkelijk een sfeer op te leggen, maar de luisteraar de ruimte te geven om met een eigen invulling te komen.’’
Niemand wordt er blij van en elk jaar is het beeld treuriger dan ooit. En dan heb ik het niet over het nieuwe album van Kane, maar over de jaarcijfers van de entertainmentindustrie. De presentatie van deze getallen gaat steevast gepaard met bedrukte gezichten en verzuchtingen dat er nu toch echt iets moet gebeuren – waarna deze litanie het daaropvolgende jaar wordt herhaald. 
Het zag er op papier meer dan veelbelovend uit: Dr Alex Paterson van The Orb en Pink Floyd-gitarist/zanger David Gilmour die samen een album maken. Dat kon niet anders dan een meesterwerk opleveren. Het resultaat, het vorig jaar verschenen 'Metallic Spheres', viel echter behoorlijk tegen. En dat kwam vooral omdat het geen échte samenwerking was: Gilmour was een middagje op bezoek geweest bij Paterson en had een uurtje of wat zitten jammen op zijn gitaar. Deze sessie werd door Paterson later behoorlijk door de elektronische mangel gehaald. Hij sloeg vrolijk aan het knippen en plakken en zette alles vervolgens min of meer achter elkaar. 'Metallic Spheres' is weliswaar geen slecht album, maar het wachten is nog altijd op de ultieme samenwerking tussen beide psychedelische grootheden. 
In 1986 zorgde Wim T. Schippers voor wereldwijde ophef met zijn toneelstuk 'Going to the dogs'. Bijzonder was namelijk dat er geen acteurs op het podium rondliepen, maar een groot aantal herdershonden. De honden snuffelden, blaften wat, renden rond, deden een dutje in de hondenmand of keken naar de televisie, waarop ook honden te zien waren. 
Zaterdagavond 19 februari niets te doen? Kom dan naar 
Bijna iedere vrouw heeft 'iets' met Madonna. Dat 'iets' speelt zich af in een parallelle vrouwelijke dimensie. Het heeft iets te maken met vrouwelijke emancipatie, girl power en waardig oud worden, Vrouwen tussen de vijfentwintig en vijftig kijken naar Madonna's videoclips als slangen, gehypnotiseerd door trance-trommels. En dat is niet vanwege de goede muziek of de dramatische kwaliteiten van de clip, maar om te zien hoe ze eruit ziet. Heeft ze wat laten doen? Haar neus! Zijn haar wangen rechtgetrokken? Waar zijn de rimpels op haar voorhoofd? Betrapt!
Ik begreep er weinig van en had slechts een vage notie van het verhaal dat werd verteld. Dat het wel ontzettend spannend moest zijn, stond voor mij als een paal boven water. 
“Mijn eerste herinneringen zijn ruimtelijke herinneringen. Als ik terugdenk aan vakanties uit mijn jeugd, zie ik niet mijn ouders of vakantievriendjes voor me, maar het interieur van een kerk of de inrichting van het vakantiehuisje. Ik ben gefascineerd door ruimte.’’ De Utrechtse geluidskunstenaar annex architect