9 oktober

9 oktober is de 282ste dag van het jaar (283ste in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 83 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1771 - Vrouw Maria, een Nederlands zeilschip onderweg van Amsterdam naar Sint-Petersburg, vergaat in de Oostzee.
  • 1963 - Door een rotsverschuiving op de Italiaanse berg Monte Toc stort een grote hoeveelheid gesteente in een stuwmeer, waardoor een grote vloedgolf het Noord-Italiaanse dorp Longarone volledig verwoest. Ongeveer tweeduizend mensen komen om.
  • 1992 - Een meteoriet doorboort een geparkeerde auto in Peekskill, New York.

•  Kunst en cultuur
  • 1986 - De première van de musical "The Phantom of the Opera" vindt plaats in Her Majesty's Theatre te Londen.
  • 1990 - De Gouden Griffel gaat naar Els Pelgrom voor het boek "De eikelvreters".

•  Media
  • 1967 - Het eerste bloot op de Nederlandse televisie: Phil Bloom poseert naakt in het VPRO-programma Hoepla.

•  Oorlog
  • 1854 - Begin van de Belegering van Sebastopol
  • 1914 - In België valt Antwerpen in Duitse handen.
  • 1939 - De eerste 22 joodse vluchtelingen komen aan in kamp Westerbork.
  • 1944 - WO2: bij kerk-razzia's in Noord-Limburg worden duizenden jongens en mannen opgepakt.

•  Politiek
  • 1934 - Moord op koning Alexander I van Joegoslavië in Marseille tijdens een staatsbezoek aan Frankrijk. Ook de Franse minister van buitenlandse zaken Louis Barthou komt bij de aanslag om het leven.
  • 1962 - Oeganda wordt een republiek.
  • 2006 - Noord-Korea doet zijn eerste kernproef.
  • 2009 - Barack Obama, voormalig lid van de Senaat als vertegenwoordiger van de staat Illinois en huidig president van de Verenigde Staten, wint de Nobelprijs voor de Vrede.

•  Religie
  • 2005 - Zaligverklaring van Clemens August von Galen (1878-1946), Duits kardinaal-bisschop van Münster, in Rome

•  Sport
  • 1924 - Opening van stadion Soldier Field in de Amerikaanse stad Chicago.
  • 1949 - In Belgrado wordt Stadion Partizan officieel geopend.
  • 1974 - Het Nederlands voetbalelftal in Helsinki verslaat Zwitserland met 1-0 in een vriendschappelijke wedstrijd in de Rotterdamse Kuip. Centrumspits Ruud Geels maakt in de 39ste minuut het enige doelpunt. Theo de Jong en Dick Schneider spelen hun laatste interland voor Oranje.
  • 2005 - Michaëlla Krajicek (16) wint het WTA-toernooi in Tasjkent (Oezbekistan). De laatste Nederlandse die een WTA-toernooi won, was Brenda Schultz in 1997.

•  Wetenschap en technologie
  • 1817 - In België wordt de Universiteit Gent plechtig geopend.
  • 1865 - In de Amerikaanse staat Pennsylvania wordt gestart met de aanleg van de eerste oliepijplijn.
  • 1938 - Demonstratie van de eerste hoogtemeter op basis van radiogolven, in New York City.
  • 1999 - De Lockheed SR-71 maakt zijn allerlaatste vlucht.
  • 2012 - John Gurdon en Shinya Yamanaka krijgen de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde voor hun ontdekking dat volwassen cellen kunnen worden omgezet naar stamcellen.

Geboren

Ivo Andrić, geboren in 1892

Ineke Tigelaar in 1963, geboren in 1945

France Gall in 1965, geboren in 1947

Hans van der Togt, geboren in 1947

Georgina Verbaan, geboren in 1979

• 1201 - Robert de Sorbon, Frans theoloog en stichter van de Sorbonne (overleden 1274)
• 1261 - Dionysius van Portugal, koning van Portugal van 1279 tot 1325 (overleden 1325)
• 1585 - Heinrich Schütz, componist (overleden 1672)
• 1709 - Jean Baptiste de Belloy, Frans kardinaal-aartsbisschop van Parijs (overleden 1808)
• 1757 - Karel X van Frankrijk, koning van Frankrijk (overleden 1836)
• 1813 - Giuseppe Verdi, Italiaans componist (overleden 1901)
• 1835 - Camille Saint-Saëns, Frans componist (overleden 1921)
• 1840 - Simeon Solomon, Brits kunstschilder (overleden 1905)
• 1859 - Alfred Dreyfus, Frans militair (overleden 1935)
• 1871 - Tomas Mascardo, Filipijns revolutionair generaal (overleden 1932)
• 1876 - Sol Plaatje, Zuid-Afrikaans journalist, schrijver en politicus (overleden 1932)
• 1879 - Max von Laue, Duits natuurkundige (overleden 1960)
• 1887 - Léon van den Haute, Belgische sportjournalist en stichter van de Ronde van Vlaanderen (overleden 1931)
• 1888 - Nikolaj Boecharin, Sovjet-econoom en -politicus (overleden 1938)
• 1892 - Ivo Andrić, Kroatisch dichter (overleden 1975)
• 1892 - Marina Tsvetajeva, Russisch dichter (overleden 1941)
• 1900 - Silvio Cator, Haïtiaans atleet (overleden 1952)
• 1905 - Boris Kobe, Sloveens architect en schilder (overleden 1981)
• 1906 - Léopold Senghor, Senegalees dichter, filosoof, schrijver en staatsman (overleden 2001)
• 1907 - Jacques Tati, Frans acteur en regisseur (overleden 1982)
• 1909 - Miguel White, Filipijns atleet (overleden 1942)
• 1911 - Joe Rosenthal, Amerikaans fotograaf (overleden 2006)
• 1915 - Albert De Coninck, Belgisch verzetsstrijder, communist (overleden 2006)
• 1918 - Howard Hunt, Amerikaans schrijver, geheime dienstmedewerker en crimineel (betrokken bij Watergateschandaal) (overleden 2007)
• 1918 - Edgard Pisani, Frans politicus (overleden 2016)
• 1920 - Jens Bjørneboe, Noors schrijver (overleden 1982)
• 1920 - Yusef Lateef, Amerikaans jazz-muzikant (overleden 2013)
• 1920 - Jason Wingreen, Amerikaans acteur (overleden 2015)
• 1922 - Fyvush Finkel, Amerikaans acteur (overleden 2016)
• 1922 - Olga Guillot, Cubaans zangeres (overleden 2010)
• 1926 - Danièle Delorme, Frans actrice (overleden 2015)
• 1928 - Pat O'Connor, Amerikaans autocoureur (overleden 1958)
• 1928 - Einojuhani Rautavaara, Fins componist (overleden 2016)
• 1930 - Otto von der Gablentz, Duits diplomaat (overleden 2007)
• 1933 - Peter Mansfield, Brits natuurkundige en Nobelprijswinnaar
• 1934 - Abdullah Ibrahim, Zuid-Afrikaans jazzmuzikant
• 1935 - Edward, hertog van Kent, Brits hertog
• 1937 - Alex Arts, Belgisch rechter
• 1937 - Jules Croiset, Nederlands acteur
• 1937 - Hubert Hermans, Nederlands psycholoog
• 1937 - David Prophet, Brits autocoureur (overleden 1981)
• 1940 - John Lennon, Engels muzikant, lid van The Beatles (overleden 1980)
• 1943 - Peter Faber, Nederlands acteur
• 1944 - John Entwistle, Engels bassist van The Who (overleden 2002)
• 1945 - Naftali Bon, Keniaans atleet
• 1945 - Martti Kuusela, Fins voetballer en voetbalcoach
• 1945 - Ineke Tigelaar, Nederlands zwemster
• 1946 - Johannes van Dam, Nederlands culinair journalist (overleden 2013)
• 1946 - Henk van Dorp, Nederlands weerman
• 1947 - France Gall, Frans zangeres
• 1947 - Pirmin Stierli, Zwitsers voetballer
• 1947 - Hans van der Togt, Nederlands presentator
• 1948 - Jackson Browne, Amerikaans zanger en liedjesschrijver
• 1949 - Richard Kalloe, Surinaams politicus
• 1950 - John Oude Wesselink, Nederlands voetballer
• 1950 - Jody Williams, Amerikaans lerares die de Nobelprijs voor de Vrede won
• 1952 - Miguel Ángel Neira, Chileens voetballer
• 1952 - Sharon Osbourne, vrouw van muzikant Ozzy Osbourne
• 1953 - Tony Shalhoub, Amerikaans acteur
• 1954 - Scott Bakula, Amerikaans televisie-acteur
• 1954 - Daniel Gisiger, Zwitsers wielrenner
• 1954 - Eugenio Toussaint, Mexicaans componist en pianist (overleden 2011)
• 1955 - Gernot Jurtin, Oostenrijks voetballer (overleden 2006)
• 1955 - Michael Netzer, Amerikaans striptekenaar en filosoof
• 1955 - Steve Ovett, Brits atleet
• 1956 - Ivan Nielsen, Deens voetballer
• 1956 - Agnes Pardaens, Belgisch atlete
• 1957 - Herman Brusselmans, Vlaams auteur
• 1957 - Vitali Daraselia, Sovjet-Georgisch voetballer (overleden 1982)
• 1958 - Winny de Jong, Nederlands politica
• 1959 - Boris Nemtsov, Russisch politicus (overleden 2015)
• 1961 - Henkjan Smits, Nederlands talentscout en jurylid
• 1961 - Wanz, Amerikaans songwriter
• 1962 - Jorge Burruchaga, Argentijns voetballer en voetbalcoach
• 1962 - Peter Elliott, Brits atleet
• 1962 - Eltjo Haselhoff, Nederlands gitarist
• 1962 - Annemarie van Gaal, Nederlands uitgever
• 1964 - Martín Jaite, Argentijns tennisser
• 1965 - Dionicio Cerón, Mexicaans atleet
• 1965 - André Paus, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1966 - David Cameron, Brits premier
• 1966 - Olaf Zinke, Duits schaatser
• 1967 - Mariëtte Fehmers, Nederlands televisiepresentatrice
• 1967 - Eddie Guerrero, Mexicaans-Amerikaans professioneel worstelaar (overleden 2005)
• 1967 - Gheorghe Popescu, Roemeens voetballer
• 1968 - Luminita Zaituc, Roemeens-Duits atlete
• 1969 - Dariusz Gęsior, Pools voetballer
• 1969 - PJ Harvey, Engels zangeres
• 1970 - Annika Sörenstam, Zweeds golfspeelster
• 1970 - Shannon Wilsey, Amerikaans pornoactrice (Savannah) (overleden 1994)
• 1975 - Mami Awuah Asante, Nederlands atlete
• 1975 - Sean Lennon, Amerikaans zanger en muzikant
• 1975 - Stéphan Studer, Zwitsers voetbalscheidsrechter
• 1975 - Mark Viduka, Australisch voetballer
• 1976 - Greg Henderson, Nieuw-Zeelands wielrenner
• 1977 - Miikka Multaharju, Fins voetballer
• 1978 - Nicky Byrne, Iers zanger
• 1978 - Jacob Carstensen, Deens zwemmer
• 1978 - Lee McConnell, Schots atlete
• 1979 - Brutil Hosé, Antilliaans profvoetballer
• 1979 - Georgina Verbaan, Nederlands actrice
• 1980 - Adama Coulibaly, Malinees voetballer
• 1981 - Filippo Pozzato, Italiaans wielrenner
• 1981 - Urška Žolnir, Sloveens judoka
• 1982 - Oscar Alberto Hidalgo, Mexicaans autocoureur
• 1982 - Modeste M'bami, Kameroens voetballer
• 1983 - Tatjana Lysenko (atleteTatjana Lysenko, Russisch atlete
• 1985 - David Plummer, Amerikaans zwemmer
• 1985 - Emily Silver, Amerikaans zwemster
• 1986 - Laure Manaudou, Frans zwemster
• 1987 - Timor Steffens, Nederla)|nds danser
• 1987 - Sharleen Stratton, Australisch schoonspringster
• 1988 - Mireia Gutiérrez, Andorrees skiester
• 1988 - Blessing Okagbare, Nigeriaans atlete
• 1991 - Thomas Fraser-Holmes, Australisch zwemmer
• 1992 - Philip Ellis, Brits-Duits autocoureur
• 1993 - Chasan Chalmoerzajev, Russisch judoka
• 1993 - Robin Quaison, Zweeds voetballer
• 1994 - Jodelle Ferland, Canadees jeugdactrice
• 1995 - Kenny Tete, Nederlands voetballer
• 1996 - Henrik Christiansen, Noors zwemmer

Overleden

Barbara Palmer,
overleden 1709

Pieter Zeeman,
overleden 1943

Che Guevara,
overleden 1967

• 1047 - Paus Clemens II (42)
• 1253 - Robert Grosseteste (78), Engels staatsman en bisschop
• 1390 - Johan I van Castilië (32), koning van Castilië en León
• 1436 - Jacoba van Beieren (35), Gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen
• 1709 - Barbara Palmer (68), minnares van koning Karel II van Engeland
• 1802 - Ferdinand van Parma (51), hertog van Parma
• 1848 - Jean Falba (82), Frans generaal
• 1875 - Charles Wheatstone (73), Brits wetenschapper en uitvinder
• 1897 - Jan Heemskerk (79), Nederlands politicus
• 1934 - Alexander I (45), Joegoslavisch koning
• 1934 - Louis Barthou (72), Frans politicus
• 1937 - August De Boeck (72), Belgisch componist, dirigent en muziekpedagoog
• 1937 - Ernst Lodewijk van Hessen-Darmstadt (68), laatste groothertog van Hessen
• 1943 - Pieter Zeeman (78), Nederlands natuurkundige
• 1946 - Gerard Nolst Trenité (Charivarius) (76), Nederlands schrijver
• 1955 - Theodor Innitzer (79), Oostenrijks kardinaal-aartsbisschop van Wenen
• 1956 - Ma Braun (74), Nederlands zwemtrainster
• 1958 - Paus Pius XII (82)
• 1962 - Milan Vidmar (77), Sloveens schaker
• 1967 - Gordon Allport (70), Amerikaans psycholoog
• 1967 - Che Guevara (39), Argentijns revolutionair en guerrillaleider
• 1967 - Cyril Norman Hinshelwood (70), Brits fysicus chemicus en Nobelprijswinnaar
• 1974 - Oskar Schindler (66), Duits zakenman
• 1978 - Jacques Brel (49), Belgisch chansonnier
• 1980 - Leo Glans (69), Surinaams kunstschilder
• 1981 - František Fadrhonc (66), Tsjecho-Slowaaks voetbaltrainer
• 1981 - Julio Libonatti (80), Argentijns voetballer
• 1982 - Anna Freud (86), Oostenrijks-Brits psychoanalyticus
• 1985 - Ludo Coeck (30), Belgisch voetballer en Rode Duivel
• 1988 - Felix Wankel (86), Duits uitvinder van de Wankelmotor
• 1990 - Boris Paichadze (75), Georgisch voetballer en voetbalcoach
• 1991 - Roy Black (48), Duits schlagerzanger
• 1992 - Arthur de Bruyne (80), Vlaams historicus
• 1994 - Fred Lebow (64), Roemeens-Amerikaans atleet
• 1995 - Alec Douglas-Home (92), Brits politicus
• 1998 - Beth Bonner (46), Amerikaans atlete
• 1999 - Milt Jackson (76), Amerikaans jazzmuzikant
• 2000 - Klaas Beuker (76), Nederlands politicus
• 2000 - Charles Hartshorne (103), Amerikaans filosoof
• 2000 - Fon Klement (69), Nederlands kunstenaar
• 2002 - Aileen Wuornos (46), Amerikaans seriemoordenares
• 2006 - Paul Hunter (27), Brits snookerspeler
• 2006 - Raymond Noorda (82), Amerikaans topman
• 2007 - Fausto Correia (55), Portugees politicus
• 2007 - Hugo Verdaasdonk (62), Nederlands literatuurwetenschapper
• 2007 - Bram Zeegers (58), Nederlands advocaat
• 2009 - Valentin Nikolajev (88), Sovjet-voetballer en trainer
• 2009 - Dré Steemans (55), Vlaams tv-presentator
• 2011 - Pavel Karelin (21), Russisch schansspringer
• 2012 - Paddy Roy Bates (90), Brits zelfbenoemde prins van Sealand
• 2012 - Theo Olof (88), Nederlands violist
• 2013 - Wilfried Martens (77), Belgisch premier
• 2014 - Max De Vries (100), Belgisch communist en verzetsman
• 2014 - Jan Hooks (57), Amerikaans actrice en comédienne
• 2015 - Geoffrey Howe (88), Brits politicus
• 2015 - Dave Meyers (62), Amerikaans basketballer
• 2015 - Antoine Verbij (64), Nederlands journalist

Viering/herdenking

• Leif Erikssondag (Noorwegen, enkele staten van de USA, sinds 1964 ter herdenking van de aankomst in Amerika van het eerste Noorse emigrantenschip in 1825).
• Wereldpostdag
• rooms-Katholieke kalender:
  • Heilige Denijs/Dionysius (van Parijs) († c. 258\70) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Savin(us) († 5e eeuw)
  • Heilige Gislenus (van Henegouwen) († 7e eeuw)
  • Heilige Abraham († 18e eeuw v.Chr.)
  • Heilige Johannes Leonardi († 1609) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Ludovicus Beltrán († 1581)
  • Heilige Lambertus en Valerius († c. 680)
  • Zalige John Henry Newman († 1890)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1936 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 5,5 °C
• 1997 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 17,3 °C
• 1959 - Laagste minimumtemperatuur 0,2 °C
• 1921 - Hoogste maximumtemperatuur 25 °C
• 1926 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 17 m/s
• 2002 - Langste zonneschijnduur 10,2 uur
• 1988 - Langste neerslagduur 12,1 uur
• 1941 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 18,8 mm
• 1959 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 62 %

België

Dagrecords

• 1888 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 5,4 °C
• 1921 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 20,9 °C
• 1936 - Laagste minimumtemperatuur 0,9 °C
• 1921 - Hoogste maximumtemperatuur 27,2 °C
• 1997 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 22,8 mm

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 9 October van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.