1924

1924
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1921 1922 1923  1924  1925 1926 1927 Decennis : 1890 1900 1910  1920  1930 1940 1950 Sègles : Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1924 del calendièr gregorian.

Eveniments

Euròpa

Union Sovietica

Fotografia dei funeralhas de Lenine.

Mòrt de Lenine lo 21 de genier. Fòrça malaut dempuei 1921, foguèt pas dirèctament remplaçat e lei caps principaus de la Revolucion luchèron entre elei per sa succession. Premier, un grop format de Stalin, Zinoviev e Kamenev prenguèt l'avantatge e preparèt la lucha còntra lei partisans de Trotsky.

D'autra part, fin dei purgas acomençadas en 1921 au sen dau Partit. Au contrari deis operacions similaras menadas dins lo corrent dau periòde de Stalin, lei motius politics èran encara segondaris e lei purgas de 1921-1924 foguèron subretot destinadas a eliminar lei sòcis passius, oportunistas ò corromputs. Pasmens, aquò entraïna una reduccion important deis efectius que passèron de 750 000 militants en 1921 a 412 000 tres ans pus tard. Pasmens, sota la direccion de Stalin, una campanha novèla de recrutament acomencèt permetent de restaurar rapidament leis efectius. Fòrça favorables a Stalin, lei militants novèus anavan tenir un ròtle important dins la lucha de succession.

Pertocant l'organizacion de l'Estat, una constitucion foguèt adoptada lo 31 de genier. Cada republica èra teoricament autonòma mai laissèt en fach la màger part dei decisions politicas importantas (defensa, diplomacia, moneda, finanças...) a l'autoritat centrala. Aquela darriera èra formada dau Congrès dei Soviets de l'Union cargat d'elegir lo comitat centrau executiu. Pasmens, la reünion d'aqueleis institucions èra rara e lo poder vertadier èra fisat a un Praesidium, a Sovnarkom e a la direccion dau Partit.

Sciéncias e tecnicas

Fisica

Sostenença de tèsi de Louis de Broglie (1892-1987) onte foguèt prepausat per lo premier còp d'associar una onda a cada particula (teoria confirmada per l'experiéncia de Davisson-Germer en 1927) marcant la fondacion de la mecanica ondulatòria a l'origina dau formalisme modèrne de la mecanica quantica. De Broglie obtenguèt lo Prèmi Nobel de Fisica 1929 per aquelei trabalhs.

Medecina

Lo veterinari francés Pierre Descombey capitèt de fabricar lo premier vaccin eficaç còntra lo tetanòs. Pasmens, destinats ais animaus, necessitèt encara de recèrcas suplementàrias per l'adaptar a l'èsser uman (→ 1926).

Naissenças

• 1 de genièr - Francisco Macías Nguema, president de la Guinèa Eqüatoriala (m. 1979)
• 3 de genièr - André Franquin, autor de benda dessenhada bèlga (m. 1997)
• 9 de genièr - Sergei Paradjanov, cineasta armeni-sovietic (m. 1990)
• 11 de genièr - Roger Guillemin, neuroendocrinològ francés, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina
• 19 de genièr - Jean-François Revel, jornalista francés (m. 2006)
• 19 de genièr - Walter Kaufmann, escrivan germanoaustralian
• 21 de genièr - Benny Hill, comic, actor e cantaire britanic (m. 1992)
• 21 de febrièr - Robert Mugabe, president de Zimbabwe
• 21 de febrièr - Thelma Estrin, informaticiana e engenhaira americana
• 23 de febrièr - Allan McLeod Cormack, fisician sud-african, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (m. 1998)
• 26 de febrièr - Noboru Takeshita, primièr ministre de Japon (m. 2000)
• 29 de febrièr - Carlos Humberto Romero, president de Lo Salvador
• 3 de març - Tomiichi Murayama, primièr ministre de Japon
• 7 de març - Kobo Abe, escrivan japonés (m. 1993)
• 8 de març - Georges Charpak, fisician francés, Prèmi Nobel (m. 2010)
• 8 de març - Abderrahmane Youssoufi, primièr ministre de Marròc
• 27 de març - Sarah Vaughan, cantaira de jazz americana (m. 1990)
• 3 d'abril - Marlon Brando, actor american (m. 2004)
• 12 d'abril - Raymond Barre, primièr ministre de França (m. 2007)
• 16 d'abril - Henry Mancini, compositor american (m. 1994)
• 20 d'abril - Pèir Tucoo-Chala, universitari e istorian occitan
• 28 d'abril - Kenneth Kaunda, president de Zambia
• 11 de mai - Antony Hewish, radioastronòm american, Prèmi Nobel de Fisica
• 16 de mai - Dawda Kairaba Jawara, president de Gambia
• 22 de mai – Charles Aznavour, cantaire armèni-francés
• 27 de mai - Jaime Lusinchi, president de Veneçuèla (m. 2014)
• 3 de junh - Torsten Wiesel, bioquimista suedés, Prèmi Nobel
• 12 de junh - George H. W. Bush, president dels Estats Units, paire de George W. Bush
• 15 de junh - Ezer Weizman, president d'Israèl (m. 2005)
• 20 de junh - Chet Atkins, guitarrista e productor musical american (m. 2001)
• 23 de junh - Ranasinghe Premadasa, primièr ministre e president de Sri Lanka (m. 1993)
• 1 de julhet - Antoni Ramallets, fotbolaire catalan (m. 2013)
• 3 de julhet - Sellapan Ramanathan, president de Singapor
• 14 de julhet - James W. Black, farmacològ escocés, Prèmi Nobel (m. 2010)
• 1 d'agost - Georges Charpak, fisician ucraïnés, Prèmi Nobel
• 2 d'agost - Carroll O'Connor, actor e productor de television american (m. 2001)
• 10 d'agost - Jean-François Lyotard, filosòf francés (m. 1998)
• 17 d'agost - Muhammad Zia-ul-Haq, president de Paquistan (m. 1988)
• 19 d'agost - Gene Roddenberry, autor e realizator de television (m. 1991)
• 19 d'agost - Willard Boyle, fisician canadian, Prèmi Nobel (m. 2011)
• 23 d'agost - Robert Solow, economista american, Prèmi Nobel
• 24 d'agost - Ahmadou Ahidjo, president de Cameron (m. 1989)
• 2 de setembre - Daniel arap Moi, president de Kenya
• 4 de setembre - Vicent Andrés Estellés, poèta, escrivan e jornalista valencian (m. 1993)
• 13 de setembre - Maurice Jarre, compositor francés (m. 2009)
• 16 de setembre - Lauren Bacall, actritz americana (m. 2014)
• 28 de setembre - Marcello Mastroianni, actor italian (m. 1996)
• 30 de setembre - Truman Capote, escrivan american (m. 1984)
• 1èr d'octobre - Jimmy Carter, èx-president dels Estats Units
• 4 d'octobre - Charlton Heston, actor american (m. 2008)
• 13 d'octobre - Roberto Eduardo Viola, president d'Argentina (m. 1994)
• 21 d'octobre - Celia Cruz, cantaira cubana (m. 2003)
• 24 d'octobre - Piet Roozenburg, economista e jogaire de damas neerlandés (m. 2003)
• 27 d'octobre - Alain Bombard, biologista francés (m. 2005)
• 1 de novembre - Süleyman Demirel, president de Turquia
• 6 de novembre - William Auld, poèta esperantista escocés (m. 2006)
• 10 de novembre - Russell Johnson, actor american (m. 2014)
• 17 de novembre - Leonid Kogan, violonista ucraïnés (m. 1982)
• 19 de novembre - Edward Frederick Mutesa, o tanben Mutesa II de Buganda, rei de Buganda e primièr president d'Oganda (m. 1969)
• 20 de novembre - Benoit Mandelbrot, matematician francés-american (m. 2010)
• 21 de novembre - Christopher Tolkien, universitari e editor anglés
• 22 de novembre - Geraldine Page, actritz americana (m. 1987)
• 27 de novembre - Nina Cassian, escrivana, poetessa, ensagista, critica cinematografica e traductritz romanesa (m. 2014)
• 7 de decembre - Mário Soares, president de Portugal
• 10 de decembre - Michael Manley, primièr ministre de Jamaica (m. 1997)
• 25 de decembre - Moktar Ould Daddah, president de Mauritania (m. 2003)
• 25 de decembre - Atal Bihari Vajpayee, primièr ministre d'Índia
• 25 de decembre - Rod Serling, scenarista, productor de television e narrador american (m. 1975)
• 28 de decembre - Milton Obote, president d'Oganda (m. 2005)
• decembre - Girma Wolde-Giorgis, president d'Etiopia

Decèsses

• 21 de genièr - Vladimir Ilich Ulianov, (Lenin), dirigent de l'Union Sovietica (n. 1870)
• 3 de febrièr - Woodrow Wilson, president dels Estats Units (n. 1856)
• 17 de febrièr - Oskar Merikanto, compositor finlandés (n. 1868)
• 13 de març - Francisco Echagüe, general espanhòl (n. 1860)
• 15 de març - Wollert Konow (SB), primièr ministre de Norvègia (n. 1845)
• 31 de març - Nilo Peçanha, president de Brasil (n. 1867)
• 15 de mai - Paul-Henri-Benjamin d'Estournelles de Constant, diplomata francés, Prèmi Nobel de la Patz (n. 1852)
• 3 de junh - Franz Kafka, escrivan chèc (n. 1883)
• 13 de julhet - Alfred Marshall, economista anglés (n. 1842)
• 3 d'agost - Joseph Conrad, escrivan anglés (n. 1857)
• 24 de setembre - Manuel Estrada Cabrera, president de Guatemala (n. 1857)
• 29 de setembre - Eduardo Arolas, bandoneonista e compositor argentin (n. 1892)
• 12 d'octobre - Anatole France, escrivan francés, Prèmi Nobel de Literatura (n. 1844)
• 4 de novembre - Gabriel Fauré, compositor francés (n. 1845)
• 29 de novembre - Giacomo Puccini, compositor italian (n. 1858)
• 2 de decembre - Kazimieras Būga, lingüista e filològ lituanian (n. 1879)
• 29 de decembre - Carl Spitteler, escrivan soís, Prèmi Nobel de Literatura (n. 1845)

Prèmi Nobel

• Prèmi Nobel de Fisica : Karl Manne Georg Siegbahn
• Prèmi Nobel de Quimia : non decernit
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : Willem Einthoven
• Prèmi Nobel de Literatura : Władysław Reymont
• Prèmi Nobel de la Patz : non decernit