Maiatzaren 31

Maiatzaren 31a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta berrogeita hamaikagarren eguna da, 152garrena bisurteetan. 214 egun falta dira urtea amaitzeko.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1986 - ETB 2 telebista katea lehenbizikoz aireratu zen.
• 2008 - ETAk Zarauzko Amenabar enpresaren aurka motxila-lehergailua ipini zuen, AHTko obretan parte hartzeagatik.

Mundua

• 1910 - Hegoafrikar Batasuna sortu zen Lurmutur, Natal, Orange eta Transvaalen baturarekin.
• 1913 - Balkanetako Lehen Gerraren behin-behineko amaiera.
• 1924 - Sobietar Batasunak Txinarekin egindako akordioan Mongoliako zati bat bigarren honi eman zion.
• 1961 - Hegoafrikar Batasunak independentzia aldarrikatu eta Hegoafrikar Errepublika bilakatu zen.
• 1962 - Adolf Eichmann SSetako koronela exekutatu zuten Tel Aviven.
• 1970 - 50.000 hildako Perun egondako lurrikara baten ondoren.
• 1974 - Siria eta Israelek Yom Kippur Gerra konpontzeko tratatua sinatu zuten.
• 2005 - Dominique de Villepin aukeratu zuten Frantziako lehen ministro gisa.
• 2010 - Gazara laguntza humanitarioa zeramatzaten zortzi ontziri eraso egin zien Israelek. Bederatzi pertsona hil ziren.
• 2013 - Taksim Gezi parkeko protestaldiak garatzen joan ziren, hamarnaka atxilotu eta zaurituekin.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1985 - Egun honetan Korrika Atharratzen hasi eta ekainaren 9an Iruñean amaitu zen.
• 1986 - ETBk ETB2ren lehen froga emisioa egin zuen.
• 2008 - Sagrario Aleman euskaltzain oso izendatu zuten Etxalekun.

Mundua

• 1759 - Pensilvaniako Probintziak antzerki obra guztiak debekatu zituen.
• 1969 - John Lennon eta Yoko Onok Give Peace a Chance grabatu zuten hotel bateko ohean.
• 1990 - Seinfeld telesailaren lehen saioa eman zuten.
• 1996 - Dragonheart filma estreinatu zen, Rob Cohenek zuzendu eta Dennis Quaid, Sean Connery, David Thewlis, Pete Postlethwaite, Dina Meyer, Jason Isaacs, Brian Thompson eta Julie Christie aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

• 1891 - Transiberiarraren eraikuntza hasi zen.
• 1975 - Europako Espazio Agentzia sortu zen.
• 2013 - (285263) 1998 QE2 asteroidea eta bere ilargia Lurretik gertu pasa zen. Horren gertu egongo den hurrengo aldia hemendik bi mendera izango da.

Kirolak

Euskal Herria

• 1980 - Aviron Bayonnais errugbi taldeak Yves du Manoir txapelketa irabazi zuen A.S.Béziers taldea 16-10 finalean menderatuz.

Mundua

• 1972 - AFC Ajaxek Europako Txapeldunen Kopa irabazi zuen bi urtez jarraian.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1845 - Ama Kandida, euskal lekaimea, Jesusen Alabak ordenaren sortzailea (h. 1912).
• 1887 - Jose Maria Usanditzaga, donostiar musikagilea, konpositorea eta piano-jotzailea (h. 1915).
• 1898 - Vicente Cobreros, gipuzkoar pintore eta arte-kritikaria (h. 1976).
• 1977 - Gorka Urbizu, Berri Txarrak taldeko abeslari eta gitarra-jotzailea.
• 1982 - Juan Antonio Zunzunegi, gaztelaniazko bizkaitar idazlea, Madrilen (j. 1901).

Mundua

• 1243 - Jakue II.a Mallorcakoa, Mallorcako erregea (h. 1311).
• 1469 - Manuel I.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1521).
• 1557 - Teodoro I.a Errusiakoa, Errusiako tsarra (h. 1598).
• 1773 - Johann Ludwig Tieck, alemaniar idazlea (h. 1853).
• 1793 - Charles Vignoles, burdinbideetako ingeles ingeniaria(h. 1875).
• 1819 - Walt Whitman, estatubatuar olerkaria (h. 1892).
• 1857 - Pio XI.a, Aita santua (h. 1939).
• 1887 - Saint-John Perse, frantziar olerkari eta diplomatikoa, 1960ko Literaturako Nobel saria (h. 1975).
• 1899 - Leonid Leonov, sobietar eleberrigilea (h. 1994).
• 1910 - Luis Rosales, espainiar olerkaria (h. 1992).
• 1911 - Maurice Allais, frantziar ekonomista eta ingeniaria, 1988ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2010).
• 1912 - Chien-Shiung Wu, txinatar-estatubatuar fisikaria, fisika esperimentalean eta erradiaktibitatean aditua (h. 1997).
• 1917 - Jean Rouch, frantziar etnografoa eta zinemagilea (h. 2004).
• 1923 - Ellsworth Kelly, estatubatuar pintore eta eskultorea (h. 2015).
• 1925 - Frei Otto, alemaniar arkitektoa (h. 2015).
• 1930 - Clint Eastwood, estatubatuar aktorea, zuzendaria eta film-ekoizlea.
• 1945 - Rainer Werner Fassbinder, alemaniar zinemagilea (h. 1982).
• 1948 - John Bonham, britainiar bateria eta Led Zeppelin bandako kidea.
• 1949 - Tom Berenger, estatubatuar aktorea.
• 1952 - Karl Bartos, alemaniar perkusionista elektronikoa, Kraftwerk bandako kidea.
• 1960 - Chris Elliott, estatubatuar zinema eta telebistako aktore, gidoigile eta umorista.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1975 - Marcelino Agirrezabala, Txirri I.a, bizkaitar futbolaria (j. 1902).
• 1992 - Iosu Exposito, Eskorbuto punk taldeko gitarra-jotzaile eta abeslaria (j. 1960).
• 1993 - Eusebio Erkiaga, euskal idazle bizkaitarra eta euskaltzaina (j. 1912).

Mundua

• 1162 - Géza II.a Hungariakoa, Hungaria eta Kroaziako erregea (j. 1130).
• 1408 - Ashikaga Yoshimitsu, Ashikaga shogunerriko hirugarren shoguna (j. 1358).
• 1410 - Martin I.a Aragoikoa, Sardinia, Korsika, Aragoi eta Valentziako errege eta Bartzelonako kondea (j. 1356).
• 1594 - Tintoretto, veneziar margolaria (j. 1518).
• 1665 - Pieter Jansz Saenredam, herbeheretar margolaria (j. 1597).
• 1809 - Joseph Haydn, austriar musikagilea (j. 1732).
• 1827 - Pierre Louis Prieur, Frantziako politikaria, ezker muturreko iraultzailea (j. 1756).
• 1832 - Évariste Galois, matematikari frantsesa (j. 1811).
• 1875 - Éliphas Lévi, frantses idazlea (j. 1810).
• 1877 - Nikolai Ogariov, errusiar iraultzaile, filosofo, olerkari eta kazetaria, populismoaren sortzaileetako bat (j. 1813).
• 1962 - Adolf Eichmann, alemania Naziko SSetako goi-mailako ofiziala, Holokaustoaren arduradun zuzenetako bat (j. 1906).
• 1971 - Massimo Campigli, italiar margolaria (j. 1895).
• 1976 - Jacques Monod, frantziar biologoa, 1965eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1910).
• 1983 - Jack Dempsey, estatubatuar boxeolaria (j. 1895).
• 1986 - Leo James Rainwater, estatubatuar fisikaria, 1975eko Fisikako Nobel Saria (j. 1914).
• 1995 - Emilio García Gómez, espainiar idazle, filologo, historialari eta arabista (j. 1905).
• 2000 - Tito Puente, estatubatuar musikagile eta perkusio-jotzailea (j. 1923).
• 2006 - Raymond Davis, estatubatuar kimikari eta fisikaria, 2002ko Fisikako Nobel Saria (j. 1914).
• 2010 - Louise Bourgeois, frantziar eskultorea (j. 1911).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Iker/Ikerne.

Maiatzaren 30 | Urteko egutegi | Ekainaren 1