Biebel
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
De Biebel is 't heileg book vaan 't christendom. 't Is 'n verzameling gesjrifte die veur e deil in de Joedse traditie oontstande zien (Aajd Testamint) en veur e deil roontelum Zjezus en de vreug Christene speule (Nui Testamint). Veural binne protestantse genootsjappe is 't book väöl vertaold en weurt 't dèks door geluivege geleze. In zeker maote weurt 't book ouch boete de cónteks vaan 't geluif um zien literair en cultureel beteikenis geleze.
Inhawd
Opbouw[bewirk | brón bewèrke]
't Aajd Testamint (dat is ouch geliek de Joedse biebel) is verdeild in
- De Wèt (Torah ofwel Pentateuch): de vief beuk touwgesjreve aon Mozes;
- de Profete
- de Sjrifte, o.m. de Psalme.
Van de mieste auteurs is allein de naom te vinde of ze zien oonbekind.
|
De Deutero-canonieke beuk vaan 't Aajd Testamint Dit zien gesjrifte die pas in twiede instantie aon de Biebel woorte touwgeveug door de Concilies van Florence (1441) en Trente (1546). Door de protestantse kèrk weure dees beuk tot de apocriefe gerekend; ze make in dees tradities dus gei deil oet vaan de Biebel.
De apocriefe beuk van 't Aajd Testamint
Dees beuk weure neet tot de Biebel gerekend: Ezra III en IV, Makkabeeë III en IV, Psalm 151.
Nui Testamint Mèt es belangriekste auteurs: de veer evangeliste: Mattëus, Marcus, Lucas en Johannes en de brevesjrijvers Paulus en Jakobus.
|
De Apocriefe van 't Nui Testamint
Dees apocriefe beuk hure neet bij 't Nui Testamint. Ze weure neet door de kèrke erkind. Hun bestoon waor ummer bekind zoe es 't Epistel van Barnabas en de tekste van Nag Hammadi. Soms zien ze te reconstruere oet verwiezinge door vreuger kèrkvajers. De Apocriefe bij 't Nui Testamint zien:
-
- Handelinge van Petrus
- Handelinge van Paulus
- Handelinge van Johannes
- Handelinge van Thomas
- Handelinge van Andreas
- Evangelie van Thomas
- Evangelie van de Hebreeë
- Evangelie van de Ebioniete
- Evangelie van de Nazareners
- Evangelie van de Egyptenere
- Evangelie van de Naäsenen
- Evangelie van Petrus
- Openbaring van Petrus
- Verkondiging van Petrus
- Evangelie van Judas
- Evangelie van Maria Magdalena
- Epistel van Barnabas
Oontstoonshistorie[bewirk | brón bewèrke]
Aajd Testamint[bewirk | brón bewèrke]
Nui Testamint[bewirk | brón bewèrke]
Beteikenis[bewirk | brón bewèrke]
Vertaolinge[bewirk | brón bewèrke]
Antieke vertaolinge[bewirk | brón bewèrke]
Vertaolinge nao 't Nederlands[bewirk | brón bewèrke]
Vertaolinge nao streektaole[bewirk | brón bewèrke]
- -Oeës-Limburgs- In mei 2013 is me aagevange 't Nuuj Testament te vertale in Oeës-Limburgse dialekte.
Es doel is gesjtèld: uuëver drei jaor vaeëdig. Op de website is de vuurtgank vanaaf juni 2013 te volge. Dit Limburgs wèrt mieër of wieëniger gekald vah St. Pietersvoere in België, Eijsde, Valkeberg, Nut, Sjènne, Broenssum, Gelaen, bis i Remungk, Tegele en Panninge. Oetganksdialek bie de vertaling is 't Doondesj (Doenraads); dit dialek haet ónger angere väöl uuëvereekómste mit 't uuëverganksgebied nao 't Zuud-Oeës-Limburgs (Limburgs--> Ripuariesj), raakvlakke mit 't Zittesj (Sittards), mit 't Centraal-Zuud-Limburgs (Valkebergs e.o.) en 't Wes-Voeres. 't Oeës-Limburgs, zaoëwie te gesjrieëve is in 't Nuuj Testament, haet ooch bijster väöl uuëvereekómste mit 't Remungs (Roermonds) en zèlfs mit de dialekte vah bis Venlo (t/m Tegele). 't Nuuj testament wèrt zoeëväöl meugelik gesjrieëve volges de Veldekerichliene vah 2003 en wat doeër de Provincie Limburg es erkènde sjriefwieze toegesjtange-n is.
- -Zittesj- D'r besjteit 'n vertaling vah de vaer Evangelieje in 't Zittesj (Sittard); doeër J. Bronneberg vertaald.
