Gene Wilder

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gene Wilder
Gene Wilder w 2007 roku
Gene Wilder w 2007 roku
Imię i nazwisko Jerome Silberman
Data i miejsce urodzenia 11 czerwca 1933
Stany Zjednoczone Milwaukee
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Gene Wilder, właśc. Jerome Silberman (ur. 11 czerwca 1933[a] w Milwaukee w stanie Wisconsin) – amerykański aktor komediowy, a także reżyser i scenarzysta. Zdobywca Emmy w 2003. Był nominowany do Oscara za drugoplanową rolę w filmie Producenci (1968).

Znany ze współpracy z reżyserem, scenarzystą i producentem filmowym Melem Brooksem. Często występował wspólnie z aktorem komediowym, Richardem Pryorem.

Biografia[edytuj]

Wilder jest synem żydowskich imigrantów pochodzących z Rosji. Studiował aktorstwo na Uniwersytecie Iowa, który ukończył w roku 1955. Naukę kontynuował w Bristol Old Vic Theatre School w Wielkiej Brytanii, w latach 1956-1958.

Po powrocie do USA podjął pracę w teatrze, jednakże nie jako aktor, a jako kierowca samochodu i nauczyciel fechtunku.

Mając 26 lat zmienił swoje nazwisko na Gene Wilder, ponieważ jego własne - Jerry Silberman- nie brzmiało, dla niego, zbyt dobrze. Imię "Gene" zaczerpnął od Eugene Ganta, bohatera książek autorstwa Thomasa Wolfa. Natomiast nazwisko "Wilder" od Thortona Wildera, zaznaczył przy tym, że było to najpiękniejsze nazwisko jakie kiedykolwiek słyszał.[1]

Karierę aktorską zaczynał na mniejszych scenach Broadwayu, zanim zadebiutował na głównej jego scenie. Najlepszym dla niego rokiem w tym okresie był 1961, gdy za role w przedstawieniach „The Complaisant Lover” i „Roots” otrzymał nagrodę Clarence Derwent. Pierwsza rola filmowa to epizod w Mother Courage and Her Children w roku 1964 u boku Anne Bancroft, odtąd jego kariera nabrała znacznego przyspieszenia, za sprawą Mela Brooksa, który polubił Wildera i chętnie obsadzał go w filmach.

Pierwsza duża rola Wildera to zakładnik w filmie Bonnie i Clyde. Dwie najgłośniejsze to Willy Wonka w Willy Wonka i fabryka czekolady oraz Leo Bloom w Producenci (1968).

W latach 70. i 80. XX w. występował w wielu filmach wraz z Richardem Pryorem, tworząc z nim jedną z najbardziej charakterystycznych par postaci z różnych ras w komediach tego okresu. Jednakże ich relacja nie była tak sympatyczna, jak sądzili widzowie i jak wynikałoby z filmów. W swej autobiografii Wilder napisał wiele gorzkich słów o Pryorze.

W 1979 zagrał, już bez Pryora, w komedii Frisco Kid u boku Harrisona Forda.

Wilder ożenił się z aktorką Gildą Radner w 1984, a owdowiał w 1989, gdy Gilda zmarła na raka jajnika. Odtąd Wilder zaczął aktywnie wspierać profilaktykę chorób nowotworowych. Sam zresztą był hospitalizowany w związku z odmianą białaczki w 1999, leczenie zakończono pomyślnie w 2000.

W 1991 ożenił się powtórnie, tym razem z wykładowcą patologii, Karen Boyer.

1 marca 2005 Wilder wydał swój bardzo osobisty pamiętnik-autobiografię Kiss Me Like A Stranger, opisując w nim okres od urodzenia aż po śmierć pierwszej żony.

Filmografia[edytuj]

Występy teatralne[edytuj]

  • The Complaisant Lover (Broadway, 1962)
  • Mother Courage and Her Children (Broadway, 1963)
  • One Flew Over the Cuckoo’s Nest (Broadway, 1963)
  • The White House (Broadway, 1964)
  • Luv (Broadway, 1966)
  • Laughter on the 23rd Floor (Londyn, 1996)

Publikacje[2][edytuj]

Gene Wilder jest także autorem książek:

  • Kiss Me Like a Stranger: My Search for Love and Art, 2005
  • My French Whore, 2007
  • The Woman Who Wouldn't, 2008
  • What Is This Thing Called Love?, 2010
  • Something To Remember You By - A Perilous Romance, 2013

Uwagi

  1. ↑ W swej autobiografii Wilder wyraźnie sugeruje, że jego prawdziwą datą urodzin jest rok 1933, a nie jak wcześniej podawano 1935.

Linki zewnętrzne[edytuj]

  1. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=b0D8uWPcuaw.
  2. ↑ Gene Wilder Books, www.genewilder.net [dostęp 2016-06-18].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gene_Wilder&oldid=46081030”