1926
1926 |
|
---|---|
Ans : 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1926 del calendièr gregorian.
Eveniments[modificar | modificar la font]
Occitània[modificar | modificar la font]
França[modificar | modificar la font]
- 6 de febrièr: Espanha e França signan un acòrdi de cooperacion militara suls interèsses d'ambedós estats en Marròc.
Euròpa[modificar | modificar la font]
- 1 de febrièr: En Alemanha s'acaba l'ocupacion de Colonha, après la partença de las tropas britanicas e francesas lo jorn d'abans.
- 3 de febrièr: En Espanha, Francisco Franco , amb 34 ans, d'edat, deven lo pus jove general d'Euròpa.
- 3 de febrièr: Lo chèc ven idiòma oficial de Checoslovaquia e se donan grands avantatges a las lengas minoritàrias del país.
- 6 de febrièr: Benito Mussolini acusa Alemanha d'una campanha contra Itàlia, çò que provòca una crisi entre ambedós païses.
- 7 d'abril: Una femna de 62 ans recentament sortida d'un espital psiquiatric ferís Benito Mussolini d'un còp al nas.
- 24 d'abril - Berlin (Alemanha): se signa lo Tractat de Berlin entre Alemanha e l'Union Sovietica.
- 17 de mai: Lo socialdemocrata Wilhelm Marx es elegit cancelièr del reich alemand.
- 8 de setembre: La Republica de Weimar dintra dins la Liga de las Nacions.
- 11 de setembre - Roma (Itàlia): L'anarquista Gino Lucetti fa un un atemptat contra Mussolini que resultan ferits uèch pedons.
Union Sovietica[modificar | modificar la font]
Revirada totala de la coalicion deis adversaris de Stalin. D'efèct, gràcias au partit qu'èra principalament format per sei partisans dempuei la fin dei purgas de 1921-1924, Stalin capitèt aisament de condamnar lo « fraccionisme » de seis opausants (Trotski, Kamenev, Zinoviev...).
Mond[modificar | modificar la font]
- 18 de febrièr: Un tractat anglopèrsa esperlonga per 25 ans lo mandat britanic sobre Iran.
- 24 de febrièr: S'establís una linha aeriana regulara per transpòrt de passatgièrs entre Buenos Aires e Montevideo.
- 23 de mai: La primièra constitucion de Liban es adoptada.
- 1 de julhet: Lo Kuomingtang comença una campanha d'unificacion de territòris al nòrd de China.
- 26 de novembre: en Uruguai se debanan d'eleccions, es elegit Juan Campisteguy.
- 25 de decembre: Après la mòrt de l'emperaire de Japon Yoshihito lo prince regent Hirohito ven lo nòu emperaire.
Arts[modificar | modificar la font]
Sciéncias e tecnicas[modificar | modificar la font]
Fisica[modificar | modificar la font]
Publicacion per Erwin Schrödinger (1887-1961) dins leis Annalas de Fisica d'un article fòrça importanta a prepaus dau problema de quantificacion dei vectors pròpris. Aqueu trabalh marquèt una etapa importanta dau desvolopament de la mecanica quantica modèrna e foguèt a l'origina deis equacions de Schrödinger. Aplicat a la teoria atomica, aquò permetèt de desvolopar lo modèl atomic de Schrödinger. En 1933, Schrödinger foguèt guierdonat dau Prèmi Nobel de Fisica (partejat ambé Paul Dirac) per aqueu trabalh.
Medecina[modificar | modificar la font]
Après l'invencion dau premier vaccin veterinari còntra lo tetanòs en 1924, un grop format de Pierre Descombey, Gaston Ramon e de Christian Zoeller capitèt d'adaptar lo vaccin a l'èsser uman. Aquò permetèt de generalizar la vaccinacion a la màger part de la populacion e lo tetanòs es uei vengut una afeccion relativament rara dins lei país desvolopats — en revènge, dins leis annadas 2000, causava totjorn la mòrt de 500 000 personas per an.
Economia[modificar | modificar la font]
Naissenças[modificar | modificar la font]
- 6 de genièr - Kim Daejung, president de la Corèa del Sud e Prèmi Nobel de la Patz
- 29 de genièr - Abdus Salam, fisician paquistanés, Prèmi Nobel (m. 1996)
- 29 de genièr - Roberto Goyeneche, cantaire argentin de tango (m. 1994)
- 2 de febrièr - Valèri Giscard d'Estanh, president de la Republica Francesa
- 2 de febrièr - Julio Sosa, cantaire argentin de tango (m. 1964)
- 27 de febrièr - David Hunter Hubel, scientific canadian-american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina
- 8 de març - Francisco Rabal, actor espanhòl (m. 2001)
- 13 de març - Carlos Roberto Reina, president d'Onduras (m. 2003)
- 16 de març - Jerry Lewis, actor comic american
- 24 de març – Dario Fo, escrivan italian
- 14 d'abril - Leopoldo Calvo-Sotelo, primièr ministre d'Espanha (m. 2008)
- 21 d'abril – Reina Elisabèt II del Reialme Unit
- 24 d'abril - Thorbjörn Fälldin, primièr ministre de Suècia
- 8 de mai - David Attenborough, naturalista britanic
- 19 de mai - Ferrand Rainaud, actor comic francés (m. 1973)
- 26 de mai - Miles Davis, musician american de jazz (m.1991)
- 1 de junh - Marilyn Monroe, actritz americana (m.1962)
- 3 de junh - Allen Ginsberg, poèta american (m.1997)
- 16 de junh - Adriano Emperado, artista marcial
- 29 de junh - Jaber Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, emir de Kuwait (m. 2006)
- 30 de junh - Paul Berg, bioquimista american, Prèmi Nobel
- 1 de julhet - Robert Fogel, economista american, Prèmi Nobel
- 9 de julhet - Ben Roy Mottelson, fisician american, Prèmi Nobel
- 15 de julhet - Leopoldo Fortunato Galtieri, militar e president d'Argentina (m. 2003)
- 16 de julhet - Irwin Rose, bioquimista american, Prèmi Nobel
- 13 d'agost – Fidel Alejandro Castro Ruz, revolucionari e dirigent cuban.
- 15 d'agost - Kostis Stefanopoulos, president de Grècia
- 17 d'agost - Jiang Zemin, èx-president de la Republica Populara de China
- 29 d'agost - Abdoulaye Wade, president de Senegal
- 2 de setembre - Ibrahim Nasir Rannabanderyi Kilegefan, president de Maldivas (m. 2008)
- 23 de setembre - John Coltrane, musician american (m. 1967)
- 7 d'octobre - Aaron Klug, bioquimista britanic, Prèmi Nobel
- 15 d'octobre - Michel Focault, filosòf francés (m.1984)
- 18 d'octobre – Chuck Berry, cantaire e musician american
- 3 de novembre - Valdas Adamkus – president de Lituània
- 30 de novembre - Andrzej W. Schally, biològ polonés-american, Prèmi Nobel
- Alfredo Oscar Saint-Jean, president d'Argentina (m. 1987)
Decèsses[modificar | modificar la font]
- 26 de genièr - Camillo Golgi, mètge e scientific italian, Prèmi Nobel (n. 1843)
- 21 de febrièr - Heike Kamerlingh Onnes, fisician neerlandés, Prèmi Nobel de Fisica (n.1853)
- 26 de març - Konstantin Fehrenbach, cancelièr d'Alemanha (n. 1852)
- 26 de mai - Soltan Mehmed VI Vahidettin de l'Empèri Otoman (n. 1861)
- 10 de junh - Antoni Gaudí Cornet, arquitècte catalan, a Barcelona (Catalonha (n.1852)
- 23 d'agost - Rodolfo Valentino, actor italian (n.1895)
- 15 de setembre - Rudolf Christoph Eucken, escrivan alemand, Prèmi Nobel de Literatura (n.1846)
- 5 de decembre - Claude Monet, pintor francés (n. 1840)
- 26 de decembre - Emperaire Yoshihito de Japon (n. 1879)
- 29 de decembre - Rainer Maria Rilke, poèta austrian (n.1875)