1968

Ovo je članak o godini 1968.

< | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | >
< | 1930-e | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | >
<< | < | 1964. | 1965. | 1966. | 1967. | 1968. | 1969. | 1970. | 1971. | 1972. | > | >>

1968 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1968 MCMLXVIII
Ab urbe condita	2721
Islamski	1387 – 1388
Iranski	1346 – 1347
Hebrejski	5728 – 5729
Bizantski	7476 – 7477
Koptski	1684 – 1685
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	2023 – 2024
- Shaka Samvat	1890 – 1891
- Kali Yuga	5069 – 5070
Kineski
- Kontinualno	4604 – 4605
- 60 godina	Yang Zemlja Majmun (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11968
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1968 (MCMLXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak.

Događaji

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Politikin zabavnik prelazi na format časopisa.
• 5. 1. - U Čehoslovačkoj je Aleksandar Dubček naslijedio Antonina Novotnyja na mjestu prvog tajnika Centralnog komiteta KP Čehoslovačke - to se smatra početkom Praškog proleća.
• 7 - 10. 1. - Tito u poseti Kabulu, Afganistan.
• 15. 1. - Zemljotres na Siciliji, 380 mrtvih.
• 21. 1. - Turska je prva članica NATO-a koja je službeno priznala grčki vojni režim.
• 21. 1. - 8. 4. - Vijetnamski rat: Bitka kod Khe Sanha, obe strane tvrde da su pobedile.
• 23. 1. - Severni Korejci zarobili američki obaveštajni brod USS Pueblo (posada puštena u decembru).
• 25. 1. - Između Krita i Kipra potonula tek kupljena izraelska podmornica INS Dakar, 69 mrtvih.
• 30. 1. - Vijetnamski rat: počela Ofanziva Tet, niz iznenadnih napada Viet Conga širom Južnog Vijetnama - politički, mada ne i vojni, uspeh komunista.
• 31. 1. - Jugoslavija i SR Nemačka obnovili diplomatske odnose prekinute 1957. zbog priznanja DR Nemačke.
• 31. 1. - Napadnuta ambasada SAD u Sajgonu.
• 31. 1. - Nauru nezavisan od australsko-novozelandsko-britanskog trusta UN.

Februar/Veljača

• 1. 2. - Vijetkongovac Nguyen Van Lem osumnjičen za ubistvo porodice jednog oficira i pogubljen na ulici po kratkom postupku - TV snimak obilazi svet i podstiče antiratni pokret.
• 6. 2. - 18. 2. - X. Zimske olimpijske igre u Grenoblu, Francuska.
• 8. 2. - Protesti oko segregirane kuglane u Orangeburg, South Carolina, kulminiraju pogibijom trojice studenata u intervenciji policije.
• 8. 2. - Premijera filma "Planeta majmuna".
• 11. 2. - U New Yorku otvoren četvrti po redu Madison Square Garden.
• februar - XVII sjednica CK SK BiH definira Muslimane kao poseban narod.
• februar - Rehabilitovani Albanci osuđeni na Prizrenskom procesu 1956.
• februar - Masakri u Vijetnamu, u mestima Phong Nhi, Phong Nhat i Ha My.
• februar - Beatles-i stigli u Indiju, na Maharishijev kurs transcendentalne meditacije u Rishikeshu - ostaju različito vreme, napisali su dosta pesama.
• 24. 2. - Huế vraćen u južnovijetnamske ruke.
• 27. 2. - TV voditelj Walter Cronkite kaže u specijalnom izveštaju da je američka vojska zaglavljena u pat-poziciji i da su pregovori jedini racionalan put - ovo je navodno uticalo na predsednika Johnsona.

Mart/Ožujak

• 7. 3. - Kraj Prve bitke za Sajgon.
• 8. 3. - "Martovski događaji" u Poljskoj - studenti demonstriraju u Varšavi zbog zabrane jednog Mickiewicz-evog komada, policija ih rastura, ali okupljanja tokom meseca bilo i u drugim gradovima.
• 11. 3. - Severnovijetnamci i Pathet Lao zauzeli američko navigaciono postrojenje Lima Site 85 u Laosu.
• 12. 3. - Mauricijus nezavisan od britanske vlasti.
• 16. 3. - Jedna američka jedinica u sklopu američkih trupa u Vijetnamu napala je južnovijetnamsko selo My Lai i pobila, prema vijetanmskim podacima, 507 stanovnika, među njima i 246 dojenčadi i djece (javnost u SAD saznala u novembru 1969).
• 16. 3. -Robert F. Kennedy ulazi u trku za demokratsku nominaciju.
• 18. 3. - Zlatni standard: Kongres SAD ukida obavezu da zlatna rezerva podupire dolar.
• 22. 3. - Daniel Cohn-Bendit i još sedmorica okupirali administrativne kancelarije Univerziteta Nanterre - začetak majskih događaja.
• 27. 3. - Poginuo Jurij Gagarin.
• 28. 3. - U Rio de Janeiru ubijen student Edson Luís de Lima Souto tokom protesta zbog skupe hrane u kantini - početak nemirne godine u Brazilu koji je pod vojnom huntom.
• 31. 3. - Američki predsjednik Lyndon B. Johnson iznenada odustao od kandidature za novi mandat.

April/Travanj

• 2. 4. - Premijera 2001: A Space Odyssey.
• 2/3. 4. - Iz protesta protiv političkih i društvenih odnosa u Zapadnoj Njemačkoj četiri radikalna člana APO-a (izvanparlamentarne opozicije), među kojima i Andreas Baader i Gudrun Ensslin zapalili su u Frankfurtu na Majni dvije robne kuće.
• 4. 4. - Ubijen Martin Luther King, Jr. hicem iz snajpera na balkonu hotelske sobe u Memphisu, u saveznoj državi Tennessee; u većim gradovima SAD izbijaju neredi koji traju nekoliko dana.
• 5. 4. - U Čehoslovačkoj je program demokratizacije svih društvenih prodručja potaknuo tzv. "Praško proljeće".
• 6. 4. - Pesma Evrovizije: pobedila numera iz Španjolske, jugoslavenski "Dubrovački trubaduri" ("Jedan dan") sedmi.
• 9 - 11. 4. - Konferencija progresivnih pokreta i organizacija mediteranskih zemalja (učestvuju i SKJ i SSRNJ).
• 10. 4. - 40. dodjela Oscara: više nema tri zasebne kategorije za crno-bele i kolor filmove; najbolji film je In the Heat of the Night, ukupno pet nagrada od sedam nominacija; najbolji strani film je Ostře sledované vlaky, u užoj konkurenciji su bili i "Skupljači perja".
• 11. 4. - Pokušaj ubistva Rudi Dutschke-a, studentskog vođe u Zapadnoj Nemačkoj - studenti će blokirati distribuciju tabloida Bild-Zeitung, kojeg su smatrali neprijateljskim.
• 20. 4. - Britanski političar Enoch Powell održao tzv. Govor o rekama krvi, protiv imigracije iz zemalja Komonvelta u V. Britaniju.
• 22. 4. - XIV sednica Predsedništva i Izvršnog komiteta CK SK Srbije - "pokrajina Kosovo i Metohija treba više da bude kategorija federacije i da se jasnije izrazi kao sastavni deo federalizma".
• 23 - 30. 4. - Studenti Univerziteta Columbia se potukli sa policijom i zauzeli neke zgrade univerziteta protestujući protiv gradnje sportske dvorane u Harlemu i Vijetnamskog rata, dok ih policija ne raščisti (→ roman The Strawberry Statement, i labavo povezan film istog imena).
• 29. 4. - Mjuzikl "Kosa" kreće na Broadwayu.
• proleće - Predloženo da se naziv pokrajine skrati u Kosovo, koristi oznaka "Albanac" a ne "Šiptar", zvanični albanski jezik na Kosovu isti kao u Albaniji, tj. južni dijalekt.
• april - Mehmet Hoxha na sednici SSRN Srbije: ako 370.000 Crnogoraca može imati republiku, može i 1,2 miliona Albanaca na Kosovu.

Maj/Svibanj

• 2. 5. - Sastanak Tito-Čaušesku u Beogradu, reafirmisana vera u nemešanje u unutrašnje stvari drugih država (u vezi sovjetskih pritisaka na Čehoslovačku).
• 3. 5. - Okupljanje studenata na pariskoj Sorbonne-i, protestuju zbog zatvaranja Univerziteta Nanterre prethodnog dana.
• 6. 5. - Maj 1968. u Francuskoj: Sukob policije i studenata u Parizu koji su protestovali zbog policijskog prisustva na Sorbonne-i.
• 12 - 15. 5. - Jugoslovenski ministar spoljnih poslova Marko Nikezić u Pragu, podržava čehoslovačku politiku.
• 13. 5. - Francuska: jednodnevni generalni štrajk, milion ljudi maršira Parizom; narednih dana se i radnici pridružuju protestima ("okupacije" fabrika).
• 19. 5. - Izbori u Italiji: pobedili demohrišćani (+ 9 mandata), uspešni i komunisti (+ 27).
• 19. 5. - Nigerijski građanski rat: Bijafranci opkoljeni zauzećem Port Harkurta, još veća glad.
• 22. 5. - Kod Azora potonula američka nuklearna podmornica USS Scorpion, 99 mrtvih.
• 29. 5. - Francuski predsednik Charles de Gaulle nakratko pobegao u Nemačku, gde se uverio u podršku armije (detalji otkriveni 1982).
• 29 - 30. 5. - XIV sednica CK SK Srbije. Dobrica Ćosić na sednici CK SK Srbije izjavio da se na Kosovu vrši teror nad Srbima i da kosovske vlasti ništa ne čine da bi to sprečile, kritikuje položaj Srbije u SFRJ; Istoričar Jovan Marjanović kritikuje stvaranje "veštačkih nacija" (Muslimani); CK se ogradio od ovih stavova, ovaj događaj označio je početak Ćosićevog disidentstva. On i Marjanović će biti isključeni iz CK.
• 30. 5. - Velike demonstracije u Parizu, De Gol raspustio parlament - raspisivanjem novih izbora okončana pretnja revolucije u Francuskoj.
• 30. 5. - U Nemačkoj doneseni Vanredni zakoni (Notstandgesetze), čime su okončana specijalna ovlašćenja Savezničkih sila iz 1949 (nemirni studenti se protivili njihovom donošenju).
• proleće - Jaka prolećna suša u Jugoslaviji i okolnim zemljama - smanjeni prinosi u poljoprivredi.

Jun/Juni/Lipanj

King i R. Kenedi

• 2. 6. - Uveče čarka između brigadista i studenata u blizini Studentskog grada u Beogradu, milicija interveniše.
• 3. 6. - Studentske demonstracije 1968. u Jugoslaviji: Studenti krenuli u stari deo Beograda, milicija ih presreće kod nadvožnjaka i prebija; Rezolucija studentskih demonstracija: protiv socijalne nejednakosti, nezaposlenosti, birokratije i lošeg stanja na univerzitetu.
• 3. 6. - Radikalna feministkinja Valerie Solanas upucala i ranila Andy Warhola.
• 4. 6. - Studenti u grupicama dolaze do svojih fakulteta širom Beograda, počinje štrajk, središte je na Filozofskom fakultetu. Među opštim zahtevima su: nezadovoljstvo zbog nejednakosti, nezaposlenosti, ometanja demokratije i samoupravljanja, zahtevaju se demokratizacija i slobode . Univerzitet preimenovan u "Crveni univerzitet Karl Marks". Stevo Žigon igra monolog iz drame "Dantonova smrt".
• 4. 6. - Predsedništvo konferencije Saveza studenata Jugoslavije podržava većinu zahteva studenata i osuđuje brutalnost milicije i pisanje štampe (studente podržavaju i Predsedništvo i IK CK SK Srbije ali zahtevi "samo demokratskim putem").
• 5. 6. - Atentat na Roberta Kenedija, američkog senatora i kandidata na stranačkim izborima za predsedničku trku (umro rano sledećeg dana).
• 9. 6. - Tito u TV obraćanju daje za pravo studentima, kraj protesta; Donesene "Smernice" Predsedništva i IK CK SKJ o najvažnijim zadacima SK u razvijanju sistema društveno-ekonomskih i političkih odnosa (bez efekta).
• 5 - 10. 6. - U Italiji Evropsko prvenstvo u fudbalu: 1. Italija, 2. Jugoslavija 3. Engleska; finale Italija-Jugoslavija je igrano 8. 6. (1:1) i opet 10. 6. (2:0).
• 23 i 30. 6. - Parlamentarni izbori u Francuskoj - degolistička Unija demokrata za Republiku odnela ubedljivu pobedu.
• 26. 6. - Boninska ostrva (Ogasawara) vraćena Japanu.
• 30. 6. - Prvi let Lockheed C-5 Galaxy, dugovekog transportnog aviona.
• jun - Šesti kongres jugoslovenskih sindikata u Beogradu.

Jul/Juli/Srpanj

• 1. 7. - Ugovor o neširenju nuklearnog oružja otvoren za potpisivanje.
• 4. 7. - Alec Rose (59) završio samostalno jedrenje oko sveta nakon 354 dana.
• 13. 7. - Eksplozija bombe u beogradskom bioskopu "20. oktobar" - poginuo radnik Sava Čučurević, studentkinja Magdalena Novaković ostala bez obe noge, ukupno 76 povređenih (Miljenko Hrkač osuđen i streljan 1978).
• 17. 7. - Revolucija 17. jula - irački ogranak partije Baas dolazi na vlast, Saddam Hussein postaje potpredsednik Iraka.
• 18. 7. - Osnovan Intel.

Vera Nikolić

• 20. 7. - Vera Nikolić postigla svetski rekord na 800 metara u Londonu.
• 25. 7. - Enciklika Humanae Vitae - katolička crkva je protiv kontracepcije.
• 27. 7. - Kulturna revolucija: Mao poslao 30.000 radnika na pekinški univerzitet kako bi smirio sukob između frakcija Crvene garde - nekoliko radnika je poginulo, ali gardi je došao kraj.
• 26. 7. - Velika Britanija zabranila je ulazak u zemlju članovima scientološke sekte osnovane u SAD.
• 26. 7. - 2. 8. - 15. Filmski festival u Puli, Velika zlatna arena za film "Kad budem mrtav i beo".

Avgust/August/Kolovoz

• 3. 8. - Sastanak u Bratislavi lidera Čehoslovačke i ostalih zemalja Varšavskog pakta.
• 5. 8. - Mao Ce Dung šalje poruku radnicima na univerzitetu, naziva ih trajnim upravnicima obrazovnog sistema i poklanja im sanduk manga, koji će malo više od godinu dana biti religiozno obožavani u NR Kini.
• 8. 8. - Richard Nixon nominovan od republikanaca za predsedničke izbore.
• 9 - 11. 8. - Tito u poseti Pragu.
• 15. 8. - Rumunski lideri u poseti Pragu.

Invazija Varšavskog pakta na Čehoslovačku

• 20/21. 8. - Invazija Varšavskog pakta na Čehoslovačku: trupe Varšavskog pakta (sem Rumunije) ušle u Čehoslovačku (Jugoslavija osuđuje intervenciju, podignuta borbena gotovost).
• 22. 8. - Vlada SFRJ izražava krajnju zabrinutost zbog nelegalnog ulaska stranih trupa i okupacije Čehoslovačke, koji "predstavlja najgrublji vid gaženja suvereniteta i teritorijalnog integriteta jedne nezavisne zemlje, kao i direktno negiranje opšte-prihvaćenih principa međunarodnog prava i Povelje UN".
• 24. 8. - Francuska detonirala svoju prvu hidrogensku bombu.
• 26 - 29. 8. - Demokratska nacionalna konvencija u Čikagu izabrala Huberta Humphreya za predsedničkog kandidata; događaj zasenjen velikim okršajem policije i antiratnih demonstranata 28. 8..
• 29. 8. - U Oslu su se vjenčali prijestolonasljednik Harald od Norveške i Sonja Haraldsen. Kako bi ostvario ženidbu s građankom, princ je zaprijetio odricanjem od prijestolja.
• 31. 8. - 1. 9. - Dva snažna potresa u istočnom Iranu, više hiljada mrtvih.

Septembar/Rujan

Richterovi neboderi u Zagrebu

• 6. 9. - Svazilend nezavisan od V. Britanije.
• 7. 9. - Drugi talas feminizma: Pokret Radikalne žene New Yorka protestuju protiv izbora za Miss Americe u Atlantic City-ju.
• 12. 9. - Albanija zbog invazije na Čehoslovačku napušta Varšavski pakt (ne učestvuje aktivno još od 1962).
• 14. 9. - Objavljena "Zagrebačka Biblija", prvi hrvatski prijevod Biblije tiskan u Hrvatskoj.
• 24. 9. - Na američkom CBS-u kreće 60 Minutes.
• 25. 9. - Eksplozija bombe u garderobi beogradske Glavne železničke stanice, više povređenih (takođe osuđen Miljenko Hrkač).
• 26. 9. - Takozvana Brežnjevljeva doktrina dopušta državama Varšavskog pakta tek ograničen suverenitet.
• 27. 9. - Portugalskog diktatora António de Oliveira Salazara, koji je vladao od 1933. godine, naslijedio je Marcelo Caetano (poslednji premijer režima Estado Novo).
• 29. 9. - Referendum u Grčkoj daje veća ovlašćenja vojnoj hunti.
• 30. 9. - Boeing 747 predstavljen javnosti (prvi let sledećeg februara).
• 30. 9. - Završen železnički deo Nankinškog mosta preko Jangcea (kolski u decembru) - prvi veliki most izgrađen kineskom ekspertizom.

Oktobar/Listopad

• 1. 10. - Kod Pariza pronađeno telo Stevana Markovića, telohranitelja Alaina Delona - početak Afere Marković u koju će biti implicirani Delon i bivši premijer (i budući predsednik) Georges Pompidou.
• 1. 10. - Železnička pruga Sarajevo-Ploče (dogodine elektrificirana).
• 2. 10. - Masakr u Tlatelolku - krvoproliće nad studentima i drugih protestantima u Meksiko Sitiju.
• 5. 10. - Policija izbatinala demonstrante za ljudska prava u (London)Derry-ju, Severna Irska, što je jedan od trenutaka koji se smatra početkom konflikta u Severnoj Irskoj (The Troubles).
• 8. 10. - Započela duga operacija Sealords - američke i južnovijetnamske snage remete linije Viet Konga u delti Mekonga.
• 11. 10. - Lansiran Apollo 7, prvi sa posadom.
• 11. 10. - Vojni puč u Panami - Omar Torrijos dolazi na vlast sa kolegom, izgnanim sledeće godine.
• 12. 10. - Ekvatorijalna Gvineja nezavisna od Španije.
• 12 - 27. 10. - XIX Olimpijske igre u Meksiku. Prije svega zbog nadmorske visine na kojima su se odvijale (2240 metara), postignuta su čak 34 svjetska rekorda. Učinak Jugoslavije: tri zlatne medalje (Miroslav Cerar, Đurđica Bjedov i vaterpolisti), tri srebrne (Đurđica Bjedov, rvač Stevan Horvat i košarkaši) i dve bronzane (bokser Zvonimir Vujin i rvač Branislav Simić).
• 16. 10. - "Pozdrav crne moći" dvojice crnih američkih atletičara na pobedničkom podiju.
• 20. 10. - Jacqueline Kennedy, udovica ubijenoga americkog predsjednika J. F. Kennedyja, udala se za grčkog multimilijardera i brodovlasnika Onazisa.
• 29. 10. - Na dražbi u pariškom hotelu Drouot za 885 njemačkih maraka prodan je pramen kose Napoleona Bonapartea koji mu je 1815. na Elbi odrezao sluga.
• 31. 10. - Na osnovu napretka na pariskim mirovnim pregovorima predsednik SAD Džonson obustavlja vazdušno, artiljerijsko i pomorsko bombardovanje Severnog Vijetnama od 1. 11..
• oktobar - Američki državani podsekretar Nicholas Katzenbach posetio Beograd - zabrinutost zbog sovjetskih pretnji.

Novembar/Studeni

Richard Nixon

• 3. 11. - Razoran zemljotres pogodio Bar u Crnoj Gori.
• 5. 11. - U SAD je republikanski kandidat Richard Milhous Nixon pobijedio na predsjedničkim izborima. Na izborima za predstavnički dom i senat većinu su osvojili demokrati. Nixon je uspio približiti SAD Kini i SSSR-u te okončati vijetnamski rat.
• 7. 11. - Jugoslavija druga na 18. šahovskoj olimpijadi u švajcarskom Luganu (SSSR prvi).
• 11. 11. - Počela američka operacija Commando Hunt za prekidanje Ho Ši Minove staze (traje do 1972, bez uspeha).
• 12. 11. - Osnovan Fakultet političkih nauka u Beogradu.
• 19. 11. - Izložba "Paul Klee. Slike, akvareli, crteži" u beogradskom Muzeju savremene umetnosti (do 12. januara).
• 22. 11. - Izdat The Beatles (album) (poznat i kao "Beli album").
• 25. 11. - Plovidbu završava znameniti britanski putnički brod "Queen Elizabeth" da bi 1970. bio otegljen u Hong Kong i poslužio kao ploveće sveučilište, ali ne zadugo, jer je već 9. 1. 1972. izgorio.
• novembar - Šesti kongres SK Srbije, partija ima novo rukovodstvo - Marko Nikezić predsednik (ranije savezni sekretar ino. poslova), Latinka Perović sekretarica. Početak "liberalne" ere u SKSr. - naglašava se industrijski razvoj, modernizacija, tržište, nemešanje u poslove drugih republika.
• 27. 11. - U Prištini održane demonstracije na kojima su studenti albanske nacionalnosti tražili da Kosovo postane republika u okviru SFRJ; demonstracije i u Uroševcu, Gnjilanu, Podujevu, kao i zapadnoj Makedoniji; razbijaju se izlozi i prevrću automobili, poginuo jedan demonstrant povređeno 10 pripadnika snaga reda.
• 28. 11. - Tenkovi i jedinice JNA sprečavaju demonstracije za albanski Dan zastave.

Decembar/Prosinac

Zemlja, 24. 12. 1968.

• 2. 12. - CK SKJ podržao PK SK Kosova i Metohije i CK SK Srbije, uključujući aktivnosti protiv izgreda u novembru.
• 3. 12. - Tzv. '68 Comeback Special - Elvis Presley se posle sedam godina vraća koncertima.
• 9. 12. - Douglas Engelbart u San Francisku predstavlja NLS, pionirski sistem hiperteksta.
• 13. 12. - Predsednik Brazila Artur da Costa e Silva doneo AI-5 ("Ustavni akt br. 5") kojim počinje najtvrđi period vojne vladavine.
• 18. 12. - Snima se scena rušenja mosta za film "Bitka na Neretvi" (ali upotrebljen snimak makete).
• 20. 12. - Veruje se da je Zodiac Killer ubio prve dve žrtve.
• 22. 12. - Mao Tse-tung smatra da bi obrazovana urbana omladina u Kini trebala biti reedukovana na selu - početak pokreta "Gore u planine i dole u sela".
• 22. 12. - Venčali se David Eisenhower, unuk bivšeg predsednika, i Julie Nixon, kćerka izabranog predsednika.
• 24. 12. - Apollo 8 u orbiti oko Meseca: posada (Borman, Lovell, Anders) su prvi ljudi koji vide drugu stranu našeg satelita.
• 26. 12. - Amandmani VII-XIX na Ustav SFRJ - dalje sužavanje saveznih ovlašćenja; autonomne pokrajine (sada "Socijalističke A. P.") su konstitutivni elementi federacije i imaju svoj Vrhovni sud i ustavne zakone. Naziv "Kosovo i Metohija" skraćen u "Kosovo".
• 26. 12. - Dvojica Palestinaca napala izraelski putnički avion u Atini, 1 putnik ubijen.
• 28. 12. - Izraelske specijalne snage uništile 12 putničkih i 2 kargo aviona na bejrutskom aerodromu.

Tokom godine

• U Kambodži osnovani Crveni Kmeri.
• Srpski patrijarh German izabran za jednog od šestorice predsednika Svetskog saveta crkava.
• Romani: "Memoari Pere bogalja" Slobodana Selenića i "Kad su cvetale tikve" Dragoslava Mihailovića (predstava po ovom drugom u JDP će biti zabranjena).
• Atelje 212 gostuje u Njujorku (produkciju "Ko se boji Virdžinije Vulf" neki ocenili zanimljivijom od američkog originala).
• Jamajka prva put uspostavila diplomatske odnose sa jednom istočnoevropskom zemljom - sa Jugoslavijom.

1968. u temama

• Lideri SFRJ:
  • Predsednik Republike: Josip Broz Tito
  • Predsednik Saveznog izvršnog veća: Mika Špiljak
  • Predsednik Savezne skupštine: Milentije Popović

• Nove države:

Nauru

Mauricijus

Svazilend

Ekvatorijalna Gvineja

• Televizija. TV serije: "Gorski car", "Kod Londona", "Maksim našeg doba", "Samci", "Spavajte mirno", "Parničari" (1967-68), "Prvoklasni haos", "Sačulatac" (1968-69), "Naše priredbe" (?), "TV Bukvar" ("Kika Bibić", 1968-69), "Zanati", "Dvogled" (1968-78) (TV Beograd); "Dnevnik Očenašeka", "Maratonci" (TV Zagreb).
• Neki domaći filmovi: "Podne", "Delije", "Višnja na Tašmajdanu", "Biće skoro propast sveta", "Uzrok smrti ne pominjati", "Imam dvije mame i dva tate" (→ Kategorija:Filmovi 1968.).

Rođenja

Januar/Siječanj

• 1. 1. - Davor Šuker, hrvatski nogometaš
• 2. 1. - Cuba Gooding Jr., američki glumac
• 5. 1. - DJ BoBo, muzičar, producent
• 14. 1. - LL Cool J, reper
• 18. 1. - Dragana Mirković, srpska pjevačica
• 30. 1. - Felipe VI od Španjolske, kralj

Februar/Veljača

• 1. 2. - Lisa Marie Presley, pevačica
• 2. 2. - Bojan Zulfikarpašić, francusko-srpski džez pijanista
• 2. 2. - Ivana Žigon, glumica
• 3. 2. - Vlade Divac, srpski košarkaš
• 7. 2. - Mark Tewksbury, kanadski plivač
• 12. 2. - Dijana Čuljak, novinarka
• 12. 2. - Josh Brolin, glumac
• 18. 2. - Molly Ringwald, glumica, pevačica
• 19. 2. - Radovan Jelašić, ekonomista, guverner NBS

Mart/Ožujak

• 2. 3. - Daniel Craig, glumac
• 4. 3. - Patsy Kensit, glumica
• 9. 3. - Youri Djorkaeff, glumac
• 15. 3. - Sabrina Salerno, pevačica
• 15. 3. - Milorad Ulemek Legija, komandant Crvenih beretki
• 17. 3. - Dragan Marinković Maca, glumac, TV ličnost
• 21. 3. - Jaye Davidson, britanski glumac
• 23. 3. - Damon Albarn, frontmen Blur-a
• 23. 3. - Fernando Hierro, fudbaler
• 27. 3. - Šako Polumenta, pevač
• 28. 3. - Ćana, pevačica
• 28. 3. - Oleg Novković, režiser
• 30. 3. - Celine Dion, pevačica

April/Travanj

• 3. 4. - Sebastian Bach, frontmen Skid Row
• 8. 4. - Patricia Arquette, glumica
• 11. 4. - Ljubinko Drulović, fudbaler, trener
• 17. 4. - Milanka Opačić, hrvatska političarka
• 19. 4. - Ashley Judd, američka glumica
• 19. 4. - Mswati III, kralj Svazilenda
• 23. 4. - Timothy McVeigh, terorist odgovoran za bombaški napad na Oklahoma City († 2001)
• 24. 4. - Hashim Thaçi, lider OVK, premijer Kosova
• 27. 4. - Cristian Mungiu, filmski režiser
• 29. 4. - Kolinda Grabar-Kitarović, predsjednica Hrvatske
• 30. 4. - T. T. Boy, glumac, producent
• 30. 4. - Senjanin Maglajlija, rukometaš, trener

Maj/Svibanj

• 1. 5. - Oliver Bierhoff, fudbaler
• 7. 5. - Traci Lords, glumica
• 8. 5. - Nevzet Nanić, komandir voda za specijalna dejstva "Gazije"
• 8. 5. - Ivan Mikulić, hrvatski pjevač
• 16. 5. - Maja Blagdan, hrvatska pjevačica
• 20. 5. - Milica Milša, glumica
• 23. 5. - Guinevere Turner, američka glumica i rediteljka
• 24. 5. - Suada Dilberović, prva žrtva opsade Sarajeva († 1992)
• 26. 5. - Frederik, krunski princ Danske
• 28. 5. - Kylie Minogue, australska pjevačica
• 30. 5. - Zacarias Moussaoui, zaverenik

Jun/Juni/Lipanj

• 1. 6. - Jason Donovan, pevač
• 1. 6. - Mathias Rust, sleteo na Crveni trg
• 5. 6. - Michael MacLennan, kanadski scenarista i producent
• 8. 6. - Ivan Gavrilović, pevač
• 9. 6. - Nedeljko Bajić Baja, pevač
• 11. 6. - Alois, nasljedni princ Lihtenštajna
• 14. 6. - Yasmine Bleeth, glumica
• 17. 6. - Sandi Cenov, pjevač
• 20. 6. - Peter Paige, američki glumac i reditelj
• 26. 6. - Paolo Maldini, fudbaler

Jul/Juli/Srpanj

• 3. 7. - Ramush Haradinaj, oficir OVK, premijer Kosova
• 5. 7. - Alen Vitasović, hrvatski glazbenik
• 8. 7. - Thom Fitzgerald, američko-kanadski reditelj i scenarista
• 9. 7. - Paolo Di Canio, fudbaler, trener
• 13. 7. - Robert Gant, američki glumac
• 24. 7. - Dragan Šutanovac, srpski političar
• 27. 7. - Maria Grazia Cucinotta, glumica
• 30. 7. - Robert Korzeniowski, atletičar

Avgust/August/Kolovoz

• 2. 8. - Stefan Effenberg, fudbaler
• 5. 8. - Marine Le Pen, francuska političarka
• 5. 8. - Colin McRae, reli vozač († 2007)
• 6. 8. - Zehra Bajraktarević, pjevačica
• 9. 8. - Gillian Anderson, američka glumica
• 9. 8. - Eric Bana, australski glumac
• 13. 8. - Zlatan Stipišić - Gibonni, hrvatski glazbenik
• 16. 8. - Slaviša Jokanović, srpski fudbaler
• 16. 8. - Mateja Svet, skijašica
• 25. 8. - Rachael Ray, TV kuvarica

Septembar/Rujan

• 1. 9. - Mohamed Atta, jedan od lidera napada 11. septembra († 2001)
• 4. 9. - John DiMaggio, glasovni glumac
• 7. 9. - Marcel Desailly, fudbaler
• 10. 9. - Guy Ritchie, filmski režiser
• 11. 9. - Slaven Bilić, hrvatski nogometaš i trener
• 13. 9. - Medina Džanbegović, bosanska pjesnikinja
• 15. 9. - Orsat Miljenić, pravnik, ministar RH
• 17. 9. - Anastacia, kantautorka
• 17. 9. - Tito Vilanova, fudbaler, trener († 2014)
• 18. 9. - Toni Kukoč, hrvatski košarkaš
• 19. 9. - Damir Urban, hrvatski pjevač
• 25. 9. - Will Smith, američki pjevač i glumac
• 28. 9. - Mika Häkkinen, finski vozač Formule 1
• 28. 9. - Naomi Watts, glumica
• 30. 9. - Anita Mančić, glumica

Oktobar/Listopad

• 2. 10. - Jana Novotná, teniserka
• 8. 10. - Zvonimir Boban, hrvatski nogometaš
• 12. 10. - Hugh Jackman, glumac
• 15. 10. - Didier Deschamps, fudbaler, trener
• 22. 10. - Shaggy, muzičar
• 25. 10. - Vesna Tominac Matačić, hrvatska glumica
• 26. 10. - Robert Jarni, hrvatski nogometaš
• 26. 10. - Josip Vranković, košarkaš

Novembar/Studeni

• 3. 11. - Aca Lukas, pevač
• 6. 11. - Igor Miklja, srpski novinar
• 7. 11. - Slađana Delibašić, pevačica
• 12. 11. - Branka Nevistić, TV voditeljka
• 18. 11. - Owen Wilson, američki glumac
• 22. 11. - Irina Privalova, atletičarka

Decembar/Studeni

• 2. 12. - Lucy Liu, američka glumica
• 3. 12. - Brendan Fraser, glumac
• 11. 12. - Fabrizio Ravanelli, fudbaler, trener
• 18. 12. - Rachel Griffiths, glumica
• 27. 12. - Dubravka Mijatović, glumica

Kroz godinu

• Joško Tomičić, hrvatski pjevač († 2000.)
• Ksenija Janićijević, glumica
• Jasna Žalica, glumica
• Igor Marojević, književnik

Smrti

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 6. 1. - Drago Perović, liječnik i anatom (* 1888)
• 7. 1. - Mario Roatta, italijanski general (* 1887)
• 9. 1. - Anka Jelačić, hrvatska operna pjevačica (* 1909.)
• 10. 1. - Vuka Kostić, srpska glumica (* 1891)

• 4. 2. - Neal Cassady, lik sa Beat scene (* 1926)
• 8. 2. - Maga Magazinović, prva žena novinar u Srbiji (* 1882)
• 11. 2. - Ilija Milkić, član III Internacionale (* 1884)
• 20. 2. - Srđan Budisavljević, bivši kraljevski namesnik (* 1884)

• 20. 3. - Charles Chaplin, Jr., glumac (* 1925)
• 27. 3. - Jurij Gagarin, kosmonaut, pilot (* 1934.)
• 27. 3. - Todor Manojlović, dramski pisac (* 1883)
• 29. 3. - Lazar Vozarević, slikar (* 1925)

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 1. 4. - Ljev Landau, fizičar, nobelovac (* 1908)
• 4. 4. - Martin Luther King, aktivista za ljudska prava, nobelovac za mir (*1929.)
• 5. 4. - Božidar Maslarić, društveno-politički radnik, narodni heroj (* 1895)
• 7. 4. - Jim Clark, vozač F1 (* 1936)
• 12. 4. - Pelagija Belousova, prva supruga Josipa Broza (* 1904)
• 20. 4. - Milutin Radovanović, zoolog, akademik SANU (* 1900)
• 22. 4. - Milorad Panić-Surep, srpski pisac (* 1912)
• 29. 4. - Lav Mirski, hrvatski dirigent (* 1893.)

• 28. 5. - Kees Van Dongen, francuski slikar nizozemskog podrijekla (* 1877.)

• 1. 6. - Helen Keller, američka književnica i aktivistica gluvo-slepih (* 1880.)
• 4. 6. - Dorothy Gish, glumica (* 1898)
• 6. 6. - Robert F. Kennedy, američki političar (* 1925)
• 6. 6. - Randolph Churchill, britanski političar (* 1911)
• 11. 6. - Ivan Ribar, bivši predsednik Skupštine Kraljevine SHS i Prezidijuma FNRJ (* 1881)
• 14. 6. - Salvatore Quasimodo, talijanski pjesnik i prevoditelj, nobelovac (* 1901)
• 16. 6. - Vera Đukić, srpska glumica (* 1928)
• 18. 6. - Adela Milčinović, književnica (* 1879)
• 25. 6. - Ante Šercer, hrvatski liječnik (*1896.)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 5. 7. - Josip Berković, bivši hrvatski političar (* 1885)
• 20. 7. - Vojislav Jovanović Marambo, književnik, diplomata (* 1884)
• 28. 7. - Otto Hahn, njemački fizičar, nobelovac (* 1879)

• 3. 8. - Konstantin Rokosovski, maršal SSSR i Poljske (* 1896)
• 4. 8. - Milan Sachs, operni dirigent i skladatelj (* 1884)
• 19. 8. - George Gamow, fizičar, kosmolog (* 1904)
• 21. 8. - Ratko Sofijanić, general-pukovnik JNA, narodni heroj (* 1915)
• 29. 8. - Jovan Stefanović Kursula, operski pevač (* 1900)

• 24. 9. - Branislav Sekulić, fudbaler, trener (* 1906)
• 25. 9. - Cornell Woolrich, američki pisac (* 1903)
• 29. 9. - Paulo Radmilovic, vaterpolista, plivač (* 1886)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 2. 10. - Marcel Duchamp, slikar, skulptor (* 1887)
• 22. 10. - Vladimir Turina, hrvatski arhitekt (*1913.)
• 27. 10. - Lise Meitner, fizičarka (* 1878)

• 1. 11. - Dragutin Saili, društveno-politički radnik (* 1899)
• 7. 11. - Béla Hamvas, književnik, filozof (* 1897)
• 23. 11. - Stjepan Debeljak Bil, društveno-politički radnik, narodni heroj (* 1908)
• 25. 11. - Upton Sinclair, književnik (* 1878)
• 25. 11. - Radoje Ljutovac, artiljerac iz Prvog svetskog rata (* 1887)

• 12. 12. - Tallulah Bankhead, američka glumica (* 1902)
• 15. 12. - Stanislav Krakov, stari četnik, umetnik, novinar (* 1895)
• 20. 12. - John Steinbeck, književnik, nobelovac (* 1902)
• 20. 12. - Max Brod, novinar, pisac (* 1884)
• 30. 12. - Trygve Lie, prvi generalni sekretar UN (* 1896)

Kroz godinu

• Miloš Moskovljević, lingvista, filolog, političar (* 1884)
• Dragiša Stojadinović, stari četnik, sportista, političar, filmski snimatelj (* 1886)

Nobelova nagrada za 1968. godinu

• Fizika: Luis Alvarez (odlučujući doprinosi fizici elementarnih čestica, naročito otkriće velikog broja rezonantnih stanja, omogućeno njegovim razvijanjem tehnike upotrebe vodonične mehurne komore i analize podataka)
• Kemija: Lars Onsager (otkriće recipročnih relacija s njegovim imenom, koje su fundamentalne za termodinamiku nepovratnih procesa)
• Fiziologija i medicina: Robert W. Holley, Har Gobind Khorana i Marshall W. Nirenberg (tumačenje genetske šifre i njene funkcije u sintezi proteina)
• Književnost: Yasunari Kawabata (narativno majstorstvo, koje s velikom osećajnošću izražava suštinu japanskog uma)
• Mir: René Cassin (učešće u sastavljanju Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima)

Reference

Literatura

• Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres.

Spoljne veze

• Grlom u jagode 1968, YouTube
• Yugoslav Foreign Policy to be Decentralized, Slobodan Stanković, Open Society Archives - Radio Free Europe
• Yugoslav Theoreticians Discuss a Multi-Party Communist System, Slobodan Stanković, OSA-RFE
• Following Student Unrest in Yugoslavia, S. Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Trade Unions Fight for More Independence, Zdenko Antić, OSA-RFE
• Is Yugoslavia's Military Alliance with Greece and Turkey Still Legally Valid?, S. Stanković, OSA-RFE
• Tito and Colleagues Sharply Condemning Russian Invasion of Czechoslovakia, S. Stanković, OSA-RFE
• Leading Marxist Philosophers Protest Against the Invasion of Czechoslovakia, Z. Antić, OSA-RFE
• The Serbian Party in Extremis (?), S. Stanković, OSA-RFE
• More Liberals Proposed For the New Yugoslav Party Leadership, Z. Antić, OSA-RFE
• Yugoslav Press Discussing Polish Events, OSA-RFE
• Hungary, Rumania and Czechoslovakia Discussed by Yugoslav Press, S. Stanković, OSA-RFE
• Yugoslavia Still Opposing Budapest Conference, S. Stanković, OSA-RFE
• The Western CPs and the Prague Spring: The Impact of an Invasion (1978), Kevin Devlin, OSA-RFE
• A Yugoslav Poem Against the Berlin Wall, S. Stanković, OSA-RFE
• Macedonian Central Committee Discusses National Minority Problems, Z. Antić, OSA-RFE
• Serbian and Kosovar Officials Examine Kosovo's Problems, OSA-RFE
• Belgrade Paper Decrying Polish Anti-Yugoslav Propaganda in Czechoslovakia, S. Stanković, OSA-RFE
• Zagree Weekly Attacks Gomulka; Borba Claims Gomulka's Pro-Soviet Line Disliked by People, S. Stanković, OSA-RFE
• Yugoslav Press Continuing Anti-Invasion Campaign; Polish Leaders Charged with Inconsistency, OSA-RFE
• "Praxis" People Accused of Being American Agents, S. Stanković, OSA-RFE
• Croat Party Functionary Attacks Cardinal Seper over Church Activities, S. Stanković, OSA-RFE
• the "2000 Words" Open New Era in Czechoslovakia Belgrade Daily Says, S. Stanković, OSA-RFE
• Conditions for Stalin's Personality Cult Were Created in Lenin's Lifetime, Yugoslav Professor Claims, S. Stanković, OSA-RFE
• Twenty Years of the Yugoslav Party's Withering Away, S. Stanković, OSA-RFE

1968 na Wikimedijinoj ostavi