Haarlem-Holland
Haarlem ligt in de noordvleugel van de
Randstad. De gemeente grenst met de klok mee aan de gemeentes
Velsen,
Haarlemmerliede en Spaarnwoude,
Haarlemmermeer,
Heemstede en
Bloemendaal. Oostwaarts liggen
Amsterdam (19 km) en
Schiphol (13 km). De havens van
IJmuiden liggen 10 km naar het noorden en de Noordzeekust ligt ongeveer 7 km naar het westen.
Haarlem heeft een belangrijke regionale functie. Het primaire verzorgingsgebied bestaat uit het noordelijke deel van de Zuid-Hollandse
Bollenstreek, met in het bijzonder de gemeenten
Hillegom, Zuid-Kennemerland, IJmond en een deel van de Haarlemmermeer. De stad is bisschopszetel van het Bisdom Haarlem-Amsterdam. De agglomeratie Haarlem maakt op haar beurt weer deel uit van een grotere agglomeratie, de
Metropoolregio Amsterdam. Deze regio beslaat een groot deel van de noordvleugel van de Randstad en heeft meer dan 2 miljoen inwoners.
Het Spaarne is de belangrijkste rivier die door Haarlem heen stroomt. Aan het Spaarne staan veel oude loodsen, de Droste-fabriek en andere historische panden. De rivier wordt vooral in de zomermaanden veel gebruikt door pleziervaart. Ook de Mooie Nel aan de noordoostkant van de stad biedt een groot open vaarwater. Vanaf het Spaarne is via Spaarndam het Noordzeekanaal bereikbaar en via de
Ringvaart zijn de plassen van Zuid-Holland te bereiken. De grachten en singels in en rondom de binnenstad zijn bereikbaar voor boten met een geringe doorvaarthoogte.
Centrum
Het stadscentrum van Haarlem, 12.
000 inwoners, bestaat uit de historische binnenstad en de buurt tussen het station en de Nieuwe Gracht. De historische binnenstad, die omringd is door grachten en singels, wordt gekenmerkt door vele oude straatjes en monumenten. In het hart van het de binnenstad ligt de
Grote Markt waaraan enkele bijzondere historische gebouwen staan waaronder het stadhuis, de
Vleeshal en de Grote of St. Bavokerk. De skyline van de binnenstad wordt gedomineerd door deze enorme kerk met zijn bijna 80 meter hoge toren. Veel bekende musici onder wie
Mozart hebben op het wereldberoemde Müllerorgel in de kerk gespeeld. De derde versie van het eerste Nederlandse vliegtuig, de
Spin 3 van
Anthony Fokker, vloog op een vlucht boven de Haarlemse binnenstad en rond de St. Bavokerk ter gelegenheid van Koninginnedag in
1911. Op de Grote Markt is twee keer per week markt en door het jaar heen vinden er verschillende evenementen plaats waaronder de jaarlijkse kermis. Vanaf de Grote Markt lopen in drie richtingen belangrijke winkelstraten namelijk de
Grote Houtstraat, de Barteljorisstraat en de Zijlstraat. In het historisch centrum bevindt zich een aantal kleine karakteristieke winkelstraatjes, zoals de
Warmoesstraat, de Schagchelstraat en de Kleine Houtstraat. De rivier het Spaarne scheidt de binnenstad in twee delen. Ten westen van de rivier ligt het grootste deel van de binnenstad. Ten oosten het deel dat ook wel de Spaarnwouderbuurt wordt genoemd. In dit deel is onder andere de enige overgebleven stadspoort van Haarlem te vinden de Spaarnwouder- of
Amsterdamse Poort. Ook bevinden zich hier de molen
De Adriaan en
Koepelgevangenis. Beide oevers van het Spaarne worden door twee monumentale draaibruggen, een klein ophaalbruggetje genaamd de Gravestenenbrug en een moderne ophaalbrug met elkaar verbonden. Deze laatste brug, die in de volksmond de 'Verfroller' wordt genoemd, heet officieel de
Lange Brug.
Veel van de gebouwen in de binnenstad stammen uit de 16e, 17e, 18e en 19e eeuw. Er is echter ook veel moderne architectuur te vinden, zoals de
Toneelschuur en de nieuwbouw rond de Appelaar. De buurt die tussen de Nieuwe Gracht en het station, de Stationbuurt, werd gebouwd in de tweede helft 19e eeuw. Langs de Nieuwe Gracht staan veel grote patriciërswoningen. In de jaren '60 en '70 van de 19e eeuw kwamen de villa's aan het Kenaupark en het Ripperdapark en op de Bolwerken tot stand. Het ontwerp van deze villaparken is van de hand van de Haarlemse (tuin)architect
Louis Paul Zocher. In
1908 kwam het nieuwe station aan het Stationsplein tot stand. De architectuur van het stationsgebouw is in
Jugendstil, het station is een ontwerp van
Dirk Margadant.
- published: 10 Apr 2014
- views: 12499